BIO

Urodzony 12 października 1912 w Warszawie; syn Jana Jakuba Rosenfarba, urzędnika, działacza socjalistycznego, i Heleny z Lewandowskich, krawcowej. W 1923-28 uczył się w Prywatnym Gimnazjum i Liceum Spółki z o.o. „Spójnia”. W tym czasie redagował szkolne pisemko „Spójniak”. Od października 1929 do czerwca 1931 studiował jako wolny słuchacz w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie. Od 1929 należał do Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego i jednocześnie do Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej, potem do Organizacji Młodzieży Socjalistycznej „Życie”. W 1932 pracował krótko jako sprawozdawca i reporter w Polskim Radiu. Od 1933 był związany z Zespołem Literackim „Przedmieście” (członek korespondent tzw. Studium Przedmieścia). Brał udział w pracach zrzeszenia młodych filmowców Awangarda. W 1935 zdał eksternistycznie maturę w kuratorium szkolnym w Nieświeżu i w tymże roku został powołany do wojska; służbę odbywał w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, następnie w Szkole Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu i w 4. Pułku Ułanów w Wilnie. W 1935 został członkiem Komunistycznej Partii Polski. Debiutował w 1936 felietonem pt. Bieda dom, opublikowanym w „Dzienniku Popularnym” (nr 57; podpisany Ignacy Robb), w 1937 pracował w redakcji tego pisma (tu też reportaże, m.in. Koncert na Polusie, nr 53, podpisany Ignacy Robb). W następnych latach publikował artykuły, reportaże i prozę literacką w „Dzienniku Ludowym” (1938), „Głosie Powszechnym” (1938), „Robotniku” (1938-39) i „Głosie Niezależnych” (1939). W 1939 został członkiem Oddziału Lwowskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). W czasie kampanii wrześniowej 1939 walczył w jednym z batalionów Obrony Narodowej. Kontuzjowany pod Gródkiem Jagiellońskim, przebywał w Stanisławowie, a od grudnia w zajętym przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich Lwowie. Pracował w redakcji „Czerwonego Sztandaru” (w dziale rolnym), współpracował też z lokalnym radiem. Został członkiem Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy. Po publicznym proteście wobec aresztowania przez władze radzieckie grupy polskich pisarzy w styczniu 1940, został usunięty z pracy i ze związku pisarzy. Pracował w fabryce wyrobów cukierniczych, a po zajęciu Lwowa przez Niemców w czerwcu 1941, jako robotnik rolny na wsi pod Przemyślem i w Izabelinie pod Warszawą. Po przybyciu do Warszawy w lipcu 1942, wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej i Gwardii Ludowej (GL); mianowany komendantem oddziału partyzanckiego im. Ziemi Kieleckiej, w październiku tegoż roku przybył na Kielecczyznę. Od początku 1943 był też dowódcą Okręgu Radom GL, a od kwietnia dowódcą Okręgu GL Warszawa-Lewa Podmiejska. W tymże roku otrzymał stopień majora i został oficerem Wydziału I Operacyjnego Sztabu Głównego GL (używał pseudonimów: Narbutt, Kristian, Sławek). Odznaczony m.in. Krzyżem Virtuti Militari V klasy i Krzyżem Grunwaldu III klasy. Na skutek konfliktu z częścią oficerów Sztabu Głównego, w listopadzie 1943 został zdegradowany, zawieszony w czynnościach oficera Sztabu i przeniesiony na stanowisko dowódcy batalionu GL im. generała J. Bema. W lutym 1944 otrzymał dowództwo Okręgu Częstochowsko-Piotrkowskiego Armii Ludowej (AL), a w czerwcu tegoż roku został awansowany do stopnia kapitana i przeniesiony do dyspozycji Sztabu Głównego AL, jako pełnomocnik do spraw zrzutów broni w okręgu lubelskim. Od sierpnia 1944 służył w Wojsku Polskim w stopniu podpułkownika (od listopada pułkownika); był oficerem do zleceń Naczelnego Dowództwa, pełniącym obowiązki szefa sztabu 2. Armii, zastępcą dowódcy 8. Dywizji Piechoty Wojska Polskiego im. B. Głowackiego. Oskarżony o niewłaściwy stosunek do oficerów radzieckich i sympatie AK-owskie, został przeniesiony do rezerwy. Ożenił się z Franciszką Cytryn, plastyczką (w czasie okupacji niemieckiej używała nazwiska Leśniewska). Od stycznia 1945 pełnił funkcję pełnomocnika rządu na miasto stołeczne Warszawę, następnie krótko zastępcy do spraw polityczno-wychowawczych II wiceministra obrony narodowej, generała Karola Świerczewskiego. We wrześniu 1945 był współzałożycielem Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację (potem Związek Bojowników o Wolność i Demokrację, ZBoWiD), następnie członkiem jego komisji rewizyjnej. W tymże roku wszedł w skład komitetu redakcyjnego miesięcznika wojskowego „Bellona”. Został członkiem ZZLP (od 1949 Związek Literatów Polskich, ZLP). Od marca 1946 pełnił funkcję komendanta głównego Służby Ochrony Kolei, w maju tegoż roku został z tego stanowiska odwołany i 1 lipca zdemobilizowany. Powrócił do pracy literackiej, publikując (pod pseudonimami: Ignacy Narbutt, Ignacy Robb) fragmenty prozy, opowiadania i wspomnienia w „Nowinach Literackich” (1947-48), „Polsce Zbrojnej” (1947-48), „Głosie Ludu” (1948) i „Odrodzeniu” (1948). W kwietniu 1951 objął na krótko redakcję działu literackiego Polskiego Radia. W 1952 przeniósł się do Zakopanego, gdzie pracował w Muzeum Tatrzańskim jako pomocnik kustosza. W tym czasie rozpoczął pisanie dziennika. W 1955 powrócił do Warszawy. Zaangażował się w działalność ZLP i ZBoWiD. Publikował w „Nowej Kulturze” (częściej w 1956-58) i „Świecie” (1956). W 1958 uczestniczył w reaktywowaniu Zespołu Literackiego „Przedmieście”. Zmarł 26 lipca 1958 w Warszawie; pochowany tamże na cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Twórczość

1. Warszawa w nocy. Scenariusz filmowy. Ekranizacja przed 1939.

Informacja autora.

2. Wróbelek. Powieść. Powst. 1939. Druk fragmentów „Głos Niezależnych” 1939 nr 2-9.

3. Ludzie i wydarzenia. [B.m.w.] 1947, 117 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Książka 1948; wyd. [3 zmienione i poszerzone] z przedmową B. Czeszki. Do druku przygotował i przypisami opatrzył: G. Alef-Bolkowiak. Ilustracje: F. Robb-Narbutt. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1961, 148 s.

Zawartość

Wyd. 1-2: U źródeł walki zbrojnej z okupantem; Zapiski; Z księgi narodzin terroru; Perspektywy rozwoju; Serce gorejące. (Wspomnienie o Irenie Sawickiej); O klęsce wrześniowej; Odpowiedzialność za powstanie, – w wyd. 3 nadto: Człowiek i pętla. (Wspomnienie o Izydorze Koszykowskim); Karol i Jan. (Wspomnienia o żołnierzach sprawy robotniczej) [dot. m.in. K. Świerczewskiego]; Vasco da Gama. [Wiersz, przedruk zob. poz. ]. – Wspomnienia o płk. Robb-Narbucie: L. Lewin: Wspomnienie o Ignacym Robb-Narbutcie; L. Rożnowska: Podzwonne pułkownikowi Narbuttowi; J. Duracz: Wspomnienie o Ignacu; R. Nazarewicz: Dowództwo okręgowe Armii Ludowej nr 9 Obwód III. Rozkaz dzienny nr 1; J. Kosko: Leśny bój; J. Piwowarek: Dowódca.

4. Filiponka. Opowiadania. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 166 s. Przedruk zob. poz. , .

Zawartość

Filiponka z „Union Textille”; Targ w Brzydaczowie.

5. Ślepcy w poświacie księżyca. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 236 s. Zob. poz. .

Zawartość

Opowiadania z poz. , – oraz: Ślepcy w poświacie księżyca; Udręka i honor chłopców; Łabędzie gniazdo.

6. Zwrotnik Raka. [Powieść]. Druk fragmentów: Czas wydający się zwyczajnym. Świat 1959 nr 30; Zwrotnik Raka. „Nowa Kultura” 1959 nr 30.

7. Łabędzie gniazdo. Wybór pism. Warszawa: Książka i Wiedza 1963, 314 s.

Zawartość

Cz. 1: opowiadania z poz. , . – Cz. 2: List; Doktor Arno Karl-Marx-Hof; Knieja sprzyja ludziom; Ludzka skóra; Zagubiony czas; Życie i śmierć; Hieny cmentarne; Muzeum w Zamościu; Biskup i dziewczyna; Małe, nieszczęsne Waterloo; Zwrotnik Raka. [Fragment powieści]; Vasco da Gama [poz. ].

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 3. Warszawa 1965.
Polski słownik biograficzny. T. 31. Cz. 2. Wrocław 1988 (A.K. Kunert).

Ogólne

Artykuły

L. Kałuska: Wspominam człowieka dzielnego. Życie Literackie 1958 nr 32.
P. Grzegorczyk: Ignacy Robb-Narbutt. Kultura i Społeczeństwo 1959 nr 3, przedruk w tegoż: Twórcy i badacze kultury zmarli w latach 1956-1967. Cz. 1. Warszawa 1986.
J. Pomianowski: W rok po śmierci Ignacego Narbutta. Radio i Telewizja 1959 nr 32.
W. Wirpsza: Minął rok od śmierci Ignacego Narbutta... Nowa Kultura 1959 nr 30.
P. Grzegorczyk: Ignacy Robb-Narbutt. Zeszyty Prasoznawcze 1965 nr 2.
J. Wyka. „Polityka1972 nr 34, polemika: J. Lewandowski: Żeby nie zapomnieć. „Kultura”, Paryż 1972 nr 12.
A. Rudnicki: Chód z bębnem. Twórczość 1983 nr 2.
A. Rudnicki: Krakowskie Przedmieście pełne deserów. Warszawa 1986, passim.
L. Kaczanowski: Narbutt. Przemiany 1987 nr 2.

Ludzie i wydarzenia

K. Kobyłecka. „Głos Ludu1948 nr 153.
M. Turlejska. „Trybuna Wolności1948 nr 25.
L. Życki: Książka o bohaterstwie i zdradzie. Robotnik 1948 nr 178.
H. Jaworska: Głos, którego należy wysłuchać. Nowe Książki 1962 nr 1.
W. Sulewski: Pokolenia 1963 nr 1.

Filiponka

A. Jachimowicz: Dwie nowele. Kuźnica 1949 nr 24.
J. Korczak. „Dziennik Literacki1949 nr 50.
E. Sonecka. „Odrodzenie1949 nr 31.
A. Kijowski: Menażeria Noego i granice realizmu. Wieś 1950 nr 237.

Ślepcy w poświacie księżyca

W. Sadkowski: Opowiadania o księżycowej poświacie. Nowe Książki 1957 nr 15.