BIO

Urodzony 27 lutego 1904 w Krakowie; syn Piotra Kurka, woźnego uniwersyteckiego, i Rozalii Panek, chłopki ze wsi Naprawa pod Rabką. Do szkół uczęszczał w Krakowie. W 1922 ukończył Gimnazjum im. B. Nowodworskiego w Krakowie, po czym studiował polonistykę i romanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz w Neapolu we Włoszech, gdzie w 1924-25 przebywał na stypendium. W 1923-31 pracował w „Głosie Narodu” jako dziennikarz i autor m.in. recenzji literackich i artykułów o filmie; w piśmie tym ogłosił w 1923 pierwszy wiersz pt. Przechodnie (nr 155). Od tegoż roku współpracował też z miesięcznikiem „Zwrotnica”, publikując przekłady z języka włoskiego; z czasopismem tym współpracował następnie do 1931 jako członek redakcji, prowadzący stały dział recenzji filmowych i teatralnych. Od 1926 ogłaszał liczne felietony w „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” (w jego dodatku pt.Kurier Filmowy” – artykuły teoretyczne o filmie); w 1931-39 należał do redakcji pisma. Jednocześnie w 1931-33 redagował czasopismo awangardy poetyckiej „Linia”. W 1935 otrzymał Nagrodę Młodych Polskiej Akademii Literatury za powieść Grypa szaleje w Naprawie. W 1935-39 publikował w „Wiadomościach Literackich”. Współpracował z Rozgłośnią Krakowską Polskiego Radia. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Lwowa i tu przebywał w czasie okupacji radzieckiej. Był członkiem Związku Pisarzy Radzieckich Ukrainy. Po zajęciu Lwowa przez Niemców w 1941 ukrywał się na Podkarpaciu. Po zakończeniu wojny powrócił do Krakowa i do 1947 pracował w redakcji agencji Polpress (później Polskiej Agencji Prasowej). Kontynuował twórczość literacką, m.in. współpracując z czasopismami „Dziennik Polski” (od 1947), „Od A do Z” (1951-56), „Życie Literackie” (od 1953), „Gazeta Krakowska” (1957-76), „Wieści” (od 1959), „Tygodnik Kulturalny” (od 1963) i in. Przez wiele lat był członkiem Miejskiej Rady Narodowej m. Krakowa (MRN). W 1960 otrzymał nagrodę literacką MRN w Krakowie. W 1983 został członkiem Narodowej Rady Kultury. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1955) i Krzyżem Komandorskim (1965) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł nagle 10 listopada 1983 w Naprawie.

Twórczość

1. Gołębie Winicji Claudel. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1924.

Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

2. Pan z elektrowni. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1924. Wystawienie: w wersji zmienionej pt. Anno Santo. Kraków, Teatr Cricot 1934. Druk pt. Dante przynosi śmierć. „Nasz Wyraz” 1934 nr 9. Przedruk pt. Dante przynosi śmierć. Synteza dramatyczna – słuchowisko radiowe. „Dialog” 1996 nr 11 s. 30-36.

Inf.: E. Guderian-Czaplińska: Dramat filologiczny: Dante przynosi śmierć. W: Dwór mający w sobie osoby i mózgi rozmaite. Poznań 1991 s. 219.

3. Upały. [Wiersze]. Warszawa: Nakład Almanachu Nowej Sztuki 1925, 27 s.

4. Kim był Andrzej Panik? Andrzej Panik zamordował Amundsena. Powieść autobiograficzno-sensacyjna. Kraków: Zwrotnica1926, 46 s. Wyd. 2 pt. Andrzej Panik morderca Amundsena. Powieść autobiograficzno-sensacyjna. Kraków: Drukarnia Związkowca 1931.

5. SOS. (Zbaw nasze dusze!). Powieść. Kraków: Zwrotnica1927, 128 s.

6. Manifest poetycki. [Ulotka]. Kraków 1929.

7. Śpiewy o Rzeczypospolitej. Poezje. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1930, 31 s. Wyd. nast. poszerzone pt. [Drugie] II śpiewy o Rzeczypospolitej. Kraków: Powściągliwość i Praca1932, 45 s.

8. Mount Everest 1924. [Powieść]. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa 1933, 92 s.

Nagrody

Nagroda w przedolimpijskim konkursie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

9. Usta na pomoc. [Poemat]. Warszawa: F. Hoesick 1933, 35 s.

10. Grypa szaleje w Naprawie. [Powieść]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1934, 273 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1935, wyd. 3 1935, wyd. 4 1935; wyd. 6 [!] Warszawa: Wiedza 1947; wyd. 7 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1954, tamże wyd. 8 1959, wyd. 9 1967, wyd. 10 1973, wyd. 11 1987.

Nagrody

Nagroda Młodych Polskiej Akademii Literatury w 1935.

Przekłady

czeski

Chřipka řádi v Napravǎ. [Przeł.] J. Bečka. Praha 1936.

litewski

Gripas siaučia Napravoje. [Przeł.] F. Neveravičius. Kaunas 1938.

niderlandzki

Griep woedt in Naprawa. [Przeł.] H. Katzee. 's-Gravenhage 1937.

niemiecki

Die Grippe wütet in Naprawa. [Przeł.] H. Koitz. Breslau 1936 [właśc. 1935].

rosyjski

Gripp svirepstvuet v Naprave. [Przeł.] I. Bekker. Leningrad 1935.

słowacki

Epidémia. [Przeł.] J. Sedlák. Bratislava 1975.

11. Mohigangas. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1934 [właśc. 1933], 34 s.

12. Sprawiedliwość niedowidzi. (Faszyści Japonii). [Utwór dramatyczny]. Powst. ok. 1935.

Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

13. Drzewo boleści. Płacz po zmarłych rodzicach. [Wiersze]. Kraków: Drukarnia Patria 1938, 27 s.

14. Etna. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1938, 7 s. „Arkusz Poetycki” 8.

15. Myślom ciasno. [Felietony]. Kraków: Gebethner i Wolff 1938, 138 s.

16. Młodości śpiewaj!. [Powieść]. Warszawa: Rój 1939, 404 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Kraków: Przełom 1947; wyd. 3 Warszawa: Iskry 1954, wyd. [4] tamże 1958; wyd. 4 [!] Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980.

17. Poprawki do Homera. Komedia. Powst. 1939.

Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

18. Zamurowana rzeka. [Reportaż]. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych [1939], 157 s.

19. Janosik. Powieść. Kraków: S. Kamiński 1945-1948.

T. 1. Sława Głuchaczkom. 1945, 523 s.

T. 2. Śpiew ściętej głowy. 1946, 684 s.

T. 3. Wpiekłowstąpienie. 1948, 336 s.

Wyd. nast. łączne t. 1-3 Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1959; wyd. 3 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1973; Kraków: Wydawnictwo Literackie 1985. (Pisma wybrane).

20. Zraniony ptak. Wiersze wybrane. Kraków: Przełom 1947, 109 s.

Wiersze z tomów poz. , , , , oraz inne.

21. Płomień nad Wisłą. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1950, 92 s.

22. Ocean Nie-Spokojny. Powieść. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1951, 598 s.

23. Węzeł Garmo. Opowieść alpinistyczna. Gazeta Krakowska 1952 nr 112-132. Wyd. osobne Kraków: Wydawnictwo Literackie 1953, 100 s.

24. Góralu, czy ci nie żal? [Reportaże]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1953, 156 s.

25. Nad Czorsztynem się błyska. O Kostce Napierskim opowieść prawdziwa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 195 s.

26. Dzień dobry, Toporna. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1954, 223 s. Wyd. 2 tamże 1955.

27. Strumień goryczy. Wiersze z lat 1954-55. Warszawa: Czytelnik 1957, 133 s.

28. Woda wyżej. Powieść. Warszawa: Gebethner i Wolff [1935], 339 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Kraków: Przełom [1947]; wyd. z posłowiem R. Matuszewskiego Warszawa: Iskry 1954; wyd. 3 poprawione Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, wyd. 4 tamże [1988]. (Pisma wybrane).

29. Księga Tatr. [Opowieść]. Warszawa: Iskry 1955, 520 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1957, wyd. 3 1966, wyd. 4 1969, wyd. 5 1972, wyd. 6 1978; wyd. 7 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982. (Pisma wybrane). Por. poz. .

30. Wiersze wybrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 145 s.

Wiersze z tomów poz. , , , , , , oraz inne.

31. Belfagor czyli 11 szufladek. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1957, 176 s.

Zawartość

Szufladka pierwsza: O Królu Gregoriusie; Opowieść rozstrzelanego żołnierza. – Szufladka druga: O krokodylu w Wiśle; Defilada, ułan i Aurora. – Szufladka trzecia: O płaczącym Cyganie; Człowiek zamienia się w świnię. – Szufladka czwarta: O Mańce z Jaśminowej ulicy; Śmierć w słuchawkach; Czego szuka Tomek w lesie; Zaczarowany flet. – Szufladka piąta: O Stefku, co spadł z rusztowania. – Szufladka szósta: O Żydzie wiecznym tułaczu. – Szufladka siódma: O szalonym reżyserze i Karili. – Szufladka ósma: O zamarzniętym poecie. – Szufladka dziewiąta: O obłąkanym pustelniku; Pomyłki sprawiedliwości. – Szufladka dziesiąta: O aktorce zbierającej grzyby; Magazynier z kulą w głowie. – Szufladka jedenasta: O Ramieniu Sprawiedliwych; Szlak się ożywia; Widowisko; Obudzenie; Powrót.

32. Gwiazda spada. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1959, 260 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1961, wyd. 3 1974, wyd. 4 1981.

33. Pepe kanarek. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1961, 331 s.

34. Zabijcie Barabasza. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1961, 191 s.

35. Kantata profesora Wróbla. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962, 224 s. Wyd. 2 tamże 1967.

Adaptacje

radiowe

Radio 1966.

telewizyjne

Telewizja Polska 1964.

36. Mój Kraków. [Wspomnienia]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1963, 299 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 uzupełnione i poprawione 1970, wyd. 4 poszerzone 1978.

37. Eksplodują ogrody. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 69 s.

38. Uważaj, żmija! [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1965, 206 s. Wyd. 2 tamże 1972.

39. Posągi z wiatru. [Wybór wierszy]. Warszawa: Czytelnik 1966, 210 s.

Wiersze z tomów poz. , , , , , , , , .

40. Rzecz niepodległa. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1966, 101 s.

41. Ofelia. [Wiersze]. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1968, 48 s.

42. Pod przełęczą. Powieść. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1968, 328 s.

43. Syn Róży. Wiersze o matce. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1970, 45 s.

44. Świnia skała. Mitologia Tatr. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1970, 265 s.

45. Wysoka Gierlachowska. [Poemat]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1970, 44 s.

46. Poezje wybrane. Wybór i wstęp autora. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 145 s.

47. Bestia. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 169 s.

48. Śmierć krajobrazu. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973, 55 s.

49. Pocztówki. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, 144 s.

50. Ludowa lutnia. [Wiersze]. Warszawa: Iskry 1975, 97 s.

Zawartość

Cykle: Śpiew o ojczyźnie; W Naprawie; Świadczą się gwiazdami; Tego bym pragnął.

51. Planeta. Aforyzmy, paradoksy, sentencje, epigramaty. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975, 165 s.

52. Zmierzch natchnienia? Szkice o poezji. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 208 s.

Zawartość

Próba ujęcia. [Wstęp]. – Zmierzch natchnienia; Skąd wolno startować [dot. pojęcia „awangarda”]; Patrzmy poetom na palce; Fachowcy – poszukiwani; Elementy: linia prosta; Wiązanie i konstrukcja; Metaforyzacja i zbrodnie przymiotnika; Rytm i zdanie; Diagram wyobraźniowy; Orbita zaangażowania; Język – odzienie oraz szantaże wyobraźni; „Trzy M” nieaktualne? [dot. futuryzmu]; Co oznacza „poezja stosowana”; W dorzeczu tradycji; Nie przeklinać grafomanów; Niezrozumialstwo (albo: rady dziadka dla wnuków); Miej serce i patrzaj w serce; Żółw i błyskawica; Poezja, która pomaga żyć; Poezja a ból głowy; O umiar w proporcjach; Ten, który otworzył drzwi [F.T. Marinetti]; Nieżywy – tym bardziej żywy [P. Neruda]; Treść gorejąca [dot. J. Tuwima]; Śmierć otwarła mu usta [dot. T. Peipera]; „Serce mnie zabije” [dot. J. Przybosia].

53. Jak karmić motyle. [Felietony]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 306 s.

Wybór z lat 1945-1975.

54. Wiersze awangardowe. Retrospektywa. Wybór i słowo wstępne: S. Jaworski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 158 s.

Wiersze z tomów poz. , , , , , fragmentu poematu „Mokigangas” oraz: Wiersze rozproszone.

55. Godzina X. Rzecz o umieraniu. [Esej]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1978, 58 s.

56. Księga Tatr wtóra. [Opowieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 471 s. Wyd. 2 tamże 1982. (Pisma wybrane). Por. poz. .

57. Poezje. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980, 598 s. (Pisma wybrane).

Zawartość

Zawiera wiersze wybrane z tomów poz. , , , , , , , , , , , , , oraz: Wiersze najnowsze.

58. Proza nagła. [Miniatury literackie i felietony]. Warszawa: Iskry 1981, 171 s.

59. Pisma wybrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982-1985.

Zawartość

poz. 14, 20, 28, 56.

60. Boże mojego serca. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, 82 s.

61. Ragazza. (Monodram). Powst. przed 1983.

Przekłady

czeski

Ragazza. [Przeł.] J. Pišta. Svǎtova Literatura”, Praga 1984it3 s. 61-74.

62. Najkamienniejsze. Wiersze tatrzańskie. Warszawa: Czytelnik 1984, 90 s.

63. Pochodnia. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1984, 105 s.

Zawartość

Zawiera wiersze z tomów poz. , .

64. Tatry. [Album]. [Teksty] J. Kurek. Zdjęcia: H. Hermanowicz. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza 1988, [298] s., fotografie.

Przekłady

1. F. Petrarca: Sonety do Laury. Wybór. Przeł. J. Kurek. Wstęp: M. Brahmer. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 125 s. Wyd. nast.: Kraków: Wydawnictwo Literackie 1963; Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969; wyd. 3 wybór wstęp i przedmowa J. Kurka. J. Adamski: Do czytelnika. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1975; Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1983, tamże 1986; [wyd. 7]. Wybór: P. Bejnar-Bejnarowicz. Wrocław: Siedmioróg 1997, 48 s. Zob. poz. .
2. F. Petrarca: Poezje wybrane. Wybrał, przeł., wstępem i notą biograficzną opatrzył J. Kurek. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 131 s.
3. chora fontanna. Wiersze futurystów włoskich. Przekł. i esej wstępny J. Kurek. Posłowie: H. Młynarska. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1977, 87 s.
4. F. Petrarca: Wybór pism. Wybór, wstęp i komentarz: K. Morawski. Przeł. z łacińskiego: F. Faleński, K. Morawski. Wrocław, Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1982 [właśc.] 1983, CXII, 366 s. Biblioteka Narodowa II, 206.
5. F. Petrarca: Sonety do Laury. Posłowie: A. Borowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998, 228 s. Wyd. nast.: Kraków: Eventus 2000; Warszawa: Prószyński i S-ka 2001.
6. F. Petrarca: Liryki najpiękniejsze. Toruń: Algo 2000, 62 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1951, 1963, 1965.

Wywiady

Wyprawy w głąb człowieka. [Rozm.] M. Białecka. Kierunki 1968 nr 4.
Mój stosunek do teatru. [Rozm.] B. Kazimierczyk. Teatr 1973 nr 6.
Jalu Kurek. [Rozm.] W. Przeczek. Zwrot 1979 nr 356.
Zawsze służyłem człowiekowi. [Rozm.] J. Pieszczachowicz. Kraków 1984 nr 1 [ostatni wywiad przed śmiercią J. Kurka].

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Rocznik Literacki 1983” wyd. 1991 (A. Biernacki).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (W. Maciąg).

Ogólne

Książki

E. Cichla-Czarniawska: W drodze do wierchu. O twórczości Jalu Kurka. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979 [właśc. 1980], 325 s.
E. Cichla-Czarniawska: Heretyk awangardy” – Jalu Kurek. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1987, 237 s.

Artykuły

K. Troczyński: Akademia – awangardzie. Jalu Kurek laureatem nagrody dla młodych Polskiej Akademii Literatury. Dziennik Poznański 1923 nr 25, przedruk w tegoż: Zoil. Kraków 2003.
S. Czernik: Poezja etnograficzna. Twórczość 1948 nr 3.
E. Pawłowski: Gwara góralska w literaturze pięknej. Język Polski 1956 nr 1.
J. Brzękowski: Awangarda – szkic historyczno-teoretyczny. Przegląd Humanistyczny 1958 nr 1, przedruk w tegoż: Wyobraźnia wyzwolona. Kraków 1966.
Z. Kozarynowa: Jalu Kurek przez ćwierć wieku. Wiadomości”, Londyn 1959 nr 39.
J. Kucharczyk: Pierwiastki filmowe w twórczości literackiej Tadeusza Peipera i Jalu Kurka. Kwartalnik Filmowy 1965 nr 1.
J. Sławiński: Koncepcja języka poetyckiego awangardy krakowskiej. Wrocław 1965, passim.
W.P. Szymański: Spadkobiercy Peipera (o „Linii”). W tegoż: Od metafory do heroizmu. Kraków 1967.
S. Jaworski: Pisarz społecznej pasji – Jalu Kurek. W: Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa 1972.
J. Kryszak: Powtórna śmierć krajobrazu. (O nowych wierszach Jalu Kurka). Poezja 1973 nr 12.
J. Pieszczachowicz: Poezja upartej wiary. Życie Literackie 1974 nr 26.
S. Stabro: Od awangardy do ody. (O liryce Jalu Kurka). Magazyn Kulturalny 1975 nr 1.
M. Ławrynowicz: Osobno. Literatura 1978 nr 26.
J.A. Szczepański: Tatrzańskie nieporozumienia Jalu Kurka. Wierchy 1979 [dot. książek o tematyce górskiej].
Z. Andres: Między liryzmem a faktografią. (O prozie Jalu Kurka do r. 1934 ). Rocznik Komisji Historycznoliterackiej Polskiej Akademii Nauk. Oddział w Krakowie 1980 t. 18.
B. Carpenter: Jalu Kurek. W tegoż: The poetic avangarde in Poland, 1918-1939. Seattle, London 1983.
I. Skwarek: Dlaczego autobiografizm? (Autobiograficzne strategie w powieściach Jalu Kurka oraz Juliusza Kadena-Bandrowskiego). Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 1983 nr 612, przedruk w: W kręgu dwudziestowiecznego realizmu. Katowice 1983.
J. Bocheńska: Jalu Kurek, czyli wspomnienie awangardy. Kino 1984 nr 9 [o pasjach filmowych J. Kurka].
K. Gąsiorek: Składnia jako współczynnik stylu w powieści Jalu Kurka „Grypa szaleje w Naprawie. Język Polski 1984 nr 1/2.
W. Natanson: Wspomnienie o Jalu Kurku. Twórczość 1984 nr 2.
J. Dużyk: Futurystyczne Capri Jalu Kurka. Życie Literackie 1989 nr 23 [dot. kontaktów J. Kurka z F.T. Marinettim].
E. Guderian-Czaplińska: Dramat filologiczny: Dante przynosi śmierć. W: Dwór mający w sobie osoby i mózgi rozmaite. Poznań 1991.
E. Guderian-Czaplińska: Wariacje dantejskie Jalu Kurka. Dialog 1996 nr 11.
E. Guderian-Czaplińska: Kurek pacyfista. Dialog 1997 nr 8.
D. Walczak-Delanois: Inne oblicze awangardy. O międzywojennej poezji Jana Brzękowskiego, Jalu Kurka i Adama Ważyka. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka2000, 189 s.
E. Cichla-Czarniawska: Rocznice są po to, żeby przypominać. Akcent 2004 nr 1/2.
Ł. Grodziński: Mieczysław Jastrun i Jalu Kurek. Uciekinierzy z socrealistycznej utopii. W: Doktoranckie varia i wariacje. Poznań 2005.

Gołębie Winicji Claudel

E. Guderian-Czaplińska: Gołębie” Jalu Kurka. Dialog 1996 nr 3.

Kim był Andrzej Panik?

W. Tomasik: W przedpokoju literatury nowej. (Historycznoliteracki kontekst powieści Jalu Kurka „Andrzej Panik”). Ruch Literacki 1982 nr 3/4.
S. Kryński: Zwariowane czy najsmutniejsze miasto. O „Andrzeju Paniku” Jalu Kurka i „Zwariowanym mieście” [Jana] Wiktora. Ruch Literacki 1998 z. 5, przedruk w tegoż: Artysta – świat. Rzeszów 2003.

SOS. (Zbaw nasze dusze!)

E. Wróbel: Rozwichrzona” powieść Jalu Kurka. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie 2003 z. 9.

Śpiewy o Rzeczypospolitej

W. Sebyła: Inflacja poezji. Kwadryga 1930 nr 5.
K.W. Zawodziński: Nowi poeci Ojczyzny. Przegląd Współczesny 1932 t. 40, przedruk w tegoż: Z pism... Wśród poetów. Kraków 1964.
M. Czuchnowski: W głąb awangardy. Naprzód 1933 nr 176, 177.

Mount Everest 1924

S. Flukowski. „Droga1933 nr 10.
K.W. Zawodziński: Powieści sportowe. Przegląd Współczesny 1933 t. 47.

Grypa szaleje w Naprawie

E. Breiter: Powieść o nędzy wsi podhalańskiej. Wiadomości Literackie 1935 nr 4.
W. Kubacki: Powieść Jalu Kurka. Gazeta Polska 1935 nr 86, przedruk pt. Grypa szaleje w Naprawie. W tegoż: Lata terminowania. Kraków 1963.
S. Piętak. „Miesięcznik Literatury i Sztuki1935 nr 7; W. Skuza: Nagrodzony paszkwil na wieś. „Prosto z Mostu” 1935 nr 7, polemika: K. Irzykowski: W obronie laureata. „Tamże” nr 8; K. Wyka. „Droga” 1935 nr 6, przedruk w tegoż: Stara szuflada. Kraków 1967.
J. Spytkowski: Gloryfikacja nędzy. Marchołt 1937 nr 3.
K.W. Zawodziński: Blaski i nędze realizmu powieściowego w latach ostatnich. 14: Powieści-reportaże. Przegląd Współczesny 1937 t. 60.

Młodości śpiewaj

K. Czachowski: Współczesna spowiedź dziecięcia wieku. Kurier Literacko-Naukowy 1939 nr 26.
H. Vogler: Schemat i treść. Nowy Dziennik 1939 nr 199.

Janosik

A. Gołubiew: Próba epopei. Tygodnik Powszechny 1946 nr 23.
J. Pregerówna. „Twórczość1946 nr 9.
J.A. Szczepański: Niebezpieczne związki. Odrodzenie 1946 nr 9.
Jolanta Kurek: „Janosik” – babiogórska powieść Jalu Kurka. Rocznik Babiogórski 2003.

Woda wyżej

E. Breiter: Powieść o powodzi. Wiadomości Literackie 1936 nr 7.
I. Kleszczyński: Wojsko niżej – woda wyżej. Bunt Młodych 1936 nr 1.
S. Rogoż. „Skamander1936 nr 67.
Z. Starowieyska-Morstinowa. „Przegląd Powszechny1936 t. 209.

Księga Tatr

J.A. Szczepański: Księga bez Tatr. Nowa Kultura 1956 nr 18.

Wiersze wybrane [1997]

J. Sławiński: Liryka Jalu Kurka. Twórczość 1956 nr 9.

Belfagor czyli 11 szufladek

A. Klonowski: Dziwna książka. Współczesność 1957 nr 10.
[W. Maciąg] A. Urb.: Belfagor czyli mur intelektualisty. Życie Literackie 1957 nr 38.

Gwiazda spada

S. Durski. „Twórczość1959 nr 6.
T. Lisicka: W kręgu kobiecego świata. Życie Literackie 1959 nr 24.
J. Stempowski: Jalu Kurka „Gwiazda spada. W tegoż: Felietony dla Radia Wolna Europa. Warszawa 1995.

Pepe kanarek

Z. Kozarynowa: Niepokój Jalu Kurka. Wiadomości”, Londyn 1962 nr 10.
S. Stanuch: Beletrystyka w cieniu Wezuwiusza. Życie Literackie 1962 nr 9.

Kantata profesora Wróbla

Z. Kozarynowa. „Wiadomości”, Londyn 1963 nr 23.
W. Maciąg. „Życie Literackie1963 nr 11.
W. Sadkowski. „Nowe Książki1963 nr 5.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Z notatnika recenzenta. Tygodnik Powszechny 1963 nr 19.

Mój Kraków

Z. Kozarynowa: Poeta Krakowa. Wiadomości”, Londyn 1963 nr 38.
W. Natanson: Konfrontacja. Twórczość 1963 nr 10.
H. Zaworska: ... ach, jak płyną lata!” „Nowe Książki1963 nr 17.

Eksplodują ogrody

J. Lau. „Życie Literackie1965 nr 17.
W. Natanson: Próba samookreślenia. Twórczość 1965 nr 8.

Uważaj, żmija!

O. Jędrzejczyk: Między banałem i tragedią. Życie Literackie 1966 nr 9.
W. Natanson: Okazja do postawienia pytań. Twórczość 1966 nr 11.
J. Kolbuszewski. „Taternik1967 nr 1.

Posągi z wiatru

J. Witan: Poddany torturze wizji niespełnionej. Osnowa 1967, wiosna [dot. też: Rzecz niepodległa].

Rzecz niepodległa

J. Witan: Poddany torturze wizji niespełnionej. Osnowa 1967, wiosna [dot. też: Posągi z wiatru].
W.P. Szymański: O, cholera, jak ciepło. W tegoż: Między ciemnością a świtem. Kraków 2005.

Ofelia

W. Natanson: Miłosne wiersze Jalu Kurka. Twórczość 1968 nr 7.
B. Żurakowski: Imię miłości. Poezja 1968 nr 12.

Pod przełęczą

Z. Jarosiński: Wieś Naprawa po trzydziestu pięciu latach. Miesięcznik Literacki 1969 nr 10.
B. Zadura: Orawa, Orawa... Twórczość 1969 nr 5.

Wysoka Gierlachowska

W. Grajewski: Muza skalna” albo romantyk taternikiem. Poezja 1971 nr 2.

Poezje wybrane

S. Jaworski: Podróże i powroty. Pismo 1981 nr 4.
J. Majda: Górska liryka i mitologia Jalu Kurka. W tegoż: Tatrzańskim szlakiem literatury. Kraków 1982.

Bestia

W. Maciąg: A może poeta?Nowe Książki1973 nr 12.
J. Wegner: Katharsis. Kultura 1973 nr 20.

Pocztówki

S. Sterna-Wachowiak: Liryzm Kurka. Poezja 1975 nr 5.

Wiersze awangardowe

J. Gondowicz: Radosna twórczość kipi wszędzie. Nowe Książki 1978 nr 9.

Księga Tatr wtóra

J. Gondowicz: Druga generacja stworzenia. Tygodnik Kulturalny 1979 nr 12.
J. Kolbuszewski. „Taternik1979 nr 2.

Boże mojego serca

M. Piechal: Ostatnie wiersze Jalu Kurka. Nowe Książki 1984 nr 8 [dot. też: Najkamienniejsze].

Najkamienniejsze

M. Piechal: Ostatnie wiersze Jalu Kurka. Nowe Książki 1984 nr 8 [dot. też: Boże mojego serca].

F. Petrarca: Sonety do Laury

M. Brahmer. „Rocznik Literacki1955.
P. Grzegorczyk: Petrarka dla ubogich. Twórczość 1956 nr 3.

J. Prevért: Poezje wybrane

J. Niemczuk: Pegaz okiełznany. Nowe Książki 1972 nr 16.

chora fontanna

S. Jaworski: Poezja futurystów. W tegoż: Odnajdywanie świata. Kraków 1984.