BIO

Urodzona 20 lipca 1920 w Płocku; córka Aleksandra Kureckiego, właściciela przedsiębiorstwa spedycyjnego, i Janiny z Waśniewskich, nauczycielki; matka Aleksandra Wirpszy, poety i krytyka literackiego (pseudonim Leszek Szaruga). Od sierpnia 1920 mieszkała z rodzicami w Gdańsku, gdzie uczęszczała do szkoły powszechnej. Naukę w szkole średniej odbywała początkowo w Gimnazjum ss. Sacré Coeur w Polskiej Wsi pod Poznaniem, a następnie w Gimnazjum ss. Niepokalanek w Szymanowie pod Warszawą, gdzie w 1939 zdała egzamin maturalny. Po wybuchu II wojny światowej, jako obywatelka Wolnego Miasta Gdańska przebywała w roku akademickim 1939/40 w Berlinie i Lipsku, gdzie uzyskała dyplom szkoły lingwistycznej Dr Nagel Schule w zakresie języka angielskiego. Następnie mieszkała w Warszawie, pracując w okresie okupacji niemieckiej jako urzędniczka początkowo w Starostwie Powiatowym Warszawskim, a następnie w dyrekcji Polskiego Monopolu Zapałczanego (PMZ). Jednocześnie w 1941 podjęła studia polonistyczne na tajnym Uniwersytecie Warszawskim, które przerwała w 1943 ze względu na zły stan zdrowia. Brała udział w powstaniu warszawskim 1944 jako sanitariuszka w szpitalu Polskiego Czerwonego Krzyża. Wyszedłszy z Warszawy we wrześniu jako członek eskorty sanitarnej ludności cywilnej opuszczającej miasto, uciekła z obozu przejściowego w Pruszkowie. Następnie pracowała w biurze fabryki zapałek w Błoniu pod Warszawą, a od lutego 1945 jako urzędniczka w dyrekcji PMZ w Krakowie. W czerwcu 1945 wyszła za mąż za poetę Witolda Wirpszę. W 1946 przeniosła się do Warszawy, a w 1947 do Szczecina. Jako tłumaczka debiutowała w 1947 przekładem fragmentu Dżumy Alberta Camusa pt. Dżuma zmusza do myślenia, ogłoszonym w tygodniku „Nowiny Literackie” (nr 40/41). W 1949 w Rozgłośni Szczecińskiej Polskiego Radia prowadziła cotygodniowe audycje pt. Co czytać oraz cykliczne programy omawiające nowości wydawnicze przekładów z języków obcych zatytułowane Wśród książek (pod pseudonimem Marian Kosowski). W 1950-55 współpracowała stale z „Przeglądem Kulturalnym”, publikując przekłady z literatury niemieckojęzycznej i artykuły literackie. W 1950 została członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). Od 1951 należała do Sekcji Tłumaczy przy Polskim PEN Clubie. W 1953-55 opiekowała się Kołem Młodych przy Oddziale Szczecińskim ZLP. Prowadziła również działalność odczytową z ramienia szczecińskiego Frontu Narodowego oraz Towarzystwa Wiedzy Powszechnej; wykładała w Wieczorowym Studium Marksizmu-Leninizmu. W 1954-55 pracowała na stanowisku kierownika działu literackiego Rozgłośni Szczecińskiej Polskiego Radia. W 1956 ponownie zamieszkała w Warszawie. Rozwijając twórczość przekładową i krytycznoliteracką publikowała m.in. w „Twórczości” (1947-49, 1956, 1967, 1970), „Nowej Kulturze” (1950-63), „Świecie” (1956, 1959-66, 1969), „Argumentach” (1958, 1960, 1962-63), „Zwierciadle” (1958-61, 1965-66, 1968-69), „Polityce” (1962-63, 1968), „Życiu Literackim” (1962-63, 1965). W 1964 została członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1965 otrzymała, w związku z pracą nad monografią o Janie Christianie Andersena, stypendium duńskiego Ministerstwa Kultury, które umożliwiło jej podróże do Danii i Szwecji. W 1967 otrzymała nagrodę tłumaczy niemieckiej Akademie für Sprache und Dichtung w Darmstadcie. W 1970 wyjechała na stałe za granicę; początkowo mieszkała w Wiedniu, a w 1971 przez parę miesięcy w Lucernie w Szwajcarii. W drugiej połowie 1971 zamieszkała w Berlinie Zachodnim. W 1982 ukończyła z tytułem magistra studia uniwersyteckie w Berlinie Zachodnim w dziedzinie romanistyki i bibliotekoznawstwa. Artykuły i recenzje literackie, utwory literackie oraz przekłady publikowała w czasopismach emigracyjnych: „Tydzień Polski” (Londyn, 1975), „Kultura” (Paryż, 1975-86, z przerwami), „Zeszyty Literackie” (Paryż, 1984), „Archipelag” (Berlin Zachodni, 1984-86) oraz w wydawanym poza cenzurą wrocławskim czasopiśmie „Obecność” (1986). Zmarła 10 stycznia 1989 w Berlinie Zachodnim.

Twórczość

1. Dzieje Jana Sebastiana Bacha. Kraków: Czytelnik 1952, 180 s. Wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1955.

2. Jan Christian Andersen. [Monografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 293 s.

3. Diabelne tarapaty. [Szkic]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1970, 204 s.

Dotyczy zagadnień przekładu literackiego z języka niemieckiego na przykładzie własnego tłumaczenia „Doktora Faustusa” Tomasza Manna.

4. Czarodziej. Rzecz o Tomaszu Mannie. Powst. 1971. Wyd. z posłowiem L. Szarugi. Kraków: Oficyna Literacka 1993, 381 s.

5. UFO albo mój jedyny garnek. Powst. 1983-1986.

Książka eseistyczno-wspomnieniowa; rękopis w posiadaniu syna, L. Szarugi.

6. Trzydzieści wierszy. [Kraków:] Oficyna Literacka 1987, 39 s.

7. Niedokończona gawęda. [Pamiętnik]. Gdańsk: Tower Press 2000, 239 s.

Przekłady i adaptacje

1. J. Lindsay: Ludzie 1848 roku. [Powieść]. [Warszawa:] Czytelnik 1949, 496 s.
2. W. Pozner: Ostrze włóczni. Powieść. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1950, 313 s.
3. A. Seghers: Linia. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1950, 60 s.
4. J. Lindsay: Stracone prawo. [Powieść]. Przeł.: M. Kurecka, K. Tarnowska. Warszawa: Czytelnik 1951, 495 s.
5. F. Wolf, F. Gecht: Rada bogów. [Powieść]. Oprac.: F. Fabian. Posłowie: E.J. Osmańczyk. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 206 s.
6. A. Hild: Ludzie wychodzą z morku. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1954, 401 s.
7. E. Mörike: Podróż Mozarta do Pragi. [Opowieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 201 s.
8. W. Raabe: Kronika Wróblego Zaułka. [Powieść]. Wstęp: M. Ranicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 207 s.
9. Noc mistrza Villona. [Utwór dramatyczny wg opowiadania L.R. Stevensona]. Telewizja Polska 1959.
10. T. Mann: Doktor Faustus. [Powieść]. Przeł.: M. Kurecka i W. Wirpsza. Warszawa: Czytelnik 1960, 668 s. Wyd. nast. z podtytułem Żywot niemieckiego kompozytora Adriana Leverkühna opowiedziany przez jego przyjaciela: tamże wyd. 2 1962, wyd. 3 ze wstępem M. Wydmucha 1985; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1994; [wyd. 5] Warszawa: Prószyński i S-ka 2001; Warszawa: Porozumienie Wydawców; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2002; Warszawa: Świat Książki 2003.

Nagrody

Nagroda Stowarzyszenie Autorów „ZAiKS” za przekład w 1961.
11. T. Mann: Jak powstał „Doktor Faustus. Powieść o powieści. Warszawa: Czytelnik 1960, 187 s. Wyd. 2 tamże 1962.
12. J.E. Berendt: Wariacje na temat jazzu. Eseje. Przeł.: M. Kurecka i W. Wirpsza. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1961, 211 s.
13. Ho Chi Minh: Dziennik więzienny. [Wiersze]. Przeł. z francuskiego: M. Kurecka i W. Wirpsza. Wstęp M. Kurecka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 77 s. Wyd. 2 Warszawa: [b.w.] 1969.
14. E.T.A. Hoffmann: Dzieła wybrane. [T. 5]. Opowieści. Wyboru dokonał W. Kopaliński. Warszawa: Czytelnik 1962, 487 s.
15. H. Broch: Śmierć Wergilego. [Powieść]. Przeł.: M. Kurecka i W. Wirpsza. Warszawa: Czytelnik 1963, 697 s. Wyd. nast. z posłowiem K. Pysiaka. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1993.
16. M. Hess: Pisma filozoficzne 1841-1850. Wyboru dokonali, wstępem i przypisami opatrzyli: A. Cornu, W. Mönke. Przeł.: M. Kurecka i W. Wirpsza. Warszawa: Książka i Wiedza 1963, 658 s.
17. T. Mann: Opowiadania. Przeł.: M. Kurecka, A. Linke, A. Rybicki, W. Wirpsza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 318 s.
Tu w przekładzie M. Kureckiej: Upadła; Szafa; Droga na cmentarz; Gladius Dei; Cudowne dziecka; Z rodu Wälsungów.
18. R. Musil: Тоnka. W: R. Musil: Trzy kobiety. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1963 s. 93-166.
19. Cud wtórnego kwitnienia śliw. [Powieść chińska]. Przeł. z chińskiego: F. Kuhn. Przeł. z niemieckiego M. Kurecka. Posłowie i konsultacja sinologiczna: T. Żbikowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1964, 276 s.
20. J. Huizinga: Erazm. Wstępem opatrzyła M. Cytowska. Konsultacja naukowa: L. Kołakowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 321 s.
21. F. Mehring: Historia socjaldemokracji niemieckiej. T. 2. Do pruskiego kryzysu konstytucyjnego. Warszawa: Książka i Wiedza 1964, 594 s.
T. 1 w tłumaczeniu E. Werfel.
22. R. Musil: Marzyciele. Dramat w 3 aktach. Dialog 1964 nr 6 s. 42-99. Wystawienie: Poznań, Teatr Polski 1977.
23. H. Scholz: Zarys historii logiki. Przekł. przejrzał T. Czeżowski. Przedmowa: do polskiego wyd.: T. Kotarbiński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1965, 91 s.
24. P.H. Feist: Paul Cézanne. [Szkic monograficzny]. Warszawa: Arkady 1966, 84 s.
25. J. Bobrowski: Młyn Lewina. 34 zdania o moim dziadku. [Powieść]. Przeł.: M. Kurecka i W. Wirpsza. Warszawa: Czytelnik 1967, 294 s.
26. J. Huizinga: Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury. Przeł.: M. Kurecka i W. Wirpsza. Warszawa: Czytelnik 1967, 308 s. Wyd. 2 tamże 1985.
27. W. Wirpsza: Bruchsünden und Todstücke. [Wiersze; przeł. z polskiego]. Stuttgart: D.E. Walther 1967, [14] k.
28. W. Wirpsza: Orangen im Stacheldraht. [Wiersze]. [Przeł. z polskiego] M. Kurecka. [Posłowie autora]. München: C. Hanser Verlag 1967, 166 s. Wyd. nast. Berlin: Oberbaum 1987.
Tytuł oryginału polskiego: Pomarańcze na drutach.
29. M. Ałpatow: Historia sztuki. Warszawa: Arkady 1968-1978.

Cz. 1 [właśc. cz. 1 i 2]. Starożytność i średniowiecze. Przeł. z niemieckiego: M. Kurecka i W. Wirpsza. 1968, 317 s. Wyd. 2 tamże 1976.

[Cz. 3]. Renesans i barok. Przeł. M. Kurecka. 1977, 257 s.

[cz. 4]. Sztuka XVIII i XIX w. Przeł. M. Kurecka. 1978, 173 s.

Wyd. łączne t. 1-4 tamże : wyd. 3 [!] 1981, wyd. 4 1982, wyd. 5 1983, wyd. 6 1984, wyd. 7 t. 1 1989, t. 2-4 1991.

30. H. Hesse: Demian. Dzieje młodości Emila Sinclaira. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1968, 180 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo Głodnych Duchów 1990; [wyd. 3] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2001.
31. M. Lobe: Babcia na jabłoni. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1968, 156 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1971, wyd. 3 1981; [wyd. 4] Warszawa: Dwie siostry 2006.
32. R. Schneider: Proces w Norymberdze. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1968 nr 8 s. 36-84. Wystawienie: Częstochowa, Teatr Dramatyczny im. A. Mickiewicza 1980.
33. A. Schnitzler: Anatol. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Telewizja Polska 1968; Łódź, Teatr im. S. Jaracza 1984.
34. K. Eigl: Bimbo niezdara. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1969, [16] k.
35. B. Pludra: Wakacje z przeszkodami. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1969, 86 s.
36. H. Poświatowska: Pięć pieśni. [Przeł. na język niemiecki:] M. Kurecka. Partytura. Muzyka: T. Baird. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, London: J & W. Chester Ltd. 1969, 68 s.
Tekst w języku polskim i niemieckim.
37. M. Lobe: Mały słonik Kuba. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1970, 46 s.
38. M. Lobe: Taps. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1970, 50 s. Wyd. 2 tamże 1975.
39. H. Rohde: Orestes i wieloryb. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1970, 230 s.
40. F. Feld: O kotku, który zgubił swój cień. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 54 s.
41. H. Hesse: Gra szklanych paciorków. Próba opisu życia Magistra Ludi Józefa Knechta wraz z jego spuścizną pisarską. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1971, 566 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Poznań: Jednorożec 1992; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1994; [wyd. 4] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1999, tamże 2004.
42. M. Lobe: Mirek i Morka. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 38 s.
43. V. Tornius: Wolfgang Amadé. Powieść o Mozarcie. Przeł.: M. Kurecka i W. Wirpsza. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1971, 396 s. Wyd. 2 tamże 1986.
44. W. Wirpsza: Pole, wer bist du? [Przeł.:] M. Kurecka i W. Wirpsza. Lucern: C.J. Bücher 1971, 269 s. Wyd. nast. tamże 1983.
45. O.H. Heeresma: Dzień na plaży; Ryba. [Mikropowieści]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 152 s.
46. R. Musil: Wincenty i przyjaciółka znakomitych mężów. [Utwór dramatyczny]. Oprac. tekstu: E. Naganowski. Wystawienie: Poznań, Teatr Polski 1972. Telewizja Polska 1977.
47. A. Schweitzer: Jan Sebastian Bach. [Monografia]. Przeł.: M. Kurecka i W. Wirpsza. Przedmowa: Ch.-M. Widor. Posłowie: B. Pociej. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1972, 856 s.
48. V. Ferra-Mikura: Mój przyjaciel Tulli. [Opowieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 93 s.
49. B. Grun: Dzieje operetki. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1974, 510 s.
50. S. Lem: Transfer. [Przeł. z polskiego: M. Kurecka]. Düsseldorf: M. von Schröder 1974, 263 s. Wyd. nast.: wyd. 3 [!] Frankfurt am Main: Suhrkamp 1977; wyd. 4. Düsseldorf: Suhrkamp 1978; wyd. 2 [!] Düsseldorf: Claassen 1981; Berlin, Darmstadt, Wien: Buchgemeinschaft Donauland 1983; wyd. 2 [!] München: Deutscher Taschenbuch-Verlag 1984, tamże: 1984, wyd. 3 1986, wyd. 4 1987, wyd. 5 1989, wyd. 6 1991; [wyd. 13] München: Dt. Taschenbuch 1995; wyd. inne pt. Rückkehr von den Sternen. Roman. München: Econ Ullstein List Verlag 2002.
Tytuł oryginału polskiego: Powrót z gwiazd.

Wyd. łącznie z: S. Lem: Die Astronauten. [Przeł.] R. Pabel. [Zürich:] Neue Schweitzer Bibliothek 1976, 512 s. Wyd. nast: Stuttgart, Hamburg, München: Deutscher Bücherbund 1977.

Wyd. inne pt.: Rückkehr von den Sternen. Frankfurt am Main: Inselverlag 1984, 253 s.

51. B. Brecht: Wartość mosiądzu. Wybór, układ i noty: W. Hecht. Przekł. zespołowy. Wiersze i „Teksty do ćwiczeń dla aktorówtłumaczyła M. Kurecka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1975, 258 s.
52. K. Brandys: Ruhige Jahre unter der Besatzung. [Przeł. z polskiego: M. Kurecka]. Berlin: Literarisches Colloquium, Berliner Künstlerprogramm der DAAD 1979, 66 s.
Tytuł oryginału polskiego: Spokojne lata pod zaborem.
53. K. Fiałkowski: Homo divisus. Science-fiction Roman. [Przeł. z polskiego: M. Kurecka]. München: Heyne 1980, 127 s.
Tytuł oryginału polskiego: Homo divisus.
54. Karol Wojtyla Johannes Paul II: Primat des Geistes. Philosophische Schriften. [Oprac.] J. Stroynowski. [Przeł.:] M. Kurecka, A. Danka Spranger, E. Wiener. Stuttgart-Degerloch: Seewald 1980, 327 s.
55. A. Schnitzler: Korowód. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Kraków, Stary Teatr 1986.

Prace redakcyjne

1. My z nad [!] Odry. Wiersze, opowiadania, reportaże. Kolegium red.: J. Baran, M. Kurecka, W. Wirpsza. Szczecin: Wojewódzki Komitet Frontu Jedności Narodu 1954, 147 s.
2. E. Fischer: O potrzebie sztuki. Przeł. M. Ogórek. Do druku przygotowała M. Kurecka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1961, 278 s.
3. Z poezji Wietnamu. [Wybór i przekł. z francuskiego i wietnamskiego:] Thanh-Le, M. Kurecka, W. Wirpsza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 115 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1953, 1966, 1973.

Wywiady

Berlin – miejsce do pisania. Rozmowa z Marią Kurecką. [Rozm.]. E.M. Slaska, G. Ziętkiewicz. Pogląd”, Berlin Zachodni 1986 nr 5/6.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (F. Lichodziejewska).
B. Twardochleb: Maria Kurecka. W: Pionierskie lata kultury szczecińskiej. Szczecin 1986.

Ogólne

Artykuły

A. Szulczyński: Maria Kurecka. Kultura”, Paryż 1989 nr 3.

Jan Christian Andersen

M. Sprusiński: Wielki Czas Baśni Andersena. Nowe Książki 1964 nr 16.
J. Gembicki: Portret Andersena. Kultura 1965 nr 24.
K. Grzybowski: Portret Andersena – inaczej. Życie Literackie 1965 nr 42.

Diabelne tarapaty

S. Barańczak: Jak powstał polski „Doktor Faustus. Odra 1971 nr 3.
J. Frühling: Książka diabelnie tarapatyczna. Nowe Książki 1971 nr 17.
H. Orłowski: Kłopoty z przekładem. Nurt 1971 nr 8.
W. Szymborska. „Życie Literackie1971 nr 6.
J. Święch: Przekład jako gra. Teksty 1972 nr 3.

Czarodziej

J. Łukasz: Idea środka. Twórczość 1994 nr 11.
I. Światławska. „Zbliżenia Polsko-Niemieckie1994 [nr] 3.

Niedokończona gawęda

T. Czerska: Przechowane w „jedynym garnku. Pogranicza 2000 nr 5.
E. Czerwiakowska: O UFO, jedynym garnku i metafizyce pamięci. Kultura”, Paryż 2000 nr 7/8.
A. Patronowska: Niedokończona gawęda. Arkusz 2000 nr 9.
J. Strękowski: W życie? Z czym? Nowe Książki 2000 nr 8.