BIO

Urodzony 30 stycznia 1903 w Krakowie; syn Jakuba Kurczaba, nauczyciela, i Pauliny z Gronerów, krawcowej. W 1923 ukończył gimnazjum realne w Krakowie, następnie od 1925 studiował chemię techniczną na politechnice w Pradze. Jednocześnie, aby się utrzymać, pracował m.in. w rzeźni, przy myciu aut i w jadłodajni studenckiej. W czasie studiów został członkiem Międzynarodowej Organizacji Pomocy Więźniom Politycznym. W 1929 ukończył studia, uzyskał tytuł inżyniera chemika. Po powrocie do Krakowa pracował w przedstawicielstwie koksowni górnośląskich. W związku z obowiązkami służbowymi wyjeżdżał wielokrotnie za granicę, m.in. do Niemiec, Holandii, Austrii. W 1933 ożenił się z Haliną Liebling, działaczką Komunistycznej Partii Pracy. Po wybuchu II wojny światowej udał się do Lwowa, gdzie po zajęciu miasta przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich pracował w kooperatywie chemicznej „Chemtrud”. Na początku 1941 został wysłany przez władze radzieckie jako specjalista do ośrodków przemysłowych Ukrainy, Charkowa, Kijowa i Odessy. W 1942 przedostał się do Generalnej Guberni i do końca okupacji niemieckiej pracował jako kierownik techniczny w przetwórni owoców w Nowym Sączu. Brał udział w działalności konspiracyjnej, współpracując z terenowymi ugrupowaniami Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Po wojnie, na zlecenie Ministerstwa Przemysłu Spożywczego i Aprowizacji organizował przemysł przetwórczy kolejno na Górnym Śląsku i na Ziemiach Zachodnich. Debiutował w 1946 artykułem o twórczości Kazimierza Gołby pt. Dyskusja nad utalentowanym górnikiem, opublikowanym w „Dzienniku Ludowym” (nr 256). W tym czasie, z powodu częściowej utraty wzroku, zrezygnował z pracy zawodowej w przetwórstwie. W 1947 zamieszkał w Krakowie i zajął się twórczością literacką. W 1948 otrzymał nagrodę w konkursie Polskiego Radia za opowiadanie Święto pasów (opublikowane w tymże roku w książce zbiorowej pt. 17 opowiadań). Od tegoż roku stale współpracował z Polskim Radiem jako autor opowiadań i felietonów publicystycznych. Uczestniczył w organizowaniu życia kulturalnego na terenie Nowej Huty. Od 1949 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1950 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W tymże roku był założycielem i do 1954 kierownikiem Teatru „Nurt” w Nowej Hucie. 1952-54 pracował w Centralnym Zarządzie Teatrów, Oper i Filharmonii. W lokalnym tygodniku „Budujemy socjalizm” prowadził w 1953 stałą rubrykę teatralną pt. Na nowohuckiej scenie. Pod koniec 1955 został kierownikiem literackim zespołu pieśni i tańca „Krakowiacy”. Artykuły, liczne felietony i utwory beletrystyczne publikował początkowo w „Trybunie Wolności” i „Przyjaciółce”, potem w „Dzienniku Polskim” (od 1957 ogłosił ponad tysiąc felietonów) oraz w „Życiu Literackim” (1957-70) i „Wieściach” (1958-62). W 1961 otrzymał nagrodę publicystyczną Miejskiej Rady Narodowej w Krakowie. Rozwijał działalność społeczno-kulturalną. Od 1960 wchodził w skład Zarządu Oddziału Krakowskiego ZLP (w 1965-69 jako wiceprezes). W 1961-69 był radnym i członkiem Komisji Oświaty i Kultury przy Dzielnicowej Radzie Narodowej Zwierzyniec, członkiem Towarzystwa Higieny Psychicznej i działaczem Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami. Należał do inicjatorów i twórców Domu Spokojnej Starości w Krakowie. Zmarł 13 października 1969 w Krakowie.

Twórczość

1. Niczyjak. [Powieść]. [Warszawa:] Czytelnik 1949, 366 s.

2. Olejarnia. Sztuka w 3 aktach. Powst. 1949.

Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

3. Ludzie prawdziwych dni. Opowiadania. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 112 s.

Zawartość

Wika; Święto pasów; Dziadek; O Wojciechu Skorczyku.

4. Brama Brandenburska. [Powieść]. Dziennik Zachodni 1951 nr 249, 1952 nr 2-26. Wyd. osobne [Warszawa:] Książka i Wiedza 1951, 203 s.

5. Wiosenny kostium Ditty Reinglass. [Powieść]. Express Ilustrowany 1951 nr 259-336, 1952 nr 1-30.

6. Nurt. Opowieść o pewnym teatrze. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1955, 577 s. Wyd. 2 pt. Kronika serdeczna, tamże 1963.

Dot. Teatru „Nurt” w Nowej Hucie.

7. Czarna kawa. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, 292 s.

Zawartość

Tabliczka czekolady; Śmietankowe lody; Czarna kawa; Ultramaryna; Jak Kryłaska ze światem wojowała; Nie bój się, gniady.

8. Uliczka św. Gertrudy. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1958, 274 s.

9. Kanada. (Sztuka współczesna). Dialog 1962 nr 2 s. 5-33. Prapremiera: Częstochowa, Teatr im. A. Mickiewicza 1963. Przedruk zob. poz. .

10. Ucieczka od Anny. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962, 241 s.

11. Wojna nie zabija matek. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1962, 256 s. Wyd. 2 pt. Co to takiego człowiek, tamże 1968.

Zawartość

Cisza; Bandyta; Bułka; Błogosławiona chwila; Wojna nie zabija matek; Co to takiego człowiek?; Wieczorna gawęda; Śmiejące się dziewczęta; Poczmistrz Pana Boga; I co ty teraz wymyślisz, Kon?; Reportaż spod Krzyża; Niewychowani bohaterzy; Granica milczenia.

12. List do Wojtka. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 221 s. Wyd. 2 tamże 1964.

Przekłady

hebrajski

Mi ata aba. [Przeł.] M.C. Fridner. Tel Awiw 1971.

13. Siedem zielonych zeszytów. Powieść. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1963, 235 s. Wyd. nast tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1973, wyd. 3 [właśc. 4] 1977.

Przekłady

węgierski

Hét zöld füzet. [Przeł.] I. Fejér. Bratislava 1971, wyd. nast. [Budapest] 1971.

14. Browar nazywał się Kippke. [Utwór dramatyczny]. Głos Młodzieży Wiejskiej 1964 nr 3 s. 29-45. Przedruk zob. poz. .

15. Biurka. (Komedia współczesna). Powst. 1965. Druk fragmentu pt. Bilety. „Życie Literackie” 1966 nr 38 s. 16.

Nagrody

II nagroda w konkursie Miejskiej Rady Narodowej w Krakowie w 1965.

Przekłady

słowacki

Kancelélarske stroje. [Przeł.] S. Knut. Bratislava 1966.

16. Przygoda z młodością. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Częstochowa, Teatr im. A. Mickiewicza 1965.

Przekłady

słowacki

Pätnást'-ročné. [Przeł. z rękopisu] J. Mrázik. Bratislava 1966.

17. O czwartym, który został drugim. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Wydawnictwo Harcerskie 1968, 56 s.

18. Gdybym była chłopcem. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 288 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1973, wyd. 3 1976.

19. A to ci dopiero przygoda!... Powieść dla młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1971, 276 s. Wyd. 2 tamże 1979.

20. Poczmistrz Pana Boga. Wybór opowiadań i utworów scenicznych. Wybór i wstęp: J. Kajtoch. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1980, 378 s.

Zawartość

poz. 9, 14, – opowiadania: z poz. : Dziadek, – z poz. : Czarna kawa; Jak Kryłaska ze światem wojowała, – z poz. : Bandyta; Bułka; Co to takiego człowiek?; I co ty teraz wymyślisz, Kon?; Poczmistrz Pana Boga; Wojna nie zabija matek; – oraz opowiadania: Hajduki; Osiemnastka; Weetatlas.

Adaptacje

N. Gogol: Martwe dusze. Przeł. W. Broniewski. Adaptacja: J. Kurczab, A. Kowalczyk. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1969.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1953, 1957.

Słowniki i bibliografie

Rocznik Literacki 1969wyd. 1971 (J. Chudek).
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Polski słownik biograficzny. T. 16. Cz. 2. Wrocław 1971 (W.P. Szymański).

Ogólne

Książki

T. Kudliński: Kurczab i jego „Kanada. Program Teatru im. A. Mickiewicza (Częstochowa) 1963.

Artykuły

S. Stanuch: Zaduszki na Krupniczej: Jan Kurczab. W tegoż: Na gorącym uczynku. Kraków 1978.
K. Kurczab-Redlich: Jan Kurczab. Gazeta Wyborcza 2004 nr 289.

Niczyjak

M. Żmigrodzka. „Wieś1950 nr 7.

Ludzie prawdziwych dni

L. Herdegen: Opowiadania z czasów odbudowy. Wieś 1951 nr 26.
Z. Żabicki: Trud pierwszych dni. Nowa Kultura 1951 nr 15.
P. Bystrzycki: Dwie książki Jana Kurczaba. Życie Literackie 1952 nr 5 [dot. też: Brama Brandenburska].

Brama Brandenburska

P. Bystrzycki: Dwie książki Jana Kurczaba. Życie Literackie 1952 nr 5 [dot. też: Ludzie prawdziwych dni].
Z. Woźnicka: Nowy schemat czy stara sztampa?Nowa Kultura1952 nr 7.

Nurt

S. Papée. „Teatr Ludowy1958 nr 1/2.

Czarna kawa

[H. Wilczkowa] H.W. „Nowe Książki1957 nr 23.
[J. Kajtoch] Jaka: Opowiadania pożyteczne. Życie Literackie 1957 nr 44.

Uliczka św. Gertrudy

Z. Starowieyska-Morstinowa. „Tygodnik Powszechny1958 nr 49.
J. Kajtoch: Raptularz prozaika. Życie Literackie 1959 nr 13.

Ucieczka od Anny

W. Cesarski. „Twórczość1962 nr 8.
J. Kajtoch: Sensacja i socjologia. Życie Literackie 1962 nr 31.

Wojna nie zabija matek

W. Maciąg. „Życie Literackie1962 nr 46.

List do Wojtka

T. Burek. „Tygodnik Kulturalny1963 nr 49 [dot. też: Siedem zielonych zeszytów].
S. Wygodzki: Dziecko w lesie. Nowe Książki 1963 nr 17.

Siedem zielonych zeszytów

J.Z. Brudnicki. „Kultura1963 nr 9.
T. Burek. „Tygodnik Kulturalny1963 nr 49 [dot. też: List do Wojtka].
K. Dąbrowska: Pamiętnik niestatecznej panienki. Twórczość 1964 nr 4.

Gdybym była chłopcem

W. Maciąg: Realizm z ogr. odp.: Ambicje miejskich dzieci. Życie Literackie 1970 nr 13.

A to ci dopiero przygoda!...

K. Kuliczkowska: Produkcyjniak sercem pisany. Nowe Książki 1971 nr 23.

Poczmistrz Pana Boga

B.S. Kunda: Narracja jako forma terapii. Życie Literackie 1981 nr 26.