KUNAWICZ Emilia

Urodzona 1 czerwca 1905 w Czortkowie pod Tarnopolem; córka Wincentego Skrzywana, urzędnika, i Marii z Doszlów. W 1910 przeniosła się z rodzicami do Zakopanego, gdzie chodziła do szkół. W tym czasie rozpoczęła twórczość literacką, wygłaszając wiersze w miejscowym kółku literackim. Od 1919 działała w Związku Harcerstwa Polskiego. W 1924, już jako żona Eustachego Gozdawy Szumańskiego, handlowca, zdała maturę w Państwowym Gimnazjum w Zakopanem. W tymże roku ukończyła też kurs pedagogiczny, uprawniający ją do pracy nauczycielskiej. W 1925 rozstała się z mężem i wyjechała na Wileńszczyznę, gdzie do 1927 pracowała jako nauczycielka w Ilii. Po zawarciu związku małżeńskiego z nauczycielem, Bronisławem Filipowiczem, uczyła do 1937 w szkole w Zabłociu pod Wilejką. Poza pracą zawodową prowadziła szeroką działalność społeczną, m.in. zorganizowała kursy dla analfabetów, kursy przysposobienia rolniczego, Koło Młodzieży Wiejskiej, teatr amatorski. W 1937 przeniosła się do powiatu wołożyńskiego, gdzie do wybuchu wojny radziecko-niemieckiej w 1941 uczyła w szkole. Sądząc, że jej mąż nie żyje, poślubiła Piotra Kunawicza, nauczyciela. W 1942 wyjechała do Niemiec, gdzie mąż został wywieziony na roboty przymusowe i do 1945 pracowała jako robotnica rolna. Po zakończeniu II wojny światowej przebywała w obozach przejściowych w Burg, Katz, Gneisenau i w Schrambergu. Prowadziła działalność pedagogiczną, a także literacką, pisząc utwory dramatyczne i wiersze na potrzeby tamtejszych scen amatorskich. Debiutowała w druku artykułem pt. Rozstajne drogi, opublikowanym w 1946 na łamach wychodzącego w Gneisenau tygodnika obozowego „Nowa Polska” (nr 2). W 1947 powróciła do Polski i osiedliła się w Jaworzu na Dolnym Śląsku. Odtąd nie pracowała już zawodowo, poświęcając się wyłącznie pracy społecznej i literackiej. W 1957-59 była korespondentem „Słowa Polskiego” z terenu Jaworza. Była założycielką i prezesem Koła Ligi Ochrony Przyrody w Jaworzu, pełniła m.in. funkcję opiekuna społecznego, opiekuna zabytków i opiekuna przyrody, kuratora dla nieletnich (1957-58), pracowała w Komisji Przeciwalkoholowej. Od 1960 mieszkała we Wrocławiu. Współpracowała z Rozgłośnią Wrocławską Polskiego Radia (m.in. w 1960 cykl Zatrute źródło). W 1962-63 studiowała zaocznie historię na Uniwersytecie Wrocławskim; później, ze względu na trudną sytuację rodzinną, studiów nie kontynuowała. Nadal pełniła funkcję kuratora dla nieletnich. Rozwijała twórczość literacką. Odznaczona m.in. Brązowym Medalem Kuratorium Okręgu Szkolnego Wileńskiego (1939), dyplomem uznania Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej (1965), Złotym Krzyżem Zasługi (1971), Złotą Odznaką „Zasłużony dla Dolnego Śląska” (1972). Zmarła 14 lutego 1989 we Wrocławiu.