BIO

Urodzony 18 maja 1905 w Krakowie; syn Kazimierza Władysława Kumanieckiego, profesora prawa administracyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ), i Marii z domu Osika. Uczęszczał do III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie. Po zdaniu matury w 1923 studiował filologię klasyczną, archeologię klasyczną i historię starożytną na UJ. W 1926 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Quo temporis ordine Vergilius singulos Aeneidos libros elaboraverit (wydanej w serii „Archiwum Filologiczne PAU” w 1926); w tymże roku opublikował pierwsze prace w czasopismach „Eos” i „Pamiętnik Literacki”. W 1926-27 kontynuował studia na uniwersytecie w Berlinie. Odbywał też podróże naukowe do Rzymu, Florencji i Wenecji (1927-28) oraz Paryża (1928). Od 1928 pracował jako nauczyciel łaciny w VI Gimnazjum im. T. Kościuszki w Krakowie (do 1930) i równocześnie jako asystent Katedry Filologii Klasycznej UJ. W 1930 habilitował się na UJ na podstawie rozprawy De consiliis personarum apud Euripidem agentium i otrzymał stanowisko docenta w II Katedrze Filologii Klasycznej. W tymże roku został członkiem Komisji Filologicznej Polskiej Akademii Umiejętności (PAU). W 1931 odbył podróż naukową do Grecji. Od 1936 mieszkał Warszawie, gdzie mianowany profesorem nadzwyczajnym, został kierownikiem III Katedry Filologii Klasycznej na Uniwersytecie Warszawskim (UW); w rok później wybrany został na członka korespondenta Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Wyjeżdżał parokrotnie w celach naukowych do Włoch (1936-38). Podczas okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie i wykładał na tajnym UW. Od końca 1939 do 1941 był członkiem konspiracyjnej organizacji o orientacji chrześcijańskiej Znak, w której zajmował się działalnością odczytową i wydawniczą. Następnie należał do Armii Krajowej (AK, pseudonim: Kozakiewicz); od sierpnia 1942 pracował w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, pełniąc funkcję szefa Centralnej Redakcji, zajmującej się dywersyjną akcją „N”. Współredagował przeznaczone dla żołnierzy Wehrmachtu gazetki „Der Hammer” (1941-42), „Der Durchbruch” (1942), „Der Klabauteremann” (1942), opracował broszurę Der Windmacher (1943). W czasie powstania warszawskiego 1944 kierował przygotowywaniem tekstów ulotek wzywających żołnierzy niemieckich do poddawania się powstańcom, pracował w rozgłośni Błyskawica w dziale nasłuchów i audycji w języku niemieckim. Został odznaczony Krzyżem Walecznych. Po upadku powstania przebywał w Krakowie i, kontynuując działalność konspiracyjną, należał do redakcji „Biuletynu Informacyjnego” (grudzień 1944-styczeń 1945). Po wojnie powrócił do pracy na UW na stanowisku kierownika I Katedry Filologii Klasycznej. W 1945 został członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i członkiem korespondentem PAU. Prowadził działalność polityczną; był członkiem zarządu Stronnictwa Pracy (1945-47), posłem do Krajowej Rady Narodowej (1945-46). Wchodził w skład najpierw zarządu, a następnie Rady Naczelnej Ligi do Walki z Rasizmem. Od 1946 był redaktorem miesięcznika „Meander” (do 1977) i serii wydawniczych tego czasopisma Auctarium Meandreum i Biblioteka Meandra oraz członkiem kolegium redakcyjnego kwartalnika „Eos”. W 1948 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego; od tegoż roku do 1950 był też prorektorem UW. W 1950 został członkiem czynnym PAU oraz prezesem Polskiego Towarzystwa Filologicznego (do 1977); należał do członków założycieli Sekcji Czytania Autorów Greckich Koła Warszawskiego tego towarzystwa. Kontynuował badania historycznoliterackie nad różnymi okresami literatury greckiej, łacińskiej, bizantyjskiej, polsko-łacińskiej, krytykę i egzegezę tekstów, a także twórczość przekładową. Za pracę naukową otrzymał w 1952 nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego. Od 1954 wchodził w skład zarządu Polskiego PEN Clubu. Od marca tegoż roku przewodniczył (używając pseudonimu Aesticamplanus) Sodalitas Crocodiliana, nieformalnemu stowarzyszeniu filologów klasycznych – wykładowców UW, którego spotkania, nawiązujące do antycznych sympozjonów, odbywały się w Warszawie w staromiejskim lokalu Krokodyl. W 1956 został członkiem korespondentem, a w 1961 członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk (PAN); był przewodniczącym Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej (1957-77). Kierował Zakładem Nauk o Kulturze Antycznej PAN (1957-60); tu założył i redagował serię edytorską Bibliotheca Latina Medii et Recentioris Aevi oraz wspólnie z Wiktorem Steffenem redagował serię Auctorum Graecorum et Latinorum Opuscula Selecta. W 1957 powołał w PAN serię Biblioteka Przekładów z Literatury Antycznej. W tymże roku był redaktorem naczelnym „Przeglądu Humanistycznego”, następnie wchodził w skład komitetu redakcyjnego pisma. Od 1958 redagował serię Archiwum Filologiczne. Był prezesem Conseil International de la Philosophie et des Sciences Humaines przy UNESCO (1961-65), delegatem PAN do Union Académique Internationale w Brukseli, która wybrała go kolejno na członka Biura Wykonawczego (1962-68) i prezesa (1968-77); z ramienia Unii był członkiem Comité International pour Sciences Humaines pod patronatem UNESCO. Otrzymał doktoraty honoris causa Uniwersytetu im. L. Kossutha w Debreczynie (1968), Uniwersytetu Warszawskiego (1970), Uniwersytetu we Fryburgu Bryzgowijskim (1973). Był członkiem wielu zagranicznych akademii i towarzystw naukowych, m.in. Mediolańskiej Akademii Nauk, Królewskiej Flamandzkiej Akademii Nauk, Literatury i Sztuki (od 1969), Saksońskiej Akademii Nauk w Lipsku, Centro di Studi Ciceroniani w Rzymie (od 1969), Centro Internationale di Studi Oraziani w Rzymie (od 1970 członek zarządu). W 1971-74 wchodził w skład Prezydium PAN. Za osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych otrzymał Nagrodę Państwową (1964), nagrodę Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego I stopnia (1969), nagrodę Sekretarza Naukowego PAN (1977). Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim (1954) i Krzyżem Komandorskim (1966) Orderu Odrodzenia Polski, włoskim złotym medalem Cultura di Roma (1975). Zmarł 8 czerwca 1977 w Warszawie.

Twórczość

1. Prace dotyczące literatury łacińsko-polskiej:.

2. O odnalezionej „Retoryce” Filipa Kallimacha. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski 1948, 63 s.

3. Twórczość poetycka Filipa Kallimacha. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 147 s.

4. Scripta minora. Edidit O. Jurewicz. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1967, XLI, 608 s. Academiae Scientiarum Polonae Classis Prima.

Zawartość

Zawiera m.in. Pars Polono-Latina: De Philippi Callimachi epigrammatum codicibus duobus; De studiis Vergilianis in Universitate Iagellonica priore saeculi XVI parte florentibus; Die lateinische Dichtung in Polen in der Zeit der Renaissance (1460-1620); Drobiazgi polsko-łacińskie (Kallimach – Dantyszek – Mickiewicz); Echa Owidiusza w polskiej literaturze mieszczańskiej w. XVII; Il periodo italiano dell' opera di F. Buonaccorsi. I suoi epigrammi romani; O rękopisie lejdejskim „Sylw” A. Frycza Modrzewskiego i podstawach nowego wydania; Ph. Callimachi „Epicedion in Dorotheam Gonzagam˝; Podanie o Wandzie w świetle źródeł starożytnych; Średniowieczna a humanistyczna poezja polsko-łacińska. (Konieczność różnicowania jej znaczenia i metod badawczych); Uwagi do tekstu „Tragedii o polskim Scylurusie” J. Jurkowskiego.

Przekłady

1. G. Sallustius Krispus: Sprzysiężenie Katyliny i Wojna z Jugurtą. Przeł. (z łaciny) i wstępem poprzedził K. Kumaniecki. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski 1947 [antydatowane 1946], 197 s. Wyd. nast. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1971, XLVI, 115 s. Komitet Nauk o Kulturze Antycznej Polskiej Akademii Nauk.
2. Tukidydes: Wojna peloponeska. Przeł. z języka greckiego i przedmową opatrzył K. Kumaniecki. Warszawa: Czytelnik 1953, XIX, 559 s.. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1957, wyd. 3 1988; przeł. K. Kumaniecki, oprac. R. Turasiewicz Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1991, CXXXI, 663 s. Biblioteka Narodowa II, 225.
3. Dion z Prusy: Mowa trojańska, czyli o tym, że Ilion nie zostało zdobyte. Przekładu (z greckiego) dokonała Sekcja Czytania Autorów Greckich Koła Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Filologicznego pod kierunkiem K. Kumanieckiego. Słowo wstępne: K. Kumaniecki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1954, 56 s.
4. Witruwiusz: O architekturze ksiąg dziesięć. Z tekstu łacińskiego przeł. K. Kumaniecki. Wstęp i red.: P. Biegański. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1956, 190 s.; [wyd. 2]. Wstęp: A. Sadurska. Warszawa: Prószyński i S-ka 1999.
5. Plutarch z Cheronei: Jak młodzież powinna słuchać poetów. Przekł. (z greckiego) dokonała Sekcja Czytania Autorów Greckich Warszawskiego Koła Polskiego Towarzystwa Filologicznego pod kierunkiem K. Kumanieckiego. Red., wstęp, komentarz i słowniczek: G. Pianko i L. Winniczuk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1957, 75 s.

Prace edytorskie

1. Prace z zakresu literatury łacińsko-polskiej.
2. Ph. Callimachi Rhetorica. Edidit K. Kumaniecki. Varsaviae: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1950, XIX, 160 s.
3. A. Fricii Modrevii Opera omnia. Edidit K. Kumaniecki. Varsaviae: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953-1960. Academia Scientiarum Polona.

Vol. 1. Commentariorum de Republica emendanda libri quinque. 1953, 566 s.

Vol. 2. Orationes. 1954, 197 s.

Vol. 3. De ecclesia liber secundus. 1955, 357 s.

Vol. 4. Opuscula annis 1560-1562 conscripta. 1958, 338 s.

Vol. 5. Sylvae. 1960, 352 s.

4. Ph. Callimachi Epigrammatum libri duo. Edidit K. Kumaniecki. Wratislaviae: Wydawnictwo Ossolineum 1963, 119 s. Academia Scientiarum Polona. Collegium Studiis Classicis Promovendis.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN ok. 1957.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
O. Jurewicz: Index scriptorum omnium Casimirus Felix Kumaniecki [1926-1977]. Przegląd Humanistyczny 1984 nr 1.

Ogólne

Artykuły

Meander1977 nr 12 [zawiera m.in.: W. Steffen: Kazimierz Kumaniecki jako hellenista; M. Cytowska, H. Szelest: Kazimierz Kumaniecki jako latynista; M. Plezia: Prace Kazimierza Kumanieckiego nad literaturą łacińsko-polską; B. Kurzynina: W tajnym nauczaniu Kazimierza Kumanieckiego; M. Grzesiowski: Kazimierz Kumaniecki. w oczach współczesnych].
J. Domański. Profesor Kazimierz Kumaniecki. 1905-1977. „Więź” 1977 nr 11.
O. Jurewicz: Kazimierz Feliks Kumaniecki w życiu nauki, działalności popularyzacyjnej i społecznej. W: C.F. Kumaniecki: Scripta minora. Wrocław 1967.
J. Mańkowski. „Meander1967 nr 9/10.
W. Steffen: Kazimierz Feliks Kumaniecki. Eos 1979 z. 1.
K. Liman: Kazimierz Feliks Kumaniecki. W: Polacy w historii i kulturze krajów Europy zachodniej. Poznań 1981.
O. Jurewicz: Kazimierz Feliks Kumaniecki. Filolog, humanista, nauczyciel, organizator nauki. Przegląd Humanistyczny 1984 nr 1.
E. Axer: Kazimierz Kumaniecki – edytor. Przegląd Humanistyczny 1989 nr 3.
A. Jelicz: O „Sodalitas Crocodiliana” wspomnienia słów kilka. Meander 1989 nr 1/2.
J. Domański: Profesor Kazimierz Kumaniecki, jakim Go pamiętam. Meander 1997 nr 5.
J. Domański: Wspomnienie o prof. Kazimierzu Kumanieckim. Meander 2001 nr 5/6.

O odnalezionej „Retoryce” Filipa Kallimacha

A. Domaniewska. „Paideia”, Lublin 1949 nr 2.
M. Plezia: Habent sua fata libelli. Tygodnik Powszechny 1949 nr 17.
B. Ryba. „Listy Filologické”, Praga 1950.

Twórczość poetycka Filipa Kallimacha

J. Domański: Filip Kallimach – poeta polski. Życie i Myśl 1954 nr 1.
J. Krókowski. „Eos1954/1955 z. 2.
J. Pelc. „Pamiętnik Literacki1954 z. 1.
A. Schmidtová. „Listy Filologické”, Praga 1954 nr 2.

Scripta minora

L. Winniczuk. „Nowe Książki1968 nr 6.
Dionisotti. „Erasmus”, Wiesbaden 1971.
J.S.M. Maguinness. „Gnomon”, Monachium 1971.

Tukidydes: Wojna peloponeska

J. Domański: Polski przekład Tukidydesa. Dziś i Jutro 1953 nr 46.
L. Winniczuk: Dorobek o nieprzemijającej wartości. Problemy 1953 nr 10.

Ph. Callimachi Rhetorica

V. Ruegg. „Museum Helveticum,” Bazylea 1950.
B. Ryba. „Listy Filologické”, Praga 1950.
L. Winniczuk. „Problemy1950 nr 3.
J. Zathey: Przegląd Historyczny1950.
L. Bakelants. „Latomus”, Tournai 1951.

A. Fricii Modrevii Opera omnia

E. Franceschini. „Aevum”, Milum 1955 nr 6.
R.B.C. Huygens. „Latomus,” Tournai 1956.
M. Klučka. „Listy Filologické”, Praga 1956.
D.C.C. Young. „The Classical Review”, Londyn 1957 vol. 3.
M. Cytowska. „Bibliotheca Classica Orientalis”, Berlin 1959.
R.B.C. Huyens. „Latomus”, Tournai 1959.
L. Bakelans. „Revue Belge de Philologie et d'Histoire”, Bruksela 1960 nr 3.
E.W. Kohls. „Theologische Zeitschrift”, Basel 1962.

Ph. Callimachi Epigrammatum libri duo

A. Grilli. „Paideia”, Arona 1964.
O. Jurewicz. „Języki Obce w Szkole1964 nr 5.
R. Verdière. „Rivista di Studi Classici”, Turyn 1964 [z.] 2.
O. Jurewicz. „Deutsche Literaturzeitung”, Berlin 1966.
G. Vallese. „Le Parole e le Idee”, Neapol 1966.