BIO

Urodzony 26 grudnia 1914 w Sosnowcu; syn Pawła Kucharskiego, kupca (z wykształcenia litografa), i Stanisławy z Polów. W 1932 ukończył Gimnazjum Ojców Pijarów im. S. Konarskiego w Rakowicach pod Krakowem. W tymże roku przeniósł się do Warszawy, gdzie studiował w Szkole Głównej Handlowej; w 1937 uzyskał absolutorium. Debiutował w 1935 jako felietonista „Kuriera Zachodniego” (tu też pod pseudonimem Kajot). Następnie służył w Szkole Podchorążych Saperów w Modlinie. Kampanię wrześniową przebył od Zakliczyna nad Dunajcem po Lwów. Internowany przez władze radzieckie we Lwowie i przeniesiony do Zamościa, zbiegł i dotarł do Sosnowca, skąd, uchodząc przed aresztowaniem, w 1942 przedostał się do Generalnej Guberni, do Częstochowy. W 1943 ożenił się z Marią Świdzińską. Następnie przebywał w Warszawie. Walczył w powstaniu warszawskim 1944, dowodząc cywilną kompanią saperską w rejonie ulic Koszykowej – Noakowskiego; brał udział w ratowaniu zbiorów etnograficznych i biblioteki Jana Michalskiego. Po upadku powstania, ranny, przebywał w domu Jana Kasprowicza na Harendzie pod Zakopanem (od 1941 uczestniczył w opiece nad Harendą). Po wyzwoleniu powrócił do Sosnowca i włączył się aktywnie w organizowanie życia kulturalnego na Śląsku, m.in. w 1945-46 zorganizował i prowadził sześć klubów literackich na Śląsku (w tym Klub Literacki w Sosnowcu, którym kierował w 1950-53). Był współzałożycielem Wojewódzkiej Rady Kultury w Katowicach. W 1947-49 współpracował z czasopismami „Odra” i „Odrodzenie”. W 1950 ogłosił w piśmie „Łowiec Polski” (nr 5) Notatki z łowiska, które uważał za właściwy debiut literacki. W 1953 przeniósł się do Warszawy, gdzie początkowo pracował w Wydziale Repertuarowym Domu Wojska Polskiego przy Głównym Zarządzie Politycznym Wojska Polskiego. W 1954-57 był kierownikiem działu literackiego tygodnika „Żołnierz Polski”, a od 1955 członkiem komitetu redakcyjnego „Łowca Polskiego”. Opowiadania, artykuły, reportaże i recenzje drukował też w „Płomyku” (1955-79) i „Płomyczku” (1955-79), „Kierunkach” (1959-63), „Nowej Wsi” (1960-61). W tym czasie współpracował z Polskim Radiem jako autor słuchowisk dla dzieci i młodzieży oraz jako redaktor Magazynu Wojskowego. W 1961-64 pracował w Wytwórni Filmowej „Czołówka”, dla której napisał kilka scenariuszy filmowych, a w 1964-70 w Telewizji Polskiej, kolejno jako kierownik redakcji filmów telewizyjnych, kierownik redakcji Teatru Młodego Widza oraz w dziale programowym (1970-72). W 1970 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1970-75 jako członek Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego wyjeżdżał kilkakrotnie na wykopaliska do Bułgarii i Rumunii. W 1972-75 pracował w Ośrodku Badania Opinii Publicznej i Studiów Programowych Komitetu do Spraw Radia i Telewizji. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1969) i Krzyżem Oficerskim (1975) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 1 lipca 1979 w Warszawie.

Twórczość

1. Zielone serce. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957 148 s.

2. Deresz. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 194 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1978, wyd. 3 1987.

3. Leśne godziny. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1958, 110 s.

Zawartość

Wstęp. – List; Najpiękniejszy las; Kuba; Szydlarz; Na jelenim przesmyku; Współistnienie; Dzieci; Życie w lesie; Ludzka sprawa; Korzenie słowa; O świcie; Ślad człowieka; Fatalne pudło; Kłusownik; Lisie tropy; Odwilż; Kaczor i jastrząb; Smugi cienia; Lekkomyślny kaczor; Ślady powietrznego gościa; Przeleciał ptak; Pierwszy promień; Głuchy poranek; Jętka; Po burzy; Szmaragdy; Mądra matka; Dwie pary; Łubiny; Borsuk; Nie wypłacony dług.

4. Bunkier Cygana i inne opowiadania. [Dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, 106 s.

Zawartość

Saper Rzepka; Skrzynka; Bunkier Cygana; Powódź; Zamknięte oczy; Choinka; Wawa i jej pan; Zdarzyło się na wakacjach; Matki.

Przekłady

hiszpański

Wawa y su dueño. [Przeł.] A. Gadomska. Warszawa: Nasza Księgarnia 1987.

niderlandzki

Wawa en zijn baasje. [Przeł.] V. Sjouwerman. Warszawa 1970.

niemiecki

Wawa und ihr Herr. [Przeł.] H. Więcławska. Warszawa 1973, wyd. nast. tamże 1974, 1977.

Wyd. osobne opowiadania Wawa i jej pan. Warszawa: Nasza Księgarnia 1960, [24] s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, wyd. 3 1974, wyd. 4 1980, wyd. 5 1988.

5. W leśniczówce. Sztuka w 1 akcie. Z uwagami inscenizacyjnymi S. Wereszczyńskiego. Materiały Repertuarowe 1959 nr 4 s. 5-22. Przedruk „Teatr Ludowy” 1960 nr 4.

Nagrody

Nagroda w konkursie Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego w 1959.

6. Zeszyt z brzozowej kory. Notatnik myśliwski. Łowiec Polski 1961 nr 1-20. Wyd. osobne Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1968, 146 s.

7. Co komu z lasu? [Opowiadania]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1965, 291 s.

Zawartość

Parasolnik; Leśnicy; Śpiew szyn; Kaczy telegraf; Nic nowego pod słońcem; Marysia; Na czarnej drodze; Mgły; Ostrożnie z uczuciami; Zabawa; Po czternastu latach; Żuraw; Zagubione dziedzictwo; W mieście; Pacjent; Z bronią w ręku; Pod pieśnią skowronka; Spojrzenie od kuchni; Światło w nocy; Czas urodzenia; Nie wierzę w przesądy; Nie było czasu na rozmowę; Kłopotliwy strzał; Uroczysko; Drzewo zabiło; Śnieżna burza; Margot; Koncert staroświecki; Taki dzień się nie powtórzy; Nad potokiem; Na tokach; Szanujmy tajemnice; Spotkanie w młodniku; Obok namiotu; Na ścieżce; Słowik i czas; Niezwykłe polowanie; Tryptyk z kozłów; Gdy się góral buduje; Dzielna matka; Cygański koń; Kuba [poz. ]; Cztery życiorysy albo co komu z lasu; Prawda o jeleniu; Dziwna zabawa; Premia za wilka; Za dziesięć piąta; Ojciec i syn; Na śniegu.

Adaptacje

telewizyjne

opowiadania Ojciec i syn: Telewizja Polska 1966.

8. Wiatrak profesora Biedronki. [Powieść dla dzieci; współautorka:] M. Kownacka. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 174 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1972, wyd. 4 1978.

Cz. 1; cz. 2 zob. poz. .

9. Nagroda. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1966.

10. Monter. [Widowisko telewizyjne]. Telewizja Polska 1967.

11. Skarb pod wiatrakiem. [Powieść dla dzieci; współautorka:] M. Kownacka. Warszawa: Nasza Księgarnia 1967, 252 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1972, wyd. 4 1980.

Cz. 2; cz. 1 zob. poz. .

12. Tylko dla odważnych. Opowiadania o żołnierzach. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967, 163 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1980, wyd. 4 1982.

Zawartość

Saper Rzepka. (O żołnierskiej przyjaźni) [poz. ]; Niezapomniany szpak; Skrzynka; Wyrok; Lubelska pszenica; Bunkier Cygana [poz. ]; Powódź; Spotkanie na lotnisku; Sowy nie będzie; Zapałka; Wojenna pamiątka; Defilada; Dziesiątka znad granicy; Tylko dla odważnych; Grób Nieznanego Żołnierza.

13. Piotruś szuka przyjaciela. [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Czytelnik 1970, 137 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1977, wyd. 3 1987.

14. Dwa brzegi rzeki. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1971 [właśc. 1970], 167 s.

15. Moja babcia czarownica. [Dla dzieci]. Warszawa: Czytelnik 1974, 158 s. Wyd. 2 tamże 1980.

16. Pod gwiazdami. Sztuka w 3 aktach. Powst. przed 1974.

Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

17. Michał i tajemnica dziadka. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1975, 232 s. Wyd. 2 tamże 1984.

Przekłady

ukraiński

Mìchal ì dìduševa tajemnicija. [Przeł.] O. Pidišin. Kiïv 1978.

18. Pojezierze Suwalsko-Augustowskie. [Album]. Tekst: J. Kucharski. Warszawa: Sport i Turystyka 1977, 164 s.

19. Wędrówki z dziadkiem Romanem. [Powieść]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1977, 92. Wyd. 2 tamże 1985.

20. Befsztyk z bawołu. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1978, 355 s.

Zawartość

Marsz weselny; W konwaliowym lesie; Rzut; Legendy; Echo w puszczy; Cztery życiorysy [poz. ]; Rozmaici klienci; Nad płynącą wodą; Ekspresem w piekło; Przyczynek do praktyki medycyny ludowej; Wszystkie moje możliwości; Jedno pytanie mniej; Życie nocne nad Biebrzą; Ojciec i syn; Spokój posągu; Miasteczko; Befsztyk z bawołu.

21. Warszawiacy. [Opowiadania]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1978, 161 s. Wyd. 2 tamże 1982.

Nagrody

Harcerska Nagroda Literacka w 1979.

Zawartość

Zameldowana w Warszawie; Dla pieszych przejście po zebrach; Ruda gwiazda; Przeprowadzka; Pocztówka z Warszawy; Kłopoty mieszkaniowe; Znak rozpoznawczy; Kwiaty dla pań; Szesnaście orzechów; Sokół św. Anny; Szukam świętokrzyskich słowików; Warta honorowa; Trudne życie w mieście; Ni z pierza, ni z mięsa; Zmartwienie pana Zajączkowskiego; Czarna procesja; Łazienki (I-III); W kolorze gołębim.

22. Przyniesione z lasu. [Wybór opowiadań]. Warszawa: Czytelnik 1980, 203 s.

Zawartość

Zawiera opowiadania z poz. [z wyjątkiem: Na jelenim przesmyku; Łubiny], – z poz. [z wyjątkiem: Na tokach; Tryptyk z kozłów; Dzielna matka; Kuba; Cztery życiorysy albo co komu z lasu; Prawda o jeleniu; Dziwna zabawa; Premia za wilka; Za dziesięć piąta; Ojciec i syn; Na śniegu], – nadto opowiadania: Idzie wiatr; Wróbel; Porównanie.

23. Pożegnanie z dwunastką. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1987, 255 s.

Zawartość

z poz. 3: Kuba, – z poz. : Cztery życiorysy; Dziwna zabawa; Na śniegu; Prawda o jeleniu; Premia za wilka; Za dziesięć piąta, – z poz. : Echo w puszczy; Ekspresem w piekło; Jedno pytanie mniej; Nad płynącą wodą; Rozmaici klienci; Wszystkie moje możliwości, – nadto: Dokąd sięgnie ich cień; Pożegnanie z dwunastką; Przyczynek do praktyki medycyny ludowej.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Sowy mądre ptaki. Polskie Radio 1967.
Zdarzyło się na strażnicy. Polskie Radio 1968.
Janek nie zbłądził. Polskie Radio 1969.
Skrzynka przy ulicy Widok. Polskie Radio 1970.

Scenariusze filmów dokumentalnych

Filmy zrealizowane dla Wytwórni Filmowej „Czołówka”.

Odpowiedź. 1962.
Trudne małżeństwo. 1962.
Rezerwa. 1963.
Felek na urlopie. 1964.
Finał 1945. 1964.
Siemienowicz. 1964.
Tak nie będzie. 1964.
W imię życia. 1964.

Scenariusze filmów dla dzieci

Filmy zrealizowane dla Wytwórni „Se-Ma-For”.

Pierwsza wycieczka. 1967.
Słowo honoru. 1967.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1978.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (E. Głębicka).
• „Rocznik Literacki” 1979 wyd. 1983 (A. Biernacki).

Ogólne

Artykuły

B. Kogut. „Życie Literackie1965 nr 35, przedruk w tegoż: Manowce. Poznań 1969.
S. Zieliński: Zaproszenie do lasu. Kultura 1965 nr 30.
M. Warneńska: Janek. Fakty 79 1979 nr 38.
W. Żukrowski: Wtopiony w zieleń. (Wspomnienie o Janie Edwardzie Kucharskim). Płomyk 1979 nr 16.

Deresz

[E. Grabowiecka] El.Gr. „Nowe Książki1959 nr 3.

Leśne godziny

L.B. Grzeniewski: Dwie książki o lesie. Tygodnik Zachodni 1958 nr 38.
J. Preger: Kto umie patrzeć. Nowe Książki 1958 nr 11.
S. Jończyk: Człowiek w lesie. Kierunki 1959 nr 7.

Bunkier Cygana i inne opowiadania

M. Swobodowa: Opracowanie w klasie V opowiadania Jana Edwarda Kucharskiego. „Skrzynka”. Polonistyka 1970 nr 6.

Zeszyt z brzozowej kory

B. Kogut: Trójkąt w lesie. Życie Literackie 1969 nr 12.

Tylko dla odważnych

M. Skrobiszewska: Żołnierze. Nowe Książki 1969 nr 17.

Moja babcia czarownica

W. Żukrowski: Leśne podszepty. Trybuna Ludu 1975 nr 44.

Michał i tajemnica dziadka

M. Sokołowska: Sherlock Holmes w leśniczówce. Nowe Książki 1976 nr 3.

Befsztyk z bawołu

R. Łubowicz: Na świeżym powietrzu. Odra 1979 nr 7/8.
M. Seler: Pamiętajcie o ogrodach. Literatura 1979 nr 1.