KUBISZ Paweł

Urodzony 12 maja 1907 w miejscowości Końska pod Trzyńcem na Śląsku Cieszyńskim w rodzinie robotniczej; syn Pawła Kubisza i Anny z Krehutów. Uczęszczał do seminarium nauczycielskiego początkowo w Bobrku pod Cieszynem, a następnie w Ostrzeszowie (Wielkopolska). Z powodu zatargów z nauczycielami zmuszony był do opuszczenia szkoły i powrotu na Zaolzie. Debiutował w 1924 wierszem pt. Płyń łódko moja !..., opublikowanym w piśmie „Lirnik” (nr 1). W 1927 za kolportaż wydawanej przez słowackich irredentystów literatury, był przez władze czeskie więziony przez trzynaście miesięcy w więzieniu w Ołomuńcu. Po zwolnieniu zajął się pracą publicystyczną, wiążąc się z katowickim ośrodkiem literackim i czasopismem „Zaranie Śląskie”. Zawarł związek małżeński z Walerią Kraiczko. W 1929-30 był sekretarzem organizacyjnym Polskiego Stronnictwa Ludowego na Śląsku Cieszyńskim i współredaktorem czasopisma „Prawo Ludu” w Czeskim Cieszynie. W 1930-33 jako korespondent Polskiej Agencji Prasowej przebywał w Prusach Wschodnich, na Litwie i Łotwie. Jednocześnie był zatrudniony w służbie prasowo-informacyjnej polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Po powrocie na Śląsk Cieszyński pracował jako dziennikarz związany z „Dziennikiem Polskim”, zajął się równocześnie działalnością społeczną i kulturalną. W 1937 był współzałożycielem, a następnie prezesem Śląskiego Związku Literacko-Artystycznego. W 1938 redagował i wydawał polski miesięcznik literacki „Sztorcem” (wyszły tylko trzy numery). W tymże roku za działalność kulturalną został odznaczony Srebrnym Wawrzynem Polskiej Akademii Umiejętności. Po przejęciu Zaolzia przez Polskę, pracował jako urzędnik w hucie żelaza w Trzyńcu. Po wybuchu II wojny światowej, został w 1940 aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu w Cieszynie. Po zwolnieniu, przedostał się w 1941 do Generalnej Guberni i przebywał najpierw w Wolbromiu, a następnie w Miechowie, pracując jako dozorca w prywatnym składzie węgla i materiałów budowlanych. Nawiązał łączność z podziemnymi organizacjami ruchu ludowego i współpracował z tajną agencją prasową „Wieś” i pismami konspiracyjnymi „Odra-Nysa” i „Dziennik Powszechny.” W 1944 został ponownie aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu przy ulicy Montelupich w Krakowie. Ostatnie miesiące okupacji przebywał na Śląsku Cieszyńskim. Po zakończeniu wojny w 1945 pozostał na Śląsku Czeskim. Brał udział w organizowaniu Oddziału Wiejskiego Związku Literatów Polskich w Łodzi oraz był członkiem kolegium redakcyjnego pisma „Wieś.” W 1949-58 był redaktorem (do nr 3) czasopisma „Zwrot” w Czeskim Cieszynie, wydawanego przez Zarząd Główny Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego (ZG PZKO) w Czechosłowacji i przewodniczącym Sekcji Literacko-Artystycznej przy Związku. Należał także do władz naczelnych Związku. W 1959 w wyniku konfliktu z ówczesnymi władzami został usunięty z zajmowanych stanowisk i pozbawiony członkostwa PZKO. Jego utwory zostały objęte zakazem publikowania. Podjął pracę jako robotnik w hucie w Trzyńcu. W 1961 uległ wypadkowi drogowemu, po którym przeszedł na rentę. Nie kontynuował już pracy literackiej. Patronował Grupie Literackiej 63, istniejącej przy hucie w Trzcińcu, w której skład wchodzili polscy pisarze Zaolzia. W 1968 ZG PZKO postanowił go zrehabilitować i przywrócić mu prawa członkowskie, co nastąpiło po jego śmierci. Zmarł 19 sierpnia 1968 w Czeskim Cieszynie.