BIO

Urodzony 1 listopada 1929 w Horodence; syn Mikołaja Kubikowskiego, inżyniera, i Eleonory z Brzezińskich. W czasie II wojny światowej przebywał w Horodence, a następnie we Lwowie, gdzie w 1944 w czasie okupacji niemieckiej zaczął uczyć się na tajnych kompletach gimnazjalnych. Po wojnie kontynuował naukę w Warszawie w Gimnazjum im. Stefana Batorego i w Strzelinie na Dolnym Śląsku. Po zdaniu matury w 1947 studiował polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim (UWr.); w 1951 uzyskał magisterium. Debiutował w 1949 wierszem Polna kapliczka, ogłoszonym w tygodniku „Gość Niedzielny” (nr 21), a w 1950 jako prozaik fragmentem powieści Zielona granica, drukowanym w tygodniku „Dziś i Jutro” (nr 23-36); w tymże roku został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1952-56 pracował w Wydawnictwie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, pełniąc funkcję kierownika redakcji literackiej. Artykuły, recenzje, utwory prozą zamieszczał m.in. w „Zeszytach Wrocławskich” (1951-53), „Życiu Literackim” (1951, 1961-62, 1967-68), w tygodniowym dodatku „Gazety Robotniczejpt.Sprawy i Ludzie” (1952-54, 1956). W 1956-58 należał do zespołów redakcyjnych tygodników „Nowe Sygnały” i „Odra”; na łamach obu tych pism ogłaszał liczne recenzje i artykuły. Publikował także m.in. w „Nowych Sygnałach” (1956-57), „Odrze” (od 1961; tu m.in. recenzje podpisywane: ZET, Z.K., (z.k.), zk., (zk)., zsm, Zsm), „Słowie Polskim” (1962, 1966-67). W 1958 ożenił się z Aldoną Huber, redaktorką Wydawnictwa Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. W 1961-68 był prezesem Oddziału Wrocławskiego ZLP. W 1962 został laureatem nagrody literackiej m. Wrocławia. Od 1963 wchodził w skład redakcji miesięcznika „Odra”. Był wielokrotnie laureatem konkursów na widowiska telewizyjne. Liczne recenzje drukował w „Nowych Książkach” (1967-68). W 1969 otrzymał na UWr. doktorat na podstawie rozprawy Powieść popularna i jej typy (promotor: prof. Bogdan Zakrzewski). Od 1970 należał do Polskiego PEN Clubu. W 1972-76 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Odra”. W 1978 zamieszkał w Warszawie. Wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej. W 1980 był sekretarzem generalnym Zarządu Głównego ZLP; jesienią 1981 uczestniczył w przygotowaniach do Kongresu Kultury Polskiej (członek sekretariatu). Po ogłoszeniu w grudniu stanu wojennego, brał udział w tajnej działalności ZLP. Kontynuował twórczość literacką i krytycznoliteracką publikując w „Odrze”, (m.in. w 1983-84 cykl pt. Szklany mur. (Proza polska 1945-1980), oraz w „Literaturze” (1980-81; tu m.in. liczne recenzje teatralne i filmowe, a także cykl felietonów pt. Kąt odbicia). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1977). Zmarł 13 sierpnia 1984 w Warszawie.

Twórczość

1. Zielona granica. [Powieść]. Powst. ok. 1950 [inf. autora]. Druk fragmentów: „Dziś i Jutro” 1950 nr 23-26.

2. Prorok i ministranci. [Powieść]. Powst. 1959. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1962, 143 s.

Data powstania pod tekstem.

3. Wizyta u mordercy. [Powieść]. Gazeta Robotnicza 1961 nr 178-277. Wyd. osobne Katowice: Śląsk 1968, 251. Por. poz. .

Autor podpisany: Jacek Joachim.

4. Katastrofa. [Powieść]. Katowice: Śląsk 1962, 134 s. Wyd. nast. tamże 1973. Por. poz. .

Adaptacje

radiowe

Z. Hübner. Polskie Radio 1963.

5. Wrocław literacki. [Szkice o życiu literackim w latach 1945-1961]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1962, 165 s.

Zawartość

Początek drogi; Pierwszy sezon literacki; Pisarze na Ziemiach Zachodnich; Zmierzch Koła Literackiego; W cieniu Uniwersytetu; „Zeszyty Wrocławskie”; Ludzie i książki; Kronika towarzyska; Tadeusz Zelenay; Powrót prowincji; Chude lata; Dzień dzisiejszy; Zamiast katalogu.

6. Polowanie na szczupaka. [Powieść]. Gazeta Robotnicza 1963 nr 39-109; „Dziennik Zachodni” 1963 nr 208-262. Wyd. osobne Katowice: Śląsk 1969, 224 s.

Autor podpisany: Jacek Joachim.

Przekłady

niemiecki

Die Jagd auf den Hecht. [Przeł.] R. Buschmann. Berlin 1972.

7. Wizyta u mordercy. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1963. Por. poz. .

Autor podpisany: Jacek Joachim.

8. Proszę wejść drzwi otwarte. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1964. Druk „Teatr Ludowy” 1965 nr 1/2 s. 96-110.

9. Spokojny weekend. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1964.

Autor podpisany: Jacek Joachim. Adaptacja opowiadania Spokojny weekend. „Wiadomości Legnickie1963 nr 29-39.

10. Bezpieczne małe mity. [Szkice]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1965, 170 s.

Pierwodruk w czasopiśmie „Odra1963-1964.

Zawartość

I: Trzy przygody K. Brandysa [dot.: Drewniany koń; Między wojnami; Obrona Grenady; Matka Królów; Listy do pani Z.]; Krąg istnienia [dot. S. Dygata]; Wojciech Żukrowski czyli rozmaitość świata; Magia polityki [dot. T. Brezy]; Ucieczka z kraju dzieciństwa [W. Mach: Życie małe i duże]. – II: Spadkobiercy Sherlocka Holmesa; Robinson i Odyseusze [dot. powieści przygodowej]; Codzienność nobilitowana; W raju fałszywych ambicji; Próby tematu [dot. tematyki wojennej]; Modele literatury.

11. Katastrofa. Scenariusz filmowy. [Współautor:] S. Chęciński. Ekranizacja 1965. Por. poz. .

12. Zamknięty przedział. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1965. Wystawienie: Telewizja Polska 1966.

Nagrody

Sztuka pod pierwotnym tytułem „Przejażdżka we troje” została nagrodzona w konkursie telewizyjnym na utwór sceniczny dotyczący współczesności w 1965.

13. Chwila po przebudzeniu. [Powieść]. Katowice: Śląsk 1967, 179 s. Wyd. 2 Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1976.

14. Tydzień, najwyżej dziesięć dni. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1967.

15. Droga zamknięta. [Utwór dramatyczny]. „Teatr Polskiego Radia1970 nr 22 s. 55-66. Polskie Radio 1970.

16. Brydż. [Utwór dramatyczny]. Telewizja Polska 1971. Por. poz. .

Przekłady

niemiecki

Bridge. Kriminalerzählung. [Przeł.] F. Knirek. Berlin [1981].

17. Ostatnia lekcja. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1971, 247 s.

Wyróżnienie Centralnej Rady Związków Zawodowych za tematykę związaną z życiem i pracą klasy robotniczej w 1972.

Zawartość

Ostatnia lekcja [por. poz. ]; Szansa; Wejść do tej samej rzeki.

Przekłady

bułgarski

opowiadania Wejść do tej samej rzeki: Da vlezeš v ščata reka. [Przeł.] S. Borisova. Wyd. łącznie z przekł. Wielki układ zob. poz. .

18. Rachunek bez gospodarza. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1971.

Wyróżnienie w konkursie telewizji i Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej na telewizyjne widowisko sensacyjne w 1971.

19. Pośrodku, gdzie mnie nie ma. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1972.

Nagrody

Nagroda w konkursie na dramat telewizyjny o tematyce współczesnej w 1972.

20. Sztylet wenecki. [Powieść]. Katowice: Śląsk 1972, 314 s. Wyd. nast. tamże 1988.

Autor podpisany: Jacek Joachim.

21. Ostatnia lekcja. [Utwór dramatyczny]. Teatr Polskiej Telewizji 1973 nr 4 s. 71-102. Telewizja Polska 1973. Por. poz. .

22. Wielki układ. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1975, 208 s.

Zawartość

Zamknięty przedział; Wyjazd służbowy [por. poz. ]; Wielki układ [por. poz. , ].

Przekłady

bułgarski

opowiadania Wielki układ: Goljamata igra. [Przeł.] S. Borisova. Wyd. łącznie z przekładem opowiadania Wejść do tej samej rzeki (zob. poz. ) pt. Goljamata igra. Plovdiv 1978.

Adaptacje

radiowe

Zamknięty przedział. Polskie Radio 1977.
Wielki układ. Polskie Radio 1978.

23. Wyjazd służbowy. Scenariusz filmowy: Z. Kubikowski. Ekranizacja 1975. Por. poz. .

Nagrody

Główna Nagroda na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych za scenariusz filmowy w 1975.

24. Wielki układ. Scenariusz filmowy: Z. Kubikowski i A.J. Piotrowski. Ekranizacja 1976. Por. poz. .

25. Pięć dialogów wielkopostnych. [Utwór dramatyczny]. Teatr Polskiego Radia 1977 nr 2 s. 27-38. Polskie Radio 1977. Por. poz. .

Przekłady

czeski

Patero dialogu velikonočnich. Wystawienie: Praga, Československy Rozhlas 1980.

26. Gra w chowanego. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1978, 155 s.

27. Krótka podróż. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1979, 187 s.

Autor podpisany: Jacek Joachim.

Zawartość

Spokojny, sobotni wieczór; Sprawa rodzinna; Brydż [por. poz. ].

Adaptacje

radiowe

opowiadania pt. Spokojny, sobotni wieczór. Adaptacja: G. Gronczewska. Polskie Radio 1985.

28. Pięć dialogów wielkopostnych. [Opowiadanie]. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1979, 87 s. Por. poz. .

29. Wykład profesora Mikulskiego przerwany przez aktorów i postacie przygodnie odwiedzające miasto. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Wrocław, Teatr Polski 1979.

30. Ich czas. [Sztuka telewizyjna]. Dialog 1981 nr 3 s. 5-27.

Dotyczy J. Piłsudskiego i wydarzeń poprzedzających przewrót majowy.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Grać swoją rolę. Polskie Radio 1972.
Rachunek sumienia. Polskie Radio 1978.
Prawo inercji. Polskie Radio 1979.
Trio ze strasznego dworu. Polskie Radio 1980.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. C. Godebski: Grenadier-filozof. Powieść prawdziwa wyjęta z dziennika podróży roku 1799. Oprac., wstęp i komentarz Z. Kubikowski. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1952, LX, 78 s. Wyd. 2 zmienione tamże 1953.
2. C. Godebski: Wybór wierszy. Oprac. i wstęp. Z. Kubikowski. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1956, CXXIV, 152 s. Biblioteka Narodowa I, 161.
3. Wiersze o Wrocławiu i Dolnym Śląsku. Red. Z. Kubikowski. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1961, 51 s.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1976, 1978.

Wywiady

Inwazja z obcej planety. [Rozm.] J. Trznadel. W: J. Trznadel: Hańba domowa. Paryż 1986. Wyd. nast.: Warszawa 1986*, Warszawa 1987*, przekł. francuski: L invasion d'une autre planete. W: La Honte. [Przeł.) M. Rodowicz-Heninger. Paris 1992.

Słowniki i bibliografie

Rocznik Literacki 1984wyd. 1991 (A. Biernacki).
Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (M. Brykalska).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (S. Bereś).

Ogólne

Artykuły

J. Górdziałek: Obszar nieufności. (O prozie Zbigniewa Kubikowskiego). Życie Literackie 1982 nr 12.
P. Kajewski: Dar bycia. Odra 1984 nr 12.
L. Prorok: Zbyszek. Tygodnik Powszechny 1984 nr 37 [Wspomnienie pośmiertne].

Prorok i ministranci

D. Cirlić: Recenzja, której nie ma. Nowe Książki 1963 nr 12.
R. Marszałek: 2 razy o odpowiedzialności. Współczesność 1963 nr 7.
J. Wieczerska. „Odra1963 nr 2.

Katastrofa

Z. Hierowski: Katastrofa czyli rzecz o odpowiedzialności. Trybuna Robotnicza 1962 nr 196.
J. Kelera: Problem dnia i dni następnych. Odra 1962 nr 11.
J. Siewierski: Pamflet na technokrację. Nowe Książki 1962 nr 19.
M. Jarochowska: Ja” wcielone. Życie Literackie 1964 nr 3.

Wrocław literacki

J. Gawałkiewicz. „Odra1962 nr 7/8.

Polowanie na szczupaka

J. Siewierski: Detektywi. Nowe Książki 1969 nr 22.

Bezpieczne małe mity

K. Nowicki: Niemałe, bezbronne mity. Pomorze 1965 nr 9.
J. Rohoziński: Na antypodach kultury współczesnej. Kultura 1965 nr 65.
W. Nawrocki: Literatura i mity. Poglądy 1966 nr 4.
M. Sprusiński: Małe mity. Życie Literackie 1966 nr 7.
Z. Zielonka: Nie tylko małe i bezpieczne... Opole 1980 nr 7.

Chwila po przebudzeniu

W. Maciąg: Jak się pisze beletrystykę. Krucha solidarność kolektywu. Życie Literackie 1967 nr 33.
W. Żukrowski: Na moim sitku. Gdzieś w małym miasteczku. Nowe Książki 1967 nr 14.
A. Cieński: Renowacja powieści popularnej. Nurt 1968 nr 1.
Z. Łukaszewicz: Rzecz o odpowiedzialności. Twórczość 1968 nr 1.
A. Makowiecki: Uroda rzeczy zwyczajnych. Kultura 1968 nr 26.
S. Zabłocki: Niepokoje pokolenia. Odra 1968 nr 5.

Ostatnia lekcja

M. Dąbrowski: Heraklit od nowa sprawdzany. Literatura 1972 nr 12.
W. Maciąg: Inspiracje współczesne. Życie Literackie 1972 nr 5.
J. Siewierski: Powroty po latach. Nowe Książki 1972 nr 12.
S. Stabryła: Kariery i powroty. Twórczość 1972 nr 10.
K. Kuliczkowska: Układ odniesienia. Miesięcznik Literacki 1973 nr 1.

Wielki układ

J. Biernacki: Z tęsknoty za Dołęgą-Mostowiczem. Nurt 1976 nr 7.
A. Chruszczyński: Słabi mocni – mocni słabi. Tygodnik Kulturalny 1976 nr 11.
B.S. Kunda. „Życie Literackie1976 nr 37.
W. Maciąg: Osaczeni przez układy. Nowe Książki 1976 nr 6.
K. Nowicki: Skutki układu. Fakty 1976 nr 6.
S. Tomala: W kierunku „nowoczesnego realizmu. Nowy Wyraz 1976 nr 5.

Gra w chowanego

W. Maciąg: Gra o sukces i jeszcze coś. Nowe Książki 1978 nr 11.
D. Marszałkowska: W sieci układów. Miesięcznik Literacki 1978 nr 8.

Krótka podróż

W. Pawłowski: Zadbać o kapliczki. Literatura 1980 nr 14.

Ich czas

I. Maślińska: Zapomniana sztuka o Piłsudskim. Ład 1987 nr 26.