BIO

Born on 15 December 1950 in Świdnica; son of Władysław Ursel and Zofia, née Hybsz. He attended Grammar School No. II in Świdnica from 1964 to 1968. He then studied Polish philology at the University of Wroclaw (UWr) from 1968 to 1973. In his fifth year at university, he took up a post at the Institute of Polish Philology (IFP) at UWr. After completing his master's degree in 1973, he worked as an assistant at the Department of the History of Nineteenth-Century Polish Literature at IFP at UWr. The following year, he was made senior assistant. In his research, he focused on nineteenth-century literature and folklore, in particular the works of Aleksander Fredro. He also worked on the relations between literature and the visual arts. He published his first article, Bohater romantycznej powieści poetyckiej (The Heroes of Romantic Poetic Novels), in 1973 in "Acta Universitatis Wratislaviensis" (no. 15). He joined the Wroclaw branch of the Adam Mickiewicz Literary Society in 1975, remaining a member until the dissolution of the branch in 2005. He made his debut as an editor in 1976, with an edition of Adam Mickiewicz's Grażyna (published by the Ossolineum). He was awarded a doctoral degree in 1978 for his dissertation Bajkopisarstwo Aleksandra Fredry (Aleksander Fredro's Fairy Tales), which was supervised by Prof. Bogdan Zakrzewski. He was subsequently appointed lecturer. From 1981 to 1983, he continued his education at the Polonicum Centre of Polish Language and Culture for Foreigners at the University of Warsaw (UW). In subsequent years, he was editor of critical editions of many classics of Romantic literature. During this period, he published studies and essays in edited volumes as well as periodicals including "Literatura Ludowa" (1982) and "Pamiętnik Literacki" (1983, 1991–93, 1995, and 1998; also reviews here), and in the biannual "Ze Skarbca Kultury" (1986). He worked as a tutor in Polish language and lecturer in Polish literature at the University of Münster in Germany from 1985 to 1987. He was awarded a habilitation degree from UWr in 1993 for his monograph O wierszach Aleksandra Fredry (On Aleksander Fredro's Poems).
He was appointed professor at UWr in 1998. From 2000 to 2014, he was editor-in-chief of the literary studies series "Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Literackie", where he also published his articles and studies. In 2000, he took up a post as professor at the Faculty of Humanities (later the Faculty of Humanities and Social Sciences) at the Karkonosze College in Jelenia Góra, which is 2010 became the Karkonosze State University of Applied Sciences (KPSW). He was a member of the Wroclaw Scientific Society from 2002 to 2015, serving as deputy chair of its Section I from 2007. He was made state-appointed professor in 2004, the same year that he was made deputy director of the Doctoral Programme at the Faculty of Philology at UWr. During this period, his research interests focused on Romantic anthropothanatology and the cultures and customs in nineteenth-century Polish and international health resorts. He joined the Karkonosze Scientific Society in 2005. Following the division of the Department of the History of Nineteenth-Century Polish Literature in 2008, he was appointed head of the Department of Romantic Literature at IFP at UWr. That year, he founded the periodical "Zeszyty Wydziału Humanistycznego" at the Faculty of Humanities at the Karkonosze College in Jelenia Góra, co-editing issue 2 in 2008 and issue 5 in 2010. In 2011, he became chair of the Society of Friends of Polish Philology at the University of Wroclaw. From 2011 to 2014, he was leader of the research project Na pograniczu kultur. Literackie i paraliterackie recepcje obyczaju, tradycji, kultury umysłowej na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie (In Cultural Contact Zones: Literary and paraliterary reception of customs, traditions and intellectual culture in Lower Silesia and the Opole Region). Between 2012 and 2016, he was leader of the third-party funded project Twórczość Aleksandra Fredry w opiniach jego współczesnych (Aleksander Fredro's Contemporaries' Opinion of his Writings). He was appointed rector of KPSW in 2015. He has four children, two sons – Andrzej (b. 1979) and Łukasz (b. 1984) – and two daughters – Maria (b. 1994) and Hanna (b. 1997). He lives in Wroclaw.

Twórczość

1. Bajkopisarstwo Aleksandra Fredry. [Monografia]. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1980, 183 s. Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 492.

Rozprawa doktorska.

Nagrody

Nagroda trzeciego stopnia Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego w 1981.

2. O wierszach Aleksandra Fredry. [Monografia]. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1992, 331 s. Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 1462.

Rozprawa habilitacyjna.

3. Fredrowskie teatralizacje. Studia i szkice. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 1994, 217 s. Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 1611.

Zawartość

Od autora. – O źródłach i sposobach funkcjonowania motywu „Pawła i Gawła”; Eksplikacja bajki Aleksandra Fredry „Cygan i baba”; Bajki „komediowe”; Kilka uwag o listach poetyckich Aleksandra Fredry; „Poezja jego straszna, silna i piękna…”. Rzecz o „Kamieniu nad Liskiem” Aleksandra Fredry; Kapitalizm w oczach Fredry; Komedia i teatr jako temat twórczości pozakomediowej Aleksandra Fredry; Teatralizacja działań postaci w komediach Aleksandra Fredry.

4. Romantyzm. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2000, 304 s. Leksykon Literatury Polskiej. Wyd. nast. tamże: 2004, 2008. Przedruk w: Epoki literackie. Wielki leksykon literatury polskiej. Wrocław 2005 s. 303–494, wyd. nast. tamże 2006.

5. Aleksander Fredro. Na scenie życia i teatru. [Studia i rozprawy]. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe 2009, 197 s.

Zawartość

O listach prozaiczno-poetyckich od i do Aleksandra Fredry; Własna biografia jako temat twórczości pozakomediowej; Późne wiersze rodzinne; Fredro i wnuczęta; Związki pisarstwa pozakomediowego Aleksandra Fredry z literaturą i kulturą popularną; Franciszek Kisieliński, czyli Fredro na warszawskiej scenie w latach 1821–1828; Fredro i Słowacki o aktorach oraz aktorstwie; Didaskalia Fredrowskie; „Trzebaż słów koniecznie?”. O komunikacji niewerbalnej w świetle didaskaliów do „Ślubów panieńskich”.

6. Romantycy i okolice śmierci. [Studia i rozprawy]. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut — Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe 2011, 219 s.

Zawartość

Tryptyk o śmierci w uzdrowisku. Rzecz na podstawie polskich materiałów i prasowych relacji dziewiętnastowiecznych; „Zabił się młody…”. O romantycznych technikach samobójczych; Fascynacja — ideologizacja — degradacja? O ewoluowaniu motywu samobójstwa w twórczości Adama Mickiewicza; „Pojedynki” Juliusza Słowackiego; Motyw pojedynku i jego funkcje w twórczości Juliusza Słowackiego; „…larwy w chorobliwej tylko imaginacji wylęgłe…”. Słów kilka o wyobraźni frenetycznej Juliusza Słowackiego; „Rodem warszawianin, sercem Polak, a talentem świata obywatel…”. Norwid jako autor nekrologów prasowych; Norwid w nekrologach prasowych; „Więcej światła”. O ostatnich słowach wielkich romantyków polskich; Duch Adama i skandal. O pogrzebach wielkich twórców doby polskiego romantyzmu.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Bohater romantycznej powieści poetyckiej. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Literackie 1973 nr 200 s. 5574.
Longinus Podbipięta. Rodowody literacko-folklorystyczne trzech motywów. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Literackie 1975 nr 298 s. 2741.
Legenda romantyczna w polskiej szkole filmowej. W: Polska szkoła filmowa. Wrocław 1976 s. 65–90.
Adaptacja filmowa dzieła dramatycznego. Na marginesie ekranizacji „Mazepy” [J. Słowackiego]. W: Film a literatura. Wrocław 1978 s. 7993.
Z problemów ludowości w powieściach poetyckich Słowackiego. Literatura Ludowa 1982 nr 1 s. 3142.
Die Fraszka im Zeitalter der Renaissance. Theorie und Geschichte (Abriss der Problematik). [Współautor:] P.M. Boronowski. W: Jan Kochanowski Ioannes Cochanovius (1530–1584). Freiburg 1987 s. 173204.
Melchior Pudłowski und seine Fraszki. [Współautor:] P.M. Boronowski. Russian Literature”, Amsterdam 1990 t. 27 nr 2 s. 197–212.
Zbójeckie” czy zabójcze? Z perspektywy historyka literatury o najnowszych ekranizacjach polskiej klasyki dziewiętnastowiecznej. Studia Filmoznawcze 2003 [t.] 24 s. 39–51.
Profesor Bogdan Zakrzewski — historyk literatury, folklorysta, edytor, śląskoznawca, redaktor, doktor honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego. W: Śląska Republika Uczonych = Schlesische Gelehrtenrepublik = Slezská Vědecká Obec. T. 1. Wrocław 2004 s. 726744.
Cieplice romantyków „…nie można przeczyć, że się tu pięknie bawić umieją…. Rzecz o rozrywkach i życiu towarzyskim zdrojowiska. Zeszyty Wydziału Humanistycznego. Kolegium Karkonoskie w Jeleniej Górze 2008 [t.] 1 s. 107–134.
Przebywam obecnie w Warmbrunn tak dla mojego zdrowia, jak i przyjemności. Romantyczne Cieplice w relacjach swych kuracjuszy. W: Księga X-lecia Kolegium Karkonoskiego. Jelenia Góra 2008 s. 224238.
Śmierć w zdrojowisku. Rekonesans badawczy na podstawie polskich materiałów i relacji dziewiętnastowiecznych. W: Problemy współczesnej tanatologii = The problems of contemporary tanatology. T. 12. Wrocław 2008 s. 283295.
O uzdrowisk XIX-wiecznych umieraniu i próbach ich ratowania. Glosa. W: Romantyzm: literatura — kultura — obyczaj. Wrocław 2009 s. 2135.
Słowacki znany, a przecież nieznany. W: Przyroda i cywilizacja. Wrocław 2010 s. 333354.
Z problemów życia kuracyjnego i kulturalno-towarzyskiego w uzdrowiskach śląskich w XIX wieku w świetle ówczesnych polskich wspomnień i relacji prasowych. W: Historia kultury uzdrowiskowej w Europie. Wrocław 2012 s. 87113.
Życie kulturalne w uzdrowiskach dolnośląskich w XIX wieku (w świetle polskich wspomnień i relacji prasowych). W: Śląskie pogranicza kultur. T. 1. Wrocław 2012 s. 2945.
Prasa polska XIX wieku o uzdrowiskach dolnośląskich. Wprowadzenie. W: Śląskie pogranicza kultur. T. 2. Wrocław 2013 s. 87101.
Romantyczne skandale, romantyczni skandaliści, czyli problemy z artystami i odbiorcami. W: Skandal w kulturze europejskiej i amerykańskiej. Warszawa 2013 s. 191208.
Śmierć Fredry w świetle ówczesnej polskiej prasy krajowej. W: Media w regionach — regiony w mediach. Jelenia Góra 2013 s. 316344.
Świdnica jako bohater polskiej powieści po 1945 roku. W: Śląskie pogranicza kultur. T. 3. Wrocław 2014 s. 273294.
Fredro w roku 2013. Znany czy nieznany? W: Uniwersalność komizmu. Warszawa 2015 s. 4154.
Klimat mentalny dziewiętnastowiecznej Galicji w twórczości Wincentego Pola; Wizerunek Wincentego Pola w świetle prasy polskiej w drugiej połowie XIX w. W: Obrazy natury i kultura. Wrocław 2015 s. 415429; 431–448.
Symboliczny i alegoryczny wymiar zwierząt nocnych w wybranych utworach Juliusza Słowackiego. [Współautorzy:] D. Skiba, A. Wąs; „Mknij szybko, Nocy ukochana / Przyjdź wcześnie, wcześnie” – o nocnych rozmyślaniach P.B. Shelleya. [Współautorzy:] D. Skiba, A. Wąs, A. Łegowik. W: Noce romantyków. Literatura, kultura, obyczaj. Kraków 2015 s. 60-71; 441-452.
O cenzurowaniu i poprawianiu Aleksandra Fredry w XIX wieku. Zarys problematyki. „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Literackie2018 nr 58 s. 239-247.
Za czarnych skał krawędzie...” Góry zawłaszczone przez dekadentyzm w wybranych dziewiętnastowiecznych impresjach literacko-muzycznych. [Współautorka:] M. Łoboz. „Acta Universitatis Wratislaviensis2021 s. 329-337; przedruk „Góry, Literatura, Kultura 2021 T. 15.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. J. Słowacki: Beniowski. Oprac. [i wstęp]: M. Ursel. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1985, 185 s. Nasza Biblioteka.
2. J. Słowacki: Lilla Weneda. Wyd. 2. Oprac. [i wstęp]: M. Ursel. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1986, 191 s. Nasza Biblioteka.
3. J. Słowacki: Powieści poetyckie. Wyd. 4 zmienione. Oprac. [i wstęp:] M. Ursel. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1986, CVII, 285 s. Biblioteka Narodowa1, nr 47.
4. J. Słowacki: Powieści poetyckie. Wstęp i przypisy: M. Ursel. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1987, 248 s. Nasza Biblioteka.
5. A. Fredro: Śluby panieńskie czyli Magnetyzm serca. Wyd. 2. Wstęp i komentarz: M. Ursel. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1988, 231 s. Wyd. 3. Przewodnik po lekturze i red. objaśnień: M. Ursel, tamże 1999, 216 s. Nasza Biblioteka.
6. A. Mickiewicz: Konrad Wallenrod. Powieść historyczna z dziejów litewskich i pruskich. Wstęp i komentarz: M. Ursel. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1988, 112 s. Nasza BibliotekaWyd. 2. Przewodnik po lekturze i red. objaśnień: M. Ursel, tamże 1999.
7. J.W. Goethe: Cierpienia młodego Wertera. Wstęp i komentarz: M. Ursel. [Przeł.] L. Staff. Oprac.: O. Dobijanka-Witczakowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1991, 137 s. Nasza Biblioteka Wyd. nast.: Warszawa: Kama [1996], 153 s. Lektury Szkolne z Opracowaniem, tamże: 1998, 2000.
8. A. Mickiewicz: Grażyna. Powieść litewska. Wstęp i komentarz: M. Ursel. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1991 86 s. Nasza Biblioteka.
9. J. Słowacki: Balladyna. Tragedia w pięciu aktach. Wstęp i przypisy: M. Ursel. Warszawa: Kama [1997], 237 s. Lektury Szkolne z Opracowaniem, tamże 1998.
10. Mickiewicz. Almanach multimedialny. Red. naukowa: M. Ursel. Autorzy esejów: J. Łukasiewicz, M. Ursel, W. Suleja, M. Komza, K. Bockenheim. Autorzy słownika pojęć: M. Ursel, D. Górniak. Wyd. jako dokument elektroniczny: Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, Vulcan Media 1999, 1 dysk optyczny (CD-ROM). Wyd. 2 tamże 2008.

Nagrody

Złoty Medal Międzynarodowych Targów Pozn. w 1999.
11. Księga wspomnień. O zmarłych pracownikach powojennej polonistyki wrocławskiej. Pod. red. M. Ursela. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2002, 328 s. Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 2374.
12. Pejzaże kultury. Prace ofiarowane profesorowi Jackowi Kolbuszewskiemu w 65. rocznicę Jego urodzin. Pod red. W. Dynaka, M. Ursela. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2005, 1015 s. ., nr 2792.
13. Księga X-lecia Kolegium Karkonoskiego. Red. naukowa: M. Ursel przy współpracy U. Liksztet. Jelenia Góra: Kolegium Karkonoskie 2008, 340 s.
14. Jaki Słowacki? Studia i szkice w dwusetną rocznicę urodzin poety. Pod red. E. Grzędy i M. Ursela. Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe 2012, 378 s.
15. Śląskie pogranicza kultur. Red.: M. Ursel, O. Taranek-Wolańska. T. 1–3. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut — Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe 2012, 2013, 2014, 235 + 235 + 342 s.
Publikacja przygotowana w ramach projektu: Na pograniczu kultur — literackie i paraliterackie recepcje obyczaju, tradycji, kultury umysłowej na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie.
16. Media w regionach — regiony w mediach. Red.: M. Ursel, A. Woźny. Jelenia Góra: Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa 2013, 538 s.
17. Skandal w tekstach kultury. Red.: M. Ursel, M. Dąbrowska, J. Nadolna, M. Skibińska. Warszawa: Wydawnictwo DiG 2013, 585 s. Tabu, Trend, Transgresja, t. 2.
Tekst częściowo w języku angielskim.
18. Noce romantyków. Literatura, kultura, obyczaj. Red.: A. Rej, D. Skiba, M. Ursel. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2015, 476 s.
19. Uzdrowiska Dolnego Śląska. Wizerunek, marketing, media. Red.: M. Szybalska-Taraszkiewicz, M. Ursel, A. Woźny. Jelenia Góra: Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa 2015, 301 s.
20. A. Fredro: Wybór komedii. Wybór i oprac.: M. Ursel. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 2016, XCIX, 1224 s. BN I, 325. Dodruk: 2018, 2022.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL 2016.

O wierszach Aleksandra Fredry

J. KOLBUSZEWSKI: Poeta czy wierszopis, klasyk czy romantyk?Przegląd Powszechny1993 nr 6.

Romantyzm [Monografia]

E. ŁUBIENIEWSKA: Romantyzm. Leksykon literatury polskiej. Nowa Polszczyzna 2001 nr 1.

A. Fredro: Wybór komedii

A. Kroh: Fredro to Fredro. „Nowe Książki2020 nr 7/8.