BIO

Urodzony 19 kwietnia 1921 w Stanisławowie; syn Marka Gernera i Amelii z Szafferów. Szkołę średnią ukończył w 1939 w Stanisławowie. Po wybuchu II wojny światowej został wywieziony w głąb Związku Radzieckiego. W 1943 wstąpił do 1. Armii Wojska Polskiego i odbył przeszkolenie w Szkole Podchorążych 1. Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, powołanej przy Riazańskiej Szkole Piechoty im. K. Woroszyłowa. Z 1. Dywizją Piechoty im. T. Kościuszki odbył szlak bojowy do Berlina. Za zasługi bojowe otrzymał m.in. Order Krzyża Grunwaldu III klasy. Po zakończeniu wojny w 1945, uczył się w szkole wojskowej w Rembertowie. Był członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza; PZPR). Pracował w stopniu kapitana w II Oddziale Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, kierowanym przez gen. Wacława Komara. W maju 1951 zwolniony do rezerwy, i usunięty z PZPR. Następnie krótko był zatrudniony w dziale zagranicznym Polskiego Radia, po czym do 1956 nie miał stałego zajęcia; w 1955-56 pracował czasowo jako bibliotekarz w Bibliotece Polskiej Akademii Nauk. Debiutował w 1956 sprawozdaniem prasowym pt. Dwa Zjazdy Literatów i dziennikarzy, zamieszczonym w „Żołnierzu Polskim” (nr 24, podpisany H.K.). W 1957 uczestniczył w organizowaniu miesięcznika „Europa”, którego miał być sekretarzem (pismo zostało zawieszone przez władze przed ukazaniem się pierwszego numeru). W 1956-58 publikował recenzje literackie w „Expressie Wieczornym” (stała rubryka Notatnik bibliofila), był też recenzentem wewnętrznym Państwowego Instytutu Wydawniczego (PIW). W tym czasie rozpoczął twórczość przekładową. Jako krytyk literacki i eseista współpracował z „Nową Kulturą” (1958-62) i „Życiem Literackim” (1960-69). W 1959 został członkiem ZLP. W 1958-77 prowadził w „Roczniku Literackim” dział Literatura amerykańska. Eseje, artykuły i recenzje publikował następnie w „Kulturze” (1966-79), „Twórczości” (1966-76) i „Tygodniku Powszechnym” (od 1966; tu stałe rubryki Po namyśle i Moja kronika kulturalna). W 1967 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W 1969-77 redagował wydawaną w PIW serię „Wielcy Pisarze w Oczach Krytyki Światowej”. W 1974, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie przekładu, otrzymał nagrodę Polskiego PEN Clubu. W 1982-83 przebywał w Churchill College w Cambridge w Anglii, a następnie w Wiedniu, gdzie zbierał materiały do studiów literackich. W 1983 na zaproszenie Fundacji im. A. Mickiewicza odbył podróż do Toronto w Kanadzie, Stanów Zjednoczonych, następnie do Londynu, gdzie wygłaszał cykle wykładów w ośrodkach uniwersyteckich. Współpracował z czasopismami wydawanymi poza zasięgiem cenzury, ogłaszając pod pseudonimami Mikołaj Sawulak, MS, XYZ artykuły i recenzje w „Spotkaniach” (1977, 1982), „Res Pulice” (1979), „Bazie” (1984-85), „Kursie” (1984), „Polityce Polskiej” (1985-86) i „Moście” (1985), publikował też w paryskiej „Kulturze” (1969-74) pod pseudonimem XYZ. W tym czasie pracował nad biografią Marka Twaina. Zmarł 28 grudnia 1985 w Warszawie; pochowany w Tyńcu pod Krakowem.

Twórczość

1. Po namyśle. [Szkice literackie]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak1977, 193 s.

Zawartość

Mity polskie; Wakacje w Warszawie; Czy hrabia Tołstoj był patriotą?; Kazania sejmowe Piotra Skargi; Galicyjska szkoła uczuć; Kordian żywy; Złe przeczucia; Kwestia gustu czyli prawo wyboru; Bez patosu; „Panowie Leszczyńscy”, charakter narodowy i tym podobne; „Ulisses” i wrażliwość nadwiślańska; Ostatnie książki pisarzy; Biskupi i cesarz; Lekcja angielskiego realizmu; Przeciw podstarzałej lekkomyślności; Z zimną krwią; Ostatni z wielkich libertynów; Obietnica przetrwania; Evelyn Waugh; Brideshead: przemijanie i trwanie; Sense of humour; Jeden z przyjaciół; Część i całość; Wina, kara, skrucha; Sens przetrwania; Bal w Grodnie; Trzecia trylogia; Odrodzenie w upadku; Ukryty Bóg pisarzy.

2. O miejsce dla roztropności. [Esej]. Londyn: Odnowa 1979, 105 s. Wyd. nast. [Warszawa: Polityka Polska] 1988.

3. Proste prawdy. Szkice wybrane; O Henryku Krzeczkowskim. Wybór tekstów i red.: W. Gasper, P. Hertz. Warszawa: Ararat 1996, 492 s.

Zawartość części o H. Krzeczkowskim zob. Opracowania.

Przekłady

1. F. Nabiełkin: Ośrodki maszynowo-traktorowe i ich rola w rozwoju produkcji kołchozowej. Warszawa: Książka i Wiedza 1952, 74 s.
2. W. Hazlitt: Eseje wybrane. Przeł., wyd. i posłowiem opatrzył H. Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1957, 361 s.
3. Anonimus: Madame Solario. [Powieść]. Przeł.: Z. Kaczorowska i H. Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 467 s.
H. Krzeczowski pod pseudonimem: Tadeusz Sadowski.
4. D.D. Eisenhower: Krucjata w Europie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1959, 679 s.
5. J. Conrad, F. Ford Madox Hueffer: Spadkobiercy. [Powieść]. Przekład i posłowie: H. Krzeczkowski. (J. Conrad: Z pism). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 244 s. Wyd. nast. w: J. Conrad, F.M. Ford [właśc. Hueffer]: Spadkobiercy. Opowieść ekstrawagancka; Charakter przestępstwa. (J. Conrad: Dzieła. T. 26). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 278 s.
6. J. Braine: Wielka kariera. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 296 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1973.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: A. Sudlitz. Polskie Radio 1981.
7. G.G.N. Byron: Pamiętniki; Myśli oderwane. W: G.G.N. Byron: Z pism. Listy i pamiętniki. Red. J. Żuławski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960 s. 417-599.
8. R.K. Narayan: Przewodnik. [Powieść]. Przeł. z angielskiego H. Krzeczkowski. Warszawa: Czytelnik 1960, 263 s.
9. Ch.P. Snow: Jasność i mrok. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 432 s.
10. J. Wain: Rywale. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 304 s.
11. J.G. Frazer: Złota gałąź. [Studium pierwotnych wierzeń i mitów]. Przedmowa: J. Lutyński. Wiersze przeł. W. Lewik. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 582 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1969, wyd. 4 1971, wyd. 5 1978, wyd. 6 1994, wyd. 6 [właśc. 7] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1996.
12. A. Nicoll: Dzieje dramatu. Od Ajschylosa do Anouilha. T. 1-2. Przeł.: H. Krzeczkowski, W. Niepokólczycki, J. Nowacki. Posłowie: J.A. Szczepański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 494 + 485 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1975, wyd. 3 1983.
13. B. Bchattacharya: Muzyka dla Mohini. [Powieść]. Przeł. z angielskiego H. Krzeczkowski. Wiersze przeł. A. Nowicki. Przejrzała i opatrzyła przypisami A. Karlikowska. Warszawa: Czytelnik 1963, 259 s.
14. V. Sheean: Orfeusz osiemdziesięcioletni. Powieść o Verdim. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1963, 448 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1976, wyd. 2 [!] 1986.
15. C. Don Talayesva: Wódz Słońca. Autobiografia C. Don Talayesvy, Indianina z plemienia Hopi. Oprac. L. Simmons. Wstępy i aneksy przeł. J. Nowacki. Wstęp: A. Kłoskowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1964, 453 s.
16. R.K. Narayan: Eksperyment finansowy. [Powieść]. Przeł. z angielskiego H. Krzeczkowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1964, 246 s.
17. E.K. Gann: Los jest myśliwym. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1965, 332 s.
18. R. Graves: Mity greckie. Wstęp: A. Krawczuk. Nazewnictwo: Z. Kubiak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 707 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1974, wyd. 4 1982, wyd. 5 1992.
Od wyd. 3: Nazewnictwo i redakcja naukowa: Z. Kubiak.
19. K. Marx, F. Engels: Dzieła. Warszawa: Książka i Wiedza. T. 14, 16 (wyd. 1967-1968).

T. 14. Cz. 1. Przeł. H. Krzeczkowski. Red. S. Halbersztadt. 1967, XVIII, 588 s.

T. 16. Red. S. Bergman. Przeł. z angielskiego, francuskiego, niemieckiego: H. Krzeczkowski, S. Bergman. 1968, XXVIII, 1020 s.

20. V.L. Parrington: Główne nurty myśli amerykańskiej. Wstęp, redakcja naukowa i noty: J. Katz. Wiersze przeł. L. Marjańska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968-1970.

[Cz. 1.] Mentalność kolonialna 1620-1800. 1968, 588 s.

[Cz. 2.] Romantyczna rewolucja w Ameryce. 1970, 696 s.

21. K.J. Noyes: Drabina Jakubowa. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 357 s.
22. J. Updike: Szkoła muzyczna. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 204 s.
23. R.L. Stevenson, L. Osbourne: Bagaż nie z tej ziemi. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1970, 244 s. Wyd. 2 tamże 1974.
24. A. Gierymski. [Album]. [Wstęp:] J. Starzyński. Przeł. z języka polskiego na angielski H. Krzeczkowski. Warszawa: Auriga 1971, 44 s. + 119 k.
25. N. Simon: Para nie para. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Warszawa, Teatr Ludowy 1972.
26. A. Wilson: Co jedzą hipopotamy. Opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 277 s. Wyd. nast. pt. Bardziej przyjaciel niż lokator. Warszawa: Książka i Wiedza 1977.
27. A. Wesker: Dziennikarze. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1974 nr 3 s.35-88.
28. N. Hunter: Wynalazki profesora Wymyślika. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1976, 118 s. Por. poz. .
29. P. La Mure: Clair de Lune. Powieść o Debussym. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1978, 640 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1987; [wyd. 3] Warszawa: Muza 2004.
Wyd. 1 i 2 z podtytułem: Powieść o Debussym.
30. L. Rognoni: Wiedeńska szkoła muzyczna. Ekspresjonizm i dodekafonia. Przeł. z włoskiego H. Krzeczkowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne 1978, 556 s.
31. I. Stone: Pasje utajone czyli życie Zygmunta Freuda. T. 1-2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1978, 483 + 457 s. Wyd. nast.: Warszawa: Muza 1994,[wyd. 3] tamże 1996.
32. J.W. Goethe: Podróż włoska. Przekład, przypisy i posłowie: H. Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1980, 573 s.
33. N. Hunter: Niezwykłe perypetie profesora Wymyślika. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1981, 82 s. Por. poz. .
34. J.E. Neale: Elżbieta I. [Biografia]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, 380 s.
35. J. Cheever: Kronika Wapshotów. [Powieść]. Przeł. i wstępem opatrzył H. Krzeczkowski. Warszawa: Książka i Wiedza 1982, 342 s. Por. poz. .
36. J. Cheever: Skandal u Wapshotów. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1982, 283 s. Por. poz. .
37. W.B. Lincoln: Mikołaj I. [Biografia]. Konsultacja naukowa i posłowie: W. Śliwowska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1988, 490 s.
38. I. Berlin: Jeż i lis. Esej o pojmowaniu historii u Tołstoja. Słowo wstępne: J. Brodski. Przeł.: A. Konarek, H. Krzeczkowski, K. Tarnowska. Warszawa: Aletheia 1993, 119 s.

Prace redakcyjne

1. M. von Meysenbug: Pamiętnik idealistki. Przeł.: K. Radziwiłł i J. Zeltzer. Wstęp i przypisy: H. Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 699 s.
2. [Trzynaście] 13 współczesnych opowiadań włoskich. Wybór H. Krzeczkowski. Warszawa: Iskry 1966, 265 s.
3. Życie innych ludzi. Opowiadania angielskie. Wybór i wstęp H. Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 387 s.
4. Poeci języka angielskiego. [Antologia]. T. 1-3. Wybór i oprac.: H. Krzeczkowski, J. Sito, J. Żuławski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 1971, 1974, 956 + 785 + 543 s.
5. Nowa Krytyka. Antologia. Wybór H. Krzeczkowski. Wstęp i oprac.: Z. Łapiński. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983, 452 s.

Zob. też Przekłady poz. , , .

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966.

Ogólne

Książki

O Henryku Krzeczkowskim. W: H. Krzeczkowski: Proste prawdy. Warszawa 1996 [zawiera wspomnienia i szkice autorów: P. Hertz: Żal po Henryku Krzeczkowskim; J. Żuławski: Przy wspólnych pracach; Z. Kubiak: Henryk; S. Kisielewski: Warto go było słuchać; M. Skwarnicki: Pożegnanie przyjaciela; B. Pociej: ***; A. Hall: Henryk Krzeczkowski; M. Król: Wspomnienie o Henryku Krzeczkowskim; K. Mętrak: Wróżbita z ulicy Czackiego; J. Zieliński: Henryk Krzeczkowski; J. Bartyzel: Henryk Krzeczkowski; B. Łagowski: Punkt widzenia Krzeczkowskiego; T. Wołek: Artykuły Henrykowskie; M. Jurek: Krzeczkowski, czyli o nostalgii i nadziei].

Artykuły

J. Bartyzel: Szkoła stylu etycznego. O pisarstwie Henryka Krzeczkowskiego. Tygodnik Powszechny 1986 nr 4.
Z. Greń: Bohater naszych czasów. Życie Literackie 1986 nr 5.
[T. Wołek] J. Wierny: Próba rekonstrukcji filozofii politycznej Henryka Krzeczkowskiego. Polityka Polska 1986 nr 8.
J. Zieliński: Henryk Krzeczkowski. Twórczość 1986 nr 3.
Z. Kubiak: Henryk. W tegoż: Przestrzeń dzieł wiecznych. Kraków 1993.
Torys z ulicy Czackiego. [Wypowiedzi autorów:] J. Bartyzel, P. Hertz, S. Kisielewski. Debata 1994 nr 2.
J. Borowczyk: Paweł Hertz i Henryk Krzeczkowski: Legenda o Polsce. W: Na początku wieku. Poznań 2002.

Po namyśle

[B. Łagowski] J. Demboróg: Punkt widzenia Krzeczkowski. Tygodnik Powszechny 1977 nr 8.
M. Szpakowska: Rozmyślania przybysza z Galicji. Twórczość 1977 nr 8.
K. Mętrak: Wróżbita z ulicy Czackiego. Literatura 1986 nr 4.

Proste prawdy

M. Adamiec. „Przegląd Polityczny1996 nr 32.
P. Lisicki. „Rzeczpospolita1996 nr 197.
T. Sójka: Nie dajmy się zwariować. Czas Kultury 1996 nr 4.
T. Wołek: Człowiek, który „nie dał się zwariować. Tygodnik Powszechny 1996 nr 3.
M. Adamiec: Pomnik Bolesława Prusa a sprawa polska. Twórczość 1997 nr 6.
A. Wołek: Zapomniany polski oakeshoff. Znak 1998 nr 2.

Anonimus: Madame Solario

J. Stawiński: Monsieur Mercurio. Nowe Książki 1959 nr 17.

A. Nicoll: Dzieje dramatu

L. Eustachiewicz. „Przegląd Humanistyczny1963 nr 3.

13 współczesnych opowiadań włoskich

D. Knysz-Rudzka: Antologia goryczy. Miesięcznik Literacki 1967 nr 7.

Poeci języka angielskiego

L. Elektorowicz: Poezja, obyczaje. Życie Literackie 1971 nr 41.
M. Sprusiński: Antologia żywa. Nowe Książki 1971 nr 19.
A. Szala. „Rocznik Literacki 1971wyd. 1973.

Nowa Krytyka

A. Bernat: Przypomnienie Nowej Krytyki. Nowe Książki 1983 nr 11.
W. Rulewicz, P. Kuhiwczak: Nowa Krytyka po latach. Przegląd Humanistyczny 1986 nr 7/8.