BIO

Urodzona 6 września 1904 w Warszawie; córka Edmunda Krügera, powieściopisarza (znanego pod pseudonimem Edmund Jezierski), i Anieli z Dobosiewiczów. Ukończyła Gimnazjum im. M. Konopnickiej w Warszawie. Od 1924 studiowała ekonomię polityczną w Akademii Nauk Politycznych; w 1929 uzyskała magisterium. Następnie przez trzy lata studiowała polonistykę i prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W okresie studiów pracowała w wydawnictwie „Trzaska, Evert i Michalski” (prowadziła korespondencję francuską, wykonywała korektę wydawnictw), a także, dorywczo, w Instytucie Wydawniczym „Nasza Księgarnia” (do 1939). Debiutowała w 1930 opowiadaniami dla dzieci, opublikowanymi w „Płomyku” i w „Płomyczku”. Równocześnie zaczęła uprawiać dziennikarstwo; od 1933 była stałym współpracownikiem redakcji „Wieczoru Warszawskiego” (do 1935). W 1933 została członkiem Syndykatu Dziennikarzy Polskich i Międzynarodowej Federacji Kobiet Pracujących Zawodowo. Rozwijała twórczość literacką, publikując opowiadania, felietony i reportaże w „Nowinach Codziennych” (1933-34), „Prosto z mostu” (1935). W 1937 przeszła do „Kuriera Porannego”, a od 1938 współpracowała z „Dziennikiem Popularnym”, w którym zamieszczała artykuły o tematyce gospodarczej i społecznej. W 1938 podjęła też pracę w Komunalnej Kasie Oszczędności jako referent prasowy. Wyszła za mąż za Franciszka Popka. W czasie okupacji niemieckiej zarabiała na utrzymanie prowadząc stołówkę dla pracowników Komunalnej Kasy Oszczędności m.st. Warszawy. Uczestniczyła w pracy konspiracyjnej, współdziałając z grupą działaczy demokratycznych Epoka. Brała udział w powstaniu warszawskim 1944 (łączniczka w formacji Korpus Bezpieczeństwa). Po upadku powstania i przejściu przez obóz w Pruszkowie dotarła do Krakowa. Po wojnie powróciła do Warszawy. Była zatrudniona w Ministerstwie Kultury, a następnie w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W 1946-48 przebywała w Szwajcarii (Berno), gdzie pracowała w Konsulacie Polskim i była korespondentem Polskiego Radia. Następnie przez rok mieszkała w Rabce i była inspektorem do spraw kultury w sanatoriach dziecięcych; prowadziła też teatr lalkowy. W 1950 powróciła do Warszawy i przez dwa lata kierowała redakcją audycji dla kobiet w Polskim Radiu. W 1955-56 pracowała w Telewizji Polskiej; stworzyła m.in. widowisko telewizyjne pt. Miś z okienka, dla którego pisała teksty. W 1958 została członkiem Związku Literatów Polskich (do 1981), w 1967 członkiem Polskiego PEN Clubu. Kontynuowała twórczość literacką, zamieszczając utwory dla dzieci m.in. w „Płomyczku” (do 1986), „Dziatwie” (1968, 1971-81, z przerwami), „Świerszczyku” (1968, 1980-1985, z przerwami). W 1978 otrzymała nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość artystyczną dla dzieci i młodzieży. Wyróżniona Odznaką Grunwaldzką (1947) oraz odznaczona Medalem Zwycięstwa i Wolności (1947?). Zmarła 13 sierpnia 1999 w Warszawie.

Twórczość

1. Zwierzaczek-cudaczek. [Wierszyki]. Warszawa: Samorządowy Instytut Wydawniczy 1938, 16 s.

2. Nie wyrzucaj pieniędzy za okno. Poradnik dla pani domu. [Współautorka:] H. Bielińska. Kraków: Gebethner i Wolff 1940, 90 s. [Wyd. 3] Wrocław: Siedmioróg 1995.

3. Szkoła narzeczonych. Powieść dla dziewcząt. Powst. przed 1944. Wyd. Warszawa: E. Kuthan 1945, 208 s. Wyd. nast. tamże 1946; [wyd. 3] Wrocław: Siedmioróg 1995.

4. Mały łącznik Kim E-cho. [Opowiadania; autorzy:] M. Krüger, W. Tropaczyńska-Ogarkowa. Warszawa: Nasza Księgarnia 1951, 300 s. Wyd. nast. tamże 1952.

Tu M. Krüger: Chłopcy z Roanne; Polecenie Conchity.

5. Pliszka Itacuany. [Bajka]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1954, 31 s.

6. Dar rzeki Fly. [Baśnie różnych narodów]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 143 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 rozszerzone 1971, wyd. 3 1973, wyd. 4 1978, wyd. 5 1987; wyd. 6 Wrocław: Siedmioróg 1995, tamże 2003.

Zawartość

Dar rzeki Fly (Nowa Gwinea); Kryształowe serce (Wietnam); Ikakindra Kolomamba (Madagaskar); Biedny Diżiko (Armenia); Dzielny Tütü (Samoa); Dobry Nurrundere (Australia); Papuga (Arabia); Ogród tysiąca piwonii (Chiny); Jak Hin-To zwyciężył księżyc (Tajwan); Serce dzwonu (Chiny); Księżniczka Untombinde (Afryka); Leniwy Tusi i jego poddani (Afryka); Przygody Achmedy, syna mydlarza; Przebudzenie wiosny (Japonia); Kwitnąca wiśnia (Japonia); Historia jednego kwiatu (Haiti); Dziewczyna i gwiazdy (Afryka).

Przekłady

słowacki

Radio (Bratysława) 1966-67.

7. Petra. [Powieść dla młodzieży; współautorka:] H. Bielińska. Warszawa: Iskry 1957, 165 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1958, wyd. 3 1975; wyd. 4 Gdańsk: Piccolo-art 1991; wyd. 1 [!] Warszawa: Alfa 1994.

8. Bajki. Inscenizacje dla teatru lalek. Red. H. Jurkowski. Uwagi inscenizacyjne: J. Wilkowski. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskiego Ruchu Artystycznego 1958, 120 s.

Zawartość

Ikakindra Kolomamba [poz. ]; O żołnierzu i królewnie; Oszukany diabeł; Pastuszek; Papuga.

9. Karolcia. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1959, 244 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1965, wyd. 4 1970, wyd. 5 1976, wyd. 6 1981, wyd. 7 1984; Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1984; Warszawa: Nasza Księgarnia 1988; Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza 1991; Wrocław: Siedmioróg 1992, tamże 1993, 1994; wyd. 13 [właśc. 14] tamże 1997, tamże 1998.

Cz. 2 pt. Witaj Karolciu zob. poz. .

Przekłady

niemiecki

Karola und die Zauberperle. [Przeł.] I. Dade. Warszawa 1962, wyd. 2 Berlin 1963.
Halinka und das Zaubersteinchen. [Przeł.] T. Reich-Ranicki. Zürich 1976.

ormiański

[Przeł.] G. Achwerdjan. Erevan 1973.

rosyjski

Golubaja businka. [Przeł.] M. Bruchnov. Warszawa 1961, wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1972, wyd. 4 1975.

rumuński

Mǎrgica alabastra. [Przeł.] O. Žaicik. Bucureşti 1973.

Adaptacje

radiowe

Radio 1975.

telewizyjne

Scenariusz: A. Lipiec-Wróblewska, A. Glińska. Telewizja Polska 1995.

10. Zaczarowane jabłuszko. [Utwór sceniczny]. Prapremiera: Gdańsk, Teatr Łątek 1959.

11. Godzina pąsowej róży. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Iskry 1960, 235 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1964, wyd. 4 1966, wyd. 5 1969, wyd. 6 1972, wyd. 7 1972, wyd. 8 1976, wyd. 9 1979, 1986; Wrocław: Siedmioróg 1991, tamże 1993; [wyd. 13] tamże [1997].

Przekłady

czeski

Hodina nachové růže. [Przeł.] H. Stachová. Praha 1972.

fiński

Punaruusun aikaan. [Przeł.] K. Siraste. Helsinki 1975.

niemiecki

Die Stunde die Purpurrose. [Przeł.] U. Brewing. Berlin [1966].

węgierski

Nagyanyáink idején [Przeł.l É. Sebök. Budapest 1966.

Adaptacje

radiowe

Radio 1968.

filmowe

Scenariusz: H. Bielińska. Ekranizacja Zespół Realizatorów Filmowych „Studio1963.

12. Klimek i Klementynka. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, 179 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1969, wyd. 4 1972, wyd. 6 [właśc. 5] 1974, wyd. 7 1978; wyd. 10 Wrocław: Siedmioróg 1993; [wyd. 8] tamże 1995.

Adaptacje

radiowe

Radio 1970.

13. Apolejka i jej osiołek. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, [14] k. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1982, [wyd. 4] 1985, wyd. 5 1991; wyd. 6 Wrocław: Siedmioróg 1995.

Przekłady

czeski

Apolenka a jeji osliček. [Przeł.] O. Syrovatka. Praha 1967.
Apolenka a jeji osliček… [Przeł.] L. Šalova. Warszawa 1986.

niderlandzki

Prinses Apoleika en haar ezeltje. [Przeł.] I. Groeneveld. Amersfoort: Warszawa [1967].

niemiecki

Die Prinzessin und ihr Eselchen. [Przeł.] H. Burkhardt. Niederwiesa [1965].

Adaptacje

radiowe

Radio 1972.

14. Ucho, dynia, sto dwadzieścia pięć! [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1964, 206 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1972, wyd. 4 1978, wyd. 5 1984, [wyd. 6] 1987; Wrocław: Siedmioróg 1991, tamże 1992; [wyd. 9] tamże 1997, tamże 1998.

Przekłady

niemiecki

Ohr, Kürbis und 125. [Przeł.] T. Reich-Ranicki. Zürich 1971.

rosyjski

Ucho, dynja, sto dvadcat' pjat'! [Przeł.] D. Šurygin. Leningrad 1978.

15. O Margosi młynarzównie. [Opowiadanie dla dzieci]. [Warszawa:] Ruch 1965, [12] k. [Zob. poz. ].

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: B. Kościuszko. Polskie Radio 1968.

16. Było, nie było... [Bajki]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1966, 61 s. Wyd. nast. poszerzone pt. Było? Nie było? Wrocław: Siedmioróg 1994, tamże: 1998, 2017.

W wyd. 2 nadto: Śpiewaj rybko!; O Margosi młynarzównie; O cudnej wierzbinie; Szklana góra; Czterej bracia; Pajęczyna; Kto umie pasać zające?; O wodnej bogince; Cielątko Rozalki; Jak Bartuś z wiaterm gonił [poz. ]; Skarby w Tęczynie; Jak się diabeł uczył.

Zawartość

wyd. 1: Korona króla Scytów; Cielątko Margosi; Koniusza góra; Tam gdzie psy szczekają ogonem; Księżyc w Wilamowicach; Łopata małego piekarczyka; O szlachetnym gryfie i pięknej syrenie; Kamień pod Wolsztynem; Toruńskie pierniki; Mądra baba; O wężowej wdzięczności; Jak powstały Karpaty; Jak Sobanek płanetnika gościł; Głowy wawelskie.

17. Jak Bartuś z wiatrem gonił. [Opowiadanie dla dzieci]. Warszawa: Ruch 1966 [12] k. Przedruk zob. poz. .

Adaptacje

radiowe

Radio 1967, pt. Jak Bartuś z wiatrem wojował. Polskie Radio 1969.

18. Trzeci brat. [Bajka]. Warszawa: Ruch 1966, [12] k.

Adaptacje

radiowe

Radio 1971.

19. Brygida. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1970, 206 s. Wyd. 2 tamże 1979.

20. Królewna Śnieżka. [Bajka]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1970, [16] k. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1978, wyd. 3 1982, [wyd. 4] 1987.

Przekłady

czeski

O princezne Snehurce. [Przeł.] F. Talian. Warszawa 1980, wyd. 2 tamże 1984.

rosyjski

Princessa Belosnežka. [Przeł.] S. Svjackij. Warszawa 1975, wyd. nast. tamże: 1977, 1981, 1986.

21. Witaj Karolciu. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1970, 104 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1977, wyd. 3 1982; wyd. 4 Wrocław: Siedmioróg 1991, tamże: wyd. 5 1994; wyd. 6 1996, wyd. 7 1998.

Cz. 1 pt. Karolcia zob. poz. .

Przekłady

rosyjski

Privet, Karolinka! [Przeł.] S. Svjackij. Warszawa 1973, wyd. nast. 1975.

22. Gorzkie wino. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1975, 279 s. Wyd. nast.: wyd. 2 z podtytułem dodanym przez wydawcę: Adelajda, kobieta opętana. Gdańsk: Graf 1991; [wyd. 3] Wrocław: Siedmioróg 1996.

23. Złota korona. Opowiadania z historii Polski. Warszawa: Nasza Księgarnia 1976, 256 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1980, [wyd. 3] 1989; wyd. 4 Wrocław: Siedmioróg 1993.

Zawartość

Krzemień rzecz cenna; Mocniejsze od brązu; Goście u kołodzieja; Pożegnanie z koziołkiem; Uśmiech księżniczki; Ten chłopiec Marsowy; Przydajmy złoto do złota; Mały pierścionek; Hej, koniku...; Niziołek to był...; Jak król pana Pszonkę ukarał; Nowy modny płaszcz; Ślad na kamieniu; Malowidło w krużganku; Przez ten most dębowy; Ciemny staw; Jadwisia, córka Nawoja; Złota korona; Najpiękniejsza suknia; Blask Aldebarana; Przygody Mestka Ostróżki; Czikunia; Grosz Marciuki; Jak Małgorzata Sobierajowa o sprawiedliwość wołała; Sierotka; Wesele panny Beaty; Ogród Janusi; O pannie Justce i miedzianej rynnie; Jasny warkocz Marcynki; Strzemię Wielkiego Wezyra; Płonący lont; Wierność i pożegnanie; Bajka o królewnie; Spotkanie w lesie; List ze stolicy; Więcej niż król.

24. Po prostu Lucynka P. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Iskry 1980, 237 s. Wyd. nast. Wrocław: Siedmioróg 1991.

25. Serce dzwonu. Na podstawie ludowych wątków chińskich. [Opowiadanie]. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1981, 26 s.

Przekłady

łotewski

Srce zvona. Po kineskim narodnim motivima. [Przeł.] V. Kusicki. Warszawa 1982.

26. Gdyby nie te grymasy. [Opowiadanie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1986, [32] s.

Przekłady

niemiecki

Warum die Fische Singen. [Przeł.] I. Luft. Warszawa 1989.

27. Odpowiednia dziewczyna. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Iskry 1988, 205 s. Wyd. nast.: Wrocław: Siedmioróg 1993, tamże 1995; [wyd. 4] tamże 1996.

28. Najpiękniejsze bajki. Wrocław: Siedmioróg 1997, 64 s. Wyd. 2 tamże 1999.

29. To my! Dwa kapciuszki. Wrocław: Siedmioróg 1997, 92 s.

30. Tajemnice polskiej ziemi. Legendy i podania różnych regionów Polski. Wrocław: Siedmioróg 1998, 175 s.

Słuchowiska radiowe dla dzieci, m.in.

Baśń o Południcy. 1973.
Czekamy na was ptaki. 1972.
Czym szczekają psy. 1969.
I co dalej? 1978.
Imbryczek państwa O – Soda. 1975.
Jak było z piernikami. 1969.
Jak trzy Krakowianki chciały uwić wianki. 1968.
Karolcia i koralik. 1968.
Klucz. 1979.
Nasze mamy. 1969.
O Jagnie i Płanetniku. 1969.
Patelnia i serce. 1969.
Puchowa pierzynka. 1969.
Pudełko zapałek. 1969.
Rumienią się sady. 1969.
Szczodraki. 1969.
Śpiewający śledź. 1975.
To właśnie Klementynka. 1970.
Wachlarz. 1976.
Wczoraj popołudniu. 1972.
Wianki. 1969.
Żniwa, żniwa. 1969.

Adaptacje

Dziadek do orzechów. Scenariusz filmowy: M. Krüger i H. Bielińska na podstawie E.T.A. Hoffmana: Historia o dziadku do orzechów i królu myszy. Ekranizacja 1967.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1988, 1989, 1995.

Autor o sobie

M. Krüger. Poezja 1979 nr 6.

Wywiady

Z wizytą u Marii Krüger. [Rozm.] K. Gawęcka-Bisko. Płomyk 1973 nr 4.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (B. Winklowa).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1-2. Warszawa 2000 (H. Urbas).

Szkoła narzeczonych

M. Kędziorzyna: Odstraszające pozory. Dziś i Jutro 1946 nr 16.

Dar rzeki Fly

S. Wortman: Baśń w literaturze i życiu dziecka. Warszawa 1958.
K. Heska-Kwaśniewicz: Dar rzeki. Guliwer 1996 nr 1.

Petra

K. Kuliczkowska: Dziwna opowieść o małej komediantce. Nowe Książki 1957 nr 17.

Godzina pąsowej róży

J. Sosnowska: Powieść „dla panienek”?Nowe Książki1960 nr 24.
S. Czarnecki: Półtorej godziny pąsowej róży. Ekran 1963 nr 16 [recenzja adaptacji filmowej].
G. Skotnicka: Na marginesie kilku wznowień. Nowe Książki 1977 nr 1.

Ucho, dynia, sto dwadzieścia pięć!

H. Skrobiszewska „Nowe Książki1965 nr 4.

Brygida

B. Nawrocka: Matki i córki. Trybuna Ludu 1970 nr 141.

Gorzkie wino

A. Baranowska: Gorzka pamięć. Nowe Książki 1976 nr 11.
J. Tarczałowicz: Portret drapieżnej mitomanki. Życie Literackie 1976 nr 32.

Złota korona

J. Hartwig-Sosnowska: Legendy, fakty, realia. Nowe Książki 1977 nr 1.

Po prostu Lucynka P.

M. Bojarska: Śmieszny romansik, mały mezaliansik. Nowe Książki 1980 nr 22.
[J. Sakowicz] Sak. „Życie Pabianic1981 nr 2.

Odpowiednia dziewczyna

E. Nowacka: Odpowiednia dziewczyna w nieodpowiednim kontekście. Nowe Książki 1989 nr 3.
J. Szczygielska: Żona dla jedynaka. Słowo Powszechne 1989 nr 98.