Print

BIO

Urodzony 28 czerwca 1900 w Krakowie; syn Łukasza Kruczkowskiego, introligatora, działacza społecznego, i Ludwiki z Boguszów. Do szkół uczęszczał w Krakowie. Świadectwo dojrzałości uzyskał w 1918 na wydziale chemii Szkoły Przemysłowej. Od czerwca do października tegoż roku pracował jako chemik w przemyśle naftowym w Trzebini. Następnie zaciągnął się ochotniczo do Wojska Polskiego. Debiutował w grudniu 1918 humoreską pt. Niebezpieczna zabawa, zamieszczoną w czasopiśmie „Satyr” (nr 1-3; podpisana: Pewien wyższy oficer turecki przydzielony do b. rządu austriackiego w Wiedniu a zajmujący się w wolnych chwilach literaturą); za właściwy swój debiut uważał cykl wierszy zapoczątkowany utworem pt. Eviva l'arte, ogłoszony w lutym 1919 w „Maskach” (nr 2). Od końca tegoż roku do 1921 współpracował z pismem „Goniec Krakowski”. W 1920 został powołany do służby wojskowej w 1. Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu. Zdemobilizowany w randze podporucznika rezerwy w 1923, podjął pracę w Krakowie, początkowo w Biurze Inżynierskim, a następnie jako zastępca kierownika firmy Dom Handlowo-Przemysłowy. Zwolniony z pracy w marcu 1926, wyjechał na teren Zagłębia Dąbrowskiego. Mieszkał początkowo w Sosnowcu, później w Kazimierzu pod Strzemieszycami (obecnie Kazimierz Górniczy). Pracował jako wykładowca przedmiotów technicznych w Szkole Rzemiosł w Maczkach. Utrzymywał kontakt ze środowiskiem literackim Krakowa; współpracował z młodymi pisarzami grupy Litart (1926-35), był jednym z założycieli i współpracowników „Gazety Literackiej” (1926-27). Nawiązał także współpracę z miejscową prasą, m.in. z „Dziennikiem Pracy” (1927) i „Kurierem Zagłębia” (1927-32); publikował nowele, wiersze, przeglądy nowości wydawniczych i felietony. W 1928 ożenił się z Jadwigą Janowską, nauczycielką. W styczniu 1930, jako korespondent „Kuriera Zachodniego”, wyjechał na krótko do Paryża. W 1932 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich, ZLP). W 1933 zamieszkał ponownie w Krakowie i zajął się wyłącznie pracą literacką i społeczną. Związał się z lewicowymi kołami Polskiej Partii Socjalistycznej i ruchu ludowego. Wraz z Adamem Polewką był w 1933 redaktorem „Biuletynu Literackiego”, pisma finansowanego przez Komunistyczną Partię Polski, zamkniętego przez władze po ukazaniu się pierwszego numeru. Współpracował z wielu pismami, a przede wszystkim z „Wiadomościami Literackimi” (od 1929), „Sygnałami” (1933 i od 1936), „Lewarem” (1934), „Zielonym Sztandarem” (1934-37), „Lewym Torem” (1935), „Albo albo” (1937/38), „Dziennikiem Ludowym” (1937-38), „Robotnikiem” (1938). W marcu 1935 debiutował jako dramatopisarz adaptacją sceniczną swojej powieści Kordian i cham. W 1936 był uczestnikiem Zjazdu Pracowników Kultury we Lwowie. Jesienią 1939 wyjechał do Belgii, gdzie zbierał materiały do powieści o życiu polskiej emigracji górniczej. Po wybuchu II wojny światowej uczestniczył w kampanii wrześniowej. Wzięty do niewoli 14 września 1939, przebywał w obozach jenieckich, najpierw w Oflagu II B Arnswalde (Choszczno), następnie w II D Gross Born (Kłomino), gdzie w 1940-42 był kierownikiem scenicznym obozowego Teatru Symbolów, a w 1943 kierownikiem literackim teatru. Współpracował również z pismem obozowym „Za drutami” (1940-44) i z obozową gazetką ścienną „Przegląd Teatralny” (1942-44). Po wyzwoleniu obozu, na wiosnę 1945 powrócił do kraju i zamieszkał w Krakowie. W czerwcu tegoż roku został członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza; PZPR) i członkiem Krajowej Rady Narodowej. Od listopada 1945 do 1948 pełnił funkcję wiceministra kultury i sztuki; przeniósł się wówczas na stałe do Warszawy. Pracował także w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”; w 1945 był współzałożycielem i przez krótki czas redaktorem naczelnym miesięcznika „Twórczość”. Kontynuował twórczość literacką przede wszystkim w dziedzinie dramatu, a także publicystyki kulturalnej. Artykuły i szkice drukował m.in. w „Dzienniku Polskim” (1945-49), „Odrodzeniu” (1945, 1947-50), „Trybunie Ludu” (od 1948), „Nowej Kulturze” (1950-56). W 1946 uczestniczył w konferencji UNESCO w Paryżu. Od tegoż roku redagował miesięcznik „Przyjaźń”. W 1947 został posłem na Sejm Ustawodawczy; sprawował mandat poselski także w następnych kadencjach. Od 1948 należał do Polskiego PEN Clubu. W 1949-56 był prezesem ZLP. Od 1949 wchodził w skład Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju, a od 1950 był członkiem Światowej Rady Pokoju i stałego międzynarodowego jury nagród pokoju; w związku z tymi funkcjami wyjeżdżał kilkakrotnie za granicę. W 1949-55 był członkiem Komitetu Warszawskiego PZPR. W 1953 otrzymał Międzynarodową Nagrodę Stalinowską „Za utrwalanie pokoju między narodami”, w 1955 Państwową Nagrodę Literacką I stopnia za całokształt twórczości. Od 1954 był zastępcą członka, a od 1959 członkiem Komitetu Centralnego (KC) PZPR. W 1955 został wybrany na członka korespondenta Niemieckiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Od 1957 wchodził w skład Rady Państwa. Od tegoż roku był członkiem Komisji Kultury przy KC PZPR. W 1957-59 współpracował z dodatkiem tygodniowym „Trybuny Ludu” pt. „Trybuna Literacka”. Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1947), Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1949), Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1954), czechosłowackim Orderem Lwa Białego (1957). Zmarł 1 sierpnia 1962 w Warszawie.

Twórczość

1. Czyja wina? Sztuka w 4 aktach. Powst. ok. 1920. Pierwodruk: „Życie Literackie” 1987 nr 6-9.

Informacja o dacie powstania: W. Żołubek: Nieznany dramat Kruczkowskiego. „Życie Literackie” 1987 nr 6 s. 8.

2. Rewolucja w Pacanowie. [Nowela]. Kraków: Spółka Wydawnicza Spójnia 1920, 32 s.

Autor podpisany: L. Kruczkowski. Korwin.

3. Na krawędzi. Sztuka w 3 aktach. Powst. ok. 1923.

Maszynopis w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

4. Młoty nad światem. [Wiersze]. Kraków: Drukarnia W.N. Anczyc i Spółka 1928, 37 s.

5. Kordian i cham. [Powieść]. „Naprzód” 1932 nr 30-164. Wyd. osobne Kraków: Gebethner i Wolff 1932, 365 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże [1933]; z przedmową [J. Hempla] J. Wiślaka Moskwa 1933; wyd. 4 [Warszawa:] Gebethner i Wolff 1938; wyd. 5 Warszawa: Czytelnik 1946, wyd. 6-9 tamże 1947-49, wyd. 10 z przedmową Z. Wasilewskiego tamże 1950; Moskwa: Izdatelstvo Literatury na Innostrannych Jazykach 1950; wyd. 11-13 Warszawa: Czytelnik 1952-1954; wyd. 14 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955; Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955; wyd. 16-26 Warszawa: Czytelnik 1962-1974, tamże: wyd. 27 z posłowiem R. Matuszewskiego 1975, wyd. 28 1976, wyd. 29 1979; wyd. 30 z posłowiem Z. Macużanki Warszawa: Książka i Wiedza 1982; wyd. 30 [!] z posłowiem Z. Macużanki Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1983; wyd. 31 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983. Por. poz. ↑.

Przekłady

azerbejdżański

[Przeł.] K. Machtiev. Baku 1980.

czeski

Kordián a chám. [Przeł.] H. Teigová. Praha 1947. Wyd. nast. Praha 1951.

kirgiski

Kordian i menen cham. [Przeł.] Ch. Karasaev. Frunze 1957.

litewski

Kordijanas ir chamas. [Przeł.] P. Joudelis. Vilnius 1962.

łotewski

Kordian ja mats. [Przeł.] G. Kaarend. Tallinn 1978.

niemiecki

Rebell und Bauer. [Przeł.] K. Dedecius. Weimar 1952. Wyd. nast.: Berlin 1953, Essen 1953, Frankfurt am Main 1982.
Rebell und Bauer. [Przeł.] K. Dedecius. [Wyd.] 3 Frankfurt am Main 1983.

rosyjski

Kordian i cham. [Przeł.] E. Tropovskij. [Fragment]. Moskva 1933. Wyd. nast.: Moskva 1934, Moskva 1934, Moskva 1950?, wyd. całości: Kordian i cham. [Przeł.:] V. Arcimovič, L. Jakubov. W: L. Kruczkowski: Izbranoe. Moskva 1955.

rumuński

Kordian şi ţǎranul. [Przeł.:] T. Halben, M. Grafton. Bucureşti 1952.

Adaptacje

teatralne

Pod batem pańszczyzny. Inscenizacja fragmentów z powieści Leona Kruczkowskiego „Kordian i cham”. Oprac.: M. Konstantynowicz. „Świetlica” 1946 nr 6-7.
Kordian i cham. Sceny dramatyczne. Wybór i oprac. do wieczoru prozy i scen dramatycznych: T. Łebkowska. Inscenizacja: S. Domańska. Scenografia: J. Marso-Wojciechowska. Muzyka: A. Szaliński. Warszawa: Centralna Poradnia Amatorskich Ruchów Artystycznych 1962, 96 s.
Kordian i cham. Scenariusz: J. Warpechowski. Wystawienie: Poznań, Teatr Polski 1963.
Kordian i cham. Na podstawie powieści L. Kruczkowskiego, pamiętnika K. Deczyńskiego „Opis wieśniaka polskiego” oraz „Kordiana” J. Słowackiego oprac.: B. Augustyniak. Wystawienie: Kielce, Teatr im. S. Żeromskiego 1983.

radiowe

Adaptacja fragmentów: B. Pisarski. Polskie Radio 1939.
Adaptacja: A. Bochdziewicz. Polskie Radio 1951.

telewizyjne

Scenariusz wg „Kordiana i chama” L. Kruczkowskiego, „Pamiętnika chłopa” K. Deczyńskiego i „Pism” M. Mochnackiego napisał S. Stampf'l. „Teatr Polskiej Telewizji” 1971 nr 3 s. 5-54. Telewizja Polska 1971.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

6. Bohater naszych czasów. (Daubman). Widowisko w 7 odsłonach z prologiem. Druk fragmentów: „Czas” 1934 nr 48 s. 6; „Wiadomości Literackie” 1934 nr 32 s. 2; „Lewy Tor” 1935 nr 7/8 s. 32-40. Prapremiera: Warszawa, T. Comoedia 1935. Por. poz. ↑.

Pierwotny tytuł: Daubman czyli Niemcy 1932.

7. Kordian i cham. 13 scen dramatycznych. Prapremiera: Warszawa, Teatr Comoedia 1935. Druk fragmentów „Miesięcznik Nauczyciela” 1935 nr 7/8 s. 12-15. Por. poz. ↑.

8. Człowiek i powszedniość. (O niektórych zagadnieniach obyczajowości współczesnej. [Odczyt]. Warszawa: Zarząd Główny Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych 1936, 26 s. Wyd. 2 Warszawa 1946. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1).

9. Proletariat. 8 obrazów scenicznych. [Współautor:] L. Piwowar. Druk fragmentów: „Robotnik” 1936 nr 36/37 s. 3, toż „Naprzód” 1936 nr 37/38 s. 6. Prapremiera: fragmentyKraków, Stary Teatr 1936.

See Studies Zobacz szczegóły pozycji

10. Sidła. Powieść. Warszawa: Gebethner i Wolff 1937, 416 s. Wyd. nast.: wyd. 2 przejrzane [Warszawa:] Czyt. 1948, wyd. 3-5 tamże 1951-1954; Vilnius: Wydawnictwo Literatury Pięknej Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej 1956; wyd. 6 Warszawa: Czytelnik 1964, wyd. 7 tamże 1980 (Dzieła Leona Kruczkowskiego).

Przekłady

czeski

Osidla. [Przeł.] H. Teigová. Praha 1978.

francuski

Pièges et impasses. [Przeł.] J.-M. Dumarais. Paris 1947.

mołdawski

Teneta. [Przeł.] B. Movilé. Kìšinéu 1976.

niderlandzki

[Przeł.] S. van Praag. Amsterdam 1953.

rosyjski

Teneta. Vilnius 1956.
Teneta. [Przeł.:] T. Luren, Ju. Viner. Moskva 1967.

wietnamski

Cam bay. Do nguyen va cong vu dich tô chuong hien dinh. Hanoi 1963.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: M. Komorowska. Polskie Radio 1971.

telewizyjne

Adaptacja: A. Zakrzewski. Telewizja Polska 1976.

11. Dlaczego jestem socjalistą. [Odczyt]. Warszawa: Zarząd Główny Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych, 1938 [antydatowane 1937], 21 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1).

12. W klimacie dyktatury. [Zbiór artykułów]. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik 1938, 109 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1).

Zawartość

Wzdłuż nie w poprzek dziejów; U źródeł nacjonalizmu; Bezdroża nacjonalizmu i socjalistyczne ideały; Powieść o prawdzie ONR-u; Dulszczyzna robi historię; W klimacie dyktatury; Na wiedeńskiej fali; „Lud ” i „naród”; Obrona „Kordiana i chama”; Na próbie; Społeczne aspekty plagiatu.

13. Pawie pióra. Powieść. Warszawa: Gebethner i Wolff [1935], 305 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1939; wyd. 3 [Warszawa:] Czyt. 1947, tamże: wyd. 4-7 1948-1954; wyd. 8 Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955; wyd. 9 Warszawa: Czytelnik 1964, tamże 1976 (Dzieła Leona Kruczkowskiego).

Przekłady

białoruski

Paulinova per'e. [Przeł.:] J. Bryl, J. Misko. Minsk 1959.

czeski

Paví pera. [Przeł.] A. Hečkova-Balajková. Praha 1949.

niemiecki

Pfanenfedern. [Przeł.] H. Bereska. Berlin 1958.

rosyjski

Pavlini per'ja. [Przeł.] E. Tropovskij. Moskva 1936, przedruk w: L. Kruczkowski: Izbrannoe. Moskva 1955.

ukraiński

Pavyni pera. [Przeł.] V. Zachidnyj. Kiïv 1955.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: L. Zamkow. Polskie Radio 1969.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

14. Odwety. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Polski 1948. Wyd. osobne Warszawa: Książka 1948, 129 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (ostatnia wersja). Telewizja Polska 1964.

Autor po prapremierze dokonywał dość znacznych zmian, tworząc dwie dalsze wersje utworu: wystawienie drugiej wersji: Kraków, Stary Teatr 1949, wystawienie trzeciej wersji Warszawa, Praski Teatr Ludowy 1961.
Montaż sceniczny w opracowaniu J. Rakowieckiego zob. poz. ↑.

Przekłady

albański

1959.

bułgarski

Otplata. [Przeł.] P. Čirahov. Wystawienie: Dimitrowo, [Teatr Narodowy] 1950.

chiński

W: Ke-lu-tsi-ke-fu-sy-tsi hsi-tsiuj. [Wybór utworów dramatycznych L. Kruczkowskiego]. Pekin 1959.

czeski

Odvetý. [Przeł.] H. Teigová. Praha 1949, wyd. nast. Praha 1961, przedruk w: L. Kruczkowski: 5 her. Praha 1962.

niemiecki

Die Vergeltung. [Przeł.] P. Ball. W: L. Kruczkowski: Dramen. Berlin 1975.

rosyjski

Vozmozdé. [Przeł.] M. Abkina. W: L. Kruczkowski: Izbrannoe. Moskva 1955, przedruk w: L. Kruczkowski: P'esy.
Stati. Moskva 1974. Wystawienie: Archangielsk 1956.

słowacki

Odplaty. [Przeł.] F. Gabaj. Wystawienie: Turčiansky Svätý Martin 1949. Wyd. Bratislava 1951.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

15. Niemcy. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Stary Teatr 1949. Wyd. w tomie zob. poz. ↑. Wyd. osobne: wyd. 2 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 134 s. Wyd. nast.: wyd. 3-16 tamże 1958-1971; wyd. 16 Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1973; wyd. 18-20 z posłowiem Z. Macużanki tamże 1976-1981; wyd. 20 [!] Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1983; wyd. 3 z posłowiem i w oprac. Z. Macużanki. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1983; wyd. 19 ze wstępem J. Kaczyńskiej. Warszawa: Iskry 1983; wyd. 22 Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1984; Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza 1993; wyd. 4 Warszawa: Kama 1993; Bielsko-Biała: Beskidzka Oficyna Wydawnicza [1994]. Polskie Radio 1960; wyd. 6 [właśc. 33] Warszawa: Kama 1995, tamże: [1996], [1997], 1998; Warszawa: Sara 2003. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑. Por. poz. ↑.

Już po prapremierze autor dopisał epilog, z którym sztuka była wystawiana i wydawana do 1955.
Montaż sceniczny w opracowaniu J. Rakowieckiego zob. poz. ↑.
Pierwotny tytuł: Niemcy są ludźmi.

Nagrody

Nagroda Państwowa I stopnia w 1950.

Przekłady

albański

Gjermamät. [Przeł.] Q. Kambo. Tiranë 1959.

angielski

The Germans. [Przeł.:] M. Michałowska, J. Rodker. Powst. ok. 1950. Wystawienie: Londyn, Unity Theater 1951.
The Germans. [Przeł.] J. Strzemię. Powst. ok. 1981 [USA].

bułgarski

Némcy. [Przeł.] D. Gabe. Wystawienie: Sofia, [Teatr Narodowy] 1951.

chiński

W: Ke-lu-tsi-ke-fu-sy-tsi hsi-tsiuj. [Wybór utworów dramatycznych L. Kruczkowskiego]. Pekin 1959.

czeski

Němci. [Przeł.] H. Teigová. Wystawienie: Czeski Cieszyn, Tešinske Divadlo 1950. Wyd. Praha 1962, przedruk w: L. Kruczkowski: 5 her. Praha 1962.

fiński

Saksalaisia. [Przeł.] H. Vuolijoki. Wystawienie: Helsinki, Suomen Työväen Teatteri 1950.

francuski

Les Allemands ou La Famille Sonnenbruck. [Przeł.:] M. Fontaine, H. Dubois. Wystawienie: Paryż, Le Theatre Independent „Verlaine” 1950.

hiszpański

Los Alemanes. [Przeł:] M. Różycka, C. Dorronsoro. Meksyk 1953.
Los Alemanes. [Przeł.] R.F. Rinaldi. [Argentyna] 1969.
Los Alemanes. [Przeł.] M. Sterí. [Meksyk] 1975.

japoński

[Przeł.] Takusabaro Dan. Wystawienie: Tokio, [Teatr] Hichiokoi 1952.

macedoński

Wystawienie: Skopie, [Teatr Dramatyczny] 1968.

niderlandzki

De Duitsers. [Przeł.] S.E. van Praag. Amsterdam 1950.

niemiecki

Die Sonnenbrucks. [Przeł.] H. Holzschuher. Wystawienie: Berlin, Max Reinhardts Deutsches Theater 1949. Wyd. Berlin 1949, wyd. nast.: Berlin, Lipsk 1951, Lipsk 1958, Berlin 1959.
Die Sonnenbrucks. [Przeł.] P. Ball. W: L. Kruczkowski: Dramen. Berlin 1975.

perski

Almanha. [Przeł.] A. Sedeg. [Teheran?] ok. 1952.

rosyjski

Nemcy. [Przeł.] V. Rakovskaja. W: L. Kruczkowski: Izbrannoe. Moskva 1955, przedruk w: L. Kruczkowski P'esy.
Stati. Moskva 1974. Wystawienie: Moskwa, Teatr im. J. Wachtangowa 1962.

serbski

Wystawienie: Zrenjanin, Narodno Pozorište 1956.

słowacki

Nemci. [Przeł.] O. Andrášová. Bratislava 1950. Wystawienie: Turčiansky Svätý Martin, [Teatr Kameralny] 1950.

turecki

Almanya. Wystawienie: Stambuł, [Teatr na Uskydarze] 1979.

węgierski

Nemetorszag. Wystawienie: Budapeszt, [Teatr Narodowy] 1951.

włoski

I Tedeschi. [Przeł.] L. Salvini. Wystawienie: Rzym, Teatr Pirandello 1951.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: K. Białek. Polskie Radio 1967.
Adaptacja: E. Axer. Polskie Radio 1977.

telewizyjne

A. Hanuszkiewicz. Telewizja Polska 1961.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

16. Dramaty: Odwety; Niemcy. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 236 s.

Zawartość

Zawiera poz. 14, 15.

17. Spotkania i konfrontacje. [Szkice publicystyczne i literackie]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1950, 191 s.

Zawartość

Od autora. – U radzieckich przyjaciół; Na puszkinowskim szlaku; Lenin; Stalinowska strategia pokoju; Na kongres wrocławski; Spotkania i konfrontacje; Paryskie dwa przeżycia; „Broń atomowa nie jest najlepszą bronią”; Odkrywamy Hilmara Wulffa; Finale Berlina [H. Reina]; Pakt weimarski; Droga do „Niemców”[dot. poz. ↑]; Jeszcze o „Niemcach” [dot. poz. ↑]; Tematy amerykańskie; Do przyjaciół amerykańskich; Od złudzeń neutralizmu do rzeczywistości.

18. Die Sonnenbrucks. Scenariusz filmowy. [Współautor:] K. Maetzig. Ekranizacja (NRD) 1951. Por. poz. ↑.

Wydanie streszczone [?]: Rodzina Sonnenbrucków. (Opowieść filmowa). Na podstawie filmu „Defy” zrealizowanego według sztuki „Niemcy” Leona Kruczkowskiego. Oprac. T. Kowalski. Warszawa: FAW 1951, 110 s.

Przekłady

niemiecki

Die Sonnenbrucks. Die Gleichnamigen Defa-Film. Nacherzählt von T. Kowalski. [Przeł.] J. Bochnick. Berlin 1951.

19. Grzech. Akt 4. Oprac. i wstęp do S. Żeromski: Grzech. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1951. Wyd. w: S. Żeromski; Grzech. Dramat w 4 aktach. [Oprac. i wstęp:] L. Kruczkowski. Warszawa: Czytelnik 1951, 81 s.

Przekłady

czeski

Wystawienie: Mladá Boleslav, Mestké Divadlo 1954.

rosyjski

Wystawienie: Moskwa, [Teatr Dramatu i Komedii] 1954.

słowacki

Hriech. Drama w 4 dejstvijach. [Oprac.] L. Kruczkowski. [Przeł.] M. Stano. Bratislava 1952.

20. Prawo do kultury. Warszawa: Czytelnik 1952, 38 s. Przedruk zob. poz. ↑.

Szkic dotyczący ujęcia problemów kultury w projektowanej Konstytucji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.

21. Juliusz i Ethel. Sztuka w 6 odsłonach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Kameralny 1954. Wyd. z posłowiem S. Arskiego Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 113 s. Przedruk zob. poz. ↑.

Montaż sceniczny w opracowaniu A. Bardiniego zob. poz. ↑.

Przekłady

arabski

Maasat Rosenberg. [Przeł.] Abdul Aziz Fahnung. Al-Kahira 1956.

chiński

Lo-sen-p'u fu-fu. [Przeł.] Li Cien-wu. Szanghaj 1954.
Lo-sen-pao-fu fu. [Przeł.] Ping Tsun-ping. Pekin 1955, przedruk w: Ke-lu-tsi-ke-fu-sy-tsi hsi-tsiuj. [Wybór utworów dramatycznych L. Kruczkowskiego]. Pekin 1959. Wystawienie: Szanghaj, [Teatr Objazdowy] 1955.

czeski

Juliuš a Ethel. [Przeł.] H. Teigová. W: L. Kruczkowski: 5 her. Praha 1962. Wystawienie: Praga, Komorni Divadlo 1954.

fiński

Julius ja Ethel. „Vusi Puola”, Helsinki 1954 nr 11.

francuski

Ethel et Julius. [Przeł.:] M. Fontaine, M. Rouze. „Lettres Françaises”, Paryż 1954 nr 507. Wystawienie: Paryż, Sala Pleyela 1954.

japoński

Ethel to Julius. [Przeł. z francuskiego:] Rikie Suzuki, Shin'ya Andô. Tokyo 1955. Wystawienie: Tokio [Teatr Mingeli] 1955.

jidysz

Julius ş Eteł. [Przeł.] I. Kamińska. Wystawienie: Wrocław, Teatr Żydowski 1954.

niemiecki

Julius und Ethel. In memoriam Rosenbergs. [Przeł.] H. Bereska. Wystawienie: Drezno, Stadtstheater 1954.

rosyjski

Julius i Etel'. [Przeł.] P. Argo. Moskva 1955. Wystawienie: Smoleńsk 1955.

słowacki

Wystawienie: Bratysława 1954.

ukraiński

Julius i Ethel'. [Przeł.:] V. Zachidn'yj, J. Nazarenko. Kiïv 1955. Wystawienie: Kijów, [Teatr Dramatyczny] 1956.

wietnamski

Hanoi 1961.

22. Wśród swoich i obcych. [Szkice publicystyczne i literackie]. Posłowie: Z. Wasilewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 285 s.

Zawartość

Zawiera szkice z poz. ↑ (z pominięciem: Lenin; Stalinowska strategia pokoju; Na kongres wrocławski; „Broń atomowa nie jest najlepszą bronią”), – nadto: Z dni Gogolowskich w Moskwie; Szóste mocarstwo świata; W Berlinie i w West Point; Ten większy między ludźmi; W Poroninie; Prawo do kultury [poz. ↑]; Warszawa – miasto stołeczne; Mickiewicz; Stefan Żeromski; Dzieje „Grzechu”; O pietyzm bez pedanterii; O nowy los społeczny dzieła sztuki; O czym pisarze zapomnieli; O współbieżności z procesem historycznym; Na odległość wyciągniętej ręki; Skończyć z połowicznością; Ważne i nowe w „Starym i nowym” [L. Rudnickiego]; Organizacja państwa polskiego.

23. Odwiedziny. (Zdarzenie wiejskie). Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1955. Druk „Twórczość” 1955 nr 7 s. 7-45. Przedruk zob. poz. ↑.

Pierwotne tytuły: Stonka; Żuk z Colorado.

Przekłady

rosyjski

Posieščenie. [Przeł.] L. Maleševa. W: L. Kruczkowski: P'esy.
Posieščenie. [Przeł.] A. Gorskij. Moskva 1956.
Stati. Moskva 1974.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

24. Wieczór literacki. [Fragmenty utworów]. Wstęp i wybór: Z. Wasilewski. Warszawa: Czytelnik 1956, 338 s.

Zawartość

Zawiera fragmenty powieści: Kordian i cham [poz. ↑]; Pawie pióra [poz. ↑]; Sidła [poz. ↑], – montaże fragmentów utworów dramatycznych: Odwety [poz. ↑]. Uwagi inscenizacyjne: J. Rakowiecki; Niemcy [poz. ↑]. Uwagi inscenizacyjne: J. Rakowiecki; Juliusz i Ethel [poz. ↑]. Uwagi inscenizacyjne: A. Bardini.

25. Pierwszy dzień wolności. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Współczesny 1959. Druk „Dialog” 1959 nr 11 s. 5-40. Wyd. osobne: Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 118 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2-4 z przedmową Z. Żabickiego 1967-1971, wyd. 5-8 z posłowiem Z. Żabickiego 1969-84. Polskie Radio 1961. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

Przekłady

bułgarski

Parvijat den na svobodata. [Przeł.] D. Ikonomov. Sofija 1966. Wystawienie: Sofia, [Teatr Armii Bułgarskiej] 1961.

czeski

Prvni den svobody. [Przeł.] H. Teigová. Praha 1961, wyd. nast. tamże 1961, przedruk w: L. Kruczkowski: 5 her. Praha 1962. Wystawienie: Praga, Realistickie Divadlo 1960.

estoński

Vabaduse esimene päev. [Przeł.] A. Kurtna. Tallinn 1961.

flamandzki

Wystawienie: Antwerpia, Fackeltheiter 1960.

japoński

Jigu na saisho no hi. [Przeł.] Nahumato Nabuyuki. Tokyo 1965. Wystawienie: Tokio, [Teatr Literatury] ok. 1965.

litewski

Pirmoji laisvës diena. [Przeł.] A. Liobyte. Vilnius 1964. Wystawienie: Poniewież 1961.

łotewski

Pirma bolves diena. [Przeł.] J. Osmanis. Riga 1987.

niemiecki

Der erste Tag der Freiheit. [Przeł.] V. Mika. W: Modernes polnisches Theater. Neuwied 1967.
Der erste Tag der Freiheit. [Przeł.] P. Ball. W: L. Kruczkowski: Dramen. Berlin 1975. Wystawienie: Wiedeń, Theater in der Josefstadt 1961.

rosyjski

Pervyj den' svobody. [Przeł.] L. Maleševa. Wystawienie: Moskwa, [Teatr Dramatyczny im. K. Stanisławskiego] 1960. Wyd. Moskva 1960, przedruk w: Sovremennye pol'skie p'esy. Moskva 1966, w: L. Kruczkowski: P'esy. Stati. Moskva 1974.

rumuński

Wystawienie: Sibiu 1962.

serbsko-chorwacki

Wystawienie: Zagrzeb, [Chorwacki Teatr Narodowy] 1960.

słowacki

Prvý den slobody. [Przeł. J. Sedlák. Bratislava 1959, wyd. 2 Bratislava 1961. Wystawienie: Bratysława, Narodni Divadlo 1960.

słoweński

Prvi dan svobode. Lublana 1964.

węgierski

[Przeł.] G. Kerényi. Wystawienie: Budapeszt, [Teatr Narodowy im. J. Katany] 1960.

Adaptacje

filmowe

Scenariusz: B. Czeszko. Ekran 1964.

telewizyjne

Adaptacja: A. Hanuszkiewicz. Telewizja Polska 1963.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

26. Dziś w nocy umrze miasto. Scenariusz filmowy. [Współaut.] J. Rybkowski. Ekranizacja 1961.

Przekłady

rosyjski

Segodnja nočiu pogibniet gorod. [Przeł.] R. Merkina. Moskva 1962.

27. Śmierć gubernatora. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Polski 1961. Druk „Dialog” 1961 nr 45 s. 6-16. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑.

Przekłady

bułgarski

Wystawienie: Plewen, Dramatičen Teatur 1978.

czeski

Smrt guvernéra. [Przeł.] H. Teigová. Wystawienie: Praga, Komorni Divadlo 1961. Wyd. Praha 1961, przedruk w: L. Kruczkowski: 5 her. Praha 1962.

estoński

Wystawienie: Tallin, [Teatr im. V. Kingiseppa] 1977.

francuski

Le mort du gouverneur. [Przeł.] J. Lisowski. „Dialog” 1963 nr spec.

litewski

Gubernatorius mirtis. [Przeł.] A. Liobyte. W: S'inolaikines lenku pjeses. Vilnius 1967.

macedoński

[Przeł.:] J. Boškovski, P. Vujičić. Wystawienie: Skopie 1962.

niemiecki

Der Tod des Gouverneurs. [Przeł.] V. Mika. W: L. Kruczkowski: Dramen. Berlin 1975, przedruk w.
Polnische Dramen. Berlin 1975. Wystawienie: Neustreliz (NRD), Friedrich Wolf Theater 1975.

rosyjski

Smert' Gubernatora. [Przeł.] M. Iznatov. W: L. Kruczkowski: P'esy.
Stati. Moskva 1974.

rumuński

Wystawienie: Karajowa, [Teatr Narodowy] 1974.

serbsko-chorwacki

Smirt gubernatora. [Przeł.] P. Vuličyn. Wystawienie: Nowy Sad, [Serbski Teatr Ludowy] 1962.

słowacki

Smrt' gubernatora. [Przeł.] J. Sedlák. Bratislava 1961, przedruk w: Moderna polská drama. Bratislava 1975. Wystawienie: Żilina, Divadlo Petra Jilemnického 1962.

ukraiński

Smrt' gubernatora. [Przeł.] V. Franko. Kiïv 1966.

węgierski

[Przeł.] G. Kerényi. Nagyvilag 1963.

Adaptacje

telewizyjne

Adaptacja: A. Hanuszkiewicz. Telewizja Polska 1965.
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

28. Dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1962, 463 s.

Zawartość

Odwety [poz. ↑]; Odwiedziny [poz. ↑]; Niemcy [poz. ↑]; Juliusz i Ethel [poz. ↑]; Pierwszy dzień wolności [poz. ↑]; Śmierć gubernatora [poz. ↑].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

29. Przygoda z Vaterlandem. Sztuka w 5 odsłonach z prologiem. „Dialog” 1962 nr 12 s. 5-42. Prapremiera: teatralna: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1963; telewizyjna: Telewizja Polska 1979.

Trzecia wersja sztuki „Bohater naszych czasów” [poz. ↑], przygotowana na podstawie wersji drugiej, nie ukończonej pt. „Przygoda z ojczyzną”, nad którą L. Kruczkowski pracował w 1939.

Przekłady

niemiecki

Das Abenteuer mit dem Vaterland. [Przeł.] V. Mika. Berlin 1963. Wystawienie: Dessau, Landestheater 1964.

rosyjski

Geroj faterlanda. [Przeł.] L. Malaševa. „Innostrannaja Literatura, Moskwa 1966 nr 6. Wystawienie: Mińsk, [Rosyjski Teatr Dramatyczny] 1965.

słowacki

Dobrodružstvo s Vaterlandem. [Przeł.] J. Sedlák. Bratislava 1963.

ukraiński

D'elo Daubmanna. [Przeł.] P. Ternjuk. Kiïv 1965.

30. Szkice z piekła uczciwych i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1963, 130 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1974. Przedruk zob. poz. ↑.

Zawartość

Wielki błąd życia; Szkice z piekła uczciwych; Głos ma oskarżony; Judycki.

Adaptacje

teatralne

Szkicu: Głos ma oskarżony: Adaptacja: A. Pisarska. Wystawienie: Zabrze, Teatr Nowy 1964.
Szkicu pt. Trzy opowieści: Adaptacja teatralna: K. Nastulanka. Wystawienie: Zielona Góra, Teatr Ziemi Lubuskiej im. L. Kruczkowskiego 1967.
Szkice z piekła uczciwych: Scenariusz: I. Machulski. Wystawienie: Częstochowa, Teatr Dramatyczny im. A. Mickiewicza 1984.

31. Szkice z piekła uczciwych [poz. ↑]; Inedita. [Fragmenty powieści i opowiadań]. Warszawa: Czytelnik 1966, 303 s.

Zawartość

Zawiera w części Inedita: *** [powieść bez tytułu]; Powieść historyczna z czasów Stanisława Augusta o Kodeksie Zamoyskiego; Powieść z życia emigracji polskiej w Belgii; Geprüft Oflag II D; Wstęp do zamierzonego opowiadania o Józefie Kamińskim; *** [opowiadanie bez tytułu].

32. Literatura i polityka. [Szkice publicystyczne i literackie]. Wybór tekstów: Z. Macużanka. Wstęp: S. Balicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1971.

T. 1. W klimacie dyktatury 1927-1939. Przypisy: Z. Macużanka, XLIII, 364 s.

Zawartość

W obronie sztuki tendencyjnej: O kryzysie literackim współczesności; Kręte schody czy prosty gościniec; O heroizm sumienia; Suteryny literatury; Literatura na froncie społecznym; Spór o Sienkiewicza; O słowach nieprzyzwoitych w literaturze; Czy literatura jest sztuką?; Jak powstaje powieść; W obronie powieści tendencyjnej; Tragizm jego zgonu; Andrzej Strug, – nadto z poz. ↑: Obrona „Kordiana i chama”; Na próbie; Społeczne aspekty plagiatu. – Człowiek i powszedniość [poz. ↑]. – Wzdłuż nie w poprzek dziejów: z poz. ↑: U źródeł nacjonalizmu; Bezdroża nacjonalizmu i socjalistyczne ideały; Dulszczyzna robi historię; „Lud” i „naród”; Na wiedeńskiej fali; Wzdłuż nie w poprzek dziejów; W klimacie dyktatury, – nadto: Wojna a przyszłość kultury; 1830-1937; Paryskie dwa przeżycia [poz. ↑]; Kto palił kościoły w Hiszpanii; Alternatywa. – Dlaczego jestem socjalistą [poz. ↑]. – List do prawnuka.

T. 2. Wśród swoich i obcych 1945-1962. Przypisy: Z. Macużanka, K. Schild, 540 s.

Zawartość

Sprawy polskie: Z września 1939; Pękają kolczaste druty; Święto Poległych; Z dni polskiego Oświecenia; „Tak” i „Nie”; O nowy program polityki kulturalnej; Odpowiedź rozmówcom „Kuźnicy”; „Warszawa oskarża”; Warszawa – miasto stołeczne [poz. ↑]; Jak widzę funkcję posła i warunki pracy Sejmu?; Przeciw masowej o kulturę mas; Drogocenna cząstka współczesności; Jest prawy brzeg. – O sztukę naszych czasów: O nowy los społeczny dzieła sztuki [poz. ↑]; O biografii wewnętrznej pisarza; Moje dziesięciolecie; Uwagi o wolności i autorytecie krytyki; Jeszcze o krytyce; Obrachunki z przeszłością; Sprzymierzeniec trudny i niezbędny; Czas podjąć próbę oceny; O współczesność w naszych teatrach. – Pośród twórców książek: Adam Mickiewicz (W 150-lecie urodzin) [pt. Mickiewicz poz. ↑]; Fredro dzisiaj; Henryk Sienkiewicz; Stefan Żeromski; Maria Dąbrowska; Nad grobem Juliana Tuwima; Julian Tuwim; Jarosław Iwaszkiewicz; O Lechu Piwowarze; Miasto Adama Polewki; Władysław Broniewski; Stefan Jaracz; Schiller inspirator; Antoni Czechow; Lew Tołstoj; Maksym Gorki; Janka Kupała; Fryderyk Schiller; Najwyższa godność pisarza; Juliusz Fuczik; Takim go znaliśmy i takim go pamiętamy L. Kruczkowski. [dot. F. Joliot-Curie]; Lenin [poz. ↑]; Przed premierą „Obrony Ksantypy” [L.H. Morstina]; Mesjanizm odgrzewany [dot.: J. Zawieyski: Mąż doskonały]; Finale Berlina [poz. ↑]; Listy z celi śmierci; Ważne i nowe w „Starym i nowym” [poz. ↑]; „Poszedłbym tą samą drogą”; Krótkie dzieje pewnej improwizacji [recenzja: S. Rowecki: Wspomnienia i notatki, czerwiec-wrzesień 1939]; O książce Bronowicza [Stefana Żeromskiego tragedia pomyłek]. – Autokomentarze: Droga do „Niemców” [poz. ↑]; Jeszcze o „Niemcach” [poz. ↑]; Z notatnika [dot. poz. ↑]; „Śmierć gubernatora” [dot. poz. ↑]; Odwety po piętnastu latach [dot. poz. ↑]. – Spotkania i konfrontacje: z poz. ↑: U radzieckich przyjaciół; Na puszkinowskim szlaku; Pakt weimarski; Od złudzeń neutralizmu do rzeczywistości; Spotkania i konfrontacje, – nadto: Niezapomniana podróż. – Dzisiejsze arsenały [wywiad; rozm. K. Nastulanka].

33. Dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 238 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1977, wyd. 3 1981.

Zawartość

Niemcy [poz. ↑]; Pierwszy dzień wolności [poz. ↑]; Śmierć gubernatora [poz. ↑].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

34. Dramaty. (Dzieła Leona Kruczkowskiego). Warszawa: Czytelnik 1978, 269 s.

Zawartość

Niemcy [poz. ↑]; Pierwszy dzień wolności [poz. ↑]; Śmierć gubernatora [poz. ↑].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

35. Dramaty wybrane. Wstęp: S. Świątek. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1980, 269 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1984, wyd. 3 1988.

Zawartość

Niemcy [poz. ↑]; Pierwszy dzień wolności [poz. ↑]; Śmierć gubernatora [poz. ↑].
See Studies Zobacz szczegóły pozycji

Wybory utworów literackich w przekładach

rosyjski

• P'esy; Stati. Moskva 1974.

ukraiński

• Tačka. Opoviadannja. Kiïv 1959.

Montaże utworów

• Droga przez świat. Oprac. S. Balicki. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1963.

Omówienia i recenzje

• Ankieta dla IBL PAN 1955.

Słowniki i bibliografie

• „Rocznik Literacki 1962” wyd. 1964 (P. Grzegorczyk).
• Z. Macużanka: O Leonie Kruczkowskim. 1900-1962. Poradnik bibliograficzny. Warszawa 1964, 34 s. Biblioteka Narodowa. Instytut Bibliograficzny.
• V.N. Stefanovič‛ Leon Kručkovskij. Bio-bibliografičeskij ukazatel'. Moskva 1954, 30 s.
• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
• Polski słownik biograficzny. T. 15. Cz. 3. Wrocław 1970 (Z. Macużanka).
• J. Kaczyńska: Leon Kruczkowski. Monografia bibliograficzna. Wrocław, Warszawa, Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1992, 336 s.
• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (J. Rohoziński).

Ogólne

Książki

• E.A. Narvydajte: Dramaturgija Leona Kručkovskogo. (1944-1954). Leningrad 1957, 15 s.
• J. Detko: „Kordian i cham” Leona Kruczkowskiego. Warszawa 1962 [właśc. 1966], 122 s. Biblioteka Analiz Literackich. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1973.
• Z. Macużanka: Leon Kruczkowski. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1962, 305 s. Biblioteka Polonistyki, wyd. nast. tamże: wyd. 2 rozszerzone 1965, wyd. 3 1966 [zawiera: L. Macużanka: Droga twórcza Leona Kruczkowskiego; Wybór tekstów Leona Kruczkowskiego i artykułów o jego twórczości oraz Ważniejsze fakty z życiorysu Leona Kruczkowskiego; Spis utworów Leona Kruczkowskiego].
• T. Sivert: „Niemcy” Leona Kruczkowskiego. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1965, 119 s. Biblioteka Analiz Literackich. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1969, wyd. 4 1974.
• R. Szydłowski: Dramaturgia Leona Kruczkowskiego. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1972, 339 s.
• J. Zając: Leon Kruczkowski – prozaik. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1972, 431 s.
• Z. Macużanka: Leon Kruczkowski. Warszawa: Iskry 1976, 83 s.
• A. Piotrovskaja: Leon Kručkovskij. Žizn' i tvorčestvo. Monografija. Moskva: Sovetskij Pisatel' 1977, 252 s.; fragmenty w przekł. polskim: Literatura rosyjska i radziecka w kręgu twórczości Leona Kruczkowskiego. Tłumaczył: A. Cesarz. „Studia Polono-Slavica Orientalia” 1977, toż z podtytułem: (Zarys problematyki). W: Polonistyka radziecka. Warszawa 1985.
• N.J. Rybakov: Teatr graždanskoj polemiki. Dramaturgija Leona Kručkovskogo. Minsk: Izdatel'stvo BGK 1979, 246 s.
• Leon Kruczkowski. (1900-1962). Materiały z sesji popularnonaukowej poświęconej Leonowi Kruczkowskiemu – dramaturgowi, prozaikowi i poecie, zorganizowanej w dniu 21 maja 1981 r. w Opolu. Opole 1983, 76 s. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Opolu [tu artykuły: Z. Bąk: Stereotyp czy prawda artystyczna (Dramaty Leona Kruczkowskiego o tematyce niemieckiej); W. Hendzel: O twórczości poetyckiej Leona Kruczkowskiego; P. Obrączka: Dramaty Leona Kruczkowskiego w repertuarze Teatru Opolskiego; H. Stankowska: Interpretacja tradycji niepodległościowych w prozie Leona Kruczkowskiego].

Artykuły

• Z. Macużanka: Leon Kruczkowski. W: Literatur Polens. 1944 bis 1985. Berlin 1990.
• E. Csató: O dramatach Leona Kruczkowskiego. „Nowa Kultura” 1954 nr 23.
• T. Drewnowski: Wokół dramatów Kruczkowskiego. „Dialog” 1959 nr 11, przedruk pt. Szkice o „biografii wewnętrznej” w tegoż: Krytyka i giełda. Warszawa 1969.
• J. Iwaszkiewicz: Leon Kruczkowski. „Twórczość” 1962 nr 16, przedruk w tegoż: Ludzie i książki. Warszawa 1971.
• J. Kelera: Kruczkowskiego formy dramatyczne. „Dialog” 1962 nr 12.
• A. Lam: Lekcja świadomego wyboru. (O pisarstwie Leona Kruczkowskiego). „Widnokręgi” 1962 nr 2, przedruk pt. Świadomy wybór w tegoż: Pamiętnik krytyczny. Kraków 1970.
• H. Mayer: Kruczkowski i temat niemiecki. Przeł. J. Koenig. „Dialog” 1962 nr 12.
• K. Wolicki: Dylemat Kruczkowskiego. „Dialog” 1962 nr 12, przedruk w tegoż: Wszystko jedno co o 19:30. Warszawa 1969.
• J. Kłossowicz: O dramatach Leona Kruczkowskiego. „Almanach sceny polskiej 1962/1963” wyd. 1964, przedruk w: Dwunasta Śląska Wiosna Teatralna poświęcona dramaturgii Leona Kruczkowskiego. Katowice 1974.
• S. Treugutt: Fundament dramatyczny sztuk Kruczkowskiego. „Teatr” 1964 nr 22-23.
• T. Bujnicki: Leon Kruczkowski. W: Autorzy naszych lektur. Wrocław 1965.
• Z. Greń: Dramaturgia Leona Kruczkowskiego. W: Z problemów literatury polskiej XX wieku. T. 3. Warszawa 1965.
• Z. Macużanka: Leon Kruczkowski – młodość, dojrzałość. „Miesięcznik Literacki” 1967 nr 11.
• Z. Macużanka: Pisarstwo Leona Kruczkowskiego między wojnami. W: Polska myśl kulturalna i literacka wobec doświadczeń rewolucyjnych wieku XX. Warszawa 1968 z. 2, powielone.
• M. Knothe: Leon Kruczkowski jako dramaturg. „Język Polski” 1970 nr 7.
• J. Kurowicki: Między cynizmem a heroizmem. „Tygodnik Kulturalny” 1971 nr 7, przedruk w tegoż: Regiony wielkich i małych iluzji. Wrocław 1976, Lektury i problemy. Warszawa 1976 [dot. dramatów L. Kruczkowskiego].
• T. Bujnicki: Historia i jej aspekty współczesne – Leon Kruczkowski. W: Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa 1972.
• J. Czyżkowski: Żeromszczyzna w dramatach Kruczkowskiego. „Dialog” 1972 nr 8.
• S. Valea: Leon Kruczkowski. W tegoż: Scriitori polonezi. Bucureşti 1972.
• J. Kelera: Kruczkowskiego drogi wolności. „Odra” 1974 nr 7/8, przedruk w tegoż: Komu wolno kibicować. Kraków 1978 [dot. problematyki utworów dramatycznych L. Kruczkowskiego].
• J. Kaczyńska: Powieści Kruczkowskiego w ogniu polemik literackich. „Miesięcznik Literacki” 1975 nr 5 [dot. powieści z okresu międzywojennego].
• H. Olschowsky: Tua res agitur. Zur rezeption von Leon Kruczkowski's „Die Sonnenbrucks” in DDR. „Weimar Beitrage” 1976; przekł. polski pt. Tua res agitur. O recepcji „Niemców” Kruczkowskiego w NRD. Tłumaczył A. Lam. „Miesięcznik Literacki” 1976 nr 1.
• G.S. Skowron: Składniowe właściwości stylu Leona Kruczkowskiego. „Zeszyty Humanistyczne” 1978 nr 1.
• S. Gębala: Jednostka i masa w dramatach Kruczkowskiego. „Dialog” 1981 nr 10.
• J. Kurowicki: Bez klerkowskich obciążeń. (O Leonie Kruczkowskim). W tegoż: Artysta jako arcydzieło. Wrocław 1983.
• Z. Barczyk: Rewizja procesu profesora Sonnenbrucha. „Dialog” 1984 nr 7.
• J. Kelera: Lata czterdzieste: Kruczkowski, Szaniawski, Gałczyński. „Dialog” 1986 nr 3.
• Z. Macużanka: Myśl literacka i ideowa Leona Kruczkowskiego – łącznikiem dwu epok. W: Literatura Polski Ludowej. Warszawa 1986.
• Z. Macużanka: Między etyką a polityką. (Leon Kruczkowski w październiku 56). „Zdanie” 1987 nr 2.
• Z. Macużanka: Podobny do siebie. Leon Kruczkowski (1900-1962). „Nowe Drogi” 1987 nr 8.
• W. Natanson: Kruczkowski jako dziedzic Żeromskiego. „Kierunki” 1987 nr 34.
• F. Tych: Polska lewica, Leon Kruczkowski i proces Bucharina. „Polityka” 1987 nr 41.
• M. Warneńska: Pisarz na czarnej wyspie. W tejże: Niegasnące ognie. Katowice 1987.
• A. Dębowska, J. Furtak: Najwybitniejsi twórcy kultury z zakresu literatury i ich dzieła. Warszawa 1988 [m.in. dot. L. Kruczkowskiego].
• A. Wiśniewski: Obraz wojny i okupacji w literaturze polskiej. Warszawa 1988 [m.in. dot. L. Kruczkowskiego].
• D. Scholze: Leon Kruczkowski (1900-1962). Indyviduelle Verantvortung vor der Geschichte. W tegoż: Zwischen Vergnügen und Schock. Berlin 1989.
• T. Gasztold: Jenieckie losy Leona Kruczkowskiego. „Łambinowski Rocznik Muzealny” 1999 t. 22.
• M. Wygrabek: Obraz hitlerowców w dramatach Leona Kruczkowskiego i Jurija Brezana. „Zeszyty Łużyckie” 2000 t. 29.

Kordian i cham

• K. Irzykowski: Tajemnica nocy listopadowej. „Wiadomości Literackie” 1932 nr 29.
• A. Nowaczyński. „ABC” 1932 nr 268.
• W. Zawistowski: Powieściopisarz za kulisami historii. „Tygodnik Ilustrowany” 1932 nr 43.
• [K. Sobelsohn] K. Radek: Polska powieść rewolucyjna. „Wiadomości Literackie” 1934 nr 35, polemika: A. Stawar: Rady Radka czyli tradycjonalizm nowego nabożeństwa. Tamże nr 51.
• K. Wyka: Zapoznane wartości „Kordiana i chama”. „Tygodnik Artystyczny” 1935 nr 16.
• Z. Wasilewski: Powieść proletariacka Leona Kruczkowskiego. „Twórczość” 1950 nr 2.
Go back to position Wróć do pozycji

Pawie pióra

• K. Wyka. „Tygodnik Ilustrowany” 1935 nr 19; L. Kruczkowski; K. Wyka: Obrona „Pawich piór”. [Dwugłos]. Tamże nr 34.
Go back to position Wróć do pozycji

Odwety

• M. Zawodniak: „Wydanie drugie poprawione”. Dzieło kolektywne. (Na przykładzie „Odwetów” Leona Kruczkowskiego). W tegoż: Literatura w stanie oskarżenia. Warszawa 1998.
Go back to position Wróć do pozycji

Niemcy

• Leon Kruczkowski: Niemcy. Oprac.: L. Müller, D. Wyrwas. Warszawa: Fabryka Pomocy Naukowej [1991], 19 s.
• Leon Kruczkowski: Niemcy. Warszawa: Werset 1995, 18 s. [materiały pomocnicze dla szkół].
• H. Lipiec: J. Szaniawski: Dwa teatry; Leon Kruczkowski: Niemcy. Radom: Ston I 1996, 40 s. [materiały pomocnicze dla szkół].
Go back to position Wróć do pozycji

Pierwszy dzień wolności

• V. Ognev: Ułybka K. W tegoż: Sem' tetradej. Moskva 1987.
Go back to position Wróć do pozycji

Śmierć gubernatora

• R. Szydłowski: Leon Kruczkowski – „Śmierć gubernatora”. W: Dramat polski XIX i XX w. Lublin 1987.
Go back to position Wróć do pozycji
Print
LICENCE_INFO