BIO

Urodzony 11 października 1882 we Lwowie; syn Edwarda Kridla, Czecha, kapitana wojsk austriackich, i Wiktorii z Załęskich. Uczęszczał do Szkoły Realnej we Lwowie; należał do kółka socjalistycznego i wydawał pismo hektograficzne „Niewolnik”. Po zdaniu matury w 1901, studiował historię literatury, filologię francuską i filozofię na Uniwersytecie Lwowskim. Od 1902 był związany z II Proletariatem i Polskiej Partii Socjalistycznej na terenie Galicji, współdziałał ze Stronnictwem Ludowym, a w 1905-06 był członkiem organizacji wojskowej Odrodzenie i prowadził działalność oświatową w Kole Kościuszki Towarzystwa Szkoły Ludowej. Po ukończeniu studiów w 1906, wyjechał do Warszawy, gdzie był (do 1932) nauczycielem języka polskiego, początkowo w Gimnazjum Emiliana Konopczyńskiego, a od 1907 w Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców Warszawy (także po przekształceniu jej w Państwowe Gimnazjum im. T. Czackiego). Kontynuował studia filologiczne we Fryburgu w Szwajcarii(1906-08) i w Paryżu (1908-09). Debiutował w 1907 studium Stosunek Mickiewicza do Lamennais'ego w epoce towianizmu. Od 1908 publikował recenzje i artykuły, m.in. w czasopismach „Krytyka”, „Kultura” i „Tygodnik Ilustrowany”. W 1909 doktoryzował się na Uniwersytecie Lwowskim na podstawie pracy Mickiewicz i Lamennais. Studium porównawcze (promotor: prof. Józef Kallenbach). W 1910 ożenił się z Gabrielą z Dolińskich. Po rozwodzie, uzyskanym w wyniku zmiany wyznania katolickiego na ewangelicko-reformowane, zawarł małżeństwo z Haliną Meylert. W 1910-14 redagował dział historii literatury i krytyki literackiej w miesięczniku „Książka”, w którym zamieszczał m.in. recenzje w dziale Krytyka. Publikował też stałe recenzje w dziale Piśmiennictwo w „Bibliotece Warszawskiej” (1911-14) oraz w „Tygodniku Polskim” (1912-14). W 1911 został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 1932 członek nadzwyczajny, od 1933 zwyczajny); w 1911-15 był sekretarzem Komisji Badań nad Historią Literatury, w 1912-14 sekretarzem Wydziału I. W czasie I wojny światowej służył w armii austriackiej. Po zakończeniu wojny powrócił do pracy w szkolnictwie średnim. Kontynuował pracę naukową; w 1922 habilitował się na Uniwersytecie Warszawskim (UW) na podstawie rozprawy Antagonizm wieszczów. Rzecz o stosunku Słowackiego do Mickiewicza. W 1923 został członkiem Komisji do Badań Literatury i Oświaty Polskiej Akademii Umiejętności. W 1924-29 był sekretarzem Komisji Badań nad Historią Literatury i Oświaty w Polsce Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Kontynuował współpracę z czasopismami, drukując w „Przeglądzie Warszawskim” (1923-25; m.in. stałe recenzje w dziale Historia literatury polskiej), „Wiadomościach Literackich” (1924-27, 1929-39), „Przeglądzie Współczesnym” (zwłaszcza w 1926-30; m.in. w dziale Nowe wydawnictwa) i „Roczniku Literackim” (1933-37). Od 1928, urlopowany z pracy w Państwowym Gimnazjum im. T. Czackiego w Warszawie, wykładał historię literatur słowiańskich na uniwersytecie w Brukseli. Po powrocie do kraju został w 1932 mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1934 profesorem zwyczajnym historii literatury polskiej na Uniwersytecie Stefana Batorego (USB) w Wilnie. W 1934/35 pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego, a w 1935/36 zastępcy prorektora USB. W 1933-38 był członkiem kolegium redakcyjnego „Pamiętnika Literackiego”, od 1936 redagował również serię Z Zagadnień Poetyki. Związał się ze Stronnictwem Demokratycznym (SD); w 1938-39 był członkiem Komisji Organizacyjnej okręgu wileńskiego, następnie prezesem Klubu Demokratycznego w Wilnie, a w 1939 wiceprezesem SD w Warszawie i przewodniczącym jego Komisji Programowej. Po wybuchu II wojny światowej pozostał w Wilnie. Od września 1939 pracował w polskim Komitecie Pomocy Uchodźcom. W związku z usunięciem przez rząd litewski z USB polskich pracowników naukowych, przedostał się pod koniec 1940 wraz z rodziną do Brukseli, po czym przez Francję i Lizbonę wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W 1940-48 wykładał język polski i historię literatury polskiej w Smith College w Northampton (stan Massachusetts). Po śmierci drugiej żony, zawarł w 1947 związek małżeński z Katherine Weidler. W tymże roku odwiedził Polskę. W 1948 objął ufundowaną przez rząd Polski Ludowej katedrę historii literatury polskiej w Columbia University w Nowym Jorku; od 1955 prowadził zajęcia jako professor emeritus. Zmarł 4 lutego 1957 w Nowym Jorku; pochowany w Dennisport (stan Massachusetts).

Twórczość

1. Stosunek Mickiewicza do Lamennais'ego w epoce towianizmu. Warszawa: Gebethner i Wolff 1907, 52 s.

2. Mickiewicz i Lamennais. Studium porównawcze. Warszawa: E. Wende 1909, 220 s.

3. Adam Mickiewicz. Son rôle dans la littérature polonaise et sa place dans la littérature mondiale. [Przeł. z polskiego] J. Delacroix. Warszawa 1921, 24 s. Wyd. nast. [Paris] 1928.

Egzemplarz wydania z 1921 z rękopiśmiennymi poprawkami autora w Bibliotece Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.
W wydaniu z 1928 tłumacz nie podany.

4. Krytyka i krytycy. [Studia]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1923, 238 s.

Zawartość

Historia literatury a krytyka literacka; O krytyce bezpośredniej; Dzieło Chlebowskiego; Juliusz Kleiner o Krasińskim i Słowackim; Stanisław Pigoń o „Księgach pielgrzymstwa” i o Towiańskim; Działalność polityczna Mickiewicza w oświetleniu pp. Śliwińskiego i Haeckera; Miriam jako wydawca; Antoni Potocki i jego „Polska literatura współczesna”.

5. Antagonizm wieszczów. Rzecz o stosunku Słowackiego do Mickiewicza. Warszawa: M. Arct 1925, 568 s.

Rozprawa habilitacyjna.

6. Literatura polska wieku XIX. Podręcznik dla szkół średnich. Warszawa: M. Arct 1925-1933. Por. poz. , .

Cz. 1. Od trzeciego rozbioru do wystąpienia Mickiewicza. (1795-1822). 1925, 198 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1927, wyd. 3 1929, wyd. 5 [!] 1931.

Cz. 2. Od wystąpienia Mickiewicza do powstania listopadowego. (1822-1830). 1925, 170 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1927, wyd. 3 1928, wyd. 4 1930, wyd. 5 1931, wyd. 6 1934.

Cz. 3. Literatura na emigracji. 1926, 343 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1928, wyd. 3 1930, wyd. 4 1931.

Cz. 4. Literatura w kraju po r. 1830. 1929, 177 s. Wyd. 2 tamże 1930.

Cz. 5. T. 1. Główne prądy literatury europejskiej. Okres pozytywizmu. 1931, 279 s. Wyd. 2 przerobione tamże 1933.

Cz. 5. T. 2. Młoda Polska. 1933, 181 s.

7. Główne prądy literatury europejskiej. (Klasycyzm, romantyzm, epoka poromantyczna). Warszawa: M. Arct 1931, 123 s.

Wyd. osobne przerobionych i uzupełnionych wstępów do 1, 2 i 5 cz. podręcznika: Literatura polska wieku XIX (poz. ).

8. Literatura polska wieku XIX. Wyd. skrócone. Warszawa: M. Arct 1933-1934. Por. poz. .

Cz. 1. Od trzeciego rozbioru do powstania listopadowego. 1933, 221 s.

T. 2. Literatura na emigracji i w kraju po r. 1830. 1934, 278 s.

T. 3. Pozytywizm i Młoda Polska. 1934, 273 s.

9. Poezja polska w latach 1795-1863. Kraków: Uniwersytet Jagielloński 1935, 144 s. Wyd. 2 tamże 1936.

Powst. w 1932 dla Encyklopedii Polskiej Polskiej Akademii Umiejętności t. 21 (Dzieje literatury pięknej w Polsce. Cz. 2).

10. Wstęp do badań nad dziełem literackim. Wilno: Dom Książki Polskiej 1936, 213 s. Wyd. nast. Würzburg: Jal-Reprint 1978.

Zawartość

Przedmowa. – Wyjaśnienia wstępne; Charakter naukowy badań literackich; Przedmiot badań literackich; Dzieło literackie; Zakres i podział nauki o literaturze; Z zagadnień metodyki: 1. Uwagi ogólne. Podział metod. 2. Metody pozaliterackie. 3. Metody ergocentryczne; Zasady integralnej metody literackiej; Wątpliwości i niebezpieczeństwa.

11. Observations sur les genres de la poésie lyrique. [B.m.]: Helikon 1939.

12. W różnych przekrojach. Studia i szkice literackie. Warszawa: Rój 1939, 285 s.

Zawartość

O „Panu Tadeuszu” [A. Mickiewicza]; O lirykach Norwida; W sprawie Wyspiańskiego; „Próchno” Berenta jako zwierciadło epoki; Treść „Granicy” [Z. Nałkowskiej]; O twórczości dramatycznej Wagnera; O powieściach Franciszka Mauriaca; Roman Fernandez; Komentarz do „Lorda Jima” [J. Conrada].

13. Literatura polska na tle rozwoju kultury. Nowy Jork: Roy [1945], 608 s.

Przekłady

angielski

A survey of Polish literature and culture. [Przeł.] O. Scherer-Virski. New York: Columbia University Press 1956, VIII, 525 s. Wyd. nast. zmienione 's-Gravenhage 1956.

14. The lyric poems of Julius Słowacki. [Rozprawa]. A.B.: Manfred Kridl. (1882-1957). 's-Gravenhage: Mounton 1957, 77 s.

Druk w języku polskim: Juliusza Słowackiego liryki. „Roczniki Humanistycznet. 7: 1958 nr 1 s. 5-82 [z materiałów pośmiertnych M. Kridla].

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Mickiewicza „Księga pielgrzymstwa polskiego” i Lamennais'ego „Paroles d'un croyant. Biblioteka Warszawska 1909 t. 3 z. 2.
Walka Słowackiego z Mickiewiczem. (Próba uzasadnienia końcowego ustępu V pieśni „Beniowskiego”). W: Cieniom J. Słowackiego. Lwów 1909 s. 1-26.
Mickiewicz w świetle nieznanych pism. Sprawozdania Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Wydział Językoznawczy i Literaturoznawczy 1910 z. 6 s. 25-72.
Z dziejów stosunku Słowackiego do Mickiewicza. Sprawozdania Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Wydział Językoznawczy i Literaturoznawczy 1910 z. 6 s. 25-72.
Ustęp z „Kursu literatury polskiej w. XIX” [o Mickiewiczu]. Wychowanie w Domu i Szkole 1911 z. 4 s. 344-360, z. 5 s. 463-473.
Adam Mickiewicz et la France. Revue de l'Université de Bruxelles 1929 nr 3 s. 334-354.
Kilka uwag o organizacji nauki w Belgii. Nauka Polska 1929 s. 174-202.
Przełom w metodyce badań literackich. Przegląd Współczesny 1933 t. 46 s. 145-162.
Podstawy nauki o literaturze. W: Zjazd Naukowy im. I. Krasickiego we Lwowie w dn. 8-10 czerwca 1935 r. Księga referatów. Z. 2. Lwów 1936 s. 291-298.
O elemencie fikcyjnym w liryce. W: Prace ofiarowane K. Wóycickiemu. Wilno 1937 s. 57-70.
Adam Mickiewicz. „The national poet of Poland”. 1798-1855. [Przeł.] H. Chybowska. W: Great men and women of Poland. New York 1942 s. 190-204.
Russian formalism. The American Bookman 1944.
Poland and Russia in the past and in the future. Yournal of Central European Affairs”, [USA] 1945 t. 5 nr 2 s. 144-164.
The first polish translationof the „Slovo”„. Russian Epic Studies1947 t. 42 s. 171-178.
The integral method of literary scholarship. Theses for discussion. Comparative Literature”, Eugene, Oregon 1951 nr 1 s. 18-31.
Um einen richtigen Zugang zum Leben und Werke Adam Mickiewicz. Die Welt der Slaven”, Wiesbaden 1956 z. 1 s. 50-62.
Boje Wilna i Warszawy o nową naukę o literaturze. Pamiętnik Literacki 1957 z. 2 s. 297-303.
Sprawa realizmu w powieści. [Przeł.z angielskiego z materiałów pośmiertnych] J. Frentzel. Pamiętnik Literacki 1958 z. 1.
Lord Jim” Conrada. W: Wspomnienia i studia o Conradzie. Warszawa 1963 s. 290-328.
Lord Jim. W: Joseph Conrad Korzeniowski. Warszawa 1964 s. 221-237.

Przekłady

1. M. Malinowski: Dziennik. Z rękopisu biblioteki Ordynacji Krasińskich wydał, z oryginału łacińskiego przełożył, wstępem i objaśnieniami opatrzył M. Kridl. Wilno: Towarzystwo Udziałowe „Kuriera Litewskiego1914, 131 s. Wyd. nast. tamże 1921.
Współwydane z: Album Promienistych. Oprac. J. Hodi-[Tokarzewicz].

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Wiek XIX. Sto lat myśli polskiej. Życiorysy, streszczenia, wyjątki. T. 7-9. Pod red. M. Kridla [i in.]. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1912, 1913, 1923, VIII, 515 + VII, 499 + 472 s.
2. Listy J. Słowackiego zebrane i częściowo ogłoszone przez L. Mèyeta. Przygotował do druku na podstawie autografów M. Kridl. T. 3. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie 1915, 367 s.
3. J. Słowacki: Die Geburt des alles aus dem Geiste. [Genesis z ducha]. [Przeł.] T. Peiper. [Oprac.:] W. Lutosławski, M. Kridl. [B.m.w.] 1916, 22 s.
4. J. Słowacki: Urywki z pamiętnika i wybór listów. Wyd. i objaśnił M. Kridl. Warszawa: Gebethner i Wolff 1922, 257 s. Wyd. nast. tamże 1933.
5. B. Chlebowski: Literatura polska 1795-1905 jako główny wyraz życia narodu po utracie niepodległości. Z rękopisu wydał i przedmową poprzedził M. Kridl. Lwów: Wydawnictwo Ossolineum 1923, 568 s. Wyd. 2 pt. Literatura polska porozbiorowa jako główny wyraz życia narodu po utracie niepodległości. Przejrzał i dopełnił L. Płoszewski, tamże 1935.

Przekłady

francuski

La littérature polonaise au XIXe siècle. [Przeł.] P. Duméril. Paris 1935.
6. J. Słowacki: Le roi de Ladawa. Roman historique de la dernière révolution de Pologne. Z autografu Biblioteki Krasińskich wyd. M. Kridl. Warszawa: K. Wojnar 1924, 82 s.
7. J. Słowacki: Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu. Z autografu Biblioteki Krasińskich wyd. M. Kridl. Warszawa: K. Wojnar 1925, 81 s.
8. J. Słowacki: Powieści poetyckie: Szanfary; Hugo; Mnich; Jan Bielecki; Arab; Żmija; Lambro; Godzina myśli. Oprac. [i wstępem opatrzył] M. Kridl. Kraków: W.L. Anczyc [1921], XLII, 233 s. Biblioteka Narodowa I, 47. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 przejrzane 1925, wyd. 2 [!] przejrzane Wrocław 1949.
W wydaniu z 1949 wstęp w redakcji zmienionej.
9. Z. Krasiński: Psalmy przyszłości oraz Juliusza Słowackiego Odpowiedź na Psalmy przyszłości. Oprac. [i wstępem opatrzył] M. Kridl. Kraków: W.L. Anczyc 1928, LXIV, 81 s. Biblioteka Narodowa I, 107.
10. A. Mickiewicz: Dzieła. Pod red. M. Kridl. Przedmowa: T. Boy-Żeleński. T. 1-20. Warszawa: [Rola]; Bibl. Arcydzieł Literatury 1929. Wyd. 2 przejrzane i poprawione tamże 1929.
11. J. Słowacki: Dzieła wszystkie. Pod red. J. Kleinera. T. 9. Kraków: Wydawnictwo Ossolineum 1929, 515 s. Wyd. 2. Dział 2: Utwory wydane z spuścizny rękopiśmiennej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1956, 432 s.
W opracowaniu M. Kridla: Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu; Listy poetyckie z Egiptu; Plan Rhamezesa; Posielienije; Poemat tercynowy o piekle, s. 1-274.
12. J. Słowacki: Dzieła. Pod red. M. Kridla i L. Piwińskiego. Przedmowa: J. Lechoń. T. 1-24. Warszawa: [Rola] Biblioteka Arcydzieł Literatury 1930-1931. Wyd. nast. T. 1-2 tamże 1937.
W wydaniu z 1937 ukazały się tylko t. 1-2.
13. Antologia poezji społecznej 1924-1933. Wyd.: M. Kridl, Cz. Miłosz. Przedmowa: M. Kridl. Wilno: Koło Polonistów Słuchaczy Uniwersytetu Stanisława Batorego 1933, 53 s.
Wiersze studentów Uniwersytetu Stanisława Batorego; wydanie z inicjatywy M. Kridla.
14. B. Chlebowski: La littérature polonaise au XIXe siècle. Ouvrage posthume publié et complété par M. Kridl. Paris: Institut d'Études Slaves de l'Université de Paris 1933, 533 s.
15. A. Mickiewicz: Pan Tadeusz. [Oprac. i] przedmowa: M. Kridl. Warszawa: I. Przeworski 1934, XXII, 359 s., + [24] k. Wyd. nast. pt. Pan Tadeusz czyli Ostatni zajazd na Litwie. Jerozolima: Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego; Nakład Sekcji Wydawniczej Armii Polskiej na Wschodzie 1943.
Wydanie z 1934 jubileuszowe dla uczczenia setnej rocznicy ukazania się poematu.
16. W. Orkan: Dzieła. Pod red. M. Kridl. Warszawa: Gebethner i Wolff 1938.

T. 12. Pomor. Oprac.: M. Rzeuska, 183 s.; T. 14. Kostka Napierski. Oprac. i posłowie: M. Rzeuska, 288 s.

17. For your freedom and ours. Polish progressive spirit through the centuries. [Wyd.:] M. Kridl, J. Wittlin, W. Malinowski. [Przedmowa:] M.W. Davis. [Przekł. i uwagi edytorskie] L. Krzyżanowski. [Oprac. tekstu angielskiego S. Sulkin, E. Sulkin]. New York: F. Ungar 1943, 359 s. Wyd. inne pt. The democratic heritage of Poland. „For your freedom and ours”. An anthology. [Wstęp:] B. Russell. London: Allen & Unwin 1944, 236 s. Wyd. nast. oprac. K.M. Olszer. New York 1981.

wersja polska: Polska myśl demokratyczna w ciągu wieków. Antologia. W oprac.: M. Kridla, W.R. Malinowskiego, J. Wittlina. New York: Polish Labor Group 1945, XXIII, 423 s. Wyd. nast. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, tamże 1987.

18. A. Mickiewicz. Poet of Poland. A symposium. [Wyd.] M. Kridl. [Posłowie:] E.J. Simmons. New York: Columbia University Press 1951, XII, 292 s. Wyd. 2 New York: Greenwood Press 1969.
Tu też studium M. Kridla: Adam Mickiewicz.
W pracach redakcyjnych uczestniczył (wg inf. własnej) Cz. Miłosz.
19. An anthology of polish literature. [Wyd. z komentarzem i notami w języku angielskim] M. Kridl. New York: Columbia University Press 1957, XXI, 625 s. Wyd. 2 New York, London 1964.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Rocznik Literacki 1957” wyd. 1962 (P. Grzegorczyk).
Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
Polski słownik biograficzny. T. 15. Cz. 2. Wrocław 1970 (M. Rzeuska).

Ogólne

Artykuły

J. Ujejski. „Pamiętnik Literacki1911 [recenzja rozprawy: Mickiewicz w świetle nieznanych pism].
T. Bujnicki: Opinia Stanisława Pigonia o Manfredzie Kridlu przedstawiona Radzie Wydziału Humanistycznego USB w 1931 r.Ruch Literacki” 1996 z. 6.
H. Życzyński: O pojmowaniu „Dziadów” Adama Mickiewicza. Na marginesie recenzji Manfreda Kridla. Lublin: Głos Lubelski1933, 15 s.
T. Boy-Żeleński: Czy myć zęby czy ręce?Wiadomości Literackie1935 nr 41 [dot. M. Kridla koncepcji formalizmu].
H. Elzenberg: W sprawie estetyzmu w literaturze. Marchołt 1935 nr 3.
M. Rzeuska: O tzw. badaniach formalnych nad literaturą. Ruch Literacki 1935 nr 9/10.
M. Żeromska: Dzieje współczesne w żywych osobistościach. Manfred Kridl. „Epoka 1938 nr 13.
M.R. Mayenowa: Manfred Kridl. „Encyklopedia Współczesna1957 nr 3.
M.R. Mayenowa: Manfred Kridl. Pamiętnik Literacki 1957 z. 2.
I. Sławińska: Całość żywota dojrzałego. Tygodnik Powszechny 1957 nr 10, przedruk w: 70 żywotów. Kraków 1977.
Cz. Zgorzelski: Manfred Kridl. Jego dzieła i osobowość. Przegląd Humanistyczny 1957 nr 1, przedruk w tegoż: Mistrzowie i ich dzieła. Kraków 1983.
J. Starnawski: Manfred Kridl. Zeitschrift für Slavische Philologie”, Heidelberg 1958 nr 1.
S. Subotin: Književno-teoretska shvatanja Manfred Kridl. Umjetnost Rijeci”, Zagrzeb 1958 nr 4.
Z. Libera: Tradycje polonistyki warszawskiej. W: Z dziejów polonistyki warszawskiej. Warszawa 1964, passim.
A. Biernacki: Krytyka i historia literatury. (Korbut – Kridl – Elzenberg: Nieporozumienia powracające). W: Badania nad krytyką literacką. Wrocław 1974.
B. Kaczyńska: Metodologia badań literackich w ujęciu Manfreda Kridla. Biuletyn Lubelskiego Towarzystwa Naukowego 1974 nr 1.
Vilniaus universiteto istorija. 1803-1940. Vilnius 1977, passim.
W. Hajdziony: Antypsychologizm – fenomenologia – formalizm. „Studia Metodologicznet. 20/21: 1981 nr 2.
K. Nizio: Manfred Kridl. W: Polacy w historii i kulturze krajów Europy Zachodniej. Poznań 1981.
Z. Miedziński: Przypomienie Manfreda Kridla. Życie Literackie 1987 nr 6.
M.M. Drozdowski: Manfred Kridl, czyli zapomniane tradycje. Tygodnik Demokratyczny 1989 nr 15.
W. Smaszcz: Dwie koncepcje polonistyki wileńskiej: prof. Manfred Kridl i prof. Konrad Górski. Akcent 1990 nr 1/2.
T. Bujnicki: Manfred Kridl i rosyjska „szkoła formalna. Pamiętnik Literacki 1996 z. 1.
S. Kitab: Teoria Manfreda Kridla. Próba uzupełnienia metody integralnej. Toruń: Wydawnictwo A. Marszałek 2000, 159 s.
Cz.P. Dutka: Układ relacyjny o regułach interakcji poznawczej. Kridl – Kołaczkowski – Fryde. W tegoż: Literatura – badacz i krytyk. Zielona Góra 2001.
T. Bujnicki: Manfred Kridl w Wilnie i jego „szkoła formalna. W tegoż: Szkice wileńskie. Kraków 2002.
A. Karcz: Manfred Kridl: The integration of Polish formalism. W tegoż: The Polish formalist school and Russian formalism. Rochester, New York; Kraków 2002.
A. Karcz: Znosić wygnanie w tym pięknym, ... ale jakże obcym kraju. Lata amerykańskie Manfreda Kridla. W tegoż: Teksty z daleka i bliska. Kielce 2003.
Cz. Miłosz: Mój wileński opiekun. Listy do Manfreda Kridla 1946-1955. Z uzupełnieniem o listy Manfreda Kridla i addendum. Z autografu do druku przygot., słowem wstępnym, przypisami i notą edytorską opatrzył A. Karcz. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2005, 84 s., „Archiwum Emigracji”, 19.
E. Kridl Valkenier: Manfred Kridl: uczony, pedagog, działacz polityczny. Archiwum Emigracji 2006 z. 7/8.

Mickiewicz i Lamennais

I. Chrzanowski. „Książka1910 nr 3.
A. Karpowicz. „Słowo i Czyn1910, passim.
A. Skwarczyński. „Krytyka1920 t. 4 z. 12.

Krytyka i krytycy

S. Kołaczkowski. „Droga1923 nr 8.
E. Kucharski. „Pamiętnik Literacki1924/1925.

Antagonizm wieszczów

J. Kijas: Polska Winkelriedem narodów. Pamiętnik Literacki 1925/1926.
J.N. Miller: Do źródeł rywalizacji poetyckiej. Wiadomości Literackie 1925 nr 48.
J. Birkenmayer: Nauka i literatura. Myśl Narodowa 1926 nr 18.

Literatura polska wieku XIX

Z. Szmydtowa. „Ruch Literacki1926 nr 9.
J. Krzyżanowski: Dwie historie literatury polskiej. Przegląd Współczesny 1927 t. 23.
A. Szczerbowski. „Ruch Literacki1929 nr 9.
K. Górski. „Ruch Literacki1932 nr 6.

Wstęp do badań nad dziełem literackim

S. Adamczewski: Miraże prostych dróg. Pion 1936 nr 35.
F. Bielak: Książka „bez patosu i demagogii”…Tydzień” (Kulturalno-Literacki dodatek „Głosu Narodowego”) 1936 nr 19.
S. Kołaczkowski: Bilans estetyzmu. Marchołt 1936/1937 nr 2.
F. Woliman: Polska ergocentryczna teoria literatury. Slovo a Slovestnost 1936 nr 6.
W. Borowy: Szkoła krytyków. Przegląd Współczesny 1937 t. 40 nr 2, przedruk w tegoż: Studia i szkice literackie. T. 2. Warszawa 1982.
L. Fryde: U podstaw nowej krytyki normatywnej. Pion 1937 nr 187, przedruk w tegoż: Wybór pism krytycznych. Warszawa 1966.
M. Giergielewicz: Próba metody integralnej w badaniach literackich. Ruch Literacki 1937 nr 3/4.
J. Kulczycka-Saloni: Około „Wstępu” Kridla. Życie Literackie 1937 z. 3, 4.
J. Lewański: O system wiedzy w literaturze. Ruch Literacki 1937 nr 3/4.
T. Wiwatowski: Dzieło literackie. Ruch Literacki 1937 nr 2.
R. Ingarden: Z Manfreda Kridla. W tegoż: Studia z estetyki. T. 3. Warszawa 1970. (Dzieła filozoficzne).
R.A. Maguire. „Slavic Review”, Nowy Jork 1982 nr 3.

Literatura polska na tle rozwoju kultury

C. Backvis. „Revue des Études Slaves”, Paryż 1957 nr 1/4 [dot. przekł. na język angielski].
Z. Folejewski. „The Polish Review”, Nowy Jork 1957 nr 3/4 [dot. przekł. na język angielski].
W.J. Rose. „The American Slavic and East European Review”, Nowy Jork 1957 nr 3 [dot. przekł. na język angielski].
Z.S. Birkenmayer: Manfred Kridl. The Slavic and East European Journal”, Madison, Wisconsin 1958 nr 3 [dot. przekł. na język angielski].
J. Fabre. „Revue de littérature comparée”, Paryż 1965 nr 4 [dot. przekł. na język angielski].

A. Mickiewicz: Dzieła

J. Lechoń: Krytyka i rozważania. Pamiętnik Warszawski 1929 z. 1.

J. Słowacki: Dzieła

[L.H. Morstin] L.H.M.Pamiętnik Warszawski1930 z. 3.

A. Mickiewicz: Pan Tadeusz

S. Pigoń. „Rocznik Literacki 1934”, polemika: M. Kridl: Tekst „Pana Tadeusza”. Ruch Literacki 1935 nr 7/8, S. Pigoń: Ex altera parte. (Jeszcze słowo o wydaniu „Pana Tadeusza” przez prof. Manfreda Kridla). „Ruch Literacki” 1935 nr 7/8.

For your freedom and ours

F. Ociepka: O Polaków tęsknocie za demokracją. Nowe Książki 1986 nr 11.

An anthology of polish literature

L.L. Thomas. „The American Slavic and East European Review”, Nowy Jork 1958 z. 1.