BIO

Urodzony 5 lipca 1928 w Warszawie; syn Franciszka Krasnego-Krasińskiego, właściciela firmy obuwniczej, i Zofii z Sieczkowskich. W okresie okupacji niemieckiej mieszkał w Warszawie. Od 1941 należał do Szarych Szeregów. Po powstaniu warszawskim 1944 przeszedł przez obóz w Pruszkowie, następnie został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, a po miesiącu przeniesiony do obozu Flossenbürg-Hersbruck pod Norymbergą. W końcu marca 1945 został ewakuowany pieszym transportem do Dachau. Po wyzwoleniu w kwietniu 1945 przebywał przez dwa lata w amerykańskiej strefie okupacyjnej w Niemczech (Monachium, Wildfleken pod Fuldą, Mannheim); uczył się w szkole średniej i służył w Polskich Oddziałach Wartowniczych. W 1947 powrócił do kraju. W tymże roku został aresztowany pod zarzutem działalności na rzecz wywiadu amerykańskiego i skazany na piętnaście lat więzienia (przebywał w więzieniu we Wronkach i Rawiczu). W maju 1956 zwolniony wskutek rewizji procesu i amnestii, powrócił do Warszawy. W tymże roku debiutował wierszem Karuzela w tygodniku „Po prostu” (nr 39) i opowiadaniem Potworek w tygodniku „Przegląd Kulturalny” (nr 49). W następnych latach oprócz prozy i reportażu uprawiał twórczość dramaturgiczną i radiową. Pracował zarobkowo m.in. w drukarni i jako tragarz. W 1957 ożenił się z Anną Gorzkowską, recenzentką (rozwód 1963). Od 1960 należał do Związku Literatów Polskich (ZLP; do rozwiązania Związku w 1983); w 1963 został członkiem Zarządu Głównego ZLP i pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Domów Pracy Twórczej. Współpracował z Polskim Radiem; był członkiem zespołu redakcyjnego Teatru Polskiego Radia (1960-66). W 1964 ożenił się z Barbarą Stramik, muzykiem. W 1965 został przyjęty do Polskiego PEN Clubu. Współpracował z redakcją dwutygodnika „Współczesność” (1958-63, 1965-66, 1968, 1969), należał do Rady Artystycznej Studenckiego Teatru „Hybrydy” (1965) oraz prowadził dział prozy w tygodniku „Kultura” (1966-75). W 1967 otrzymał nagrodę im. S. Piętaka. W 1971-83 był wiceprezesem Klubu Dramatopisarzy przy ZLP. W 1974 otrzymał nagrodę Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za twórczość radiową i telewizyjną. W 1975 wszedł w skład redakcji miesięcznika „Dialog”. W tymże roku został recenzentem i doradcą Zespołu Filmowego „Iluzjon” (do 1979). W 1978-80 był wiceprezesem Zarządu Głównego ZLP. W 1983 został członkiem Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI; w 1987-90 był przewodniczącym Polskiej Sekcji Dramatopisarzy, od 1993 jest członkiem Zarządu) i Stowarzyszenia Filmowców Polskich. W 1989 był członkiem założycielem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (SPP); przez dwie kadencje przewodniczył sądowi koleżeńskiemu przy Zarządzie Głównym SPP. Od 1991 był członkiem zespołu redakcyjnego czasopisma „Théâtre en Pologne”. Za całokształt twórczości, ze szczególnym uwzględnieniem powieści Na stracenie, otrzymał nagrodę Fundacji im. W. i N. Turzańskich w 1992. W 1995 został członkiem Stowarzyszenia Pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. W 1997 otrzymał nagrodę literacką im. W. Reymonta, przyznawaną przez Związek Rzemiosła Polskiego przy współudziale SPP i ZLP, a w 2003 nagrodę Polskiego PEN Clubu za całokształt twórczości. W 2005 został prezesem SPP. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974) i Złotą Odznaką „Za Pracę Społeczną dla m. Krakowa” (1975), Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis” przyznawanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2006). Zmarł 12 października 2012 w Warszawie.

Twórczość

1. Haracz szarego dnia. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1959, 199 s. Wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1973. Por. poz. .

2. Przerwany rejs „Białej Marianny. [Reportaże z Polski]. Warszawa: Iskry 1960, 141 s. Przedruk zob. poz. .

Nagrody

Nagroda Literacka Młodych Komitetu Centralnego Związku Młodzieży Socjalistycznej i „Sztandaru Młodych” w 1961.

3. Jakie wielkie słońce. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1962, 220 s.

Zawartość

Pulower; Pająk Jorge Tarantuli; Espia; Potworek; Jakie wielkie słońce ...; Medico; Gdybyś poszedł pierwszy ...; Tunel; Okno nad werandą; Sędziów trzystu czterdziestu dziewięciu; Tułaczy mórg; Kordonek; Autostop; Maliny; Kintoki.

4. Kwatery. (Słuchowisko). Dialog 1962 nr 3 s. 16-25. Prapremiera: pt. Stworzenie świata (z podtytułem Partyzancka opowieść w 1 akcie) wyst. łącznie z: S. Grochowiak: Partita na instrument drewniany i J. Janicki: Oratorium Warszawa, Teatr Ateneum „Scena 61” 1962. Polskie Radio 1962. Telewizja Polska 1964. Wystawienie: osob.: Zabrze, Teatr Nowy 1964. Przedruk w: „Materiały Repertuarowe” 1969 nr 1 s. 37-55; Teatr szklanego ekranu. Warszawa 1970 s. 183-222 oraz zob. poz. , .

Nagrody

II nagroda w konkursie Polskiego Radia na słuchowisko radiowe z okazji 20. rocznicy powstania Polskiej Partii Robotniczej.

5. Obcy ludzie. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Warszawa, Teatr Powszechny 1963.

6. Trzeci horyzont. [Reportaże z Polski]. Warszawa: Iskry 1964, 137 s. Przedruk zob. poz. .

Adaptacje

teatralne

m.in. reportażu Moryc i podpalacze pt. Filip z prawdą w oczach zob. poz. .

7. Czapa. (Komedia stereofoniczna). Dialog 1965 nr 6 s. 5-17. Prapremiera: teatralna pt. Śmierć na raty: Warszawa, Studencki Teatr Hybrydy. Scena Dramatu 1965; radiowa pt. Czapa czyli Śmierć na raty: Polskie Radio 1966; telewizyjna: Telewizja Polska 1967. Przedruk w: Teatr szklanego ekranu. Warszawa 1970 s. 143-182 oraz zob. poz. .

Nagrody

Nagroda Nike Warszawska w Studenckim Teatrze Hybrydy w 1966.

Przekłady

angielski

Radio BBC 1968.

japoński

1968.

niemiecki

Die Kappe oder Tod auf Raten. [Przeł.] K. Staemmler. Frankfurt am Main [ok. 1977].

rosyjski

[Przeł.] I. Szczerbakova. Wystawienie: Moskva, Teatr im. A.S. Puszkina 1989.

słowacki

Frak” alebo Smrt' na splátky. [Przeł.] J. Sedlák. Wystawienie: TV Bratislava 1969. Wyd. Bratislava 1970.

węgierski

Halál részletre. [Przeł.] G. Spiró. Wystawienie: Gor 1977 [informacja od autora].

8. Wózek. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1965. Por. poz. . Przedruk zob. poz. .

Część 3 serialu filmowego w 6 odcinkach pt. Dzień pierwszy, dzień ostatni.

9. Wózek. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1966, 137 s. Wyd. 2 tamże 1979. Por. poz. .

Złota Odznaka Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w 1967.

Przekłady

Realizacje radiowe w 1969 w przekładach angielskim, czeskim, holenderskim, japońskim (Informacja: „Polish Literature”, Warszawa 1969 nr 6 s. 63).

niemiecki

Der Karren. [Przeł.] K. Staemmler. Frankfurt am Main 1970.

Adaptacje

radiowe

Radio 1968.

10. Wkrótce nadejdą bracia. (Mało prawdopodobny dramat w dwóch aktach). Dialog 1967 nr 12 s. 5-31. Prapremiera: Warszawa, Teatr Ateneum 1968. Polskie Radio 1968. Przedruk zob. poz. , . Por. poz. .

11. Bariera dźwięku. Scenariusz filmowy. Telewizja Polska 1968. Por. poz. oraz Słuchowiska radiowe. Przedruk zob. poz. , .

12. Filip z prawdą w oczach. (Dramat ucieszny w 13 obrazach). Dialog 1968 nr 7 s. 5-35. Prapremiera: Nowa Huta, Teatr Ludowy 1969. Polskie Radio 1969. Przedruk w: Teatr wyobraźni. Warszawa 1969 s. 175-223; „Scena” 1981 nr 8 s. 38-48 zob. też poz. . Por. poz. .

Przekłady

czeski

Filip z pravdou v očich. [Przeł.] R. Mecnarowski. Praha 1977, powielone.

estoński

Wystawienie: Tallin 1971.

niemiecki

Filip mit der Wahrheit in der Augen. [Przeł.] K. Staemmler. Frankfurt am Main [1970], powielone.

13. Skarga. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1968, 138 s.

Zawartość

Bariera dźwięku [por. poz. ]; Interpretacja; Dojazd na Kiełbaśniczą; Nim zjadę w dół ...; Skarga.

14. Śniadanie u Desdemony. Sztuka w 2 aktach. Prapremiera: teatralna: Warszawa, Teatr Ludowy 1971; radiowa: Polskie Radio 1971; telewizyjna: Telewizja Polska 1992. Druk „Dialog” 1971 nr 9 s. 29-59; „Teatr Polskiego Radia” 1971 nr 4 s. 33-57, „Telewizja Polska” 1975 nr 2 s. 5-40. Przedruk zob. poz. , .

Przekłady

francuski

[Przekł. i adaptacja:] G. Woda, M. Lachère. TV Szwajcaria 1973. (Informacja: I. Kellner. „Teatr” 1973 nr 3 s. 25).
Petit déjeuner chez Desdémone. [Przeł.] M. Lachère. Avant-Scène”, Paryż 1981 nr 658. Wystawienie: Paryż, Théâtre Carré Silvia Monfort 1981.

niemiecki

Ein Frühstück bei Desdemona. [Przeł.] A. Woldan. Wystawienie: Litz, Stadts Theater 1987.

15. Czapa i inne dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 469 s.

Zawartość

Kwatery. (Dramat w jednym akcie) [poz. ]; Wkrótce nadejdą bracia. (Mało prawdopodobny dramat w dwóch aktach) [poz. ]; Śniadanie u Desdemony. (Sztuka w dwóch aktach) [poz. ]; Filip z prawdą w oczach. (Dramat ucieszny w trzynastu obrazach) [poz. ]; Czapa czyli Śmierć na raty. (Dramat wisielczy w dwóch aktach) [poz. ].

16. Kochankowie z klasztoru Valdemosa. [Słuchowisko radiowe]. Polskie Radio 1973. Druk z podtytułem: Romanca w stylu hiszpańskim w 3 aktach. „Dialog” 1974 nr 6 s. 6-47. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1980, 116 s. Przedruk zob. poz. . Telewizja Polska 1995.

17. Żywioł dotąd nie znany. [Wybór reportaży]. Wyd. 2[!] Warszawa: Iskry 1973, 302 s.

Zawartość

Zawiera reportaże z poz. , .

18. Zapamiętaj imię swoje. Scenariusz filmowy. [Współautorzy:] E. Bryll, S. Kołosow. Ekranizacja 1974.

Przekłady

rosyjski

Pomni imja svoe. Moskva 1976.

19. Grzech Antoniego Grudy. Scenariusz filmowy na motywach opowiadań H. Worcella. [Współautorzy:] W. Adamek, J. Sztwiertnia. Ekranizacja 1975.

20. Śniadanie u Desdemony. [Słuchowiska radiowe i dramaty]. Posłowie: W. Billip. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1976, 273 s.

Zawartość

Na drodze [Radio 1967]; Butelka; Zdjęcie [Radio 1967]; Światło na redzie; Kwatery [poz. ]; Bariera dźwięku [poz. ]; Wózek [poz. ]; Filip z prawdą w oczach [por. poz. ]; Czapa [poz. ]; Interpretacja [poz. ]; Wkrótce nadejdą bracia [poz. ]; Śniadanie u Desdemony [poz. ]; Kochankowie z klasztoru Valdemosa [poz. ].

21. Syn Wallenroda. [Fragment scenariusza filmowego powst. ok. 1978]. Druk fragmentów „Ekran 1978 nr 29-31. Por. poz. .

Trzeci odcinek serialu o S. Schwallenbergu.

22. Syn Wallenroda. [Powieść]. Trybuna Robotnicza 1979 nr 252-292, 1980 nr 1-45. Wyd. osobne Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1980, 382 s. Por. poz. .

Przekłady

rosyjski

Syn Wallenroda. [Przeł.:] M. Vasileva, L. Volgina. Moskva 1985.

23. Wściekły. Scenariusz filmowy na motywach opowiadania J.R. Milicza: R. Załuski. Dialogi J. Krasiński. Ekranizacja 1979.

24. Gdybyś poszedł pierwszy. [Wybór opowiadań]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, 125 s.

Zawartość

z poz. 3: Potworek; Jakie wielkie słońce ...; Gdybyś poszedł pierwszy J. Krasiński. – z poz. : Bariera dźwięku; Dojazd na Kiełbaśniczą; Skarga.

25. Haracz szarego dnia. Scenariusz filmowy: J. Krasiński, R. Wionczek. Ekranizacja 1983. Por. poz. .

26. Wkrótce nadejdą bracia. Scenariusz filmowy.: K. Kutz, J. Krasiński. Ekranizacja 1986. Por. poz. .

27. Na stracenie. [Powieść]. Białystok: Versus1992, 313 s.

Cz. 1 cyklu; cz. 2-4 zob. poz. , , .

28. Krzak gorejący. Rzecz o Kazimierzu Pużaku. Sztuka w 2 aktach. Dialog 1995 nr 10 s. 14-45.

29. Twarzą do ściany. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1996, 340 s.

Cz. 2 cyklu; cz. 1 zob. poz. , cz. 3-4 zob. poz. , .

Nagrody

Nagroda Marii Ginter za najlepszą książkę wspomnieniową w 1996.

30. Niemoc. [Powieść]. Warszawa: Prószyński i S-ka 1999, 508 s.

Cz. 3 cyklu; cz. 1-2 zob. poz. , , cz. 4 zob. poz. .

Nagrody

Nagroda im. A. Kijowskiego w 2000.

31. Przed agonią. [Powieść]. Kraków: Arcana 2005, 534 s.

Cz. 4 cyklu; cz. 1-3 zob. poz. , , .

Słuchowiska radiowe, m.in.

• Por. Twórczość poz. , , , , , , , .
Kordonek. Polskie Radio 1957 [por. Twórczość poz. ].
Bariera dźwięku. Polskie Radio 1962 [por. Twórczość poz. ].
Strip-tease. Polskie Radio 1966.
Interpretacja. Polskie Radio 1967. Druk „Teatr Polskiego Radia” 1968 nr 2 s. 1-8.
Barwy namiętności. (Tryptyk słuchowiskowy): Na drodze; Butelka; Zdjęcie. Polskie Radio 1970.
Drugi pogrzeb sekretarza Pużaka. Polskie Radio 1995.

Adaptacje

M. Nowakowski: Wesele raz jeszcze. Adaptacja: J. Krasiński. Wystawienie: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1979. Druk fragmentów „Nowa Wieś” 1980 nr 9.
J. Krzysztoń: Obłęd. (Sztuka w 3 aktach). Kompozycja dramaturgiczna J. Krasińskiego powieści J. Krzysztonia. Dialog 1983 nr 3 s. 52-94. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1983.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1966, 1995, 2004.

Autor o sobie

J. Krasiński: Dziura w kurtynie. [Wypowiedź na wieczorze autorskim w ZLP 20 IV 1977]. Dialog 1977 nr 8.
J. Krasiński: Curriculum vitae. Arcana 2000 nr 6 [wspomnienie z okresu uwięzienia].

Wywiady

Rozmowy o dramacie. Realizm i pozory absurdu. Rozm. J. Kłossowicz. Dialog 1969 nr 7.
Pisanie stało się moją konspiracją. Rozm. R. Ciemiński. Nowe Książki 1992 nr 5.
Życie jest takie. Rozm. H. Zaworska. Literatura 1992 nr 10.
Bóg mnie strzegł, sam się strzegłem. Rozm. K. Masłoń. Rzeczpospolita 2000 nr 229.
Państwo dało mi zeszyt i ołówek. Rozm. K. Masłoń. Rzeczpospolita 2000 nr 223.
Literatura jako spowiedź. Rozm. M. Mazurek. Czas Kultury 2001 nr 1.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (R. Loth).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (W. Maciąg).

Ogólne

Artykuły

Sz. Gąsiorowski: Janusz Krasiński. W tegoż: Współcześni dramatopisarze polscy 1945-1975. Warszawa 1975.
W. Maciąg: Janusz Krasiński. Współczesność 1964 nr 12.
M. Sprusiński: Janusz Krasiński. Tygodnik Kulturalny 1966 nr 20.
Z. Żabicki: Odkrycie rzeczywistości. W tegoż: Proza... proza... Warszawa 1966.
J. Kelera: Propozycje Janusza Krasińskiego. Dialog 1969 nr 5.
Sztuki Janusza Krasińskiego na scenach. Teatr 1972 nr 10.
J. Niesiobędzki: Janusz Krasiński. Scena 1973 nr 2.
W. Natanson: Teatr krystaliczny. Kierunki 1975 nr 23.
S. Bardijewska: Dramaturgia radiowa Janusza Krasińskiego. Dialog 1977 nr 8; przedruk w tejże: Muza bez legendy. Warszawa 1978.
S. Bardijewska: Janusza Krasińskiego poetyka pozornego absurdu. Dialog 1981 nr 11, przedruk w tejże: Własna przestrzeń. Warszawa 1987, przekł. francuskiThéâtre en Pologne”, Warszawa 1982 nr 8/10.

Haracz szarego dnia

S. Błaut: Pojedziemy, moja miła, inaczej ...” „Tygodnik Powszechny1960 nr 17.
S. Grochowiak: Broń ostateczna. Współczesność 1960 nr 3.
J.J. Lipski: Mechanizm tragedii. Życie Literackie 1960 nr 20.
J. Łukasiewicz: Notatki o bohaterstwie. Więź 1960 nr 5.
W. Maciąg: Debiut z epoki heroicznej. Twórczość 1960 nr 5.

Przerwany rejs „Białej Marianny”

A. Mencwel: Metafizyka reportażu. Współczesność 1960 nr 10.
W. Billip: Kłopoty z reportażem. Nowe Książki 1961 nr 9.
J. Łukasiewicz: Notatki o reporterstwie. Więź 1961 nr 9.

Jakie wielkie słońce

S. Grochowiak: Nazywanie świata. „Nowa Kultura”. 1962 nr 32.
T. Łubieński: Krasiński w opowiadaniach. Twórczość 1962 nr 6.
H. Zaworska: Jaka dobra książka. Współczesność 1962 nr 8.
S. Zieliński: Czarne, smołowane drzwi. Nowe Książki 1962 nr 10.

Trzeci horyzont

T. Strumff. „Współczesność1964 nr 8.
Z. Żabicki: Zagubiony horyzont literatury. Nowe Książki 1964 nr 16.

Czapa

W. Natanson: W samą porę. Tygodnik Kulturalny 1966 nr 2.

Wózek

A. Lam: Ani na wozie, ani pod wozem. Nowe Książki 1966 nr 14.
J. Preger: Okrucieństwo i dyscyplina. Twórczość 1966 nr 8.
T.J. Żółciński: Wędrówka do kresu sił. Więź 1966 nr 10.

Wkrótce nadejdą bracia

J. Falkowski: Czekając na normalne życie. Teatr 1968 nr 7.
M. Semil: Bracia mogą nie przychodzić. Dialog 1968 nr 3.

Filip z prawdą w oczach

E. Morawiec: Bajka o cudownym koniu. Dialog 1969 nr 8.
W. Natanson: Filip na paradzie. Kultura 1969 nr 10.

Skarga

D. Knysz-Rudzka: Przypowieść o życiu. Miesięcznik Literacki 1968 nr 10.
S. Melkowski: Staranna książka. Twórczość 1968 nr 12.
J. Pieszczachowicz. „Nowe Książki1969 nr 2.

Czapa i inne dramaty

W. Natanson: Nowe uroki i świeże wrażenia. Kultura 1973 nr 16.
W. Żukrowski: Sztuka oczyszczająca. Nowe Książki 1973 nr 11.

Śniadanie u Desdemony

J. Gąsiorowski: Słuchowiska Janusza Krasińskiego. Nowe Książki 1976 nr 20.

Syn Wallenroda

G. Łatuszyński: Sam przeciw Rzeszy. Miesięcznik Literacki 1980 nr 10/11 s. 188.
W. Maciąg: Wallenrodyzm naszych czasów. Nowe Książki 1980 nr 19 s. 42.
S. Chwin: Wallenrodyzm szeregowca. W tegoż: Literatura a zdrada. Kraków 1993.

Na stracenie

H. Zaworska: Popiół i zamęt. Nowe Książki 1992 nr 5.
A. Truskolaska: Przetrwać jakoś tę zbrodniczą ciszę...” „Ethos1999 nr 4 [dot. też: Twarzą do ściany; Niemoc].

Twarzą do ściany

K. Karasek: Powieść długa jak cierpienie i krótka jak życie. Rzeczpospolita 1996 nr 10.
E. Morawiec: Księga godności i hańby. Nowe Książki 1996 nr 8.
A. Czachowska: Na zgnojenie. Twórczość 1997 nr 7.
A. Truskolaska: Przetrwać jakoś tę zbrodniczą ciszę...” „Ethos1999 nr 4 [dot. też: Na stracenie; Niemoc].

Niemoc

A. Truskolaska: Przetrwać jakoś tę zbrodniczą ciszę...” „Ethos1999 nr 4 [dot. też: Na stracenie; Twarzą do ściany].
P. Czapliński: O książce „Niemoc. Res Publica Nowa 2000 nr 6.
E. Nawój: Pochwała głupoty. Nowe Książki 2000 nr 3.
T. Nyczek: Pokonać niemoc. Polityka 2000 nr 2.

Przed agonią

E. Nawój: O grzesznych i bezgrzesznych dzieciach PRL-u. Nowe Książki 2006 nr 2.