BIO
Urodzony 21 maja 1888 we wsi Rożenek pod Opocznem w rodzinie ziemiańskiej; syn Jana Poraja Koźmińskiego, agronoma, i Stefanii z Mianowskich. Uczęszczał do V Gimnazjum Rządowego w Warszawie, z którego w 1905 został usunięty za udział w walce o szkołę polską. W 1906 zdał maturę w Piotrkowie Trybunalskim, po czym do 1908 studiował historię cywilizacji i sztuki w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, następnie w 1909-10 w Królewskiej Akademii Sztuki w Monachium. Wybuch I wojny światowej zastał go w Rostowie nad Donem, gdzie pracował w firmie handlowej. Przedostał się przez front do Warszawy (1915) i wstąpił do 1. Pułku Ułanów Legionów Polskich. Ranny w lipcu 1916 pod Trojanówką na Wołyniu, dostał się do niewoli rosyjskiej i został wywieziony do guberni woroneskiej, gdzie po rewolucji 1917 zorganizował Związek Wojskowych Polaków. Po powrocie do kraju w 1918 ukończył Szkołę Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej i został oficerem zawodowym. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920. Do 1926 pełnił służbę w Gabinecie Ministra Spraw Wojskowych. Debiutował w 1923 opowiadaniem Jeden dzień w referacie orderów, opublikowanym w „Polsce Zbrojnej” (nr 350); z pismem tym współpracował także w 1925. Po przewrocie majowym 1926 był sekretarzem marszałka Józefa Piłsudskiego, ówczesnego prezesa Rady Ministrów. W 1932 w stopniu kapitana kierował samodzielnym referatem prasowym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Ożenił się z Wiktorią Wandą Żygajewicz. Kontynuując pracę literacką, publikował artykuły i opowiadania w „Głosie Prawdy” (1929), „Dzienniku Polskim” (1930, 1932-33). W 1933-34 był redaktorem naczelnym „Polski Zbrojnej”. W 1934 został przeniesiony w stan spoczynku i wrócił do pracy w biurze prasowym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Był zastępcą redaktora naczelnego pisma dla podoficerów „Wiarus” i od 1935 redaktorem miesięcznika „Nowiny Ligi Obrony Powietrznej Państwa”. W 1938-39 był ponownie redaktorem naczelnym „Polski Zbrojnej.” Publikował w pismach „Naród i Wojsko” (1935-38) oraz „Tęcza” (1935-39). Zajmował się malarstwem batalistycznym. Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Rumunii, gdzie pracował w Komitecie Pomocy Uchodźcom Polskim oraz w szkolnictwie, jako nauczyciel języka niemieckiego, francuskiego i rosyjskiego. Był też członkiem redakcji tamtejszych czasopism polonijnych. Po zakończeniu wojny powrócił w 1945 do kraju. Na skutek niesłusznych zarzutów politycznych przebywał do 1947 w areszcie prewencyjnym. Po umorzeniu śledztwa zamieszkał w Konstancinie pod Warszawą i zajął się pracą literacką, publicystyczną i przekładową z literatury radzieckiej. W 1948 wchodził w skład redakcji „Życia Warszawy”. Publikował opowiadania i artykuły m.in. w czasopismach „Stolica” (1947-49), „Zwierciadło” (1949, pod pseudonimem Maciej Gruszczyński), „Dziś i jutro” (1952-54), „Turysta” (1952-53), „Tygodnik Demokratyczny” (1953-55), „Żołnierz Polski” (1953), „Książka dla Ciebie” (1956; tu recenzje literackie podpisywane Kpk, kpk), „Świat Młodych” (1956), „Kalendarz Caritas” (1967-68), „Myśl Społeczna Caritas” (1965-67). Współpracował z radiem jako autor słuchowisk o tematyce historycznej i wojskowej dla dzieci i młodzieży. Od 1953 był członkiem Stronnictwa Demokratycznego, a od 1961 należał do Polskiego PEN Clubu. Zmarł 2 października 1967 w Warszawie.
Twórczość
1. Kitty. [Powieść]. „Polska Zbrojna” 1925 nr 265-277.
2. Z ułanami Beliny 1914-1916. [Wspomnienia]. Warszawa: [b.w.] 1928, 239 s.
3. Rotmistrz Andrzej. Powieść. „Polska Zbrojna” 1929 nr 237-358, 1930 nr 1-56. Wyd. osobne Warszawa: F. Hoesick 1930, 236 s.
4. W niewoli i w Wehrmachcie 1916-1918. Warszawa: Dom Książki Polskiej 1930, 287 s.
5. Queretaro. Powieść. „Polska Zbrojna” 1931 nr 254-355, 1932 nr 1-14. Wyd. osobne Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa 1932, 280 s.
6. Jerzy Waszyngton. 1732-1932. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Centralny Komitet Uczczenia w Polsce 200-rocznicy urodzin Jerzego Waszyngtona 1932, 15 s.
7. Testament królów-rycerzy. [Odczyt]. Warszawa: Muzeum Wojska 1933, 3 s.
8. Józef Sułkowski. [Powieść]. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa 1935, 329 s.
9. Gen. Edward Rydz-Śmigły, generalny inspektor sił zbrojnych. Szkic życiorysu. Warszawa: Zarząd Główny Związku Rezerwistów 1936, 31 s.
10. Kamienie na szaniec. [Szkice biograficzne żołnierzy legionowych]. Lwów: Książnica-Atlas 1937, 195 s.
11. Sułkowski, jakobin polski. [Szkic biograficzny]. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1948, 164 s.
12. Tadeusz Kościuszko. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 90 s.
13. Michałko. Zapomniany partyzant chłopski. [Opowiadanie]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1954, 69 s. Wyd. 2 tamże 1954.
14. Bohater Racławic. Opowiadanie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, 140 s.
15. Legion wolności. [Opowieść o A. Mickiewiczu we Włoszech]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1955, 172 s.
16. Zagłębie Staropolskie w Kieleckiem. Opis krajoznawczy. [Album]. Warszawa: Sport i Turystyka 1955, 110 s.
17. Obrońca Woli. Opowieść o generale Sowińskim. Warszawa: Iskry 1957, 381 s. Wyd. 2 tamże 1970.
18. Rotmistrz Michałko. Opowieść historyczna z XVII w. Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 348 s. Wyd. 2 Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1988.
19. Kościuszko. Opowieść. Warszawa: Wiedza Powszechna 1958, 269 s. Wyd. 2 tamże 1963.
20. Pułkownik Berek. Opowieść o Berku Joselewiczu. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1959, 305 s.
21. Jan Henryk Dąbrowski. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1960, 360 s.
22. Meteor. Opowieść o Józefie Sułkowskim. Warszawa: Iskry 1961, 264 s.
23. Bez trwogi i zmazy. Opowieść o generale Karolu Kniaziewiczu. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1962, 259 s.
24. Generał Bosak. [Opowieść biograficzna dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, 106 s.
25. Józef Wybicki. [Opowieść biograficzna dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 132 s.
26. Ostatni wódz. Opowieść o ks. Stanisławie Brzósce. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 302 s.
27. Fiszerek. Opowieść o generale Stanisławie Fiszerze. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964, 293 s.
28. Orlę. Powieść historyczna. Warszawa: Iskry 1964, 220 s.
29. Grenadierzy krakowscy. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 247 s.
30. Hugo Kołłątaj. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1965, 42 s.
31. Stanisław Staszic. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1965, 186 s.
32. Generał Kruk. Opowieść z czasów powstania styczniowego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967, 249 s.
33. Książę Józef Poniatowski. 1763-1813. [Szkic biograficzny]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1967, 181 s.
34. Lelewel. [Monografia]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 423 s.
35. Bohater dwóch kontynentów. Powieść historyczna o Kazimierzu Pułaskim. Warszawa: Iskry 1968, 317 s. Wyd. 2 Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1990.
36. Elwira. Powieść z lat Wiosny Ludów. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968, 317 s.
37. Grenadier Stach. Opowieść z czasów powstania kościuszkowskiego. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 226 s.
38. Tadeusz Kościuszko. 1746-1817. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1969, 215 s. Wyd. 2 tamże 1973.
Słuchowiska radiowe, m.in.
Przekłady
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1953.
