BIO
Urodzona 20 czerwca 1931 w Rakówce pod Biłgorajem (województwo lubelskie) w rodzinie nauczycielskiej; córka Hipolita Kozioła i Czesławy z domu Kargol. Dzieciństwo spędziła na Zamojszczyźnie i w Biłgorajskiem. Podczas II wojny światowej uniknęła przesiedlenia dzięki ucieczce do rodziny matki w Krzeszowie Dolnym nad Sanem, tam uczęszczała na tajne komplety gimnazjalne. W 1950 zdała maturę w Liceum Ogólnokształcącym im. M. Konopnickiej w Zamościu i rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Wrocławskim. Debiutowała w 1953 wierszem pt. Już jesień, ogłoszonym na łamach tygodniowego dodatku „Gazety Robotniczej” pt. „Sprawy i Ludzie” (nr 46); w piśmie tym publikowała następnie do 1958. W 1953 zaczęła działać w Kole Młodych Pisarzy przy Oddziale Wrocławskim Związku Literatów Polskich (ZLP). Po ukończeniu w tymże roku studiów I stopnia, w 1954-56 pracowała jako nauczycielka w Liceum Ogólnokształcącym w Bystrzycy Kłodzkiej. W 1956 przeprowadziła się do Wrocławia, gdzie przez dwa lata kierowała działem literackim redakcji „Poglądów”. W 1958 powróciła do pracy pedagogicznej i do 1964 uczyła języka polskiego w szkołach wrocławskich. W 1960 wyszła za mąż za Feliksa Przybylaka, germanistę, tłumacza literatury niemieckojęzycznej (zmarł w 2010). Rozwijała twórczość literacką, brała udział w wielu konkursach poetyckich (zdobyła m.in. pierwsze miejsce w I i II Kłodzkiej Wiośnie Poetyckiej w 1961 i 1962). Wiersze, fragmenty prozy, felietony i artykuły publikowała m.in. w „Odrze” (1958-60 i od 1964; tu m.in. od 1967 stały felieton pt. Z poczekalni), „Współczesności” (1959-64), „Tygodniku Kulturalnym” (1963-65), „Poezji” (1967-72). W 1963 została członkinią ZLP i weszła w skład zarządu Oddziału Wrocławskiego, przejmując równocześnie opiekę nad Dyskusyjnym Klubem Młodych Pisarzy. Była laureatką nagród literackich, m.in.: nagrody Czerwonej Róży (1963) nagrody im. W. Broniewskiego, przyznawanej przez Radę Naczelną Zrzeszenia Studentów Polskich (1964), nagrody im. S. Piętaka (1965), nagrody literackiej miasta Wrocławia (1965). Od stycznia 1965 do lutego 1967 pełniła funkcję dyrektorki Wrocławskiego Ośrodka Kultury, równocześnie była radną Dzielnicowej Rady Narodowej we Wrocławiu (Stare Miasto). Następnie pracowała jako nauczycielka w Technikum Elektroenergetycznym we Wrocławiu. W 1969 obroniła pracę magisterską pt. Sztuka opowiadania Ludwika Sztyrmera (promotor prof. Bogdan Zakrzewski ↑). W tymże roku otrzymała nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie, a w 1970 – nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia. Od 1970 współpracowała ze Studenckim Teatrem „Kalambur”. W 1971 została członkinią Polskiego PEN Clubu. W 1971-76 była prezeską Wrocławskiego Oddziału ZLP, a od 1978 wchodziła w skład prezydium Zarządu Głównego ZLP (do rozwiązania Związku w 1983). Po zakończeniu pracy w szkolnictwie, była w 1972-2022 kierowniczką działu literackiego w redakcji „Odry” (kontynuowała tu m.in. druk cyklicznych felietonów pt. Z poczekalni, a od 2004 prowadziła także rubrykę pt. Zagraniczne sygnały literackie). W okresie stanu wojennego pracowała w Archidiecezjalnym Komitecie Charytatywnym. W 1982 została laureatką włoskiej nagrody Złoty Centaur przyznanej przez Akademię Sztuki i Pracy w Salsomaggiore. W 1988-2003 wchodziła do Zarządu Polskiego PEN Clubu. W 1989 była jednym z członków założycieli Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (od 1993 członkini Zarządu Głównego). Podróżowała kilkakrotnie za granicę (jako stypendystka oraz z teatrem „Kalambur”), m.in. do Włoch, USA i Francji, brała udział w międzynarodowych festiwalach poezji w Belgii, Francji, Portugalii i Jugosławii; była na stypendiach literackich w Iowa City w USA (International Writing Program Uniwersytetu Iowa, 1991) i w Poitiers we Francji (1993). Za twórczość literacką otrzymała w 1997 przyznawaną przez władze Dolnej Saksonii Nagrodę Kulturalną Śląska (Haupt-Preis Schlesien des Landes Niedersachsen), a w 1998 nagrodę Polskiego PEN Clubu. Cykliczne felietony literackie zamieszczała na łamach regionalnego dodatku „Gazety Wyborczej” pt. „Gazeta Dolnośląska” (cykl pt. Mimochodem w 1998-2002) oraz w dodatku „Rzeczpospolitej” pt. „Plus Minus” (cykl pt. Inaczej mówiąc w 1999-2004). W 2000 otrzymała nagrodę Prezydenta miasta Wrocławia, a w 2002 literacką nagrodę im. J. von Eichendorffa (Der Eichendorff Literatur-Preis). W 2003 została doktorem honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego. Blisko przyjaźniła się z Czesławem Miłoszem ↑ i Wisławą Szymborską ↑. W 2009 otrzymała tytuł honorowego obywatela miasta Wrocławia, zaś rok później honorowego obywatela miasta Biłgoraja. Otrzymała w 2011 Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius za całokształt pracy twórczej, w 2023 Nagrodę „Odry”, a w 2024 Nagrodę Literacką Nike za tom Raptularz. W 2024 uroczyście obchodziła jubileusz 93. urodzin zorganizowany w Sali Wielkiej Starego Ratusza we Wrocławiu. Odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1974), Krzyżem Kawalerskim (marzec 1981) i Krzyżem Komandorskim (1997) Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznaką Honorową Wrocławia (2020) oraz Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2024). Mieszka we Wrocławiu.
Twórczość
1. Gumowe klocki. [Wiersze]. Wrocław: Związek Literatów Polskich Oddział we Wrocławiu 1957, 16 s.
2. W rytmie korzeni. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1963, 65 s.
Nagrody
Zawartość
Przekłady
serbsko-chorwacki
3. Postoje pamięci. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1964, 338 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1973, wyd. 3 1977; wyd. 4 poprawione Wrocław: Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe 2004.
4. Smuga i promień. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 54 s.
5. Lista obecności. [Wiersze]. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1967, 54 s.
Zawartość
6. Poezje wybrane. Wybór i wstęp autorki. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 127 s.
Zawartość
7. Ptaki dla myśli. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1971, 367 s. Wyd. nast. poprawione i rozszerzone Kraków, Wrocław: Wydawnictwo Literackie 1984, 387 s.
Adaptacje
teatralne
8. Gonitwy. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Rzeszów, Zespół Teatralny przy Wyższej Szkole Inżynierskiej 1972.
9. W rytmie słońca. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, 54 s.
Zawartość
Adaptacje
teatralne
telewizyjne
10. Kobieta niezależna. [Monodram]. „Scena” 1976 nr 12 s. 44-49. Przedruk w: Monodramy. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury 1984 s. 149-169.
11. Wybór wierszy. Warszawa: Czytelnik 1976, 197 s.
12. Biało i duszno. (Układ dramatyczny). „Scena” 1977 nr 10 s. 43-47. Por. poz. ↑.
Przekłady
niemiecki
13. Narada familijna. [Utwór dramatyczny]. „Teatr Polskiego Radia” 1978 nr 2 s. 36-50. Prapremiera radiowa: Polskie Radio 1978.
14. Przerwany wykład. [Monodram]. „Scena” 1978 nr 12 s. 41-42.
15. Z poczekalni (wybór felietonów) oraz Osobnego sny i przypowieści. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 286 s.
16. Król malowany. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Prapremiera: Reżyseria: B. Litwiniec. Wrocław, Ośrodek Teatru Otwartego „Kalambur” 1979. Druk pt. Król malowany. (Na motywach baśni J.Ch. Andersena „Nowe szaty króla”). Wrocław: Zjednoczone Przedsiębiorstwa Rozrywkowe, Ośrodek Teatru Otwartego „Kalambur” 1986, 82 s.
Wystawienia następne
Przekłady
słowacki
17. Weekend. [Utwór dramatyczny]. „Opole” 1981 nr 1 s. 14-16, nr 2 s. 14-16, 18.
18. Spartolino, czyli jak Rzempoła ze szwagrem Pitołą stracha przydybali. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Prapremiera: Reżyseria: B. Litwiniec. Wrocław, Ośrodek Teatru Otwartego „Kalambur” 1982.
19. Trzy światy. [Dramaty]. Warszawa: Czytelnik 1982, 203 s.
Zawartość
Adaptacje
teatralne
20. Podwórkowcy. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Prapremiera: teatralna: Reżyseria: J. Bunsch. Wałbrzych, Teatr Dramatyczny im. J. Szaniawskiego 1983; radiowa: Polskie Radio 1984; telewizyjna: Telewizja Polska 1984.
21. Noli me tangere. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1984, 174 s.
Zawartość
22. Poezje wybrane (II). Wstęp i wybór [oraz nota biograficzna]: U. Kozioł. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [1985], 144 s.
23. Psujony. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. „Scena” 1985 nr 1 s. 38-41, nr 2 s. 38-44.
24. Magiczne imię. [Utwór dramatyczny dla dzieci]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1986, 35 s. Prapremiera: Poznań, Teatr Lalki i Aktora 1988.
Wystawienia następne
25. Urszula Kozioł. [Wybór wierszy]. Posłowie: E. Nyrkowska. Warszawa: Czytelnik 1986, 126 s.
26. Żalnik. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1989, 97 s.
27. Postoje słowa. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1994, 173 s.
28. Wielka pauza. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1996, 112 s.
29. Im Zeichen des Feuers. Polnisch und deutsch. [Wybór wierszy]. [Przeł.:] H. Bereska, E. Novak. [Wybór i posłowie:] D. Nick. [Wyd.:] R.Th. Heiderhoff, V. Mundt. Eislingen: Heiderhoff 1997, 169 s.
30. Osobnego sny i przypowieści. (Wyborek). [Miniatury literackie]. Wrocław: Okis 1997, 53 s. Zob. poz. ↑.
31. Wiersze niektóre. W wyborze autorki. Warszawa: Bis 1997, 61 s.
32. Voll Geheimnis – ganz wie die Welt. Begegnungen auf der Grenze. [Wiersze]. [Autorzy:] U. Kozioł, J.-P. Lefebvre, J. Kühn. [Wyd. i posłowie:] B. Rech. Eislingen: Heiderhoff 1998, 154 s.
33. W płynnym stanie. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998, 82 s.
34. Stany nieoczywistości. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1999, 381 s.
35. Supliki. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2005, 72 s.
Nagrody
36. Przelotem. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2007, 112 s.
Nagrody
37. Horrendum. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2010, 69 s.
38. Fuga 1955-2010. [Wiersze zebrane]. Wrocław: Biuro Literackie 2011, 725 s.
39. 20 poesie scelte. Testo polacco a fronte [Wybór wierszy]. [Przeł.] P. Statutti. Piateda: Edizioni CFR 2014, 45 s.
40. Klangor. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2014.
Nagrody
41. Ucieczki. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2017, 68 s.
Nagrody
42. Znikopis. [Zbiór wierszy]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2019, 62 s.
Inne formy wydań
Nagrody
43. Momenty. [Wiersze]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 2022, 43 s.
Nagrody
44. Raptularz. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2023, 91 s. Dodruk tamże 2024.
Inne formy wydań
Nagrody
Słuchowiska radiowe, m.in.
Wybory utworów literackich w przekładach
francuski
niemiecki
włoski
Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych
angielski
chiński
chorwacki
czeski
francuski
grecki
hiszpański
kannada
macedoński
niderlandzki
niemiecki
rosyjski
rumuński
serbski
słoweński
szwedzki
węgierski
włoski
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1973, 1989, 2003, 2005.
Autor o sobie
Wywiady
Słowniki i bibliografie
Ogólne
Książki
Artykuły
W rytmie korzeni
Postoje pamięci
Smuga i promień
Lista obecności
J. Prevért: Poezje wybrane
Ptaki dla myśli
W rytmie słońca
Wybór wierszy [2000]
Noli me tangere
Żalnik
Postoje słowa
Wielka pauza
Im Zeichen des Feuers. [Wybór wierszy]
W płynnym stanie
Stany nieoczywistości
Supliki
Przelotem
Horrendum
Zob. też Wywiady.