KOWALSKI Jerzy

Urodzony 23 maja 1893 w Krakowie; syn Karola Kowalskiego, radcy miejskiego, i Wandy z Krawczyńskich. Uczęszczał do gimnazjum w Podgórzu (obecnie dzielnica Krakowa); maturę zdał w 1911 w Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Następnie studiował filologię klasyczną i archeologię na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ). Debiutował w 1916 rozprawą z dziedziny archeologii pt. EINHTPON, wydrukowaną w organie Polskiego Towarzystwa Filologicznego, „Eos”. W 1917 uzyskał na UJ doktorat na podstawie rozprawy pt. De Plutarchi scriptorum iuvenilium colore rhetorico (promotor profesor Tadeusz Sinko). Następnie przeniósł się do Lwowa, gdzie został adiunktem w II Katedrze Filologii Klasycznej Uniwersytetu Lwowskiego. Równocześnie w 1918 uczył języków klasycznych w III Gimnazjum im. Króla Stefana Batorego. W 1920 został powołany (z pominięciem habilitacji) na profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Jana Kazimierza (UJK) i objął kierownictwo III Katedry Filologii Klasycznej. Od 1923 był członkiem przybranym Towarzystwa Naukowego we Lwowie (od 1930 członkiem czynnym). Obok licznych prac naukowych dotyczących zwłaszcza retoryki greckiej i związków antyku z kulturą polską (głównie w języku łacińskim), rozpoczął w tym czasie twórczość literacką, publikując w piśmie „Droga” reportaż z podróży do Berlina pt. Pielgrzym (1923 nr 9, 1924 nr 1/2; podpisany Jer. Kow.). W 1924 ożenił się z Anną Chrzanowską, ówcześnie studentką filologii klasycznej na UJK, z którą w następnych latach wspólnie pisał powieści i nowele. Odbywał wraz z żoną liczne podróże o charakterze naukowym. W 1924 prowadził w Lozannie badania archiwalne nad wykładami lozańskimi A. Mickiewicza, kontynuowane w 1925 w Paryżu. Od lipca 1926 do maja 1927 podróżował wraz z żoną po Włoszech i Grecji, zapoznając się ze zbiorami muzeów oraz bibliotek; zwiedzał też wykopaliska archeologiczne w Turcji i Tunezji (tu miejscowości związane ze św. Augustynem). W 1929 został mianowany profesorem zwyczajnym UJK. W tymże roku przebywał w Berlinie i Monachium, a następnie podróżował po Anglii, Francji, Hiszpanii. W 1933/34 pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego UJK. W 1934 był ponownie we Włoszech i Grecji. Należał do oddziału lwowskiego zespołu literackiego Przedmieście. Współpracował z pismem „Sygnały” (1934, 1936-37). Był członkiem Ligi Obrony Praw Człowieka. W 1936 odbył z żoną kolejną podróż po Włoszech, Grecji, a w 1937 po Szwecji i Danii. W 1938 został redaktorem naczelnym czasopisma „Eos”. Od września 1938 do kwietnia 1939 prowadził w Bibliothèque Nationale w Paryżu badania nad rękopisem Hermogenesa. W 1939 został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Po wybuchu II wojny światowej pozostał we Lwowie i wykładał do czerwca 1941 na Uniwersytecie im. I. Franki. W okresie okupacji niemieckiej zarobkował, pracując w herbaciarni, a potem cukierni. Równocześnie brał udział w tajnym nauczaniu uniwersyteckim i działalności konspiracyjnej, prowadząc nasłuch radiowy dla prasy podziemnej. W październiku 1943 przeniósł się do Warszawy, gdzie utrzymywał się z lekcji prywatnych. W czasie powstania warszawskiego 1944 był przez pewien czas komendantem Biblioteki Publicznej. Po powstaniu warszawskim przebywał kolejno w Pruszkowie, Podkowie Leśnej, Zduńskiej Woli, Rytrze. Od lutego do kwietnia 1945 wykładał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W październiku tegoż roku zamieszkał we Wrocławiu, gdzie brał udział w organizowaniu Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Wrocławskiego (UWr.), którego był do sierpnia 1946 dziekanem. Równocześnie od 1945 kierował I Katedrą Filologii Klasycznej. W 1945 był współzałożycielem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego oraz organizatorem, a później prezesem Koła Wrocławskiego Polskiego Towarzystwa Filologicznego. W 1946 został mianowany profesorem zwyczajnym UWr. Od września tegoż roku pełnił funkcję prorektora UWr., z której zrezygnował w sierpniu 1947 z powodu choroby. W 1946 wznowił we Wrocławiu wydawanie pisma „Eos” oraz założył wspólnie z profesorem Kazimierzem Majewskim Polskie Towarzystwo Archeologiczne, którego został prezesem. Od tegoż roku był przewodniczącym Oddziału Wrocławskiego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Uczestniczył aktywnie w życiu literackim, organizując wraz z żoną tzw. czwartki literackie, należał w 1947 do założycieli i współpracowników „Zeszytów Wrocławskich” (zredagował nr 1 i 2). Zmarł 22 stycznia 1948 we Wrocławiu; pochowany tamże na Cmentarzu Świętego Wawrzyńca.