BIO

Born on 26 April 1903 in Lwów (now Lviv, Ukraine); daughter of the customs officer Ludwik Chrzanowski and Maria, née Ochabska. She attended school in Lwów, becoming a pupil at the Juliusz Słowacki Private Girls' Secondary School in 1913. Several months later, she moved into the French-speaking home of Désiréé Quinton her paternal grandmother, who was born in France. Quinton's two daughters, Maria and Anna Chrzanowska, also lived in the house. She continued her education from 1915 at the Private Reformed Girls' Secondary School, which was run according to state-school norms, before moving in 1917 to the Zofia Strzałkowska Private Classical Girls' Secondary School, where she also received lessons in Latin. After completing her secondary education, she studied Classical philology at the Jan Kazimierz University (UJK) in Lwow from 1921, before swapping to Romance philology in 1923. In 1924, she married Jerzy Kowalski↑, professor of Classical philology at UJK. She moved with him to Lausanne, where they conducted archival research together on Adam Mickiewicz's Lausanne lectures. In 1925, she attended lectures on Latin literature. From early 1926 to May 1927, she travelled, initially alone for several weeks to continue the research on Mickiewicz's lectures first in Lausanne then in Paris, where she also studied Latin and Ancient Greek literature and grammar. From June 1926, she travelled with her husband around Italy and Greece, familiarizing herself with museum and library collections. She also visited archaeological digs in Turkey and Tunisia. She was awarded a master's degree from UJK in 1930 for her study Les éléments constructifs dans les Faux-Monnayeurs d'André Gide. She then furthered her knowledge of Classical literature in Berlin and Munich. She made her debut in 1931 with the novel Catalina, co-written with her husband. In subsequent years, she collaborated with him on further prose works. She travelled with her husband around Britain, France and Spain. In 1933/34, she collaborated with the Lwów-based music and literature periodical "Lwowskie Wiadomości Muzyczne i Literackie". She joined the Polish Writers' Trade Union (ZZLP) in Lwów in 1934. She was a member of the Lwów branch of the Przedmieście (Suburb) Literary Group. Between 1936 and 1938, she was a member of the editorial college of the weekly "Sygnały". In 1936, she co-organized the Congress of Cultural Workers in Lwów. She and her husband continued their research trips and journeys as tourists across Europe, with their experiences being reflected in their literary works. She visited Italy and Greece in 1934 and 1936, and Denmark and Sweden in 1937. From September 1938 to April 1939, she and her husband conducted research in Parisian libraries. Following the outbreak of World War II, she continued to live in Lwów. During the early part of the German occupation, she became acquainted with Maria Dąbrowska↑ and Stanisław Stempowski, who stayed in Lwów intermittently from December 1939 to the start of June 1940. She maintained regular correspondence with Dąbrowska after that. Financial difficulties meant that turned to odd jobs, including knitting, to make a living, while from 1941 she baked rolls and gingerbread, and ran a confectioners' and coffee shop with Maria Manteuffel and Maria Kulczyńska, the wives of her husband's fellow professors, before acting as an agent in the trading of artworks. She moved to Warsaw in 1943, initially spending several months there living with Dąbrowska. Their friendship developed into an intimate relationship. She later moved to the city permanently together with her husband. She earned a living as a private tutor. She was involved in the underground literary world. In March 1944, she went to live initially with her sister Zofia Ostrowska in the village of Sichów before visiting a friend in Stary Sącz. During this period, she supported friends and family in Warsaw with food parcels, before returning to Warsaw in May of that year. She experienced the Warsaw Uprising of 1944, and subsequent exile, alongside Dąbrowska and Stempowski, as they moved from Pruszków to Podkowa Leśna and then to Zduńska Wola. She then went with her husband to Krakow and Rytro. From February to April 1945 she lived initially in Lublin and then in Wacław Lachert's manor house in nearby Ciechanki, which he made available to writers. She then spent a brief period in Warsaw, working for the Workers' University Society (TUR – Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego). She remained a member of the Polish Writers' Trade Union (ZZLP; which in 1949 became the Polish Writers' Union – ZLP), participating in the First National Congress of ZLP Delegates in Krakow. In November 1945, she moved to Wroclaw, where her husband was appointed dean of the Faculty of Humanities and Chair in Classical philology at the University of Wroclaw (UWr). She was involved in promoting cultural activities in Lower Silesia, founding and chairing the Circle of Lovers of Polish Literature and Language, organizing Literary Thursdays and co-founding – and co-editing from 1945 to 1952 alongside Tadeusz Mikulski and initially her husband, too – the periodical "Zeszyty Wrocławskie". She also collaborated with the local station of Polish Radio. She remained active as a writer, producing (alone from 1945) novels and short stories. Excerpts of her prose writing and articles appeared in periodicals including "Odra" (1946-67), "Odrodzenie"* (1948-49), "Nowa Kultura" (1952-63), and "Sprawy i Ludzie" (1952-54). She was widowed in 1948. That year she received the prize of the city of Wroclaw. She joined the Polish PEN Club in 1948. In 1954, she moved in with Maria Dąbrowska in Warsaw. She was active in the Polish Committee for the Defence of Peace, attending the Congress of the People for Peace in Finland in 1955 and the Extraordinary Assembly of the World Peace Council in East Berlin. She collaborated with the periodical "Przegląd Kulturalny" between 1957 and 1960, contributing, among other things, reviews using the by-line A.K.. In 1963, she and Maria Dąbrowska travelled through Italy, France (where they also visited the editorial offices of the periodical "Kultura" in Maisons-Laffitte), and Switzerland (where they met Jerzy Stempowski). In March 1974, she was among the writers and intellectuals who signed the Letter of 34 in defence of free speech. After Dąbrowska's death in 1965, she was named in Dąbrowska's will as one of the trustees of her literary estate. She received the Silver Cross of Merit in 1952, and the Officers' Cross (1954) and Commanders' Cross (1968) of the Order of Polonia Restituta. She had a daughter, the Romance philologist Maria (known as Tula to her closest family and friends; married name: Gawryś; 1946-1993). Kowalska died on 7 March 1969 in Warsaw and is buried at the city's Powązki Cemetery.

Twórczość

1. Catalina. [Powieść; współautor:] J. Kowalski. Lwów, Warszawa: Księgarnia Polska B. Połonieckiego 1931, 78 s. Przedruk zob. poz. .

2. Mijają nas. Powieść. [Współautor:] J. Kowalski. Warszawa: F. Hoesick 1932, 200 s. Przedruk bez tytułu całości zob. poz. .

Zawartość

Zawiera właściwie opowiadania: I. Goya, zawsze Goya!; II. Współobywatele Don Kichota; III. Muzy interesante y curioso; IV. Legenda o dzbanie wody; V. Canaleja, pif!.

3. Złota kula. [Opowiadania; współautor:] J. Kowalski. Warszawa: Rój 1933, 256 s.

Zawartość

Cencik; Jak Olgierd został koncypientem; Konie pana Walerego; Morze i góra; Myrto; U króla Habakuka; Przypowieść o człowieku w palcie i o człowieku prostym.

4. Gruce. Powieść. [Współautor:] J. Kowalski. T. 1-2. Warszawa: F. Hoesick 1936, 743 + 568 s. Wyd. nast. w opracowaniu A. Kowalskiej z podtytułem Powieść o lwowskiej rodzinie. Warszawa: Czytelnik 1968, 711 s.

5. Opowiadania greckie. [Warszawa:] Czytelnik 1949, 140 s. Wyd. nast. tamże 1956. Przedruk zob. poz. .

Nagrody

Nagroda ufundowana przez E. Hemingwaya, a przyznana przez jury wybrane przez Polski PEN Club i Związek Literatów Polskich w 1959.

Zawartość

Na statku; Amalia i Aleksander; Wdowa; Wielki przedrzeźniacz; Ziarno szaleństwa; Wielka Kalavryta; Popołudnie w Tirynsie; Idylla w Naupli; Panajotis; Rekruci z Wyspy Paros; Bigamista; Magia; Na cmentarzu w Tebach; Natręt; Wierna sługa; U fryzjera Mamasa.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Panajotis: Adaptacja: A. Kowalska. Polskie Radio 1967.

6. Uliczka klasztorna. Powieść. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1949, 161 s. Wyd. 2 tamże 1964. Przedruk zob. poz. .

Wersja pierwotna powieści była czytana w odcinkach w Rozgłośni Wrocławskiej Polskiego Radia.

7. Wielka próba. [Powieść]. [Warszawa:] Państwowy Instytut Wydawniczy 1951, 162 s. Wyd. 2 tamże 1952. Przedruk zob. poz. .

Nagrody

Państwowa Nagroda Artystyczna III stopnia w 1951.

Przekłady

niemiecki

[Przeł.] K. Staemmler. München 1967.

8. Na rogatce. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953, 169 s.

9. Wójt wolborski. Powieść [o A. Fryczu Modrzewskim]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1954, 311 s. Wyd. 2 tamże łącznie z poz. pt. Wójt wolborski. Powieść o Fryczu Modrzewskim. 1963, 530 s.

Cz. 1; cz. 2 zob. poz. .

10. Opowieści wrocławskie: Uliczka klasztorna; Wielka próba; Notatki wrocławskie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1955, 314 s.

Przedruk poz. 6, 7; pierwodruk Notatek wrocławskich w: „Dzienniku Literackim”, „Nowinach Literackich, „Odrodzeniu”, „Zeszytach Wrocławskich” w 1947-1949.

11. Astrea. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1956, 264 s. Wyd. 2 tamże łącznie z poz. pt. Wójt wolborski. Powieść o Fryczu Modrzewskim. 1963, 530 s.

Cz. 2; cz. 1 zob. poz. .

12. Nimfa. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 165 s.

Zawartość

Bejdula i paradnice; Nimfa; Kwitnące cytryny; Harmonia; Utopia; Konfaceta; „Nie deptać trawników”; Fragmenty dziennika.

13. Safona. [Powieść]. Fragmenty Odysei w przekł. L. Siemieńskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 127 s.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: Z. Bieńkowski. Reżyseria: N. Szydłowska. Polskie Radio 1970.

telewizyjne

Adaptacja: Z. Bieńkowski. Reżyseria: H. Drygalski. Telewizja Polska 1970.

14. Kandelabr efeski. Opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960, 174 s. Przedruk zob. poz. .

Zawartość

Kandelabr efeski; Wygnanie z raju; Konie; Kotki dwa; Lustra; Po fajrancie; Śmieszny skazaniec; Manekin; Ćma; Lodowy jeździec; Rękawiczki; Terencjusz.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Ćma: Adaptacja: A. Kowalska. Reżyseria: N. Szydłowska. Polskie Radio 1966.

15. Bejdula i paradnice. Opowiadania wybrane. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 305 s.

Zawartość

Z notatek wrocławskich [przedruk części tekstów z poz. ]. – Bejdula i paradnice: z poz. : Bejdula i paradnice; Nimfa; Kwitnące cytryny; Harmonia; Utopia, – poz. .

16. Gąszcz. [Powieść; współautor:] J. Kowalski. Powst. 1935-1961. Wyd. w oprac. [i ze wstępem] A. Kowalskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 375 s.

Fragmenty powieści zaginęły w czasie wojny i zostały uzupełnione przez A. Kowalską.

17. Lubię środy. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, 70 s.

18. Ołtarze. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1962, 101 s. Wyd. 2 zob. poz. .

Zawartość

Ołtarze; Cud się powtórzy; W lesie Saint-Germain; Amator.

19. Figle pamięci. [Wspomnienia]; Archiwum młodości. [Opowiadanie; współautor:] J. Kowalski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1963, 192 s.

Drugą część tomu stanowi zredagowany w latach sześćdziesiątych przez A. Kowalską odnaleziony w archiwum nieżyjącego męża tekst pt. Mój człowiek, któremu nadała tytuł Archiwum młodości.

20. Ptasznik. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1964, 146 s. Wyd. 2 zob. poz. .

Zawartość

Ptasznik; Pani od dzielenia; Domy stanęły na głowie; Klasówka; Tłumacz Szekspira; Wino z Samos; Za szybą ozimina; Arka Noego; Rachunek; Matki. [Współautor:] J. Kowalski.

21. Wieża. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1965, 120 s. Wyd. 2 zob. poz. .

Zawartość

O róży, o słowiku; Wieża; Z zamkniętymi oczami; Ciż sami oraz Filip; Papużki; Mroczne południe.

Przekłady

węgierski

Rés. [Przeł.] I. Fejér. Wyd. łącznie z Szczelina [poz. ] pt. Rés. [Budapest 1970].

Adaptacje

radiowe

opowiadania O róży, o słowiku: Adaptacja: A. Kowalska. Reżyseria: N. Szydłowska. Polskie Radio 1966.

22. Trzy boginie. Opowiadania. [Współautor:] J. Kowalski. Warszawa: Czytelnik 1966, 602 s.

Zawartość

[Utwory A. Kowalskiej:] Safona [poz. ], – Opowiadania greckie [poz. ], – Terencjusz [poz. ]; W lesie Saint-Germain [poz. ]; Ptasznik [poz. ]. – [Utwory ze współautorstwem J. Kowalskiego:] Catalina [poz. ], – poz. [bez tytułu całości], – Myrto [poz. ].

23. Szczelina. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1967, 111 s.

Przekłady

węgierski

Utószó. [Przeł.] I. Fejér. Wyd. łącznie z Wieża [poz. ] pt. Rés. [Budapest 1970].

24. Dzienniki. Powst. 1927-1969. Druk większych fragmentów: Dzienniki. [1945-1951]. Literatura 1972 nr 23-33; Dzienniki. (1951-1954). [Wybór]. „Odra” 1973 nr 5-10; Dzienniki. (Rok 1956). „Więź” 1980 nr 11/12. Wyd. w wyborze: Dzienniki 1927-1969. Przedmowa: J. Hartwig. Wybrał, z rękopisu do druku przygotował, przypisami opatrzył P. Kądziela. Warszawa: Wydawnictwo Iskry 2008, 579 s. Wyd. 2 poprawione i uzupełnione tamże 2022.

Rękopis całości w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.

25. Ołtarze; Ptasznik; Wieża. Opowiadania. Wyd. 2. Warszawa: Czytelnik 1977, 244 s.

Zawartość

Zawiera opowiadania z poz. , , .

26. Mroczne południe. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 109 s.

Zawartość

Ołtarze [poz. ], – z poz. : O róży, o słowiku; Ciż sami oraz Filip; Mroczne południe.

Omówienia i recenzje

• Ankiety dla IBL PAN 1951, 1966.

Wywiady

Ten sam charakter pisma. Rozm. K. Nastulanka. Polityka 1967 nr 15, przedruk w: K. Nastulanka: Sami o sobie. Warszawa 1975.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964 .
• „Rocznik Literacki 1969” wyd. 1971 (J. Chudek).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (D. Knysz-Tomaszewska).
Katalog rękopisów Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. T. 5. Sygnatury 2001-2180. Archiwa Marii Dąbrowskiej, Anny Kowalskiej, Stanisława Stempowskiego. Oprac. i red.: W. Kordaczuk. Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza 2017, 343 s.

Ogólne

Książki

S. Chwedorczuk: Kowalska. Ta od Dąbrowskiej. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Marginesy 2020, 363 s.

Artykuły

S. Chwedorczuk: Chwytam w zachwyt ruch Twój – i gubię. Korespondencja Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej w latach 1940-1946. „Twórczość” 2015 nr 2.
T. Mikulski: Anna Kowalska. „Odra1948 nr 1/2, przedruk w tegoż: Miniatury krytyczne. Warszawa 1976.
J. Bajdor: Pisarstwo Anny Kowalskiej „Odra1962 nr 1.
A. Hamerliński: Anna Kowalska. „Tygodnik Kulturalny1963 nr 39.
M. Sawulak: Anna Kowalska. „Kultura”, Paryż 1969 nr 7/8.
H. Bereza: Przypomnienie. Tygodnik Kulturalny 1975 nr 27, przedruk: pt. Powinowactwo z wyboru. W tegoż: Związki naturalne. Wyd. 2 zmienione i rozszerzone Warszawa 1978, pt. Wybór. W tegoż: Taki układ. Warszawa 1981, Sposób myślenia. T. 1. Warszawa 1989.
J. Jania: Praesens historicum. Odra 1977 nr 9.
J. Pierzchała: Ołtarze, ptasznik, wieża. O Annie Kowalskiej. „Poglądy1977 nr 24.
J.J. Lipski: Anna Kowalska. Więź 1980 nr 11/12.
J. Pierzchała: Z pamięci o pionierach. O Annie Kowalskiej i Tadeuszu Mikulskim. Fakty 1985 nr 38.
P. Kuncewicz: W stronę Kowalskiej. „Przegląd Tygodniowy1986 nr 1.
J. Pierzchała: Świat Anny Kowalskiej. „Śląsk2002 nr 11.
C. Gawryś: Na brzegu wielkiego Oceanu. Więź 2009 nr 5/6.
S. Chwedorczuk: Kompozycje istnienia. Dialog 2010 nr 10 [dot. także M. Dąbrowskiej, S. Stempowskiego, J. Kowalskiego].
M. Dąbrowska, A. Kowalska: Korespondencja z lat 1940-1943. Wybór i oprac.: S. Chwedorczuk. „Twórczość2016 nr 7/8.
E. Głębicka: Rzecz prywatna, rzecz sekretna. O granicach intymności w korespondencji Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej z lat 1946-1948. „Napis” Seria 23: 2017.
K. Siewior: Margines i cudzysłów. Pojałtańskie narracje migracyjne Anny Kowalskiej. W: Polityki relacji w literaturze kobiet po 1945. Szczecin 2017.
„…co się stanie w najbliższej przyszłości…”. Z listów Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej z 1946 roku. Opracowanie edytorskie: A. Szałagan; „Na wyspie umarłych”. Z listów Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej z lat 1947-1948. Oprac. edytorskie: E. Głębicka. „Sztuka Edycji” 2018 nr 1 [omówienia korespondencji i wybór listów].
„Ale cóż ma począć poeta, jeśli nie może wyrazić litości i grozy?” Korespondencja Czesława Miłosza i Anny Kowalskiej z lat 1948-1950. [Oprac.:] E. Kołodziejczyk. „Teksty Drugie2019 nr 3.

Mijają nas

M. Czapska: Nowele hiszpańskie. Wiadomości Literackie 1932 nr 28.

Złota kula

J. Kaden-Bandrowski. „Gazeta Polska1933 nr 132.
L. Piwiński: Nowele Kowalskich. Wiadomości Literackie 1933 nr 44.

Gruce

Z. Mianowska. „Pion1936 nr 48, polemika: A. i J. Kowalscy: Nie chwalić w „Pionie”. Tamże 1937 nr 25.
M. Promiński: Powieść o wszystkim. „Sygnały1936 nr 17, przedruk w tegoż: Świat w stylach. Kraków 1977.
H. Krzeczkowski: Złe przeczucia. „Tygodnik Powszechny1968 nr 35, przedruk w tegoż.: Po namyśle. Kraków 1977.
K. Mętrak: Powieść o Atlantydzie. „Twórczość1968 nr 12.

Opowiadania greckie

A. Jackiewicz: Książki wczorajsze. „Kuźnica1950 nr 7 [dot. też: Uliczka klasztorna].
A. Kijowski: Przygody archeologa. „Wieś1950 nr 9.
P. Kaniecki: Z przedwojennych podróży Anny Kowalskiej po Grecji. Wokół „Opowiadań greckich” i spuścizny rękopiśmiennej. „Litteraria Copernicana2018 nr 4.

Uliczka klasztorna

J. Błoński: Powrót do raju. „Wieś1950 nr 7.

Wielka próba

L. Flaszen: Współczesność w okruchach. „Nowa Kultura1951 nr 38.
H. Zaworska: Udana próba. „Wieś1951 nr 31.

Na rogatce

Z. Hierowski. „Życie Literackie1953 nr 32.
[J. Stempowski] Hostowiec: Notatnik niespiesznego przechodnia. „Kultura”, Paryż 1954 nr 6, przedruk w dziale Książki z kraju. W: J. Stempowski: Szkice literackie. T. 2. Warszawa 1988.

Wójt wolborski

A. Lam: Modrzewski w kamiennych rękawiczkach. „Nowa Kultura1954 nr 44.
J. Skórnicki: Opowieść o wójcie wolborskim. „Życie Literackie1955 nr 13.

Opowieści wrocławskie: Uliczka klasztorna; Wielka próba; Notatki wrocławskie

J. Łukasiewicz. „Wrocławski Tygodnik Katolicki1955 nr 38.

Astrea

J. Ziomek: Historia czy metafora współczesności. „Nowe Sygnały1957 nr 12.

Nimfa

J. Kwiatkowski: Kowalska jest prawdziwa. „Życie Literackie1958 nr 51/52.

Safona

S. Podhorska-Okołów: Mit o Safonie. „Twórczość1959 nr 9.
Z. Starowieyska-Morstinowa: Literatury sztuki magiczne. „Tygodnik Powszechny1959 nr 21.

Kandelabr efeski

Z. Żabicki: Między sentymentem i drwiną. „Nowe Książki1961 nr 21, przedruk w tegoż: Proza... proza. Warszawa 1966 [dot. też: Bejdula i paradnice].

Bejdula i paradnice

H. Bereza: Opowieści Anny Kowalskiej. „Orka1961 nr 28.
Z. Żabicki: Między sentymentem i drwiną. Nowe Książki 1961 nr 21, przedruk w tegoż: Proza... proza. Warszawa 1966 [dot. też: Kandelabr efeski].

Gąszcz

H. Bereza: Człowiek – gąszcz możliwości. „Nowa Kultura1962 nr 10.
T. Burek: Dokument klęski. „Twórczość1962 nr 5.
Z. Łapiński: Gąszcz nieprzetarty. „Tygodnik Powszechny1962 nr 34.

Ołtarze

H. Bereza: Symfonia okrucieństwa. „Twórczość1962 nr 10, przedruk w tegoż: Sztuka czytania. Warszawa 1966.
W. Maciąg. „Życie Literackie1962 nr 37.
Z. Macużanka. „Polonistyka1962 nr 5.
J. Stempowski. Powst. 1962. Druk w tegoż: Felietony dla Radia Wolna Europa. Warszawa 1995.

Figle pamięci

M. Czerwiński: Kowalskiej studium pamięci. „Nowe Książki1964 nr 5.
K. Kuliczkowska: Pamiętam więc jestem. „Współczesność1964 nr 7.

Ptasznik

H. Bereza: W stanie cichej rozpaczy. „Nowe Książki1964 nr 22.

Szczelina

Z. Żabicki: Anny Kowalskiej powieść o umieraniu. Miesięcznik Literacki 1968 nr 5.
W. Żukrowski: Wieczne niezadowolenie. W: Proza, poezja. Warszawa 1968, przedruk w tegoż: Karambole. Warszawa 1973.

Dzienniki

[T. Fiałkowski] Lektor: Szczerość, gorycz, czułość. „Tygodnik Powszechny2008 nr 39.
E. Głębicka: Niełatwe szczęście Anny Kowalskiej. „Zeszyty Literackie2008 nr 4.
M. Iwaszkiewicz: Upupiona przez Dąbrowską. „Gazeta Wyborcza2008 nr 301.
K. Masłoń: Prawda dnia następnego. „Rzeczpospolita2008 nr 251.
M. Mizuro: Nie obżerać się sobą. „Odra2008 nr 12.
F. Netz: Przyjaciółka Dąbrowskiej. „Śląsk2008 nr 11.
T. Olszewski: Pośmiertny coming out. „Pogranicza2008 nr 6.
M. Radziwon: Anna Kowalska wyzwolona z Marii Dąbrowskiej. „Gazeta Wyborcza2008 nr 253.
H. Zaworska: Siłaczka. „Nowe Książki2008 nr 12.
M. Dernałowicz: Duet z dysonansami. „Więź2009 nr 1/2.
E. Głębicka: Między dobrem a złem. Etyczny nurt „Dzienników” Anny Kowalskiej. „Więź2009 nr 5.
W.P. Kwiatek: Eros, Tanatos, literatura... „Gazeta Polska2009 nr 19.
J. Łukasiewicz: Pisać dziennik... Notatki literackie. „Odra2009 nr 1.
T. Czerska: Lektury i biblioteki w dziennikach pisarek. (Julia Hartwig, Anna Kowalska, Krystyna Kofta); M. Świerkosz: Atena i Arachne? Maria Dąbrowska i Anna Kowalska we wzajemnej lekturze dzienników. W: Czytanie: kobieta, biblioteka, lektura. Szczecin 2015.
M. Małecka: Przeciw normie. Kobiece dwudziestolecie wobec heteronormatywności w dziennikach Anny Kowalskiej i Anny Iwaszkiewiczowej. W: Kobiece dwudziestolecie 1918-1939. Toruń 2018.