BIO

Urodzona 22 lutego 1932 w Sosnowcu; córka Jerzego Kowalskiego, adwokata, i Zofii Gębickiej, nauczycielki. W czasie okupacji niemieckiej przebywała do 1940 w Sosnowcu, a następnie, w obawie przed wysiedleniem, wyjechała wraz z rodzicami na wieś pod Olkuszem. Po zakończeniu wojny uczęszczała do Liceum im. E. Plater w Sosnowcu, potem do Liceum Ogólnokształcącego w Będzinie. Po zdaniu matury w 1950, studiowała polonistykę na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim; w 1955 uzyskała magisterium. Debiutowała w 1953 wierszami Wigilie i Opłatek, ogłoszonymi w „Słowie Powszechnym” (nr 3). W 1955 przeniosła się do Warszawy i pracowała przez parę miesięcy w Polskim Radiu, następnie zaś jako korektorka w „Dziś i jutro”. Od lata 1956 pracowała w „Kierunkach”, początkowo jako korektorka (do stycznia 1957), a następnie jako redaktor. Za opublikowany w tym piśmie w 1957-59 cykl felietonów krytycznoliterackich Tym, którzy czytali, otrzymała w 1959 Nagrodę Literacką Młodych im. W. Pietrzaka. Od 1960 była członkiem Stowarzyszenia „Pax”, które opuściła w proteście przeciw jego stanowisku wobec wydarzeń marcowych w 1968. W 1962 podjęła pracę w Redakcji Programowej Instytutu Wydawniczego „Pax”. Wiersze, fragmenty prozy i recenzje ogłaszała m.in. we „Współczesności” (1960-61) i miesięczniku „Życie i Myśl” (zwłaszcza w 1968-69). W 1968 została członkiem Związku Literatów Polskich. W tymże roku opuściła Stowarzyszenia „Pax” w proteście przeciw jego stanowisku wobec wydarzeń marcowych. Od drugiej połowy lat siedemdziesiątych brała udział w Tygodniach Kultury Chrześcijańskiej w Warszawie. Była działaczką opozycji demokratycznej. W 1976 przystąpiła do Komitetu Obrony Robotników (KOR; następnie: Komitet Samoobrony Społecznej KOR). Od 1976 publikowała w czasopismach ukazujących się poza zasięgiem cenzury, m.in. w „Biuletynie Informacyjnym”, „Kulturze Niezależnej”, „Mazowszu”, „Pulsie”, „Zapisie” (do 1986), „Krytyce” (od 1978). W początkach 1981 wyjeżdżała do Londynu i Berlina Zachodniego. W tymże roku zaczęła ogłaszać wiersze, utwory prozą i artykuły w paryskiej „Kulturze” i „Zeszytach Historycznych”. Internowana po ogłoszeniu stanu wojennego w grudniu 1981, została zwolniona w czerwcu 1982. W tymże roku otrzymała nagrodę POLCUL Foundation – Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej w Sydney. Wyjechała na leczenie do Paryża, skąd powróciła w 1983. W 1984 była współorganizatorką Komitetu Obywatelskiego Przeciw Przemocy, powstałego w Warszawie. Kontynuowała współpracę z pismami wydawanymi w drugim obiegu, m.in. z „Krytyką”, „Pulsem” (1983, 1985). Zmarła 29 czerwca 2008 w Warszawie; pochowana na cmentarzu katolickim przy ulicy Smutnej w Sosnowcu.

Twórczość

1. Credo najmniejsze. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1960, 47 s.

Nagrody

Nagroda „Peleryny” na Ogólnopolskim Festiwalu Studentów w Gdańsku w 1961.

2. Pestka. [Powieść]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1964, 281 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1967, wyd. 4 1968, wyd. 5 1970, wyd. 6 1973, wyd. 7 1975; Warszawa: Omega 1991; Gdańsk: Marabut 1995, [wyd. 10] tamże 2001.

Przekłady

czeski

Konec velkých prázdnin. [Przeł.] L. Nakládal. Praha 1975.

niemiecki

Grosse Ferien. [Przeł.] K. Staemmler. München 1967.

rumuński

Sîmburele. [Przeł.] E. Lin̨ta. Bucureşti 1972.

słowacki

Velké prázdniny. [Przeł.] J. Hudák. Bratislava 1968.

Adaptacje

teatralne

Z. Langner. Wystawienie: Szczecin, Teatr 13 Muz 1976.

filmowe

Scenariusz: M. Maciejewski. Ekranizacja 1995.

3. Psalm z doliny. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1969, 28 s.

4. Spojrzenie. [Wiersze]. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX 1974, 34 s.

5. Wiersze z obozu internowanych. Kultura”, Paryż 1982 nr 11. Wyd. osobne Kraków: Obserwator Wojenny* 1983, 12 s.

6. Racja stanu. Wiersze z lat 1974-1984. Litografie B. Zbrożyny. Warszawa: Warszawska Niezależna Oficyna Poetów i Malarzy*; Wydawnictwo Przedświt* 1985, 26 s. Wyd. nast. z podtytułem: 1974-1984. [Wrocław:] Agencja Wydawnicza Solidarności Walczącej* 1986, 16 s.

Prace redakcyjne

1. O „Kulturze. Wspomnienia i opinie. Materiały zebrali i ułożyli G. i K. Pomianowie. Do druku przygotowała A. Kowalska. London: Puls 1987, 178 s. Wyd. nast. Warszawa: Pomost* 1988.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1973.

Wywiady

Jedną z ważnych ambicji pisarza jest przekształcenie człowieka – mówi Anka Kowalska. [Rozm.] S. Jończyk. Słowo Powszechne 1963 nr 305.
Pani już nic nie będzie potrzebne. 25. rocznica stanu wojennego. Rozm. E. Milewicz. Gazeta Wyborcza 2006 nr 290.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (E. Głębicka).

Ogólne

Artykuły

A. Bocheński: O impresjach Anki Kowalskiej. Kierunki 1959 nr 50.
B. Kazimierczyk: Wyzwanie rzucone przeciętności. Kierunki 1974 nr 40.
J. Szczypka: O dzwonkach, „Pestce” i psalmach. W tegoż: Przypomnienia. Warszawa 1975.
D. Ceran: Każdy ma w sobie pestkę. Głos Poranny 1991 nr 174.
M. Rudzik: Małgorzata Tarnowska i Jacek Bierezin. Kultura”, Paryż 1993 nr 10 [także o losach A. Kowalskiej].

Credo najmniejsze

B. Biernacka: Udane erotyki – mniej udane refleksje. Nowe Książki 1960 nr 19.
W. Dąbrowski: Credo bez udawania. Współczesność 1960 nr 22.
K.A. Węgierski: Młodzi poeci Paxu. Biuletyn Informacyjny Pax 1960 nr 9.
B. Ostromęcki. „Twórczość1961 nr 9.

Pestka

A. Cieński: Pułapki małżeństwa. Odra 1964 nr 3.
W. Szwedowicz: Miłość jako światopogląd. Nowe Książki 1964 nr 24.
A. Lisiecka: Ta trzecia. Życie Literackie 1965 nr 15.
S. Melkowski: Moralność, obyczaj czy też konwencja. Twórczość 1965 nr 7.
S. Zieliński: Kontynuacja. Kultura 1965 nr 1, przedruk w : Proza, poezja 1964. Warszawa 1965.
K. Zgorzelska: O gustach publiczności czyli wydajmy „trędowatą. Więź 1971 nr 1.

Psalm z doliny

J. Kapuścik: Wiersze o cierpieniu i miłości. Nowe Książki 1970 nr 19.
J. Rogoziński: Preteksty. Poezja 1970 nr 7.
B. Ostromęcki. „Twórczość1971 nr 2.

Spojrzenie

S. Zieliński: Pierzaste. Nowe Książki 1975 nr 11.
L. Żuliński: Nie tylko „Pestka. Życie i Myśl 1975 nr 8.