Kowalewski Stanisław – Słownik Pisarzy i Badaczy XX i XXI w.

Polish Writers and Literary Scholars
of the 20th and 21st Centuries

Print

BIO

Urodzony 16 marca 1918 w Brwinowie pod Warszawą; syn Stanisława Kowalewskiego, urzędnika kolejowego, i Janiny ze Świerczyńskich. Uczęszczał do szkoły średniej w Milanówku, potem do Gimnazjum im. T. Zana w Pruszkowie, w 1936 zdał maturę. Debiutował w 1935 opowiadaniem pt. Harenda, ogłoszonym w „Kuźni Młodych” (nr 18); w piśmie tym publikował także w 1936. Od 1936 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, jednocześnie pracując w Biurze Podróży Wagonów Sypialnych. Opowiadania zamieszczał następnie także w „Pionie”, „Dookoła świata” i „Zwierciadle”. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 brał udział w obronie Warszawy. W czasie okupacji niemieckiej pracował jako dozorca na bocznicy kolejowej w Warszawie. Jednocześnie kontynuował twórczość literacką, pisząc opowiadania. W 1941 ożenił się z Zofią Szerękowską. Od 1943, z powodu choroby płuc, przebywał w Otwocku, a po wojnie w Poroninie i Zakopanem, gdzie uczestniczył w organizowaniu życia kulturalnego jako członek zarządu miejscowego Klubu Literackiego. W 1945 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związku Literatów Polskich; członek do rozwiązania Związku w 1983). W 1950 powrócił do Warszawy. Kontynuując twórczość literacką, zamieszczał opowiadania i artykuły w wielu czasopismach, m.in. w „Odrodzeniu” (1948-50), „Nowej Kulturze” (1950-54), „Wsi” (1950-52), „Świecie” (1952-53). W następnych latach współpracował też z radiem, filmem i teatrami jako autor słuchowisk, scenariuszy i utworów dramatycznych. W 1981 otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów. Od 1989 był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1955) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974). Zmarł 24 grudnia 2003 w Warszawie.

Twórczość

1. Ofiarowanie. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1947, 190 s.

Zawartość

Przed wielką podróżą; Uczta Baltazara; Ojciec; Bocznica; Słoń; Marcyś; Ofiarowanie; Pierwszy śnieg; Stasek; Spotkanie.

2. Niedostatecznie. Powieść. Warszawa: Czytelnik 1949, 235 s. Wyd. 2 poprawione Warszawa: Nasza Księgarnia 1955.

3. Odzyskany świat. [Opowiadania]. Warszawa: Książka i Wiedza 1949, 150 s.

Zawartość

Niepamięć; Mistrz; Krawce; Mgła; Ludzie odzyskani; Walka klas.

4. Prosta droga. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1950, 192 s.

5. Walka klas. [Opowiadania]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 125 s.

Zawartość

Walka klas [poz. ↑]; Doktor Anna; Cena życia; Wielki plan.

6. Załoga Elżbiety. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1951, 188 s. Wyd. 2 Warszawa: Czytelnik 1953.

7. Bliżej jutra. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1952, 183 s.

Zawartość

Przyjaźń; Szkoła; Wieczór ojca; Po latach; Susza; Pełne morze.

8. Opowiadania: Ciche szczęście; Gniew ludu. Warszawa: Czytelnik 1953, 163 s. Przedruk zob. poz. ↑.

Nagrody

Nagroda w konkursie Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju w 1952.

9. Ciche szczęście. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1954, 260 s.

Zawartość

Ciche szczęście (List Joachima do Karola) [poz. ↑]; Gniew ludu [poz. ↑]; Susza [poz. ↑]; Walka klas [poz. ↑].

10. Kiedy mija noc. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1955, 232 s.

Zawartość

Pozory mylą czyli wakacje instruktora; Kiedy mija noc [por. poz. ↑]; Dwa pokoje; Listy.

11. Opowiadania niemodne. Warszawa: Czytelnik 1956, 453 s.

Zawartość

z poz. 1: Bocznica; Marcyś; Ofiarowanie; Słoń, – z poz. ↑: Mgła, Krawce; Mistrz; Walka klas; Ludzie odzyskani, – z poz. ↑: Po latach; Susza, – z poz. ↑: Ciche szczęście, – z poz. ↑: Dwa pokoje; Pozory mylą czyli wakacje instruktora.

12. Pierwsza miłość. [Opowiadanie dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 95 s.

13. Kiedy mija noc. Dramat w 5 aktach. Warszawa: Czytelnik 1957, 131 s.

Wersja dramatyczna opowiadania: Kiedy mija noc. Pierwodruk w antologii: Ziemia serdecznie znajoma. Warszawa: Czytelnik 1954 s. 161-266, por. poz. ↑.

14. Uśmiech losu. Sztuka w 1 akcie. „Dialog” 1958 nr 12 s. 5-13. Wystawienie: Kraków, Teatr Rapsodyczny 1961. Przedruk zob. poz. ↑. Por. poz. ↑.

15. Wysoki kraj. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1958, 534 s.

Książka nie weszła w obieg księgarski; według informacji autora bezpośrednio po wydrukowaniu została ze względów cenzuralnych oddana na przemiał.

16. Godzina zwyciężonych. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1959, 393 s.

Zawartość

Wielki wódz; Obłoki i chmury; Atak; Na mojej łące; Pan Marcin; Boję się nocy; Odwrót; Uśmiech losu [por. poz. ↑]; Człowiek sam.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Obłoki i chmury: Adaptacja: H. Szof. Polskie Radio 1977.

17. Jabłko Parysa. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1960, 306 s. Wyd. 2 tamże 1976.

18. Stary dom. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1960, 204 s.

Zawartość

Stary dom; Dzieciństwo; „Donkiszo”; Wielka szansa; Boczny tor; Zamknięte granice.

19. Czarne okna. [Powieść]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, 200 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1973 [właśc. 1972], wyd. 4 1985; wyd. 5 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987; Wrocław: Siedmioróg 1993; [wyd. 7] tamże 1997.

Nagrody

Nagroda w konkursie Naszej Księgarni w 1960.

Przekłady

słowacki

Čierne okná. [Przeł.] J. Marušiak. Bratislava 1964.

20. Zamknięte granice. Sztuka współczesna w 7 odsłonach. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1961, 100 s.

21. Ambicja. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1962, 174 s.

22. Podróże małego Sindbada. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1962, 169 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1978, wyd. 3 1988.

23. Tarpany. Scenariusz filmowy. [Współautorzy:] M. Brandys, K. Kutz. Ekranizacja 1962.

24. Ślady białego księżyca. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 195 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1968, wyd. 3 1971, wyd. 4 1974.

Przekłady

czeski

Stopy bílého mésice. [Przeł.] A. Bauerová. Praha 1975.

słowacki

Stopy bieleho mesiaca. [Przeł.] M. Wlachovska. Košice 1980.

25. Lot nad światem. [Opowiadania i komedia]. Warszawa: Iskry 1964, 148 s.

Zawartość

Opowiadania: Lot nad światem; Fantastyczka; Młodzieniec; Cisza przed nocą, – oraz komedia: Zbawiciele [poz. ↑].

26. Nadliczbowy. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1964, 171 s.

27. Zbawiciele. [Komedia]. Powst. przed 1964. Drukowane w tomie poz. 26, s. 107-149.

28. Co złego to nie my. Dramat w 3 aktach. Wystawienie: Katowice, Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1966.

29. Podmiejska ballada i inne romanse. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1966, 238 s. Wyd. 2 tamże 1970.

Zawartość

Ballada podmiejska; Pogoda po burzy; W śniegu; Trzy dni jesienią; Przebudzenie Ofelii.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Ballada podmiejska: Adaptacja: K. Strzałka. Polskie Radio 1968.

30. Gry i zabawy. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 166 s.

31. W podróży nocą. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 175 s. Wyd. 2 tamże 1976.

32. Draka. Scenariusz filmowy. [Współautor:] J. Kubik. Ekranizacja 1970.

33. Dzikie ptaki lecą najdalej. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Ruch 1970, 117 s. Wyd. 2 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1978.

Przekłady

niemiecki

Wildvögel fliegen weit. [Przeł.] M. Koch. Warszawa 1986.

34. Ten chwiejny ląd. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 330 s.

Zawartość

Ten chwiejny ląd; Dziadek; Jak u mamy; Obywatel świata; Wielkie tańcowanie; B-day czyli odwiedziny o zmierzchu; Pogoń; W ślepą babkę; Laski; Cień lata.

35. Żelazny. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1970, 202 s. Wyd. 2 Warszawa: Zrzeszenie Księgarstwa 1986.

36. A kiedy wejdziesz w las... [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 174 s.

37. Uciekinier. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1971, 181 s. Wyd. 2 Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1987.

38. Czerwcowa noc. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1972, 273 s.

Zawartość

Zwierciadła: Madonna ze szkłem; Niewidzialny; Nowa droga; Las zbójców; Bławatek; Czerwcowa noc; Zatopione miasto; Miejsce pamięci – miejsce niepamięci. – Droga, która umyka przed tobą: Lot nad światem; Młodzieniec.

39. Wycieczka we dwoje. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 222 s.

Zawartość

Gejsza; Pracowity dzień Jana W.; Reszta jest milczeniem; Zacisze; Noc zgrozy; Kiermasz w Modlibiu, czyli wielki dzień Leona; Żyć bez plam; Wycieczka dorosłych; Wyprawy.

40. Miłosne zasadzki. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973, 258 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1976, wyd. 3 dodruk 1976.

Zawartość

Obłoki i chmury [poz. ↑]; Wielkie tańcowanie; Wycieczka dorosłych; Pogoda po burzy; Cień lata; Ballada podmiejska.

41. Nie ma ceny na miód akacjowy. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1973, 170 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1976, wyd. 3 1986; Wrocław: Siedmioróg 1993.

42. Wieczór u Padyszacha. [Opowiadania dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1974, 172 s. Wyd. nast. zob. poz. ↑.

Zawartość

Sobota, niedziela, poniedziałek; Pogoń [poz. ↑]; Zagubienie; Wieczór u Padyszacha.

43. Idol. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1975, 163 s.

44. Andrzej. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Horyzonty 1976, 140 s. Wyd. nast. Łódź: Akapit Press 1995.

Wyd. łączne z poz. ↑ pt. Andrzej i Maja. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1981, 242 s.

45. Czary i oczarowania. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1976, 317 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1981; [wyd. 3] Wrocław: Siedmioróg 2001.

Zawartość

Mały triumf wielkiego astrologa; Maksymalny facet; Ostatni kasztelan; W deszczu; Hrabina; Poeta na plaży; Ogórcy; Egzamin; Łańcuch; Zmora; Pełnia życia; Przychodzą we śnie i na jawie.

46. Jutro jeszcze dalej niż dziś. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1976, 218 s. Wyd. nast.: wyd. 2 rozszerzone pt. Jutro jeszcze dalej niż dziś i inne opowiadania. Warszawa: Nasza Księgarnia 1981, 230 s.

W wyd. 2 nadto poz. 42 oraz opowiadanie: Zagubienie.

47. Maja. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1977, 139 s. Wyd. nast.: wyd. poszerzone Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1985; Warszawa: Libra 1991.

Wyd. łączne z poz. ↑ pt. Andrzej i Maja. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1981, 242 s.

48. Wuj Antoni i asystenci. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1977, 197 s. Wyd. nast. zob. poz. ↑.

49. Jerzy. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1979, 133 s. Wyd. 2 tamże 1985.

50. Odwiedziny o zmierzchu. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 238 s.

Zawartość

Opowiadania: z poz. ↑: Atak; Odwrót; Na mojej łące; Boję się nocy; Uśmiech losu, – W śniegu [poz. ↑], – B-day, czyli odwiedziny o zmierzchu [poz. ↑], – z poz. ↑: Żyć bez plam; Wyprawy; Przebudzenie Ofelii [poz. ↑].

51. Rykoszet. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1979, 358 s.

Zawartość

Niezapomniany wiek XIX; Rykoszet.

52. Zaufajcie wujowi Antoniemu. [Powieści dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1979, 373 s. Wyd. nast. Warszawa: Zrzeszenie Księgarstwa 1986.

Zawartość

Wyd. 2 poz. 48 oraz: Strach ma wielkie oczy.

53. Zagubione, odnalezione. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1983, 154 s.

54. Donna Kamelia. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1984, 207 s.

Zawartość

Donna Kamelia; Pan z górki; Akcje bakińskie; Służba; Płaszcz wielkiego Karola; Dzień coraz krótszy, za progiem noc; Na skraju lasu.

55. Ogród pełen cieni. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1985, 300 s.

Zawartość

Zwid; Lombard głosów; Wiedźma-dobrodziejka; Ogród pełen cieni; Zima; Przedsionek.

56. Laura z oddali. [Opowiadania]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 206 s.

Zawartość

Nocą na Słonecznej; Laura z oddali; On revient..., czyli zeznania małodusznego; Milczący świadek; Kwitnące jabłonie; „Na swoich plecach ją wyniosę”.

57. Umykający ślad. [Opowiadania i powieść dla młodzieży]. Warszawa: Zrzeszenie Księgarstwa 1989, 243 s.

Zawartość

Opowiadania z poz. ↑ z wyjątkiem opowiadania Pogoń oraz z poz. ↑.

Omówienia i recenzje

• Ankiety dla IBL PAN ok. 1956, 1978, 1988.

Wywiady

• Dorośli w powiciu. Rozm. H. Zaworska. „Literatura” 1998 nr 10.

Słowniki i bibliografie

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.

Ogólne

Artykuły

• J. Preger: Proza autentycznych problemów. „Trybuna Literacka” 1959 nr 20.

Niedostatecznie

• A. Kijowski: W walce o nową tematykę. „Nowa Kultura” 1950 nr 2 [dot. też: Odzyskany świat].

Go back to position

Odzyskany świat

• O. Jędrzejczyk: Droga pisarskiej przemiany. „Po prostu” 1950 nr 18.

• A. Kijowski: W walce o nową tematykę. „Nowa Kultura” 1950 nr 2 [dot. też: Niedostatecznie].

• J. Preger. „Twórczość” 1950 nr 6 [dot. też: Prosta droga].

Go back to position

Prosta droga

• G. Lasota: Między powieścią a reportażem. „Nowa Kultura” 1950 nr 12.

• J. Preger. „Twórczość” 1950 nr 6 [dot. też: Odzyskany świat].

Go back to position

Godzina zwyciężonych

• H. Bereza: Szansa zwycięstwa. „Twórczość” 1959 nr 10.

Go back to position

Jabłko Parysa

• T. Burek: Rozrachunek z młodością. „Twórczość” 1961 nr 8.

• S. Lichański: Prozaik serc. „Nowe Książki” 1961 nr 6 [dot. też: Stary dom].

Go back to position

Stary dom

• S. Lichański: Prozaik serc. „Nowe Książki” 1961 nr 6 [dot. też: Jabłko Parysa].

Go back to position

Czarne okna

• S. Zieliński: Draka o Pantykę. „Nowe Książki” 1962 nr 6, przedruk w tegoż: Gawędy z pretekstem. Warszawa 1964.

Go back to position

Nadliczbowy

• J. Wyka: Dylemat ludzkiej ofiarności. „Tygodnik Kulturalny” 1964 nr 32.

• S. Melkowski: Obowiązek i uczucie w warunkach wojny totalnej. „Twórczość” 1965 nr 2.

Go back to position

Podmiejska ballada i inne romanse

• J. Pieszczachowicz: Współczesne ballady i romanse. „Twórczość” 1967 nr 4.

• J. Witan: „Miłość nie jedno ma imię”. „Miesięcznik Literacki” 1967 nr 9.

Go back to position

Gry i zabawy

• W. Maciąg: Sprawy ciała i ducha: Nie tylko fajeczka. „Życie Literackie” 1968 nr 44.

• A. Dzieniszewska: Kompozycja na temat starości. „Nowe Książki” 1969 nr 12.

Go back to position

W podróży nocą

• J.Z. Brudnicki: Stopnie upadku. „Nowe Książki” 1970 nr 10.

• M. Sprusiński: Sztuka opowiadań: Nocne szczebiotanie. „Życie Literackie” 1970 nr 2.

Go back to position

Ten chwiejny ląd

• K. Nowicki: Nasze marzenia i szyderstwa: chwiejne lądy prozy. „Życie Literackie” 1971 nr 10.

• S. Melkowski: Kłopoty z nowelistyką. „Miesięcznik Literacki” 1973 nr 11 [dot. też: Wycieczka we dwoje].

Go back to position

Wycieczka we dwoje

• L. Bugajski: Felietonowa eschatologia i solidne rzemiosło. „Twórczość” 1973 nr 3.

• S. Melkowski: Kłopoty z nowelistyką. „Miesięcznik Literacki” 1973 nr 11 [dot. też: Ten chwiejny ląd].

Go back to position

Nie ma ceny na miód akacjowy

• J. Papuzińska: Rzadkością staje się powieść, w której nikt nic nikomu nie ukradł. „Nowe Książki” 1973 nr 15.

Go back to position

Idol

• L. Bugajski: Idol i poeta. „Twórczość” 1975 nr 12.

• B. Dopart: Idol-artysta? „Życie Literackie” 1975 nr 41.

• T.J. Żółciński: Codzienne małe przemijanie. „Nowe Książki” 1975 nr 21.

Go back to position

Czary i oczarowania

• T. Fredro: Czaruje, nęci, przytula. „Kultura” 1976 nr 35.

• E. Kozarzewska: O dawnych i najnowszych opowiadaniach Stanisława Kowalewskiego. „Nowe Książki” 1976 nr 13.

Go back to position

Jutro jeszcze dalej niż dziś

• J. Lewoń: Czyżby konserwatywny dydaktyzm? „Nowe Książki” 1981 nr 8.

Go back to position

Maja

• K. Kuliczkowska: Wiedzieć, jak żyć. „Nowe Książki” 1978 nr 12.

Go back to position

Rykoszet

• A. Myszkowski: Jak się odzwierciedla epoka? „Miesięcznik Literacki” 1980 nr 2.

• J. Termer. „Polonistyka” 1980 nr 1.

Go back to position

Donna Kamelia

• J. Bartnicka: Zaskakująca metafora. „Nowe Książki” 1985 nr 4.

• D.T. Lebioda: Kalki codzienności. „Tygodnik Kulturalny” 1985 nr 43.

Go back to position

Laura z oddali

• A. Czachowska: Słodycz niespełnienia. „Twórczość” 1989 nr 1.

Go back to position

Print