Kotarski Edmund

BIO

Urodzony 7 października 1930 w Bydgoszczy; syn Leona Kotarskiego, rzemieślnika, i Łucji z Kowalskich. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Bydgoszczy, gdzie po wojnie, w 1950, ukończył państwowe gimnazjum i liceum, po czym odbył trzyletnie studia polonistyczne I stopnia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1953-60 uczył w VI Liceum Ogólnokształcącym w Bydgoszczy i równocześnie kontynuował studia; w 1959 uzyskał magisterium. Od 1960 był asystentem w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) w Gdańsku. W tymże roku debiutował artykułem pt. Zjazd w Olsztynie, poświęconym Towarzystwu Literackiemu im. A. Mickiewicza, ogłoszonym w „Pomorzu” (nr 23). Od 1962 publikował recenzje w „Roczniku Gdańskim”. W 1956 ożenił się z Jadwigą Kędziorą, polonistką, w latach późniejszych profesorem historii literatury na Uniwersytecie Gdańskim (UG). W 1958 został członkiem Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza. W 1966 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Publicystyka Jana Dymitra Solikowskiego (promotor profesor Bronisław Nadolski), po czym otrzymał stanowisko adiunkta w WSP w Gdańsku. W 1968 został członkiem Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, w 1969 Towarzystwa Naukowego w Toruniu, a od 1972 Polskiego Towarzystwa Nautologicznego. Od 1968 publikował recenzje w „Pamiętniku Literackim”. Od 1970 pracował w Instytucie Filologii Polskiej (UG), od 1971 na stanowisku docenta. Równocześnie w 1970-73 pełnił obowiązki wicedyrektora Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk, a w 1973-81 jej dyrektora; w 1973-79 był redaktorem rocznika Biblioteki Gdańskiej „Libri Gedanenses”. W 1971 został członkiem komitetu redakcyjnego „Rocznika Gdańskiego”. W 1978 na podstawie rozprawy U progu marynistyki polskiej. XVI-XVII wiek uzyskał stopień doktora habilitowanego. W 1980 objął redakcję „Gdańskich Zeszytów Humanistycznych”, w 1982 wszedł w skład komitetu redakcyjnego kwartalnika „Nautologia”. W latach 1984-1990 pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego UG. W 1987 otrzymał tytuł naukowy profesora. W 1993-2001 był kierownikiem Zakładu Literatury Staropolskiej i Oświeceniowej. W 1995 otrzymał stanowisko profesora zwyczajnego na UG. Za twórczość naukową dostał m.in. nagrodę im. J. Conrada (1978), nagrodę Wojewody Łomżyńskiego (1979), nagrodę Prezydenta miasta Gdańska (1988), dwukrotnie nagrodę Ministra Edukacji Narodowej (1991, 1998) oraz nagrodę naukową miasta Gdańska im. J. Heweliusza (2003). Otrzymał odznaki m.in.: Złotą Odznakę „Zasłużony Pracownik Morza” (1972), „Zasłużony Ziemi Gdańskiej” (1975), „Zasłużony Działacz Kultury” (1976), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1983), „Za Zasługi dla Gdańska” (1988), Medal św. Wojciecha nadany przez Radę miasta Gdańska (2000) oraz Złoty Krzyż Zasługi (1975), Krzyż Kawalerski (1984) i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2001). Mieszka w Gdańsku.

Twórczość

1. „Odprawa posłów greckich” Jana Kochanowskiego. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1969, 103 s. Biblioteka Analiz Literackich. Wyd. nast.: wyd. 2 poprawione Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1991, 93 s.; [wyd. 3] Gdańsk: Wydawnictwo M. Rożak 1994.

2. Publicystyka Jana Dymitra Solikowskiego. Toruń: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1970, 196 s.

Zawartość

I. Uwagi wstępne; II. Sekretarz królewski – senator – pisarz; III. U początków publicystyki Solikowskiego (1564-1572); IV. Publicystyka Solikowskiego w latach 1572-1575; V. „Ad Livones [...] paterna et amica paraenesis”.

See Studies

3. Poezje Jana Andrzeja Morsztyna. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1972, 122 s. Biblioteka Analiz Literackich.

4. O polsko-skandynawskich stosunkach literackich w XVI i XVII wieku. Warszawa 1975, 88 s., powielone. Konferencja „Literatura staropolska a literatury europejskie. (Związki i analogie)”. Zorganizował Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk i Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa 27-29 X 1975. Materiały.

5. U progu marynistyki polskiej. XVI-XVII wiek. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1978 [właśc. 1979], 287 s.

Nagrody

Nagroda im. J. Conrada w 1979.

Zawartość

I. Metaforyka morska: Uwagi wstępne; W piśmiennictwie politycznym; W poetyckich wypowiedziach refleksyjnych; W poezji erotycznej; W wypowiedziach o twórczości literackiej; Funkcje; Marynistyka?. – II. Poetyckie opisy podróży morskich: Periegeza periplous – itinerarium – hodoeporicon; Iter Balticum Jana Kochanowskiego; Między hodoeporiconem a eposem; Poemat podróżniczo-heroiczny; „Nie sadzę się na słowa ni na styl wysoki”; „Oceanus dissociabilis”, lecz... – III. Prozaiczne relacje z podróży morskich: Listy; Diariusze. – IV. „Dulce et decorum est pro patria mori...”: Literackie echa walk o wybrzeże i obecność Rzeczypospolitej na Bałtyku; W kręgu poezji ekscytarzowej; Nad poematem historycznym Samuela Twardowskiego; Zapisy diariuszowo-pamiętnikarskie; Od legendy do panegiryku; Imago militis spiritualis; „Opisanie krótkie zdobycia galery przedniejszej aleksandryjskiej w porcie u Metelliny...”. – V. Publicystyka: Pojęcie publicystyki; Dominium maris Baltici a narodziny publicystyki morskiej; Od „Zdania względem wyboru króla” (1572) do „Dyskursu o podniesieniu wojny inflanckiej z Gustawem” (1624); Wielka debata; „Naszym przodkom wystarczały ryby słone i cuchnące...”.

See Studies

6. Dziedzictwo i tradycja. Szkice o literaturze staropolskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1990, 438 s.

Nagrody

Nagroda Ministra Edukacji Narodowej w 1991.

Zawartość

Literatura staropolska: wyłącznie dziedzictwo czy także tradycja?; Dialogi Mikołaja Reja w perspektywie tradycji literackiej; Uwagi o kształcie teatralnym i sceniczności „Odprawy posłów greckich” [J. Kochanowskiego]; Morze w poezji Jana Kochanowskiego; Poezja Krzysztofa Kaldenbacha w kręgu Orbis Poloni; Staropolska publicystyka polityczna. Rekonesans; Frycza Modrzewskiego koncepcja publicystyki; „Wróżki” Jana Kochanowskiego; Pisma publicystyczne Łukasza Górnickiego; Portrety Wejherów w literaturze staropolskiej; Literacki Gdańsk o postaci Arenda Dickmana; Muza gdańska Janowi Sobieskiemu (1673-1696) [por. Prace edytorskie i redakcyjne poz. ↑]; Literatura polska a literatury skandynawskie od początku XVII wieku. Analogie i homologie; Antyszwedzka literatura propagandowo-perswazyjna z lat 1626-1627; Stereotyp Szweda w literaturze polskiej XVI i XVII wieku.

See Studies

7. Gdańska poezja okolicznościowa XVII wieku. Gdańsk: Instytut Bałtycki 1993, 434 s.

Zawartość

Wstęp. – I. Gdańsk. Miasto i literatura. – II. Gratulatoria i funeralia: In honorem Sigismundi III; In honorem Vladislavi IV; In honorem Ioannis II Casimiri; In honorem Michaelis Korybuthi; In honorem Ioannis III Sobiescii; In honorem Augusti II. – III. Viri Pugnatores. – IV. In honorem Magistratus Gedanensis. – V. Res publica litteraria: Orbis academicus; Hevelius Columbus coeli. – VI. Laus urbis.

See Studies

8. Sarmaci i morze. Marynistyczne początki w literaturze polskiej XVI-XVIII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1995, 348 s.

See Studies

9. Gdańsk literacki. Do końca XVIII wieku. Gdańsk: Mestwin 1997, 206 s.

10. Gdańska poezja okolicznościowa XVIII wieku. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 1997, 429 s.

11. Słownik literatury polskiej. T. 1. Średniowiecze, renesans, barok. [Współautor:] J. Kotarska. Gdańsk: Harmonia 2002, 398 s.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

• Prussia Jana Dymitra Solikowskiego. Z dziejów literatury politycznej polskiego Odrodzenia. „Rocznik Gdański” 1962 s. 179-194.

• O swoistości staropolskiego dzieła publicystycznego. „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne. Historia Literatury” 1965 nr 1 s. 51-72.

• Publicystyka polityczna polskiego Odrodzenia. (Wprowadzenie do problematyki). W: Problemy literatury staropolskiej. Seria 2. Wrocław 1973 s. 271-329.

• Kształtowanie się publicystyki staropolskiej. „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Historia Literatury” 1974 s. 39-58.

• Piśmiennictwo morskie w dobie staropolskiej. (W poszukiwaniu kryteriów). „Libri Gedanensis” 1976 t. 8 s. 1-26.

• Stanisław Karnkowski; Marcin Kromer. W: Zasłużeni ludzie Pomorza XVI wieku. Gdańsk 1977 s. 64-69; 88-93.

• Poemat podróżniczo-heroiczny Marcina Borzymowskiego. „Nautologia” 1978 nr 1 s. 49-61.

• Książka w świecie znaków. „Acta Universitatis Nicolai Copernici” 1979 nr 1100 s. 267-281.

• Über literarische Beziehungen zwischen Polen und Schweden im 16. und 17. Jahrhundert. W: Swedish-Polish literary contacts. Stockholm 1979 s. 33-47.

• Epoka polskiego oświecenia a morze. (Propozycje interpretacyjne). W: Problemy polskiej literatury marynistycznej. Gdańsk 1982 s. 29-82.

• Postać Jana Sobieskiego w twórczości autorów gdańskich. (1673-1696). „Komunikaty Instytutu Bałtyckiego” 1983 nr 35 s. 15-44, przekł. niemiecki: [Przeł.] R. Turczyn, J. Hensel. „Deutsch-Polnisches Jahrbuch”, Brema 1985.

• Publicyści o Gdańsku w przeddzień obrad Sejmu Czteroletniego „Rocznik Gdański” 1983 nr 1 s. 145-166.

• Morze w poezji Jana Kochanowskiego. „Komunikaty Instytutu Bałtyckiego” 1984/1985 z. 38/39 s. 3-24.

• Polska polityczna proza publicystyczna XVI i XVII wieku wobec tradycji retorycznej. W: Retoryka a literatura. Wrocław 1984 s. 57-76.

• Wśród przekładów zachodnioeuropejskiej literatury podróżniczej w Polsce XVIII wieku. „Nautologia” 1984 nr 2 s. 3-20.

• Muza gdańska Janowi Sobieskiemu 1673-1696. W: Muza gdańska Janowi Sobieskiemu 1673-1696. Wrocław 1985 s. 5-56.

See Studies

• Tropem Jana Kochanowskiego. „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Historia Literatury” 1986 nr 10/11 s. 163-174.

• Gdańsk in XVIII century. Polish political journalism. [Przeł.] B. Przybylska. „Studia Maritima”, Wrocław 1987 nr 6 s. 107-134.

• Gdańska poezja imieninowa XVII wieku. „Rocznik Gdański” 1987 s. 49-74.

• Osiemnastowieczne relacje z podróży u brzegów Bałtyku. „Zapiski Historyczne” 1987 z. 2 s. 39-64.

• Orbis academicus w gdańskiej poezji okolicznościowej XVII wieku. „Rocznik Gdański” 1988 z. 1 s. 115-149.

• Teatr i dramat w siedemnastowiecznym Gdańsku. W: Gdańsk teatralny. Historia i współczesność. Gdańsk 1988 s. 8-20.

• Gdańska Rada Miasta w XVII wieku w roli mecenasa. W: Tryumfy i porażki. Warszawa 1989 s. 154-182.

• Proporzec albo Hołd pruski. W: Jan Kochanowski. Interpretacje. Kraków 1989 s. 36-47.

• Viri pugnatores w gdańskiej poezji okolicznościowej XVII w. „Nautologia” 1989 nr 2 s. 3-20.

• Die Gdansker Gratulations – und Trauerschriften in honorem Sigismundi III. W: Relations between Poland and Sweden over the Centuries. Wrocław 1990 s. 105-116.

• O imionnikach XVI i XVII wieku. W: Staropolska kultura rękopisu. Warszawa 1990 s. 93-111.

• Klemens Janicki. W: Pisarze staropolscy. T. 1. Warszawa 1991 s. 377-406.

• Postać Władysława IV w twórczości autorów gdańskich XVII wieku. W: Dzieje Lubelszczyzny. T. 4, cz. 2. Warszawa 1991 s. 45-72.

• Siedemnastowieczne pochwały Gdańska. „Rocznik Gdański” 1992 z. 1/2 s. 5-19.

• Helikon gdański w hołdzie Augustowi II. „Prace Historycznoliterackie Uniwersytetu Gdańskiego” 1993 nr 16 s. 155-166.

• Rektorzy i profesorowie Gimnazjum Gdańskiego w XVII wieku. Rodowód – wykształcenie – kariera. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1993 nr 3 s. 3-32.

• Ikonosfera w kulturze dawnego Gdańska. „Ogród” 1994 nr 2 s. 134-155.

• Martin Opitz. W: Martin Opitz. Antologia. Gdańsk 1994 s. 9-62.

• O gdańskiej poezji rodzinnej XVIII wieku. W: Napis. Tom poświęcony literaturze okolicznościowej i użytkowej. Seria II. Warszawa 1995 s. 19-52.

• Das Rokoko in der Danziger Gelegenheitsdichtung. W: Literatur und Institutionen der literarischen Kommunikation in nordeuropäischen Städten im Zeitraum vom 16. bis zum 18. Jahrhundert. [Przeł.:] E. Kotarski, M. Chojnacka. Gdańsk 1996 s. 62-91, wersja polska: Rokoko w gdańskiej poezji okolicznościowej. „Ruch Literacki” 1997 z. 4 s. 551-563.

• Die Danziger Literatur im 17. Jahrhundert. W: Deutsche Musik im Osten. [Cz.] 8. Musica Baltica. Greifswald 1996 s. 324-340, przedruk w: Stadt und Literatur im deutschen Sprachraum der Frühen Neuzeit. Tübingen 1998 s. 769-785.

• Muza gdańska Stanisławowi Poniatowskiemu. W: Duktem czasów. Opole 1996 s. 111-125.

• W kręgu kultury literackiej miast nadbałtyckich XVI-XVIII wieku. „Przegląd Humanistyczny” 1996 nr 3 s. 51-69.

• Jan Gotfryd Guzowiusz jako tłumacz. Od amplifikacji do redukcji. W: Przekład literacki. Warszawa 1997 s. 171-195.

• Kultura literacka dawnego Gdańska. W: Gdańsk w gospodarce i kulturze europejskiej. Gdańsk 1997 s. 73-115.

• Środowisko autorskie w Gdańsku w XV-XVII wieku. „Gdański Rocznik Kulturalny” 1997 nr 17.

• Wśród uczniowskich i studenckich walet. Z osiemnastowiecznej gdańskiej poezji okolicznościowej. W: Napis. Tom poświęcony literaturze okolicznościowej i użytkowej. Seria 3: 1997 s. 23-72.

• Gdańskie osiemnastowieczne kantaty okolicznościowe – z perspektywy historyka literatury. „Rocznik Gdański” 1998 z. 1 s. 11-38, wersja niemiecka: Danziger Gelegenheitskantaten des achtzehnten Jahrhunderts aus der Perspective des Literaturhistorikers. W: Musica Baltica. Gdańsk 2000 s. 282-314.

• Retoryka dziś. „Studia Bałtyckie Polonistyczne” 1998 t. 1 s. 13-33.

• Funkcje literatury w życiu dawnego miasta. Na przykładzie Gdańska. W: Muzy i Hestia. Wrocław 1999 s. 139-154.

• Epoka baroku w regionie nadbałtyckim. Uwagi o kulturze literackiej. „Barok” 2000 nr 1 s. 21-44.

• Fundacje stypendialne w dawnym Gdańsku. W: Fundacje i fundatorzy w średniowieczu i epoce nowożytnej. Warszawa 2000 s. 101-129.

• Gdańska osiemnastowieczna poezja urodzinowa. W: Literatura. Kultura. Język. Zielona Góra 2000 s. 129-150.

• Kultura literacka siedemnastowiecznego Rewla. W: Barok w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Warszawa 2000 s. 97-116.

• Poezja okolicznościowa i tradycja retoryczna. W: Sarmackie Theatrum. T. 2. Katowice 2001 s. 101-124.

• Retoryka w badaniach nad mediami. Uwagi wstępne. W: Retoryka dziś. Kraków 2001 s. 95-119.

• Instytucje kultury literackiej w miastach nadbałtyckich XVII wieku: Gdańsk – Ryga – Rewel. „Rocznik Gdański” 2002 z. 1/2 s. 61-71.

• Media w przestrzeni sakralnej polskiego średniowiecza. W: Dzieło literackie i książka w kulturze. Katowice 2002 s. 531-546.

• Krajobraz medialny osiemnastowiecznego Gdańska. „Wiek Oświecenia” 2003 t. 19 s. 69-96.

• Literatura skandynawskiego i polskiego baroku. Paralelizmy. W: Barok polski wobec Europy. Warszawa 2003 s. 195-222.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Kto ma państwo morskie... Problemy morza w opinii dawnej Polski. Wybór tekstów, wstęp i objaśnienia: E. Kotarski. Teksty łacińskie tłum. J.D. Solikowski, W. Spasowicz, M. Gurbisz. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1970, 297 s.

See Studies

2. Trzy podróże. Wstęp i objaśnienia: E. Kotarski. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1973, s. 171.

Zawartość

Zawiera utwory T. Grotkowskiego, J. Kochanowskiego, A. Zbylitowskiego.

See Studies

3. Problemy polskiej literatury marynistycznej. Praca zbiorowa pod red. E. Kotarskiego. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1982, 187 s.

4. J. Kochanowski: Tam, gdzie „brzegi burstynem świecą”. [Wiersze]. [Wybór i wstęp:] E. Kotarski. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1984, 124 s.

5. Muza gdańska Janowi Sobieskiemu 1673-1696: Daniel Kałaj: Klimakteryk heroiczny; Jan Łaganowski: Muza polska. Oprac. i przypisy: E. Kotarski. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1985, 130 s.

6. Trzymajmy się morza. Problemy morza w opinii Rzeczypospolitej XVIII wieku. Wyboru tekstów dokonał, wstępem i objaśnieniami opatrzył E. Kotarski. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1985, 428 s.

7. Poetyckie relacje z podróży morskich XVI-XVII wieku. Oprac.: E. Kotarski. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1987, 22 s.

8. Literatur und Institutionen der literarischen Kommunikation in nordeuropäischen Städten im Zeitraum vom 16. bis zum 18. Jahrhundert. [Oprac.:] E. Kotarski we współpracy z M. Chojnacką. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 1996, 188 s.