BIO

Urodzony 1 lipca 1886 w Dąbrowie nad Czarną pod Opocznem; syn Lucjana Kosińskiego, nauczyciela i Marii z Łosiów; siostrzeniec Jana Łosia, profesora filologii słowiańskiej; ojciec Jana Kosińskiego, teatrologa i scenografa. W 1889-1900 mieszkał w Żarnowie, gdzie uczył się w szkole powszechnej. W 1900-05 uczył się w Gimnazjum Edwarda Rontalera w Warszawie; należał do tajnych organizacji młodzieży gimnazjalnej, w 1905 wziął udział w strajku szkolnym. Kontynuował naukę w I Gimnazjum Realnym w Krakowie; maturę zdał w 1906. W tymże roku debiutował tomikiem poetyckim Śród łez... i mgieł. Od 1907 studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, w 1912 uzyskał stopień doktora filozofii na podstawie pracy Euzebiusz Słowacki jako estetyk i teoretyk literatury, napisanej pod kierunkiem profesora Ignacego Chrzanowskiego. W latach 1912-13 pracował jako nauczyciel gimnazjalny w Warszawie. W 1913 ożenił się z Eugenią Chodnikiewiczówną. W latach 1913-14 przebywał na stypendium Kasy im. Mianowskiego w Paryżu, gdzie odbywał studia w zakresie historii i filologii w L'École des Hautes Études. Pierwszą rozprawę naukową pt. Euzebiusza Słowackiego „Uwagi powszechne nad językami, sztuką pisania i postaciami mowy ogłosił w 1914 w „Pamiętniku Literackim”. Po powrocie do kraju pracował od 1914 w szkolnictwie średnim jako nauczyciel języka polskiego, początkowo w szkole prywatnej w Starej Wsi pod Otwockiem (do 1915), następnie w szkołach warszawskich: w Gimnazjum Edwarda Rontalera (1915-18), Gimnazjum im. M. Reja (od 1917) i w Gimnazjum Anieli Wareckiej (1917-24). Równocześnie w 1916-18 współpracował z pismem „Ilustracja Polska. Wieś i Dwór”. W 1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, służąc w pomocniczych oddziałach wojskowych. W 1922 był redaktorem odpowiedzialnym czasopisma „Scena Polska” (nr 1-4). Studia i artykuły ogłaszał m.in. w czasopismach „Jednota” (1926-35), „Zrąb” (1930-32, 1936), „Droga” (zwłaszcza w 1933-35). W 1930-31 był współpracownikiem Komisji do Badań nad Historią Literatury i Oświatą Warszawskiego Towarzystwa Naukowego. W 1930-39 wykładał hymnologię na Wydziale Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego. W 1935 został odznaczony Srebrnym Wawrzynem Polskiej Akademii Literatury. W 1939-40 prowadził wykłady z historii literatury powszechnej na kursach przy Księgarni Gebethnera i Wolffa w Warszawie. W czasie okupacji przebywał nadal w Warszawie i kontynuował pracę pedagogiczną w działającym tajnie Gimnazjum im. M. Reja; w 1941-44 był dyrektorem szkoły. Kontynuował pracę naukową, pisząc tom studiów o Cyprianie Norwidzie i Adamie Mickiewiczu pt. Ессе homo epoki (niewydany). W czasie powstania warszawskiego utracił w pożarze bibliotekę liczącą około pięciu tysięcy tomów. Po upadku powstania przebywał w obozie przejściowym w Pruszkowie, następnie w Krakowie. Po wojnie mieszkał krótko w Krakowie, gdzie uczył w Liceum im. H. Sienkiewicza, po czym w 1945-46 był dyrektorem i nauczycielem języka polskiego w liceum w Mstowie, a następnie od 1946 w Kłobucku, skąd został usunięty w 1952 ze względów politycznych na skutek fałszywych oskarżeń. W tymże roku rozpoczął pracę nad sylwetkami polskich pisarzy politycznych od najdawniejszych po dziewiętnastowiecznych. W 1945 został członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1959). Zmarł 21 maja 1970 w Warszawie.

Twórczość

1. Śród łez... i mgieł. [Wiersze]. Kraków: Gebethner i Sp. 1909, 134 s.

2. Mojżesz. Poemat. Kraków: Gebethner i Wolff 1910, 29 s.

3. Śmierć. Kraków: Nakład autora 1910, 63 s.

4. Hiob. Poemat. Kraków: Gebethner i Sp. 1911, 31 s.

5. Król Jagiełło. Rapsod. Kraków: Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Młodzieży Kształcącej się w Wyższych Zakładach Naukowych im. H. Łopacińskiego 1911, 81 s.

6. Warneńczyk. Duma. Kraków: Nakład autora 1911, 41 s.

7. Chrystus. [Poemat]. Kraków: Gebethner i Sp. 1912, 31 s.

8. Pieśń nad pieśniami. [Wiersze]. Kraków: Gebethner i Sp. 1912, 50 s.

9. Tomasz à Kempis. Poemat. Kraków: Nakład autora 1913, 52 s.

10. Ks. Hugona Kołłątaja uwagi o edukacji narodowej. Warszawa: Nakład autora 1916, 10 s.

11. Myśl i dusza. 1. [Wiersze]. Warszawa: E. Wende 1916, 141 s.

12. O miłości ku Ojczyźnie. O „Księgach Narodu i Pielgrzymstwa Polskiego” Adama Mickiewicza. Warszawa: A. Hurkiewicz 1916 [właśc. 1917], 24 s.

13. Księga minut. [Proza poetycka]. Warszawa: A. Hurkiewicz 1917, 55 s.

14. O poezji Legionów (1914-1916). Ilustracja Polska. Wieś i Dwór 1917 nr 1-4, 6. Wyd. osobne Warszawa: „Ilustracja Polska. Wieś i Dwór” 1917, 100 s.

15. Na Zmartwychwstanie. [Rozważania]. Warszawa: [b.w., drukarnia W. Łazarski] 1918, 90 s.

16. Król i kaznodzieja. Zygmunt III i ks. Piotr Skarga. Warszawa: Polskie Towarzystwo Krajoznawcze 1919, 23 s.

17. Legenda pojednania. [Proza poetycka]. Warszawa: W. Łazarski 1919, 143 s.

18. Pisarze polityczni i historyczni do wieku XIX. Cz. 1. Do wieku XVI; Cz. 2. Wiek XVI do pierwszego bezkrólewia. Warszawa: M. Arct 1919, 1929, 106 + 247 s.

Wyd. osobne fragmentów pt. Szermierze poprawy Rzeczypospolitej. (Rej, Modrzewski, Orzechowski, Górnicki). Warszawa: M. Arct 1920, 99 s.

19. Co powiedzieć dzieciom o Mickiewiczu. [Warszawa:] Kursy Polskiej Macierzy Szkolnej dla nauczycieli i nauczycielek ludowych [1921], 10 s.

20. Zamojski jako rokoszanin. Szkic z dziejów literatury rokoszu Zebrzydowskiego. Zamość: Z. Pomarański 1921, 81 s.

21. O więźbę duszy. Przemówienie przy rozdaniu świadectw maturalnych w Gimnazjum im. M. Reja dn. 17 VI 1923 r. Warszawa: Gimnazjum im. M. Reja 1923, 16 s.

22. Stanisław Witkiewicz. Człowiek i patriota. Warszawa: Ignis 1924, 192 s.

23. Poglądy religijno-moralne Stanisława Witkiewicza. Warszawa: Drukarnia Praca [1925], 13 s.

24. Św. Franciszek z Assyżu w ideologii Stanisława Witkiewicza. Warszawa: Księgarnia G. Szylinga 1925, 50 s.

25. Bibliografia Stanisława Witkiewicza. [Współautor:] T. Korniłowicz. Warszawa: Związek Polskich Nauczycieli Szkół Powszechnych 1927, 11 s.

26. Witkiewicz i Tatry. Jednota 1927 nr 5, 7-12. Wyd. osobne Warszawa: [b.w.] 1927, 75 s.

27. Stanisław Witkiewicz. Próba charakterystyki człowieka i myśli. Warszawa: Biblioteka Polski 1928, 542 s.

Zawartość

I. Z życia i działalności Stanisława Witkiewicza; II. Estetyka Stanisława Witkiewicza; III. Witkiewicz jako pisarz społeczny i polityczny; IV. Witkiewicza poglądy religijno-moralne.

28. Szermierze sztuki uspołecznionej. (Tołstoj, Morris, Ruskin). Warszawa: [b.w.] 1928, 76 s.

29. Drogi religijne w literaturze polskiej. Jednota 1930 nr 2, 4-6. Wyd. osobne Warszawa: [b.w.] 1930, X, 55 s.

30. Jan Kochanowski. Warszawa: Księgarnia J. Lisowskiego 1931, 182 s.

31. Józef Piłsudski a romantyzm. Odczyt wygłoszony w Gimnazjum im. M. Reja dn. 18 III 1931. Warszawa: Gimnazjum im. M. Reja 1931, 28 s.

32. Golgota czy Monsalwat? (Wspomnienie pośmiertne o Lucjanie Kosińskim). Warszawa: Głos Ewangelicki 1932, 16 s.

33. Z dziejów średniowiecznej hymnologii polskiej. (Do Kancjonału Seklucjana). Jednota 1932 nr 2, 3, 4, 7-12, 1933 nr 2, 3, 5. Wyd. osobne Warszawa: Libraria Nova 1932, 165 s.

34. Jana Dymitra Solikowskiego „Wizerunek utrapionej Rzeczypospolitej Polskiej. (Facies perturbatae et afflictae Reipublicae Polonae 1564). Warszawa: Kasa im. Mianowskiego 1933, 104 s.

35. Wizja dziejowa dawnej Polski u Wyspiańskiego. Warszawa: Droga 1933, 54 s.

36. Syntezy literackie. Jednota 1934 nr 7-11. Wyd. osobne Warszawa: [b.w.] 1934, 63 s.

Zawartość

Rozwój języka literackiego w Polsce; Jan Kochanowski; Pisarze polityczni XVI wieku; Literatura epoki stanisławowskiej.

37. Za murami Elsynory. Studia o Wyspiańskim. Warszawa: Rój 1935, 272 s.

Zawartość

Stanisława Wyspiańskiego wizja dziejowa dawnej Polski; Powstanie listopadowe w wizji dziejowej Polski Wyspiańskiego; Wyspiański, romantyzm i Mickiewicz; Wawel w ideologii Wyspiańskiego; Stanisław Wyspiański – prawda życia i śmierci (od indywidualizmu do uniwersalizmu poety); „Veni Creator” jako hymn uniwersalizmu Wyspiańskiego.

38. Józef Piłsudski a literatura polska. Zrąb 1936 nr 2, 3/4. Wyd. osobne Warszawa: Stowarzyszenie Uczestników Ruchu Niepodległościowego „Zarzewie” 1937, 31 s.

39. Stanisław Długosz. Charakterystyka twórczości poetyckiej. Warszawa: Stowarzyszenie Uczestników Ruchu Niepodległościowego „Zarzewie 1937, 31 s.

40. Romantyzm, mesjanizm i Wiosna Ludów. T. 1. [Monografia]. Powst. ok. 1943, maszynopis 242 s.

Autor podpisany: Jan Dąbrowa; maszynopis w Archiwum „Wisły” w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza w Warszawie.

41. Historia literatury powszechnej i polskiej. Cz.1 Literatura starożytna. Cz. 2. [Średniowiecze]. Warszawa: 3-letnie Zawodowe Kursy Księgarstwa przy Związku Księgarzy Polskich 1947, 58 + 150 s. Wyd. nast. pt. Historia literatury powszechnej i polskiej na tle dziejów kultury. Oprac. dydaktyczne: J. Nowakowski. Rok I. Tamże 1947, 75 + 77-155 s. powielone [28 wykładów w 12 z.].

42. Pożegnanie Długosza. [Utwór dramatyczny]. Powst. przed 1947. Prapremiera: Kłobuck, Gimnazjum i Liceum w Kłobucku wiosna 1947. Druk fragmentów w: Jesteśmy i pamiętamy. Kłobuck 1994 s. 39-52.

43. Bolesław Chrobry. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1942-1955. Prapremiera jako przedstawienie dyplomowe studentów Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach: Kielce, Teatr im. Żeromskiego 1993.

Autor podpisany pseudonimem: Jan Dąbrowa.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Euzebiusza Słowackiego „Uwagi powszechne nad językami, sztuką pisania i postaciami mowy. Pamiętnik Literacki 1914 s. 129-150.
Stanisław Witkiewicz i styl zakopiański. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum im. M. Reja. Warszawa 1927 s. 221-231.
Wychowanie obywatelskie a nauka historii literatury w szkole średniej. Zrąb 1930 nr 2 s. 188-209.
Oblicze polityczne dziejopisarstwa polskiego wieków średnich. (Do wieku XV-go). Zrąb 1932 nr 11 s. 3-30.
Rozwój idei państwa od Platona do humanizmu. Zrąb 1932 nr 9 s. 25-42.
Cypriana Norwida „Sen Prometowy. Droga 1933 nr 11 s. 960-977.
Wizja Józefa Piłsudskiego. Droga 1935 nr 5 s. 405-416.
Problematyka historii literatury polskiej. [Fragment]. Zrąb 1936 nr 1 s. 26-50.
Drogi staropolskiej literatury politycznej. Przegląd Humanistyczny 1961 nr 1 s. 37-62.

Utwory niepublikowane

• Utwory sceniczne dla teatrów szkolnych pisane w 1942-1955 pod pseudonimem Jan Dąbrowa, przechowywane w Towarzystwie Miłośników Ziemi Kłobuckiej [wg informacji w: Jesteśmy i pamiętamy. Kłobuck 1994]: Bolesław Krzywousty; Bolesław Śmiały; Bolesław Wstydliwy; Legenda; Legenda Mstowska; Modrewiana. [Trylogia]. Powst. 1953; Zygmunt August. Powst. 1954.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Vade mecum. [Antologia cytatów z literatury polskiej]. Zebrał K. Kosiński. Warszawa: A. Hurkiewicz 1917, 181 s.
Autor podpisany: Kaz. Kos.
2. J. Piłsudski: Pisma wybrane. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył K. Kosiński. Warszawa: Biblioteka „Zrębu 1932, 271, VIII s. Wyd. 2 rozszerzone tamże 1934, XXI, 346 s.
3. Przemiany. [Współautor: L. Rygier]. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1937-1938.

Książka polska dla 1 klasy gimnazjalnej. 1937, 313 s.

Książka polska dla 2 klasy gimnazjalnej. 1938, 381 s.

4. S. Witkiewicz: Wybór pism. T. 1. W promieniu zagadnień sztuki; T. 2. W okolu Tatr. Wyboru dokonał [i przedmową opatrzył] K. Kosiński. [Warszawa:] 1939, 134 + 134 s.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
• „Rocznik Literacki 1970” wyd. 1972 (J.Chudek).
Biogramy uczonych polskich. Cz. 1. Wrocław 1983.
Słownik badaczy literatury polskiej. T. 2. Łódź 1998 (J. Starnawski).

Ogólne

Książki

Jesteśmy i pamiętamy. Kazimierzowi Kosińskiemu w hołdzie. Kłobuck: [b.w.] 1994, 95 s. [tu m.in.: J. Borkowski: Kalendarium życia i twórczości K. Kosińskiego].

Artykuły

S.R. Dobrowolski: Piękny człowiek. Stolica 1971 nr 38, przedruk w tegoż: Miłe złego początki. Szczecin 1984.
Z. Libera: Kazimierz Kosiński. W tegoż: Uczeni i nauczyciele. Warszawa 1995.

Mojżesz

J. Relidzyński: Z literatury. Bluszcz 1910 nr 37.

Warneńczyk

W. Gostomski. „Książka1912 nr 12.

Stanisław Witkiewicz. Człowiek i patriota

K.L. Koniński: Zagadnienia kultury narodowej. Przegląd Warszawski 1925 nr 46.

Stanisław Witkiewicz. Próba charakterystyki

P. Hulka-Laskowski: Książka o Stanisławie Witkiewiczu. Jednota 1928 nr 4.
J. Jodłowski: Ewangelista wiary Kazimierz Kosiński. Głos Literacki 1928 nr 22/24.
L. Rygier: Uczyć myśleć o rzeczach wielkich. Głos Prawdy 1928 nr 239.
W. Borowy. „Slavische Rundschau”, Praga 1929 nr 5.

Drogi religijne w literaturze polskiej

M.A.Droga1931 nr 3.

Jan Kochanowski

P. Hulka-Laskowski: Książka o Janie Kochanowskim. Jednota 1931 nr 6.

Józef Piłsudski a romantyzm

Z. Polanowski. „Droga1931 nr 11.

Jana Dymitra Solikowskiego „Wizerunek utrapionej Rzeczypospolitej Polskiej”

l. Chrzanowski. Nowa Książka 1934 nr 4.
A. Drogoszewski. „Polonista1934 nr 1/2.

Bolesław Chrobry

Yeti: Juweniliowe Spotkanie z Melpomeną. Gazeta Kielecka 1993 nr 97.

Przemiany

K. Czachowski. „Nowa Książka1936 nr 3.
J. Kulczycka-Saloni: Nowe czytanki na klasę I gimnazjum. Polonista 1938 nr 2.

S. Witkiewicz: Wybór pism

M. Treter. „Nowa Książka1939 nr 6.