KORZENIEWSKI Bohdan

Urodzony 12 kwietnia 1905 w Siedlcach; syn Józefa Korzeniewskiego, urzędnika sądowego, i Stanisławy z Borellów, nauczycielki. W 1915 ewakuowany wraz z rodziną z Siedlec przebywał do 1918 u krewnych w Leszewie w okolicach Orszy. Po powrocie do Siedlec wiosną 1918, uczęszczał do Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego im. S. Żółkiewskiego; brał czynny udział w działalności kół samokształceniowych oraz redagował szkolną gazetkę „Ku światłu”. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej, w 1920 zgłosił się jako ochotnik do wojska; nie uczestniczył czynnie w walkach z powodu choroby (tyfus). W 1925 zdał maturę i rozpoczął studia w zakresie filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim (UW), w 1930 uzyskał magisterium. W czasie studiów był członkiem Akademickiego Związku Młodzieży Socjalistycznej. W 1931-32 odbywał przeszkolenie w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Śremie. W 1932 współredagował pismo „Podchorążak,” a także przygotowywał artykuły do nowo powstającego pisma „Znak” oraz pisywał recenzje teatralne do jednego z pism akademickich. Od 1932 pracował w Bibliotece Narodowej i zorganizował tam oddział teatralny. W 1933 otrzymał stypendium Funduszu Kultury Narodowej i przez rok przebywał w Paryżu, prowadząc studia nad teatrem XVIII wieku. W tym czasie odbył również podróż do Berlina, Szwajcarii i Włoch. Po powrocie do kraju podjął pracę w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej (PIST) w Warszawie, gdzie wykładał historię teatru polskiego, początkowo na Wydziale Aktorskim, a następnie na Wydziale Reżyserii. Był recenzentem teatralnym czasopism literackich: „Pion” (1934-36) i „Skamander” (1936-39), recenzje zamieszczał także w „Wiadomościach Literackich” (1938-39). W 1935 ożenił się z Ewą Rostkowską, polonistką. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Warszawie, pracując w Bibliotece UW. Był członkiem Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), a następnie Armii Krajowej (AK). Od października 1939 wykładał w podziemnym PIST. W 1940 redagował konspiracyjny dwutygodnik „Polska walczy” i od tego roku kierował jako pracownik Oddziału VI Biura Informacji i Propagandy Związku Walki Zbrojnej (od 1942 AK) komórką teatralną w Kierownictwie Walki Cywilnej. Współpracował z Departamentem Oświaty Delegatury Rządu na Kraj i w porozumieniu z tą jednostką organizował ruch oporu wśród artystów. 17 września 1940 został aresztowany w obławie na Żoliborzu i wysłany transportem do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Zwolniony 21 października dzięki interwencji Wilhelma Wittego, komisarycznego kierownika Staatsbibliothek Warschau (za wstawiennictwem Juliana Pulikowskiego). W 1941-44 jako członek Tajnej Rady Teatralnej (od sierpnia 1940; wraz z Edmundem Wiercińskim, Leonem Schillerem, Andrzejem Pronaszką) wnosił m.in. do tajnego sądu Rzeczypospolitej sprawy przeciw ludziom teatru współpracującym z Niemcami. 1 sierpnia 1941 podjął pracę magazyniera w Bibliotece Uniwersyteckiej (I Oddział Biblioteki Państwowej – Staatsbibliothek Warschau) i pracował w niej do końca powstania warszawskiego. W październiku 1943 objął opiekę nad tajnym Teatrem Wojskowym, utworzonym przez Biuro Informacji i Propagandy AK. W czasie powstania warszawskiego przebywał na terenie Biblioteki UW. Po upadku powstania należał do zespołu, który na podstawie warunków kapitulacji ratował biblioteki warszawskie. Po wyzwoleniu Warszawy w styczniu 1945, wraz z profesorem Wacławem Borowym zajmował się ochroną ocalałych zbiorów Biblioteki UW. W maju 1945 podjął wyprawę do Wielkopolski w celu odzyskania wywiezionych z Warszawy zbiorów bibliotecznych. Wraz z profesorem Witoldem Jabłońskim rewindykował zbiory bibliotek warszawskich z miejscowości Goerbitsch pod Frankfurtem nad Odrą. Następnie przeniósł się do Łodzi, gdzie podjął wykłady z historii teatru w PIST. W 1945 został członkiem Związku Artystów Scen Polskich (ZASP) (tu m.in. od 1946 pełnił funkcję członka Sądu Centralnego II instancji, od 1947 członka Naczelnej Rady Artystycznej, później – do 1948 – jej przewodniczącego). W 1945-46 był kierownikiem literackim łódzkiego Teatru Wojska Polskiego oraz współorganizatorem jego Sceny Poetyckiej. W 1946 wszedł w skład Komitetu Doradczego przy Departamencie Teatru Ministerstwa Kultury i Sztuki (w następnych latach był wielokrotnie członkiem różnych rad i komitetów przy tym ministerstwie). Po przekształceniu PIST w 1946 w Państwową Wyższą Szkołę Teatralną (PWST) był współtwórcą programu nauczania. W 1946-48 pełnił funkcję zastępcy rektora i dziekana Wydziału Dramaturgicznego. W 1947 doktoryzował się na podstawie rozprawy pt. Wojciech Bogusławski w latach powstawania Teatru Narodowego (promotor profesor Julian Krzyżanowski). W tymże roku wszedł w skład redakcji miesięcznika „Teatr”. W 1948 debiutował jako reżyser, wystawiając Szkołę żon Moliera na scenie Teatru Kameralnego w Łodzi. W tymże roku powrócił do Warszawy. Kontynuował pracę w PWST w Warszawie, wykładając historię teatru, zasady krytyki teatralnej i reżyserię; w 1950-52 i 1956-75 był dziekanem Wydziału Reżyserskiego. Równocześnie w 1949-52 pracował jako reżyser w Teatrze Polskim w Warszawie. W 1952 został głównym reżyserem Teatru Narodowego w Warszawie. W 1954 był ze swoimi inscenizacjami na Festiwalu Teatru Narodów w Paryżu. 31 października 1954 zrezygnował ze stanowiska głównego reżysera Teatru Narodowego. W 1954-56 był członkiem międzynarodowego komitetu redakcyjnego włoskiego pisma „Arena” oraz współpracował jako autor haseł z włoską Enciclopedia dello Spettacolo. W 1955 został przewodniczącym Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI; funkcję tę pełnił do 1970, następnie był jego prezesem honorowym). W czerwcu 1955 został formalnie przeniesiony z Teatru Narodowego do Teatru Polskiego Arnolda Szyfmana. W 1955 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego, przyznany przez Centralną Komisję Kwalifikacyjną dla Pracowników Naukowych. W 1956 był delegatem Polski na wielotygodniowy festiwal chińskich sztuk współczesnych i podróżował po Chinach; przewodniczył także delegacji polskiej na międzynarodowym zjeździe historyków teatru w Londynie. W 1956 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W tymże roku został redaktorem naczelnym „Pamiętnika Teatralnego”. W 1957 wystawił swoje inscenizacje na Festiwalu Teatru Narodów w Londynie. W 1957-69 był członkiem komitetu wykonawczego ITI w Paryżu i członkiem redakcji kwartalnika „Le Théâtre dans le Monde”, wydawanego w Brukseli. W 1964-77 wchodził w skład Rady Naukowej Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk. W październiku 1966 został powołany przez ministra kultury i sztuki na stanowisko przewodniczącego Państwowej Komisji Weryfikacyjno-Egzaminacyjnej dla Reżyserów Dramatu. W 1975 otrzymał nagrodę Fundacji A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku. W tymże roku przeszedł na emeryturę. W kwietniu 1981 został powołany do Rady Artystycznej reaktywowanego ZASP, z której ustąpił w październiku 1982. W grudniu 1981 należał do Komitetu Organizacyjnego Kongresu Kultury Polskiej. Po śmierci pierwszej żony zawarł w 1984 związek małżeński z Anną Kuligowską, historykiem teatru. W 1987 został przewodniczącym Kapituły „Złotego Wawrzynu Grzymały” – odznaczenia przyznawanego corocznie wybitnym ludziom teatru. W kwietniu 1990 został powołany do Rady Teatru przy Ministrze Kultury i Sztuki, a w 1991 do Rady Artystycznej Instytutu Teatru Narodowego. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Rady Kultury i Rady Naukowej Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1953) i Krzyżem Oficerskim (1954) Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi (1955), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1958), francuskim L'Ordre des Arts et des Lettres (1964). Zmarł 5 września 1992 w Warszawie; pochowany na cmentarzu komunalnym w Piasecznie.