BIO
Urodzony 9 stycznia 1907 w Kijowie. Dzieciństwo spędził w Kijowie. W 1921 na polecenie matki przedostał się do Warszawy, gdzie po ukończeniu gimnazjum, podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. W tym czasie zaczął komponować piosenki dla teatrzyku Qui Pro Quo w Warszawie. W 1929 związał się jako autor piosenek i tekstów rewiowych z warszawskim Teatrem Nowości Konrada Toma, któremu zawdzięczał pseudonim Ref-Ren (używany odtąd stale w twórczości literackiej i teatralnej). Rozpoczął też działalność aktorską w objazdowym teatrzyku Dobrowolskiego i Cieleckiego. Ożenił się z Niną Oleńską, aktorką. W 1934 był współzałożycielem rewiowego teatrzyku objazdowego Wesoły Murzyn. Wybuch II wojny światowej zastał go we Lwowie, gdzie po zajęciu miasta przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, zorganizował zespół aktorski złożony z artystów przybyłych z Warszawy, który występował w kinoteatrze Stylowy. Po zamknięciu teatrzyku ze względów politycznych, związał się z amatorską orkiestrą lwowskich kolejarzy, wraz z którą udał się na tournée po Związku Radzieckim. W czerwcu 1941 przebywał w Moskwie, skąd wraz z żoną udał się do Taszkentu, a w grudniu 1941 dotarł do ośrodka zbiorczego Armii Polskiej w Tockoje. Wstąpiwszy do wojska, zorganizował Czołówkę Teatralną 10. Dywizji Piechoty, która w lutym 1942 wystawiła napisaną przez niego rewię Made in Tock. Z Armią Polską przeszedł na Bliski Wschód. Kierował Czołówką Teatralną Armii Polskiej na Wschodzie (APW; później Czołówka Rewiowo-Muzyczna APW), z którą występował kolejno w Iraku, Palestynie i Egipcie. Był autorem licznych pieśni żołnierzy APW (m.in.: Coś ty za jeden, Naprzód lwowskie dzieci, Orły do lotu,Polskie serce) i tekstów rewiowych. W 1944 objął kierownictwo Teatru Żołnierza „Polska Parada” (w skład którego weszła Czołówka). Brał udział w bitwie o Monte Cassino, po której napisał tekst piosenki Czerwone maki na Monte Cassino. Po zakończeniu wojny przebywał początkowo nadal we Włoszech, gdzie Czołówka została w maju 1945 podporządkowana Samodzielnej Sekcji Widowiskowo-Artystycznej z siedzibą w Fermo. W 1946 zamieszkał w Londynie. W następnych latach prowadził własny teatr o nazwie Teatr Komedii Muzycznej Ref-Rena (później Teatr Rewii Ref-Rena, Teatr Ref-Rena), w którym wystawiał też liczne utwory sceniczne i rewie własnego autorstwa. Współpracował nadto z sekcją polską radia francuskiego w Paryżu (1951-52), a także z wydawanym w Londynie dwutygodnikiem humorystyczno-satyrycznym „Pokrzywy” (1953-54); wiersze i prozę publikował też w innych czasopismach emigracyjnych. W 1961 został prezesem Związku Artystów Scen Polskich za Granicą z siedzibą w Londynie. W 1965-66 wraz z emigracyjnym Teatrem Ref-Rena objechał ośrodki polskie w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, a następnie kontynuował występy w Londynie. W 1970 osiadł na stałe w Chicago, gdzie założył Kabaret Ref-Rena. Odznaczony przez rząd emigracyjny w Londynie Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta (1975). Zmarł 12 września 1991 w Chicago.
Twórczość
Wszystkie utwory publikowane pod pseudonimem Ref-Ren.
1. Piosenki z plecaka Helenki. (Z nutami). Część nutową oprac. I. Rozengart. Rzym: Nakład autora 1946, 172, [20] s.
2. Batiary czyli lwowskie rozmówki Jóźka, Mińcia i cioci Badylakowej. Cykl audycji nadanych przez Radio Paryż. London: [Nakład autora] 1952, 31 s.
3. Piosenki Ref-Rena. London: [Nakład autora ok. 1955], 53 s.
4. Wolna piosenka. Poemat o wolnej piosence. [London: Nakład autora ok. 1957], 39 s.
5. Serce na dłoni. Wiersze i piosenki. Londyn: [Nakład autora] 1958, 57 s.
6. [Trzydzieści] 30 lat piosenki i 30 słów o świni. Londyn: [Nakład autora] 1959, 45 s.
7. Historia „Czerwonych maków”. Londyn: Nakład autora 1961, 71 s., nuty.
8. Kujawiaki i mazurki. Teksty i muzyka F. Konarski. Londyn: [Nakład autora] 1961, 20 s.
9. Taka sobie Helenka F. Konarski. (Kartka z pamiętnika). Londyn: Nakład autora 1963, 50 s.
10. Wesołe i smutne. Londyn: Nakład autora 1965, 53 s.
11. Miłość w moim życiu. Londyn: Nakład autora 1967, 52 s.
12. Stanisław Smolak, artysta niezwykły. [Cross Village, USA:] J. Smolak 1970, 31 s.
13. [Trzydzieści] 30 lat pracy artystycznej poza krajem Ref-Rena i Niny Oleńskiej. [Współautorka:] J. Konarska. Przedmowa: J. Bielatowicz. Chicago 1972, [82] s.
14. Wiersze sercem pisane... Chicago: [Nakład autora], Druk Hollywood Press 1972, 372 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Chicago 1988; [wyd. 3] Olszanica: Bosz 1998, 167 s.
Zawartość
15. Twarze z gutaperki. Nowele. Winnipeg [Kanada]: Polskie Wydawnictwo Czas 1980, 144 s.
Zawartość
16. Wiersze sercem pisane... ciąg dalszy. Vol. 2. Przedmowa: J. Mroczkowski. [Stany Zjednoczone:] Ref-Ren Publication 1995, 286 s.
Wydania osobne tekstów pieśni i piosenek z nutami, m.in.
Rewie, komedie muzyczne, widowiska, m.in.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1974.
