BIO

Born on 6 October 1964 in Lodz into a family of doctors. She attended Grammar School No. 24 in Lodz, completing her advanced secondary education in 1983. She then studied philosophy at the Jagiellonian University (UJ) in Krakow. She made her debut as a writer with the poem Osip Mandelsztam (Osip Mandelstam), which was published in 1987 in the Krakow-based periodical "bruLion" (no. 2/3), which was not subject to censorship. She made her debut as a prose writer in the same publication in 1990 with the piece "…ątku nic" ("...inning nothing"; no. 13), which she wrote in 1989. She continued to publish in "bruLion" into 1991. She also published poetry in the periodical "Czas Kultury" (1988-89) and "Tumult" (1988). She graduated with a master's degree in 1988 from UJ and subsequently worked at an art school in Torun. She left for Paris the same year with her husband Cezary Michalski, the Polish studies scholar and activist associated with the pacifist movement Freedom and Peace (Wolność i Pokój). He is now a prose writer and journalist. Gretkowska continued her education in France, studying medieval anthropology at École des Hautes Ětudes en Sciences Sociales. She made a living working in a shoe factory and in a factory producing cassette tapes. She worked as secretary to Józef Czapski in 1992. She and her husband were involved in transporting printing equipment intended for the political opposition in Poland. She published poems in the "Przegląd Polski" supplement of the New York-based newspaper "Nowy Dziennik" (1988 and 1990). She divorced her husband in 1991. For several years, she was in a relationship with the film director Andrzej Żuławski (she included memories of this time in her novel Trans). She worked for Radio France Internationale (RFI) in 1993 before returning to Poland. She became deputy editor-in-chief and then literary director of the Polish edition of the monthly magazine "Elle" between 1994 and 1996/97, where she published the cycle "Bogowie z wami" (Gods be with you) in 1997. She also published columns, articles and prose pieces in the "Ex Libris" supplement of the newspaper "Życie Warszawy" (1993-94 and 1996), as well as in the periodicals "Twój Styl" (1994, 2000, and 2002; including the regular column Szkice na jedwabiu [Sketches on Silk] in 2002), "Polityka" (1995), "Wprost" (1997-99, 2001-02, and 2010), "Newsweek Polska" (2012), "Cosmopolitan", "Machina", and "Cogito". She also published erotic drawings in the Polish edition of "Playboy". She moved to Stockholm, Sweden, in 1997. She entered into a relationship with the sociologist, therapist and writer Piotr Pietucha. They returned to Poland in 2001 with their new-born daughter Pola. Gretkowska described her experiences of pregnancy in the novel Polka. In 2005/06, she published the regular column Gretkowska sukcesywnie (Successive Gretkowska) in the monthly "Sukces". She was sacked by the periodical owing to a controversial article on Lech and Jarosław Kaczyński, which the editorial board cut from the magazine. In 2006 she co-founded the Women's Party (Partia Kobiet), which emerged from the feminist social movement "Polska jest kobietą" (Poland is a Woman). She was party leader until October 2007, when she resigned a few days after an unsuccessful parliamentary election campaign. She remained honorary leader of the party. She was declared Fenomen 2006 (Phenomenon of 2006) by the weekly magazine "Przekrój", while readers of the daily "Gazeta Wyborcza" voted her Polish woman of the year in 2007. Alongside Prof. Maria Janion, she led the jury of the competition to design a memorial to the Polish mother (Pamiętnik Matki Polki) in 2008. She spent a year on a fellowship at the University of California, Berkeley in 2013/14. She continues to write works of literature while remaining active in campaigning for women's rights and civil liberties. She lives in Ustanów, near Warsaw.

Twórczość

1. My zdies’ emigranty. [Powieść]. Wstęp: Cz. Miłosz. Kraków: Wydawnictwo X 1991, 120 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: W.A.B. 1995, wyd. 3 poprawione tamże 1999.

Przekłady

rosyjski

My zdes’ èmigranty. Wyd. łącznie z poz. pt. My zdes’ èmigranty; Parižskoe taro. Moskva 2004.

serbski

Mi smo emigranti. [Przeł.] M. Markić. Beograd 2002.

2. Tarot paryski. [Powieść]. Kraków: Oficyna Literacka 1993, 112 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: W.A.B. 1995, wyd. 3 poprawione tamże 1999.

Przekłady

francuski

Le tarot de Paris. [Przeł.:] M. Bouvard, É. Pellet. Paris 1997.

rosyjski

Parižskoe taro.Wyd. łącznie z poz. pt. My zdes’ èmigranty; Parižskoe taro. Moskva 2004.

3. Kabaret metafizyczny. [Powieść]. Rysunki: M. Raczkowski. Warszawa: W.A.B. 1994, 111 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1995, wyd. 3 poprawione tamże 1999.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta O. Miłaszewska. Wydawnictwo Propaganda 2008, 1 płyta w formacie mp3.

Przekłady

fiński

Metafyysien kabaree. [Przeł.] T. Kärkkäinen. Helsinki 2001.

hiszpański

Cabaret Metafisico. [Przeł.:] Á. Nowicka, E. Gavarró. Barcelona 2000.

rosyjski

łącznie z opowiadaniami z poz. : Metafizičeskoe kabare. [Przeł]. E. Ănus. Sankt-Peterburg; Moskva 2003.

ukraiński

Metafizične kabare. [Przeł.] A.S. Pavlišina. Harkiv 2005.

węgierski

Metafizikai kabaré. [Przeł.] F. Nánay. Budapest 2004.

Adaptacje

teatralne

Kabaret metafizyczny. Adaptacja i reżyseria: J. Zembrzuski. Wystawienie: Bydgoszcz, Teatr Polski 1995.

4. Podręcznik do ludzi. Tom 1 i ostatni – Czaszka. [Powieść]. Warszawa: Beba Mazeppo Company 1996, 187 s. Wyd. 2 poprawione bez podtytułu Warszawa: W.A.B. 1999.

Przekłady

węgierski

Kézikönyv az emberekhez. [Przeł.] L. Pálfalvi. Budapest 2000.

5. Szamanka. [Scenariusz filmowy]. Reżyseria: A. Żuławski. Ekranizacja (Polska-Francja) 1996.

6. Namiętnik. [Opowiadania]. Warszawa: W.A.B. 1998, 140 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1999, wyd. 3 2007, wyd. 4 2008.

Zawartość

Sandra K. [por. poz. ]; Latin lover; Namiętnik; Mur; Ikona.

Przekłady

rosyjski

Wyd. łącznie z poz.pt. Metafizičeskoe kabare. Roman, rasskazy. [Przeł]. E. Ănus. Sankt-Peterburg; Moskva 2003.

ukraiński

Pristrasnij kohaneć. [Przeł.] A.S. Pavlišina. Harkiv 2005.

węgierski

Szenvedélynapló. [Przeł.:] G. Keresztes, L. Pálfalvi. Budapest 2002.

7. Światowidz. Warszawa: W.A.B. 1998, 186 s.

Zawartość

Zawiera reportaże z podróży, m.in. do Indii i Nepalu.

8. Miasteczko. [Scenariusz odcinków 1-59 serialu telewizyjnego; współautor:] P. Pietucha. Reżyseria: M. Brodzki, T. Hynek (odcinek 1-32), M. Wojtyszko (odcinek 33-59). Telewizja TVN 2000-2001.

9. Sandra K. [Spektakl telewizyjny]. Prapremiera telewizyjna: Reżyseria: M. Zmarz-Koczanowicz. Telewizja Polska 2000. Por. poz. .

10. Silikon. [Felietony i wywiady]. Warszawa: W.A.B. 2000, 185 s.

Wybór felietonów drukowanych w różnych czasopismach od 1989.

11. Polka. [Powieść]. Warszawa: W.A.B. 2001, 345 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Warszawa: Libros 2002; wyd. 3 Warszawa: W.A.B. 2007, wyd. 4 tamże 2012.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta E. Pejko. Wydawnictwo Propaganda 2008, 1 płyta w formacie mp3.

Nagrody

Nominacja do Nagrody Literackiej Nike 2001.
Utwór w formie dziennika.

Przekłady

niemiecki

Polka. [Przeł.] P. Schulz. München 2004.

rosyjski

Pol’ka. [Przeł.] I.E. Adel’gejm. Moskva 2003.

ukraiński

Pol’ka. [Przeł.] O. Krasuk. Kiïv 2005.

12. Sceny z życia pozamałżeńskiego. [Opowiadania]. Autorzy: M. Gretkowska, P. Pietucha. Warszawa: W.A.B. 2003, 396 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2005, wyd. 3 2007, wyd. 4 2011.

Zawartość

Tu M. Gretkowskiej: Belladonna, s. 5-199.

Przekłady

rosyjski

Sceny iz vnebračnoj žizni. [Przekł. opowiadania Belladonna:] A.S. Pavlyšin, [przekł. opowiadania Sami dlâ sebâ:] V.A. Starodub. Har’kov 2006.

13. Europejka. [Powieść]. Warszawa: W.A.B. 2004, 366 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 2007, wyd. 3 2012.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta J. Domańska. [B.m.:] Wydawnictwo Propaganda 2009, 1 płyta w formacie mp3.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: W.A.B. 2004, plik w formacie PDF, tamże 2010, plik w formacie EPUB, MOBI.

Przekłady

ukraiński

Êvropejka. [Przeł.] S. Andruhovič. Kiïv 2006.

14. Kobieta i mężczyźni. [Powieść]. Warszawa: Świat Książki-Bertelsmann Media 2007, 270 s. Wyd. 2 tamże 2010.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Świat Książki 2007, plik w formacie PDF.

Przekłady

litewski

Moteris ir vyrai. [Przeł.] K. Uscila. Vilnius 2009.

rosyjski

Ženŝina i mužčiny. [Przeł.] L. Stovcûh. Belgorod 2008.

15. Na dnie nieba. [Felietony]. Warszawa: Świat Książki-Bertelsmann Media 2007, 220 s.

Wybór felietonów drukowanych od 2001 na łamach „Cosmopolitan”, „Wprost”, „Twojego Stylu”, „Pani”, „Sukcesu”, „Przekroju”, „W Drodze”, „Dziennika”, „Elle”, „Zwierciadła”.

16. Obywatelka. Warszawa: Świat Książki 2008, 320 s.

Dziennik z przełomu 2006/07, kiedy autorka założyła Partię Kobiet, a następnie uczestniczyła w kampanii na rzecz wyboru jej przedstawicieli do Sejmu RP.

17. Miłość po polsku. [Powieść]. Warszawa: Świat Książki 2010, 270 s. Nowa Proza Polska.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta J. Rozenek. Warszawa: Świat Książki 2010, 1 płyta w formacie mp3.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Świat Książki [2010], plik w formacie PDF.

18. Trans. [Powieść]. Warszawa: Świat Książki 2011, 288 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta M. Seweryn. Warszawa: Świat Książki 2011, 1 płyta w formacie mp3.

19. Agent. [Powieść]. Warszawa: Świat Książki-Weltbild Polska 2012, 219 s. Nowa Proza Polska.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta M. Kondrat. Warszawa: Świat Książki-Weltbild Polska 2012, 1 płyta w formacie mp3.
Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Świat Książki 2014, plik w formacie EPUB, MOBI.

Przekłady

rosyjski

Agent. [Przeł.] E. Gareva. Moskva 2014.

20. Marysiu, jak myślisz? [Powieść dla dzieci]. Warszawa: Świat Książki 2013, 119 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Świat Książki 2013, plik w formacie EPUB, MOBI.

21. Miłość klasy średniej. [Opowiadania]. Autorzy: M. Gretkowska, P. Pietucha. Warszawa: Świat Książki 2015, 393 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Świat Książki 2015, plik w formacie EPUB, MOBI.

Zawartość

Tu M. Gretkowskiej: Kalifornia oraz P. Pietuchy: Domino.

22. Filozofia na wynos. [Powieść dla młodzieży]. Ilustracje: H. Sawka. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2016, 274 s.

23. Kosmitka. Warszawa: Świat Książki 2016, 221 s.

Utwór w formie dziennika.

24. Na linii świata. [Powieść]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2017, 303 s.

25. Poetka i książę. [Powieść]. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak 2018, 300 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument dźwiękowy: Czyta: M. Boniecka. Warszawa: Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym „LARIX” 2019, plik w formacie mp3.
Wyd. też jako dokument elektroniczny dostępny na woblink.com.
Dot. Agnieszki Osieckiej i Jerzego Giedroycia.

26. Trudno z miłości się podnieść. [Wywiad – rzeka]. Rozm. P. Pustkowiak. Warszawa: Prószyński i S-ka – Prószyński Media 2019, 383 s.

27. Faworyty. [Powieść]. Kraków: Znak Litera Nova 2020, 315 s. Wyd. 2 tamże 2020.

28. Wenecja. Miasto, któremu się powodzi. [Przewodnik]. Warszawa: Wielka Litera 2020, 395 s. Podróż Nieoczywista.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Warszawa: Wielka Litera 2020, plik w formacie Epub.

29. Mistrzyni. [Powieść]. Kraków: Znak Litera Nova 2021, 250 s.

Inne formy wydań

Wyd. jako dokument elektroniczny: Kraków: Znak Litera Nova 2021, plik w formacie Epub, Mobi.
Powieść inspirowana życiem Lucyny Ćwierczakiewiczowej.

30. Przeprawa. Kraków: Znak 2023, 294 s.

Utwór w formie dziennika.

Przekłady utworów literackich w antologiach zagranicznych

niemiecki

Am Rande des Himmels = Na skraju nieba. [Oprac. i red.:] P. Grosz. Mainz 1995.
Grenzen überschreiten. München 1996.
Ich trage das Land. Klagenfurt 1996.
Neue Geschichten aus der Pollakey. Jestetten 2000.

szwedzki

Polen berättar. Stockholm 2005. Wyd. nast. 2019.

ukraiński

...o lûbvi: 10 romantičeskih istorij. [Red.:] A. Bolecka. Belgorod; Har'kov 2012.

węgierski

Huszadik századi lengyel novellák. Budapest 2007.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2011.

Autor o sobie

M. GRETKOWSKA: Kto się boi szamanki. „Twój Styl1996 nr 5 [wypowiedź autorki scenariusza].

Wywiady

Samica Buddy. Rozm. [M. Saduś] MS. „Szkice1992 nr 3.
Harlequiny dla intelektualistów. Rozm. W. Kot. „Wprost1994 nr 31.
Na paryskim bruku. Rozm. M. Smorąg. „Twój Styl1994 nr 1.
Piszę ciałem. Rozm. A. Górnicka-Boratyńska. „Polityka1994 nr 11.
Marzę o świętym spokoju. Rozm. K. Lasoń. „Przekrój1995 nr 2.
Nie ma słów. Rozm. A. Kosińska. „Dekada Literacka1995 nr 1.
Aktualny adres Pana Boga. Rozm. K. Masłoń. „Rzeczpospolita1998 nr 304 dod. „Rzeczpospolita i Książki” nr 47.
Wszyscy jesteśmy nędzarzami. Rozm. K. Masłoń. „Rzeczpospolita1998 nr 132 [dot. głównie: Światowidz].
Dom za uczciwą cenę. Rozm. K. Masłoń. „Magazyn Literacki1999 nr 2.
Ani skandalistka, ani gorszycielka. Rozm. W. Kwiatkowska. „Antena2001 nr 32.
Literatura, czyli sposób myślenia. Rozm. S. Bereś. „Odra2001 nr 12, przedruk w tegoż: Historia literatury polskiej w rozmowach XX-XXI wiek. Warszawa 2002.
Dostaliśmy pod opiekę kawałek wszechświata. Rozm. K. Szczerbowska. „Magazyn2002 nr z 24 V.
Wiwisekcja na sobie. Rozm. J. Lipszyc. „Lampa2004 nr 6.
Politycy przehandlowali kobiety. Rozm. M. Jędrysik. „Gazeta Wyborcza2006 nr 294.
Kobieta upadła. Rozm. R. Kerger. „Puls Biznesu2007 nr 91.
Polko, nie wstydź się! Rozm.: M. Suchodolska, D. Wilczak. „Newsweek Polska2007 nr 1.
Lale z otwieranymi oczami. Rozm. L. Ostałowska. „Gazeta Wyborcza2008 nr 58 dod. „Wysokie Obcasy” nr 10.
Artysta to nie jest bóg z Olimpu. Z M. Gretkowską i A. Żuławskim rozm. R. Kim. „Wprost2011 nr 24.
Budzenie do snów. Rozm. D. Kozicka. „Tygodnik Powszechny2011 nr 20 dod. „Książki w Tygodniku”.
Byłam nosicielką [toksycznych związków]. Rozm. R. Praszyński. „Viva2011 nr 10 [dot. biografii M. Gretkowskiej].
Kraj świra. Rozm. J. Podgórska. „Polityka2011 nr 24 [dot. m.in. Trans].
Trans Manueli. Rozm. K. Janowska. „Przekrój2011 nr 20 [dot.: Trans].
Sarmacice bez łechtaczki. Rozm. P. Najsztub. „Wprost2012 nr 39.
Państwo utrwala model, że wszystko się należy za darmo. Rozm. T. Kin. Powst. 2013. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 22 maja 2016].
Po prostu naprawiam błędy. Rozm. E. Nowakowska. „Polska. Metropolia Warszawska2013 nr 23 dod. „Kocham czytać”.
Szamanka. Rozm. R. Kim. „Newsweek Polska2013 nr 28.
Narodowa głupawka. Rozm. P. Najsztub. „Newsweek Polska2014 nr 34.
Szczerość to za mało. Rozm. J. Tomczuk. „Newsweek Polska2015 nr 38.
Polska jest krajem cudów. Dlatego my jesteśmy cudaki, a nie obywatele. Rozm. R. Wojciechowska. „Polska. Metropolia Warszawska2016 nr 40.
Zarażeni wirusem pogardy. Rozm. R. Kim. „Newsweek Polska2016 nr 44 [dot. polskiej polityki wewnętrznej].
Nadzieja w serialach. Rozm. P. Domagalska. „Gazeta Wyborcza2017 nr 198 dod. „Wysokie Obcasy” nr 34 [dot. głównie: Na linii świata].
Strzelaj albo emigruj. Rozm. D. Subbotko. „Gazeta Wyborcza2017 nr 32 dod. „Duży Format” [o pobycie na emigracji; w cyklu: Uchodźca].
Bezlitosna bogini i uroczy demon. Rozm. D. Wodecka. „Gazeta Wyborcza2018 nr 221 dod. „Wysokie Obcasy” nr 37 [dot. głównie: Poetka i książę].
Dlaczego mówię o Hitlerze. Rozm. G. Wysocki. „Gazeta Wyborcza2019 nr 168 [dot. m.in. felietonów M. Gretkowskiej publikowanych na Facebooku], polem. K. WĘŻYK: Bezkompromisowy samobój pisarki. „Gazeta Wyborcza2019 nr 171.
Moja córka mnie nie czyta. Rozm. A. Sowińska. „Książki. Magazyn do Czytania2019 nr 3.
Doszliśmy do ściany. Z M. Gretkowską i P. Pietuchą rozm. A. Pawlicka. „Newsweek Polska2020 nr 19.
Faworyty. Rozm. D. Wodecka. „Gazeta Wyborcza2020 nr 137 dod. „Wysokie Obcasy” nr 24 [dot. m. in. powieści „Faworyty”].
Tu tylko dostojność, a głupota w jej cieniu. Rozm. G. Wysocki. „Książki. Magazyn do Czytania2021 nr 6.

Słowniki i bibliografie

• Literatura Polska XX w. (M. Jentys).

Ogólne

Książki

M. JANOSZKA: Rękopis znaleziony w Saragossie” Jana Potockiego i wybrane powieści XX wieku. (Fowles, Rosendorfer, Gretkowska). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2018, 354 s.

Artykuły

G. BORKOWSKA: Cyganeria paryska. „Polityka1994 nr 8.
P. KEMPNY: Arlekinada i egzystencja. (Wokół prozy M. Gretkowskiej). „Czas Kultury1994 nr 5/6.
L. BUGAJSKI: Wśród czasopism. „Twórczość1995 nr 11 [dot. tekstów o M. Gretkowskiej oraz jej wywiadów prasowych].
J. BUKALCZYK: Gretkowskiej sposób na czytelnika. „Portret1995 nr 1.
M. KRASSOWSKI: Apokalipsa według Gretkowskiej. „Wiadomości Kulturalne1995 nr 4.
D. PASICH: Gretkowska koszmarem pokolenia. „Wiadomości Kulturalne1995 nr 9.
M. RABIZO-BIREK: Moje przypadki z Manuelą Gretkowską. „Nowy Nurt1995 nr 16.
K. VARGA: Casus Gretkowska, czyli wyjście z getta. „Nowy Nurt1995 nr 16, polem. K. DUNIN: Kogutek czy kurka?. „Życie Warszawy” 1995 nr 83 dod. „Ex Libris”.
A. ZIENIEWICZ: Babski przełom. „Wiadomości Kulturalne1995 nr 29 [dot. też I. Filipiak, N. Goerke i O. Tokarczuk].
J. KLEJNOCKI, J. SOSNOWSKI: O Manueli – szamance. W tychże: Chwilowe zawieszenie broni. O twórczości tzw. pokolenia „brulionu”. (1986-1996). Warszawa 1996 oraz passim.
M. KRASSOWSKI: Gretkowska jako prowokacja. „Wiadomości Kulturalne1996 nr 26.
M. ŁUKASZEWICZ: Fenomen pani Manueli. „Literatura1996 nr 7/8.
A. ZIENIEWICZ: Postmodernizm jako socrealizm, czyli Manuela Gretkowska na tle epoki. „Roczniki Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza 1995” wyd. 1996.
P. CZAPLIŃSKI: Sztuka prozatorska Manueli Gretkowskiej. „Kresy1997 nr 30.
J. MARKIEWICZ: Drabina do nieba. „FA-art1997 nr 1.
J. REWAJ: Manuela, Izabela, Natasza, czyli „baby runęły do literatury. „Pogranicza1997 nr 2 [dot. też prozy I. Filipiak i N. Goerke].
M. MISZCZAK: Manueli Gretkowskiej zabawy (z) kiczem. „Teksty Drugie1998 nr 6.
H. PUŁACZEWSKA: Postmodernizm i polskość w powieściach Manueli Gretkowskiej. „Teksty Drugie1998 nr 6.
P. CZAPLIŃSKI, P. ŚLIWIŃSKI: Gorszycielka na rynku książki. O Manueli Gretkowskiej. W tychże: Kontrapunkt. Rozmowy o książkach. Poznań 1999.
K. BUDROWSKA: Twórczość Manueli Gretkowskiej, czyli deszyfracja stereotypu kobiecej bierności seksualnej; Proza Gretkowskiej, czyli opresyjny charakter nowego wzoru; Gretkowskiej pretendowanie do miana „pisarki. W tejże: Kobieta i stereotypy. Białystok 2000 oraz passim.
M. BUJNICKA: Kobieta przed lustrem. Próba interpretacji motywu literackiego. W: Gender w humanistyce. Kraków 2001 [dot. też prozy I. Filipiak, N. Goerke, O. Tokarczuk].
B. GUTKOWSKA: Kobieta w kabarecie metafizycznym Manueli Gretkowskiej. W: Modernizm i feminizm. Lublin 2001.
M. RAUKUĆ: Opowiadanie opowieści. Problem fabuły i konstrukcji literackiej w utworach Manueli Gretkowskiej. W: Światy nowej prozy. Kraków 2001.
M. TERLECKA-REKSNIS: Szamanka domowego ogniska. „Twój Styl2001 nr 5.
S. BURKOT: Proza Manueli Gretkowskiej. „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2002 z. 1, przedruk w tegoż: W poszukiwaniu tożsamości. Kraków 2015.
M. CYRANOWICZ: Dlaczego państwo von Kleist? Motyw samobójstwa Heinricha von Kleista w twórczości Marcina Świetlickiego, Jacka Podsiadły, Stefana Chwina i Manueli Gretkowskiej. W: Literatura polska 1990-2000. T. 1. Kraków 2002.
U. GLENSK: Proza wyzwolonej generacji 1989-1999. Kraków 2002, passim.
I. KUŹMINA: Ukrytą kamerą „Światowidza”… Odkrywanie Zachodu – odkrywanie siebie w twórczości Manueli Gretkowskiej oraz sióstr Tatiany i Natalii Tołstoj. „Slavia Occidentalis2002 t. 59.
M. MISZCZAK: Kicz i parodia w prozie Manueli Gretkowskiej. Czym jest; jak jest; po co jest?. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica2002 z. 2.
M. BŁĘDOWSKA: Uchodźcy, półemigranci, kosmopolici. Doświadczenie emigracyjne w prozie lat dziewięćdziesiątych. (M. Gretkowska, J. Rudnicki). W: Literatura utracona, poszukiwana czy odzyskana. Rzeszów 2003.
H. GOSK: Formy wolności człowieka estetycznego. Od intelektualnego dandyzmu Berenta do kampu Gretkowskiej. W: Modernistyczne źródła dwudziestolecia. Warszawa 2003.
M. MACIEJEWSKI: Słowo i kicz w prozie Manueli Gretkowskiej. W: Logos i mythos w kulturze XX wieku. Poznań 2003.
O. VERETJUK: Wchodzimy, wracamy czy wyrzekamy się Zachodu? (Milan Kundera, Manuela Gretkowska, Wołodymyr Dibrowa). „Akant2003 nr 4.
M. LACHMAN: Gry z „tandetą” w prozie polskiej po 1989 r. Kraków 2004, passim.
W. SCHLOTT: Kulturelles und mythologisches Versatzstück: Polen i Gretkowska Prosa. W tegoż: Polnische Prosa nach 1990. Münster 2004 .
K. KROWIRANDA: Wizerunek emigranta w prozie polskiej lat dziewięćdziesiątych XX w. Natasza Goerke, Manuela Gretkowska. W: Pisarz na emigracji. Warszawa 2005.
A. GÓRSKI: Kobieta bez właściwości. Polityczna proteza na literacką niemoc. „Wprost2007 nr 8.
M. KOŁODZIEJCZYK: Wszystkie wcielenia Manueli. „Polityka2007 nr 10.
E. POŁCZYŃSKA: Czytelnik wobec „śmietnika” intelektualnego Manueli Gretkowskiej; Manuela Gretkowska – wtajemniczona Papieżyca; Gdy wyznanie zmienia się w prowokację, czyli o wyzwaniu w narracji Manueli Gretkowskiej. W tejże: Topos labiryntu w dwudziestowiecznych narracjach seryjnych. Toruń 2008.
J. ROZMUS: Immanuel Kant i „cortegiana honesta” jako sygnatury tekstowego świata Manueli Gretkowskiej. „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria2009 nr 9.
J. FRANCZAK: Widmo wolności. „Tygodnik Powszechny2011 nr 44 [dot. twórczości M. Gretkowskiej].
A. MROZIK: Akuszerki transformacji. Warszawa 2012, passim.
A. MROZIK: Polka, Europejka, obywatelka. Figura Matki Polki w najnowszej twórczości i działalności politycznej Manueli Gretkowskiej. W: Pożegnanie z Matką-Polką? Warszawa 2012.
A. NĘCKA: Popfeminizm: Gretkowska, Plebanek, Samson. W tejże: Co ważne i ważniejsze. Mikołów 2012.
A. BIENIAS: Tak piszę, jak się robi na drutach… Krośnieńskie spotkanie z Manuelą Gretkowską. „Fraza2013 nr 3.
D. DOBROWOLSKA: Manuela Gretkowska jako autorka postmodernistycznych, feministycznych sylw (problematyka niezakorzenienia). W tejże: My o przeszłości, przeszłość o nas. Toruń 2013.
B. KARWOWSKA: Druga płeć na wygnaniu. Doświadczenie migracyjne w opowieści powojennych pisarek polskich. Kraków 2013, passim.
A. NĘCKA: Artysta ma prawo przekraczać tabu w sobie. W tejże: Emigracje intymne. Katowice 2013.
I. SZULC: Manuela Gretkowska. [Przeł.:] J. Jeništa. W: Současná ruská, polska a ukrajinská literatura. Olomouc 2013.
B. DARSKA: Skandaliczny intelektualizm. O twórczości Manueli Gretkowskiej. W: Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych. Cz. 1. Katowice 2014.
K. DAWIDOWICZ: Język felietonów Manueli Gretkowskiej. „Język w Komunikacji2014 nr 2.
D. KOZICKA: Od emigrantki do celebrytki. Dojrzewanie bohaterek Manueli Gretkowskiej. W: Księgowanie. Literatura, kobiety, pieniądze. Szczecin 2014.
I. MITYK: Okiem kobiety – felietonistyka Stefanii Grodzieńskiej, Olgi Lipińskiej, Manueli Gretkowskiej. W: Współczesny i dawny obraz kobiety w języku i literaturze. Szczecin 2015.
J. HURNIK: Manuela Gretkowska – skandalistka czy mieszczka? W: Antropologia kultury mieszczańskiej. Częstochowa 2016.
M. NARBUTT: Skandal już się tak nie sprzedaje. „Sieci2018 nr 29.
K. WALIGÓRA: Jesteśmy zbieraniną, pospolitym ruszeniem dobrego i złego. Manuela Gretkowska zakłada Partię Kobiet. „Pamiętnik Teatralny2020 z. 3.
B. DARSKA: Twarze i maski Manueli Gretkowskiej. „Twórczość2021 nr 3.
D. KALINOWSKI: Women rule. Manuela Gretkowska, Olga Tokarczuk and the self-liberation of Polish women. W: Wheels of change. Warszawa 2021.

My zdies’ emigranty

A. NELICKI: To jest młoda pisarka. „Dekada Literacka1991 nr 28.
H. ZAWORSKA: Manuela w krainie czarów. „Gazeta Wyborcza1991 nr 227.
D. KUZIAK: Gnoza i anegdota. „Literatura1992 nr 7.
B. SMOLEŃ: Maria, Magdalena i myszy. „Polityka1992 nr 13.
K.M. GAUSS: Jad starego, polskiego rasizmu. „Brulion1993 nr 21/22.
P. DUNIN-WĄSOWICZ: Pejzaż z Olgą i Manuelą. „Życie Warszawy1995 nr 214.
E. PROKOP-JANIEC: Topika żydowska w literaturze dwu ostatnich dekad. W: Topika pogranicza w literaturze polskiej i niemieckiej. Rzeszów 1998 [dot. też: P. Huelle: Weiser Dawidek; T. Konwicki: Bohiń; A. Bolecka: Biały kamień].
M. BOCZKOWSKA: Kim jesteśmy? Kim będziemy? O poszukiwaniu tożsamości emigracyjnej w „My zdies’ emigranty” Manueli Gretkowskiej. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Filologiczna. Historia Literatury2011 z. 6.
B. FĄFARA: Tożsamość kontra kultura. Literackie próby samoidentyfikacji na przykładzie „My zdies’ emigranty” Manueli Gretkowskiej i „Przystupy” Grażyny Plebanek. W: Obszary polonistyki. Rzeszów 2014.

Tarot paryski

I. JAROSIŃSKA: Gdzie jest ten „emigracyjny skowyt”?Nowe Książki1993 nr 12.
M. LENGREN: Papieros Diogenesa. „Twórczość1993 nr 12.
A. WIEDEMANN: Tarot jest światem, a świat jest wariatem. „Czas Kultury1993 nr 4.
M. CIUPEK: W tym szaleństwie jest metoda?Dekada Literacka1994 nr 1.
D. NOWACKI: Tarota stawiać na paryskim bruku. „FA- art1994 nr 1.
M. ORSKI: W Paryżu, czyli wszędzie. „Przegląd Powszechny1995 nr 2.
M. MACIEJEWSKI: Zabawa w pisanie, a właściwie w czytanie. „Kresy1997 nr 30 [dot. też: A. Stasiuk: Biały kruk; C. Domarus: Caligari express].
T. WASZAK: Esoterik als thema postmoderner literatur am beispiel von Manuela Gretkowskas „Pariser Tarot. W: Im wechselspiel der kulturen. Toruń 2001.
M. KARWOWSKA: Obrazy akulturacji w „Tarocie paryskim. „Prace Polonistyczne” Seria 72: 2017.

Kabaret metafizyczny

E. BASSET: Metafizyka kabaretowa. „Fronda1994 nr 2.
A. FRANASZEK: Panny z Avignonu, z przesiadką w Bordeaux. „Tygodnik Powszechny1994 nr 34.
P. GOŹLIŃSKI: Podwójna mistyfikacja. „Życie Warszawy1994 nr 262.
B. KLUKOWSKI: Z Manuelą w Paryżu. „Wiadomości Kulturalne1994 nr 17.
A. KOSIŃSKA: Rytm, czyli powinność. „Dekada Literacka1994 nr 18/19.
D. NOWACKI: Jeden Paryż i dwie łechtaczki. „FA- art1994 nr 4.
R. RYCHLICKI: Paryż na deskach kabaretu. „Strony1994 nr 2.
B. ŚWIDERSKI: Mąż, żona i anioł. „Życie Warszawy1994 dod. „Ex Libris” nr 59.
K. VARGA: Cierpienia młodego Wolfganga. „Gazeta Wyborcza1994 nr 185.
A. LEGEŻYŃSKA: Albo kicz albo śmierć. „Polonistyka1995 nr 8, przedruk w tejże: Krytyk jako domokrążca. Poznań 2002 [dot. też: A. Stasiuk: Biały kruk].
M. LENGREN: Proza w błazeńskiej czapce. „Twórczość1995 nr 1.
M. MALESSA-DROHOMIRECKA: Nie kompromitować bytu bełkotem. „Topos1995 nr 3/4.
R. PRASZYŃSKI: Czakram cipki. „Studium1995 nr 1.
T. SZCZEPAŃSKI: Post umysłowy. „Magazyn Literacki1995 nr 12/13.
T. SZKOŁUT: Metafizyka i pornografia. „Akcent1995 nr 2.
M. URBANOWSKI: A la metaphisique…Arcana1995 nr 5.
W. SCHLOTT: Das „Metaphysische kabarett” der Manuela Gretkowska. W tegoż: Experimentelles erzaehlen in der polnischen postmoderne der neunziger Jahre. Bremen 1996, przedruk pt. Gretkowskas Metaphysisches Kabarett. W tegoż: Polnische Prosa nach 1990. Münster 2004.
E. RYBICKA: Tracić siebie z oczu: „Kabaret metafizyczny” Manueli Gretkowskiej. W tejże: Formy labiryntu w prozie polskiej XX wieku. Kraków 2000.
T. CIEŚLAK: Zniechęcenie, wypalenie, postawy dekadenckie w tzw. „młodej” prozie w latach dziewięćdziesiątych. W: Modernistyczne źródła dwudziestowieczności. Warszawa 2003 [dot. też: N. Goerke: 47 na odlew].
A. MIZERSKA: Płeć jako przebranie. Kamp w „Kabarecie metafizycznym” Manueli Gretkowskiej. W: Podmiot i tekst w literaturze XX wieku. Warszawa 2006.
M. URBANOWSKI: Metafizyczna mania. W tegoż: Dezerterzy i żołnierze. Kraków 2007.
P. FREIXA TERRADAS: Kilka uwag na temat prowokacji erotycznej męskiego podmiotu i polskiej tradycji na przykładzie powieści „Kabaret metafizyczny. „Teksty Drugie2008 nr 5.
M. KOWALCZYK: Błękitny Anioł, diwa, femme fatale, artystka, dziwadło…? O konstrukcji postaci Beby Mazeppo w „Kabarecie metafizycznym” Manueli Gretkowskiej. W: Między człowiekiem i człowiekiem. Siedlce 2013.
M. WOŹNIAKIEWICZ-DZIADOSZ: Baza danych i strategie narracyjne w powieściach przełomu XX i XXI wieku. „Irydion2017 t. 3 nr 1 [dot. m.in. M. Gretkowskiej].
M. KARPIŃSKA: Narrator(ka)?. Kreacje osoby mowiącej w „Kabarecie metafizycznym”. „Fraza2019 nr 4.

Podręcznik do ludzi

M. BACZYŃSKI: Mętna głębia. (Nowa powieść Gretkowskiej). „Gazeta Wyborcza1996 nr 130.
R. CHOJNACKI: Zupa z gwoździa – o „Podręczniku do ludzi” Manueli Gretkowskiej. „Nihil Novi1996 nr 18.
A. FILAS: Zrób się sam. „Wprost1996 nr 22.
A. FRANASZEK: Udręczona dusza Manueli G. „Gazeta Wyborcza1996 nr 6 dod. „Książki”.
A. GÓRNICKA-BORATYŃSKA: Układy duchów nerwowych. „Życie Warszawy1996 nr 98 dod. „Ex Libris”.
I. IWASIÓW: Bezpieczne pół kroku. „Nowe Książki1996 nr 7.
B. KARPOWICZ: Podręcznik” nie do użytku szkolnego. „Opcje1996 nr 3.
[K.C. KĘDER] J. SZAKET: Abulafia Gretkowska i jej podręcznik. „FA- art1996 nr 3, przedruk w tegoż: Wszyscy jesteście postmodernistami!. Katowice 2011.
K. KRALKOWSKA-GĄTKOWSKA: Manuel a aimer?Śląsk1996 nr 10.
M. ŁAWRYNOWICZ: Manuela do ludzi. „Magazyn Literacki1996 nr 3/4.
A. MAKSIMIUK: Cytaty, lustra i konwencje. „Wiadomości Kulturalne1996 nr 23.
K. MASŁOŃ: Pro: Meeting z Gretkowską; Ł. GOŁĘBIEWSKI: Kontra: podręcznik dla masochistów.Rzeczpospolita1996 nr 130.
T. MIZERKIEWICZ: Wszystkie szamanki świata. „Pro Arte1996 nr 3.
M. WIATER: Podręcznik do ludzi. Tom I i ostatni...” wstrząs mózgu. „Pogranicza1996 nr 3.
M. DUSZKA: Literatura według Manueli. „Własnym głosem1997 nr 36.
J. INGLOT: Książki pokupne. „Odra1997 nr 1.
M. RABIZO-BIREK: Z czym do ludzi. „Twórczość1997 nr 1.
A. NACHER: W labiryncie nowej wrażliwości. (Na marginesie „Podręcznika do ludzi” Manueli Gretkowskiej), „Ruch Literacki1998 z. 1.
M. WOŹNIAKIEWICZ-DZIADOSZ: Literacki „Gargamel” Manueli Gretkowskiej. „Język Polski w Szkole Średniej2000 nr 1, przedruk w: Kicz, tandeta, jarmarczność w kulturze masowej XX wieku. Częstochowa 2000.
M. JANOSZKA: Rękopis znaleziony w Saragossie” Jana Potockiego i wybrane powieści XX wieku. (Fowles, Rosendorfer, Gretkowska). Katowice 2018, passim.

Szamanka

R. BORKOWSKI: Aktorstwo, szamanizm, obsesje; M. CISZEWSKI: Duet metafizyczny.Opcje1996 nr 3.
M. CZYŻEWSKI: Na śmietnisku. „Arcana1996 nr 4.
P. MATERKA: Antyschematyczność konstruktywna. „Wiadomości Kulturalne1996 nr 22.
R. PIOTROWSKI: Szamanizm Gretkowskiej. „Myśl Polska1996 nr 25.
M. PŁACHECKI: Dekada szczura. „Polityka1996 nr 28.
T. STEFAŃCZYK: Artysta i szaman. „Wiadomości Kulturalne1996 nr 26.
G. SZREDER: Szarlatanka. „Wiadomości Kulturalne1996 nr 21.
F. MEMCHES: (Pop)gnoza dla maluczkich; C. MICHALSKI: Miłość i demolka. „Fronda1997 nr 9/10.

Namiętnik

Sz. HOŁOWNIA: Ucisk mózgu na duszę. „Gazeta Wyborcza1998 nr 281.
P. KĘPIŃSKI: Czy pisarze to spryciarze?Czas Kultury1998 nr 6.
K. MASŁOŃ: Przygody ciała z duszą. „Rzeczpospolita1998 nr 301.
J. WAKAR: Z życia Sandry K. „Życie1998 nr z 16 XII dod. „Życie z Książkami”.
I. KANTOROWSKI: Sama namiętność to za mało. „Metafora1999 nr 39/40.
[K.C. KĘDER] J. SZAKET: Beznamiętnik. „FA- art1999 nr 1, przedruk w tegoż: Wszyscy jesteście postmodernistami!. Katowice 2011.
I. MISIAK: Rozkosze zmysłów czy refleksji?Nowe Książki1999 nr 2.
M. MIZURO: Kabaret tragiczny. „Odra1999 nr 4.
D. NOWACKI: Dowód w sprawie. „Twórczość1999 nr 5.
R. OSTASZEWSKI: Rzucone w kąt karty tarota, albo w kulturowym ciuchlandzie. „Dekada Literacka1999 nr 4.
S. PASTUSZEWSKI: Opisywactwo. „Akant1999 nr 4.
H. ZAWORSKA: Olga i Manuela. „Wprost1999 nr 8.
K.E. FILIPOWICZ: Droga do śmierci Sandry K. W: Człowiek w drodze. T. 1. Bydgoszcz 2000.
K. KALBARCZYK: Sandra K.” Manueli Gretkowskiej, czyli kobiecość uwikłana w popkulturę. W: Kulturowe terytoria literatury. Siedlce 2006.
B. SZAŁASTA-ROGALSKA: Wyleczyłam się z człowieczeństwa”, czyli Porozmawiajmy na zajęciach języka polskiego jako obcego o anorektycznej współczesności. „Dydaktyka Polonistyczna2015 nr 1 [dot.: Sandra K.].

Światowidz

M. CYRANOWICZ: Światoodczucie światowidza. „Życie1998 nr 14 V dod. „Życie z Książkami”.
H. GOSK: Homo café w podróży. „Nowe Książki1998 nr 8.
A. GÓRNICKA-BORATYŃSKA: Tele-światowidz. „Gazeta Wyborcza1998 nr 110 dod. „Książki” nr 5.
E. KOPIJ: Okiem Świato-widza. „Strony1998 nr 3/4.
D. NOWACKI: Podróż za jeden uśmiech. „Studium1998 nr 13/14.
R. NOWAKOWSKI. „Magazyn Literacki1998 nr 4.
[J.Z. SŁOJEWSKI] HAM: Perswazje i wycinki. „Polityka1998 nr 25.
R. UTKOWSKI: Podróżuj i módl się. „Miesięcznik Prowincjonalny1998 nr 1.
K. PŁOSZAJ: Turystka Manuela. „Fraza1999 nr 2/3.
K. SZUMLEWICZ: Homo café. „Twórczość1999 nr 2.
J. ŚLÓSARSKA: Idea jarmarczności w kulturze. W: Kicz, tandeta, jarmarczność w kulturze masowej XX wieku. Częstochowa 2000.
U. CHOWANIEC: Tekst powieściowy jako zapis autentycznego przeżycia i czasu w utworach Izabeli Filipiak [„Niebieska menażeria”], Manueli Gretkowskiej [„Światowidz”] oraz Olgi Tokarczuk [„Dom dzienny, dom nocny”]. W: Literatura polska. 1990-2000. T. 2 Kraków 2002 .

Zob. też Wywiady.

Sandra K.

J. TARGOŃ: Wrażliwa pokojówka i anorektyczna święta. „Didaskalia2000 nr 37/38.
J. BOŃCZA-SZABŁOWSKI: Kobiecość według Gretkowskiej. „Rzeczpospolita2001 nr 188.

Silikon

L. BUGAJSKI: Papierowy afrodyzjak. (Prowokacyjny wdzięk Manueli G.). „Trybuna2000 nr 110 dod. „Aneks”.
K. DUNIN: Feministka z silikonu. „Zadra2000 nr 3.
Z. KAŁUŻYŃSKI: Konto Gretkowskiej. „Polityka2000 nr 26.
M. KAMIEŃCZYK: Silikonada. „Opcje2000 nr 5.
P. KUNCEWICZ: Wczesne lato z Gretkowską. „Przegląd2000 nr 25.
D. NOWACKI: Pisma rozproszone, tom drugi. „Twórczość2000 nr 10.
A. WOŹNICKA: Paryż to ja. „Nowe Książki2000 nr 11.
Z. CYTADELSKA: Napisz do Manueli. „Portret2001 nr 11.

Polka

M. CUBER: Odwaga. „Opcje2001 nr 5.
P. CZAPLIŃSKI: Taka Polka. „Gazeta Wyborcza2001 nr 154.
K. DUNIN: Ładna Polka. „Res Publica Nowa2001 nr 8.
J.W. KAMIŃSKI: Kim jest mama?Rzeczpospolita2001 nr 6 dod. „Rzecz o Książkach”.
A. KOHLI: Paw pawiowi nie dorówna. „Zadra2001 nr 3/4.
D. KOZICKA: Dojrzewanie Albertynki. „Dekada Literacka2001 nr 11/12.
P. MICHAŁOWSKI: Dziennik prenatalny Manueli, czyli skandal szczęśliwej miłości. „Pogranicza2001 nr 3.
D. NOWACKI: Nowy gmach – stare fundamenty. „Twórczość2001 nr 12.
R. OSTASZEWSKI: Dziennik nieplanowanej ciąży. „Nowe Książki2001 nr 9.
R. ZIĘBIŃSKI: Makulatura. „Przekrój2001 nr 25.
E. STORCZYLAS: Tylko dla ciężarnych, czyli o ciąży, która ciąży. „Portret2002 nr 12.
A. CZYŻAK: Polka” w szponach natury. „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka2003 t. 10.
B. GUTKOWSKA: Intymność w „Polce” Manueli Gretkowskiej. W: Godność i styl. Katowice 2003.
A. NĘCKA: Granice przyzwoitości. Katowice 2006, passim.
Ż. SŁABY: Macierzyństwo jest normalne. Stereotypy dotyczące roli matki na przykładzie utworów Anny Nasiłowskiej i Manueli Gretkowskiej. W: Gender w weekend. Warszawa 2006.
A. KLAMECKA: Trauma ciąży i macierzyństwa. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza2007 R. 42 [dot. też: M. Kuncewiczowa: Przymierze z dzieckiem; Z. Nałkowska: Niecierpliwi].
B. ZWOLIŃSKA: Proza kobieca po 1989 roku wobec mitu matki – Polki. W: Polska proza i poezja po 1989 roku wobec tradycji. Toruń 2007 [dot. m.in. M. Gretkowskiej].
J[eanette] SŁABY: Stereotypy macierzyństwa w prozie Anny Nasiłowskiej i Manueli Gretkowskiej. „Teksty Drugie2008 nr 1/2.
K. SIDOWSKA: Literatura a przełamywanie wstydu. „Zagadnienia Rodzajów Literackich2013 T. 56 z. 2 [dot. też: M. Witkowski: Lubiewo; A. Nasiłowska: Domino; Księga początku].

Sceny z życia pozamałżeńskiego

M. CUBER: Religijny” romans świeckich. „Twórczość2003 nr 7/8.
H. GOSK: O nic nie chodzi, wszystko uchodzi. „Nowe Książki2003 nr 6.
A. KOCZOROWSKA: Dwa razy – to samo. „Gazeta Malarzy i Poetów2003 nr 3.
A. NĘCKA: Pozamałżeńskie igraszki. „Śląsk2003 nr 6.
M. SAPRYK: Bez zuchwałego „wiem. „Trybuna2003 nr 99.

Europejka

P.T. FELIS. „Gazeta Wyborcza2004 nr 133.
D. NOWACKI: Żeby było przyjemnie. „Twórczość2004 nr 9.
R. SIEROCIŃSKA: Gretkowska zwyczajna. „Nowe Książki2004 nr 9.

Kobieta i mężczyźni

M. CZERWONKA: Bez skarbów. O kobiecie i mężczyznach Manueli Gretkowskiej. „Tekstualia2007 nr 2.
M. DUDA: Regres czy wielki powrót?Kresy2007 nr 1/2.
I. IWASIÓW: Dwie pary z przyległościami. „Nowe Książki2007 nr 4.
M. MAŁKOWSKA: Czytadło z pretensjami do umoralniania. „Rzeczpospolita2007 nr 59.
D. NOWACKI: Uczy, bawi, wychowuje. „Gazeta Wyborcza2007 nr 49.
A. POCHŁÓDKA: Miejska, mieszczańska, melancholijna. „Dekada Literacka2007 nr 2/3.
A. POPRAWA: Proza po macierzyńsku opiekuńcza. „Twórczość2007 nr 6.
M. CIEŚLIK: Telenowele z turbodoładowaniem. „Rzeczpospolita2010 nr 135 [dot. też: G. Plebanek: Nielegalne związki].
I. ŁOSSOWSKA. W tejże: Śladami moich lektur. Warszawa 2012.
A. KOPACKI: Figuracje kobiecości i strategie wolnościowe. Komparatystyka powieści Bator, Plebanek i Gretkowskiej. (W trzech krokach). „Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia2020 T. 8 [dot. też: J. Bator: Kobieta; G. Plebanek: Bokserka].

Na dnie nieba

J. SZYDŁOWSKA: Rejtan, Don Kichot i Kobiałko, czyli felietonowe auto-da-fé Manueli Gretkowskiej. („Na dnie nieba”). „Media, Kultura, Komunikacja Społeczna2007/2008 nr 3/4.
K.J. WIERZEJSKA: Dojrzałość buntowniczki. „Nowe Książki2008 nr 1.

Obywatelka

B. DARSKA: Zapisy z czasów walki i nadziei. „Twórczość2008 nr 9.
A. MATEJA: Kobieta i Narcyz w polityce. „Tygodnik Powszechny2008 nr 27 dod. [dot. też: Y. Reza: L’aube le soir ou la nuit].

Miłość po polsku

M. CUBER: Gdy mężczyzna jest sterowalny. „Nowe Książki2010 nr 9.
I. IWASIÓW: Rozszczelnione ciała. „Pogranicza2010 nr 3 [dot. też: K. Kofta: Fausta; G. Plebanek: Nielegalne związki].
P. KĘPIŃSKI: Kosmiczna pustka. „Twórczość2010 nr 12.
D. NOWACKI: Kobiety, faceci, kłopoty. „Gazeta Wyborcza2010 nr 114.
P. PUSTKOWIAK: Wszystko do wymiany. „Dziennik Gazeta Prawna2010 nr 112 dod. „Kultura”.

Trans

A. HORUBAŁA: Wiecznie młoda Manuela. „Uważam Rze2011 nr 18.
P. KĘPIŃSKI: Wszystkie świństwa świata. „Newsweek Polska2011 nr 18.
K. MASŁOŃ: Spowiedź dziewczęcia minionego wieku. „Uważam Rze2011 nr 17.
A. NĘCKA: Gretkowska w „starym” stylu. „Nowe Książki2011 nr 8.
D. NOWACKI: Marysia i bestia. „Gazeta Wyborcza2011 nr 113.
I. NYC: Znośna lekkość bytu. „Wprost2011 nr 20.
J. SOBOLEWSKA: Szamanka orgazmu. „Polityka2011 nr 22.
M. WAPIŃSKA: Polskie tango w Paryżu. „Dziennik Gazeta Prawna2011 nr 117 dod. „Kultura”.
R. ZIORA: Trans(gresja). „Śląsk2011 nr 8.
M. ŻELAZNY. „Studia z Historii Filozofii2012 nr 3.
A. NAGÓRSKA: Odczytanie niepoprawne. „Akant2013 nr 10.

Zob. też Wywiady.

Agent

L. BUGAJSKI: Mężczyzna i nadkobieta. „Newsweek Polska2012 nr 17.
K. MASŁOŃ: Sylwetka, twarz i gęba. „Uważam Rze2012 nr 24.
M. CUBER: Zagłada jako klisza, gra, sen i wspomnienie. Agencja „Holokaust” (M. Gretkowska: Agent; K. Mirecka-Ploss: Kobieta, która widziała za dużo). W tejże: Metonimie zagłady. Katowice 2013.

Marysiu, jak myślisz

M. JOTKA: Człowiekiem jesteś, więc myśl. „Nowe Książki2014 nr 3.

Miłość klasy średniej

M. FRENKIEL: Uczuciowe zakręty klasy średniej. Powst. 2015 [on-line]. Dostępny w Internecie: Zob. link [dostęp 13 maja 2016].
A. GODZIŃSKA. Powst. 2015 [on-line]. Dostępny w Internecie:Zob. link [dostęp 13 maja 2016].

Filozofia na wynos

K. WĄDOLNY-TATAR: Narracje (re)konstrukcyjne, narracje interwencyjne, literackie reprezentacje dzieciństwa. Warszawa 2021 [dot. m.in.].

Kosmitka

A. BALUCH: Przebódź się! Jak poznać siebie. (Na podstawie utworów dla dzieci i dorosłych. „Szkoła czarów” Michała Endego i „Kosmitka” Manueli Gretkowskiej„). W: Ezoteryzm i nowoczesność. Warszawa 2018.

Na linii świata

A. HORUBAŁA: Cienka zupka Gretkowskiej. Skandalistka w krainie science fiction. „Do Rzeczy2017 nr 35.
J. SOBOLEWSKA: Na skróty. „Polityka2017 nr 36.
M. ZDUNIAK-WIKTOROWICZ: Niespokojne czasy. „Nowe Książki2018 nr 1.

Zob. też Wywiady.

Poetka i książę

D. KARPIUK: Dawno temu w Paryżu. „Newsweek Polska2018 nr 41.
J. SOBOLEWSKA: Miłość w „Kulturze. „Polityka2018 nr z 2 X.
M. KARPIŃSKA: Emigracyjny romans. „Fraza2019 nr 4.

Zob. też Wywiady.

Faworyty

P. KĘPIŃSKI: Odklejanie. „Twórczość2020 nr 10.

Wenecja

M. LEŚNIAKOWSKA: Syndrom wenecki. „Nowe Książki2020 nr 11.
M. PIWOWAR: Erotyczne kabiny i most Westchnień. „Rzeczpospolita2020 nr 150 [dot. też: M. Szczygieł: Osobisty przewodnik po Pradze].
P. KĘPIŃSKI: Nadprzewodniki. „Twórczość2021 nr 7/8 [dot. też: M. Szczygieł: Osobisty przewodnik po Pradze].

Mistrzyni

M. LIBICH: Herstory bez story. „Polityka2021 nr z 23 XI.
P. KĘPIŃSKI: Dania i zdania. „Twórczość2022 nr 7/8.