KOLLER Jerzy

Urodzony 5 listopada 1882 w Mogilnicy pod Trembowlą; syn Bolesława Kollera, lekarza, i Joanny z Gottwaldów. Gimnazjum ukończył w Tarnopolu, a następnie studiował historię literatury polskiej, historię sztuki, filozofię oraz filologię germańską na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i na Uniwersytecie Lwowskim. Równocześnie w 1902-06 był stypendystą Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. Debiutował w 1904 opracowaną wspólnie z Tadeuszem Bałabanem Bibliografią literacką czasopism polskich za rok 1903 opublikowaną w „Pamiętniku Literackim” (z. 4). W 1906-08 pracował jako nauczyciel. W 1911 uzyskał na Uniwersytecie Lwowskim doktorat na podstawie pracy Uczucia religijne Juliusza Słowackiego. Od tegoż roku był asystentem, a następnie skryptorem w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich i równocześnie w 1911-20 samodzielnym kierownikiem Archiwum Książąt Sapiehów i Muzeum Książąt Lubomirskich we Lwowie. W 1912-14 pełnił funkcję sekretarza redakcji „Kroniki Powszechnej”. W piśmie tym (1912-14), a także w „Poradniku Teatrów i Chórów Włościańskich” (1912-13) publikował recenzje teatralne. W lipcu 1920 przeniósł się do Poznania, gdzie do 1939 był kustoszem, a następnie wicedyrektorem Muzeum Wielkopolskiego. Równocześnie stale współpracował z „Dziennikiem Poznańskim” (tu liczne artykuły, recenzje literackie, plastyczne i teatralne, m.in. stała rubryka Wieczory teatralne, 1920-39). Od 1920 był członkiem Oddziału Poznańskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich (od 1949 Związek Literatów Polskich). Brał czynny udział w życiu kulturalnym Poznania; wygłaszał liczne odczyty oraz wykładał w szkole instruktorów świetlicowych. Należał do Towarzystwa Historyków Sztuki, Towarzystwa Bibliofilów. W 1937 otrzymał Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej. Po wybuchu II wojny światowej, wysiedlony przez Niemców z Poznania, w listopadzie 1939 przedostał się do Lwowa, zajętego przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. W czasie okupacji niemieckiej utrzymywał się z prywatnych lekcji języków obcych. Po wkroczeniu wojsk radzieckich był od sierpnia 1944 kierownikiem literackim Państwowego Polskiego Teatru Dramatycznego we Lwowie oraz wykładowcą w utworzonym przy teatrze studiu aktorskim. W sierpniu 1945 wyjechał wraz z zespołem teatru do Katowic i kontynuował pracę w Teatrze im. S. Wyspiańskiego. W 1946 powrócił do Poznania, gdzie do końca 1964 pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Polskiego. Publikował liczne artykuły w programach teatrów poznańskich (1946-50) i „Głosie Wielkopolskim” (1947-48). Współpracował jako autor gawęd teatralnych z Redakcją Literacką Rozgłośni Poznańskiej Polskiego Radia. Przygotowywał książki poświęcone dziejom Teatru Polskiego w Poznaniu (1918-39) oraz Tadeuszowi Boyowi-Żeleńskiemu. Ostatnie lata życia spędził w Schronisku Artystów Weteranów Sceny Polskiej w Skolimowie pod Warszawą. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1956) i Krzyżem Komandorskim (1962) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 27 marca 1970 w Skolimowie.