BIO

Urodzona 23 grudnia 1923 w Zaciszu pod Częstochową; córka Władysława Badory, księgarza, i Franciszki z Waczyńskich. W 1939 zdała małą maturę w gimnazjum żeńskim Stowarzyszenia „Nauka i Praca” w Częstochowie. W czasie okupacji niemieckiej przebywała nadal w Częstochowie. Od 1940 uczęszczała do tajnego Liceum Humanistycznego prowadzonego przez dyrektorkę byłego gimnazjum, Marię Rynkiewicz. W 1942 otrzymała świadectwo dojrzałości i zaczęła studiować polonistykę na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich. Uczestniczyła w działalności konspiracyjnej jako członkini Armii Krajowej (AK). Po zakończeniu wojny kontynuowała studia na Uniwersytecie Poznańskim. W tym okresie ukończyła też kursy dziennikarskie oraz pierwszy rok Studium Dramatycznego, prowadzonego przez Nunę Szczurkiewiczową. Wiersze, opowiadania, reportaże drukowała od 1946 w „Dzienniku Zachodnim”, „Głosie Wielkopolskim” i „Życiu Częstochowy”. Uczestniczyła w studenckim życiu kulturalnym jako autorka i wykonawczyni tekstów satyrycznych, m.in. w Kabarecie Literackim „Kukułka”, w radiu i zespołach artystycznych Laritas Academica i „Głosu Wielkopolskiego”. W 1950 uzyskała magisterium z zakresu filologii polskiej i rozpoczęła pracę jako dziennikarka w „Głosie Wielkopolskim”. W tymże roku wyszła za mąż za Stefana Kolińskiego. W 1951 wyjechała do Warszawy, gdzie pracowała jako urzędniczka, początkowo w Lidze Morskiej, a później w Ministerstwie Kultury i Sztuki w Departamencie Twórczości Artystycznej (później Departament Polityki Kulturalnej). Od 1953 pracowała w Ludowej Spółdzielni Wydawniczej jako kierowniczka działu literatury pięknej, a w 1958-64 w wydawnictwie „Sport i Turystyka” jako redaktorka działu albumowego. W 1959 została członkinią Polskiego Związku Esperantystów. Za swój właściwy debiut literacki uważała opowiadanie pt. Opisanie całego życia pierwszej polskiej rymotwórczyni, opublikowane w 1960 w magazynie ilustrowanym „Ty i Ja” (nr 1). Od 1960 współpracowała z Polskim Radiem, przygotowując słuchowiska, montaże literackie oraz reportaże. W 1961-81 była członkinią Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP). Od 1964 pracowała jako dziennikarka w czasopiśmie „Światowid”, a następnie od 1966 w tygodniku „Świat”. W 1968 otrzymała II nagrodę Klubu Publicystów Polityki Kulturalnej SDP za działalność publicystyczną i reportażową. Po zlikwidowaniu czasopisma „Świat” była w 1969-81 kierowniczką działu kulturalnego w tygodniku „Stolica”; drukowała tu także liczne artykuły na tematy kulturalne oraz stały felieton pt. Wycieczki do kultury. W 1971 wyszła za mąż za Włodzimierza Sochaczewskiego. W 1973 została członkinią Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1977 otrzymała nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za zasługi w upowszechnianiu problematyki kulturalnej. W 1982 po przerwie spowodowanej stanem wojennym została usunięta ze stanowiska kierowniczki działu kulturalnego i do emerytury (1984) pracowała w „Stolicy” jako redaktorka działu krytyki literackiej. W 1986 weszła do zarządu Oddziału Warszawskiego ZLP. W 1991 została członkinią Światowego Związku Żołnierzy AK. W 1992 otrzymała za całokształt twórczości nagrodę im. K. Małcużyńskiego przyznaną przez Stowarzyszenie Autorów „ZAiKS” (ZAiKS). W 1998 otrzymała nagrodę literacką im. W. Reymonta za całokształt twórczości, przyznaną przez Związek Rzemiosła Polskiego. W 2004 współpracowała z kwartalnikiem „Temidium” (tu cykl opowieści pt. Słynne procesy) oraz rocznikiem „Almanach Częstochowski” (tu cykl Wspomnienia). Odznaczona m.in. odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1971), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1974), odznaką honorową Złota Syrenka za zasługi dla Warszawy (1977), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979), Krzyżem Armii Krajowej (1994), Odznaką Pamiątkową Akcji „Burza” (1995), honorową odznaką ZAiKS-u im. K. Małcużyńskiego (1998) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2002). Zmarła 29 października 2016 w Warszawie.

Twórczość

1. Płock. [Album]. [Współautor:] A. Brzezicki. Fotografie: F. Karasiewicz. Warszawa: Sport i Turystyka 1965, 36 s.

Tekst również w języku angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim.

2. Tajemnice na sprzedaż. [Opowieści biograficzne]. Warszawa: Iskry 1968, 264 s.

Zawartość

Maria Czwarta [o M.Radziejewskiej i H. Sienkiewiczu]; Testament von Olszewskiego [dot. H. Sienkiewicza]; Niekochana [o G. Benisławskiej i S. Jesieninie]; Ostatni z dziesięciu [o W. Kołakowskim]; Obrona Jasnej Góry; Choromańscy; Zamek na lewych papierach [o O. Warpechowskim, opiekunie zamku w Liwiu]; Polska K. Kolińska. moja miłość [o Ryoch S. Umeda]; Sagi Kucharków, Swancarów, Juraszków; Co znalazłam... [o W. Gąsiorowskim]; Markiz w cyfrowanych portkach [o K. Skorusie]; Jasna Polana pod Marsylią [o V. Lebrun – dawnym sekretarzu L. Tołstoja]; Sprawa Stasi [o S. Przybyszewskiej]; Znana? Kto znał mnie? [o M. Konopnickiej i M. Gumplowiczu].

3. Damy czarne i białe. [Opowieści biograficzne]. Warszawa: Iskry 1972, 289 s.

Zawartość

Wojna dwudziestoletnia o Czarną Księżniczkę [o Halszce z Ostroga]; Cztery oblicza jednej sieroty [o A. Zbąskiej Stanisławskiej]; Gwałt w klasztorze [o Z. Dembińskiej]; Polska Pallada [o M. Kunickiej]; Polska Wenus [o J. Machównie]; Złoty pukiel Wielkiej Księżnej [o J. Grudzińskiej]; Narzeczona [o W. Monné-Młodnickiej oraz o M. Wolskiej]; Romanca powązkowskiej alei [o księdzu A. Szandlerowskim i H. Beatus]; Sprawa nie tylko Anieli [o A. Pająkównie oraz o S. Przybyszewskim]; Nowe wcielenie „małej Stasi” [o S. Tomczykównie]; Trzecia zagadka Najlilijniejszej [o H. Hubickiej i L. Staffie]; Pożegnanie [o J. Żyznowskim i S. Umińskiej].

4. Tajemnice i damy. [Opowieści biograficzne]. Warszawa: Iskry 1975, 335 s.

Zawartość

Z poz. 2: Znana?; Kto znał mnie?; Maria Czwarta; Sprawa Stasi; Niekochana, – z poz. : Wojna dwudziestoletnia o Czarną Księżniczkę; Gwałt w klasztorze; Cztery oblicza jednej sieroty; Złoty pukiel Wielkiej Księżnej; Narzeczona; Romanca powązkowskiej alei; Nowe wcielenia „małej Stasi”; Trzecia zagadka Najlilijniejszej; Pożegnanie.

5. Urzeczeni. [Opowieści biograficzne]. Warszawa: Iskry 1976, 326 s.

Zawartość

Od autorki. – Poczekaj słońce [o D. Gabe i J. Kasprowiczu]; Portret romantyczny [o J. Bełzie]; Oczarowanie [o F.L. Schoellu, W. Reymoncie, T. Boyu-Żeleńskim]; Polska waga koi, Polska-moja miłość [poz. ]; Róża-płomień [o R. Bailly]; Z ziemi włoskiej do Polski... [o A. Valcini]; Miód i piołun [o P. Cazin].

6. Stachu, jego kobiety, jego dzieci.[Opowieść biograficzna]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 313 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Katowice: Ślask 1984; wyd 2 [!] Warszawa: Książka i Wiedza 1994.

7. Zamek na lewych papierach.[Opowieści biograficzne]. Katowice: Śląsk 1979, 402 s.

Zawartość

Wstęp. – Ukryte związki: Sprawa nie tylko Anieli [poz. ]; Testament von Olszewskiego [poz. ]; Co znalazłam... [poz. ]. – Z daleka, z bliska [z poz. ]: Choromańscy; Ostatni z dziesięciu; Sagi Kucharków, Swancarów, Juraszków. – Sekrety starego kufra [z poz. ]: Markiz w cyfrowanych portkach; Jasna Polana pod Marsylią. – Ja – głośne echo [z poz. ]: Śląska Pallada; Polska Wenus. – Miłość, namiętność, zbrodnia: Polska, moja miłość [poz. ]; „Wrzosy” dla Maryli [o J. Kuglinie i E. Zegadłowiczu]; Klimaty sprawy Gorgonowej. – Pamięć serca: Najpiękniejsza [o Z. Batyckiej]; Ocalony... zaginiony [dot. sztambucha S. Wasylewskiego z wpisami sławnych twórców]; Fanny i Samuel [o F. Elsser i S. Kostrowickim]; Aby zawsze polska mowa... [o Polakach w Danii]; Rodzina człowiecza [o Szeryńskich]. – Pod zamkniętym niebem: Zamek na lewych papierach [poz. ]; Partyzancka mama [o M. Kawikowej]; Zeus wśród kanarków [o T. Zielińskim]; Nieznana teczka SIPO [dot. niemieckich meldunków z okresu powstania warszawskiego]; Sprawa szwedzka. – Ucieczka do źródła: Franciszek, brat wielkiego Adama [F. Mickiewicz]; Drugie narodziny Marii [o M. Komornickiej].

8. Szczęście w Szczęściu.[Opowieści biograficzne]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1980, 171 s.

Zawartość

Duchy Janowca; Na tropie Białej Damy; Od Kurpińskiego do Puczka rozbójnika; Z panem Józefem do Odessy [o J.I. Kraszewskim]; Spotkanie w Rzymie [o H. Siemiradzkim]; Parotygodniowy bohater [o H. Modrzejewskiej i A. Gierymskim]; O Lenartowiczu – półprywatnie; Jan Matejko w... Nowej Hucie; Powstańcy z Zielonego Wzgórza; „Szczęśliwy wiek dojrzały” [o M. Rożku]; Gazetki żoliborskiej republiki [m.in. o M. Kownackiej]; Pamięć [wspomnienie o powstaniu D. Szaflarskiej]; „Życie bez celu jest nędzne” [o A. Strugu]; Był „Słoneczny Dom” [o G. Morcinku]; Na skrzydłach ptaków do ojczyzny; Smugi barwy i cienia [o J. Waldorffie]; Szczęście w Szczęściu [o I. Mosiu]; W cieniu i blasku wielkiego Adama [o A. Mickiewiczu, M. Góreckiej, M. Mickiewiczównie (Mariotce)]; Czarodziej z królewskiego szlaku [o G. Lepiance].

9. Listy do nie kochanych. Henryk Sienkiewicz – Maria Radziejewska, Maria Konopnicka – Maksymilian Gumplowicz, Tadeusz Nalepiński – Maria Janowska. [Opowieści biograficzne]. Katowice:Śląsk 1983, 279 s.

Zawiera opowieści biograficzne oraz korespondencję wyżej wymienionych bohaterów.

10. Emil i Maryla. [Opowieść biograficzna o E. Zegadłowiczu i Marii z Wrzosków Stachelskiej]. Warszawa: Książka i Wiedza 1984, 178 s.

11. Zabić ciemność. [Opowieść biograficzna o S. Kunickim]. Warszawa: Książka i Wiedza 1988, 282 s.

Nagrody

Nagroda w konkursie Spółdzielni Wydawniczej „Książka i Wiedza” i Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa Książka Ruch” w 1985.

12. Szatańska księżniczka. Opowieść o Izabeli Czajce-Stachowicz. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1992, 147 s.

13. Córka smutnego szatana. Stanisława Przybyszewska. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Twój Styl 1993, 255 s.

14. Miłosne czary i czarty. [Opowieści biograficzne]. Gdańsk: Wydawnictwo Oskar 1994, 250 s.

Zawartość

Pary i trójkąty: Daisy, magnat i inni [o M.T. Olivia]; Musiałam... [o J. Kasprowiczu i jego żonie Jadwidze]; Mąż i kochanek [o I. Czajce-Stachowicz]; Najmilszy Lulan i one [o S. Wysockiej]. – Pożegnania: Miłosne delirium [o M. Konopnickiej i M. Gumplowiczu]; Trzecia zagadka Najśnieżniejszej; Drugie życie siostry Benigny [o S. Umińskiej]. – Musisz...: Piękna bigamistka; Gwałt w klasztorze [poz. ]; Wojna o Czarną księżniczkę [poz. ]; Sławna i nieszczęśliwa [o G. Zapolskiej]. – Jak dwa promienie: Wyprawa z „Aniołami” po błękit i słońce [o F. Chopinie i G. Sand]; Syn, synowa i jej dzieci [o A. Mickiewiczu i K. Deybel]; Gwiazda czy serce? [o Z. Batyckiej]; Romanca powązkowskiej alei [poz. ]. – Niespełnienie: Malarz i piękna Helena [o A. Gierymskim]; Małżeństwo bez miłości, miłość bez małżeństwa [o E. Orzeszkowej]; Spóźniona [o H. Sienkiewiczu i M. Radziejewskiej]; Małżeństwo niedoskonałe czyli „Inżynier Szeruda” [o G. Morcinku]. – Dziwne związki: Księżna wśród ambasadorów [o I. Czartoryskiej]; Rosyjski niedźwiedź i polski Kopciuszek [o Wielkim Księciu Konstantym i J. Grudzińskiej]; Smętny paź swej Teosi [o J. Matejce]; Dlaczego pojął ją za żonę [o S. Wyspiańskim i T. Pytkównie]; Jan i Maria-Piotr [o J. Lemańskim i M. Komornickiej]; Narzeczony,przyjaciółka i Robespierre [o A. Pająkównie].

15. Orzeszkowa. Złote ptaki i terroryści. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Trio 1996, 211 s.

16. Zegadłowicz. Podwójny żywot Srebrempisanego. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Trio 1999, 269 s.

17. Miłość, namiętność, zbrodnia. [Opowieści biograficzne]. Warszawa: Veda 2000, 216 s.

Dotyczy m.in. F. Chopina i G. Sand, R. Gorgonowej, J. Kasprowicza, F.L. Schoella, ks. A. Szandlerowskiego.

18. Parnas w Oborach. [Opowieści biograficzne]. Warszawa: Prószyński i S-ka 2000, 217 s.

Dotyczy pisarzy, którzy bywali często w Domu Pracy Twórczej w Oborach pod Warszawą; m.in. G. Morcinka, F. Goetla, S. Przybyszewskiej, M. Komornickiej.

19. Córka smutnego szatana. [Opowieść biograficzna]. Warszawa: Veda 2006, 283 s.

Dotyczy S. Przybyszewskiej.

Prace redakcyjne

1. Sienkiewicz i piękna Wielkopolanka. Wstęp wybór i oprac.: K. Kolińska. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1973, 193 s. Wyd 2. tamże 1977.
Zawiera m.in. wybór korespondencji H. Sienkiewicza i M. Radziejewskiej.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1988, 2004.

Wywiady

W poszukiwaniu minionego czasu. Rozm. Ł. Nicpan. Nowe Książki 1979 nr 21.
Pasjonują mnie rzeczy nie odkryte. Rozm. R. Popkowicz-Tajchert. Słowo Powszechne 1987 nr 163.

Ogólne

Artykuły

U. Gomuła: Nie kochani czekają na listy. Tygodnik Kulturalny 1984 nr 44.

Tajemnice na sprzedaż

M. Brandys: Odkrycie historyczno-literackie. Nowe Książki 1969 nr 2.
M. Szejnert: Drogie, tanie tajemnice. Tygodnik Kulturalny 1969 nr 3.

Damy czarne i białe

S. Kozicki: Dziennikarsko i polonistycznie. Kultura 1972 nr 20.

Tajemnice i damy

E. Kozarzewska: Nowy wybór dawnych opowieści. Nowe Książki 1976 nr 1.

Urzeczeni

R. Gołębiowska: Tygodnik Kulturalny1977 nr 17.
J. Iwaszkiewicz: Rozmowy o książkach. Życie Warszawy 1977 nr 18.
S. Zieliński: Smołodówka i okolice. W tegoż: Wycieczki balonem. Warszawa 1978.

Stachu, jego kobiety, jego dzieci

M. Czechowski: Przybyszewski. Miesięcznik Literacki 1979 nr 10.
D. Knysz-Rudzka: Kto mówił prawdę?” – czyli raz jeszcze o Przybyszewskim. Nowe Książki 1979 nr 21.

Szczęście w Szczęściu

S. Helsztyński: Wędrówki Krystyny Kolińskiej. Tygodnik Kulturalny 1981 nr 26.

Listy do nie kochanych

B. Sowińska: Nieszczęśliwe miłości. Życie Warszawy 1984 nr 27.

Emil i Maryla

T. Olszewski: Romans poety. Tygodnik Kulturalny 1984 nr 40.

Zabić ciemność

T.J. Żółciński: Z rodu Wallenrodów. Słowo Powszechne 1989 nr 39.

Orzeszkowa

J. Koprowski: Co wiemy o Orzeszkowej?Wiadomości Kulturalne1997 nr 4.
K. Masłoń: Pani Eliza i terroryści. Rzeczpospolita 1997 nr 43.

Zegadłowicz

T. Olszewski: Portret intymny. Nowe Książki 1999 nr 12.
M. Wójcik: Skandale pani Krysi. Wadoviana 2000 nr 4.
Ł. Badula. „Ruch Literacki2001 z. 3.