BIO
Urodzony 22 czerwca 1901 w Przemyślu; syn Franciszka Kolbuszewskiego, urzędnika skarbowego, i Zofii z Wyrobków; ojciec Jacka Kolbuszewskiego, historyka literatury. Do szkoły średniej uczęszczał we Lwowie (III Gimnazjum im. Franciszka Józefa) i w Białej pod Bielskiem; w 1919 otrzymał świadectwo dojrzałości w VII Gimnazjum im. T. Kościuszki we Lwowie. W tymże roku debiutował nowelami: Hej, ty ziemio ojczysta! oraz Z krwi naszej..., opublikowanymi w lwowskim tygodniku wojskowym „Placówka” (nr 9, 16). W 1919/20 studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, w 1920-23 kontynuował studia na Uniwersytecie Poznańskim (UPozn.). Od 1922 ogłaszał wiersze, opowiadania i artykuły w „Przeglądzie Porannym” oraz „Kurierze Poznańskim” (z którym współpracował do 1929). Po zdaniu w 1923 egzaminu nauczycielskiego pracował jako polonista przez rok w gimnazjum w Środzie Wielkopolskiej, później w Gimnazjum im. I. Paderewskiego w Poznaniu (1924-28). Równocześnie kontynuował pracę naukową. W 1925 uzyskał doktorat na podstawie rozprawy Stanisław Wyspiański a romantyzm polski (promotor prof. Stanisław Dobrzycki). W 1925-26 oraz 1928-30 przebywał w Paryżu jako stypendysta Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a następnie Funduszu Kultury Narodowej i prowadził badania nad dramatem i teatrem XIX i XX w. Po powrocie został starszym asystentem i bibliotekarzem przy Seminarium Historii Literatury Polskiej UPozn. Publikował liczne artykuły i recenzje, m.in. w „Ruchu Literackim” (1929-33). W 1930 habilitował się na podstawie pracy Polski teatr romantyczny. Cz. I. Prolegomena do estetyki. W 1932 został wybrany na członka Komisji Historii Literatury Polskiej PAU. W tymże roku ożenił się z Marią Dobrzycką, romanistką. We wrześniu 1934 objął jako profesor nadzwyczajny Katedrę Literatur Słowiańskich na Uniwersytecie Łotewskim w Rydze; w 1936 został mianowany profesorem zwyczajnym. W 1938 otrzymał stanowisko profesora literatury powszechnej. Publikował książki oraz liczne artykuły poświęcone literaturze i kulturze polskiej w pismach łotewskich, a także w łotewskiej encyklopedii Latviešu konversacijas vardnica (Ryga 1935-40 t. 13-21; tu ponad 100 artykułów i haseł); przyczynił się do powstania antologii poezji polskiej Polu dzeja w opracowaniu Karlisa Kruzy (Ryga 1937), dokonując filologicznego przekładu wierszy na język łotewski. Za szerzenie za granicą zamiłowania do literatury polskiej otrzymał w 1938 Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, a w 1939 został odznaczony komandorią łotewskiego Orderu Trzech Gwiazd (Triju Zvaigžnu). Kontynuował też współpracę z czasopismami krajowymi m.in. z poznańską „Kulturą” (1938-39) oraz z encyklopedią Ultima Thule (1939; tu ponad 170 artykułów i haseł z zakresu historii literatury polskiej i teorii literatury). Po wybuchu II wojny światowej przebywał nadal w Rydze. W czasie okupacji niemieckiej aresztowany w sierpniu 1942 przez gestapo, do marca 1943 był więziony w centralnym więzieniu w Rydze. Po wycofaniu się Niemców i zajęciu Łotwy przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich został mianowany w grudniu 1944 przez Komisariat Oświaty w Moskwie kierownikiem Katedry Filologii Romańskiej na Państwowym Uniwersytecie Łotewskim; równocześnie był profesorem literatury francuskiej w Państwowym Instytucie Języków i Literatur w Rydze. Pod koniec 1945 powrócił do Polski i został mianowany profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Wrocławskim (UWr.) i kierownikiem Katedry Historii Literatury Polskiej II (tj. nowszej literatury polskiej); po utworzeniu w 1952 Zespołowej Katedry Literatury Polskiej, objął kierownictwo Zakładu Literatury XIX w. Wykładał również literaturę rosyjską na UWr. (1946-47) oraz na UPozn. (1947-49). Był członkiem komitetu redakcyjnego „Pamiętnika Literackiego” (1945-49) oraz przewodniczącym Wrocławskiego Oddziału Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza (1946-49). W 1947 został członkiem Komisji Słowianoznawczej Polskiej Akademii Umiejętności oraz członkiem zwyczajnym Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, w którym w 1948-54 pełnił funkcję przewodniczącego Wydziału I. Studia, artykuły i recenzje publikował w licznych czasopismach naukowych i społeczno-literackich, m.in. w „Odrze” (1946-47), „Dziś i Jutro” (1949-54). Od 1950 pracował także w Wyższej Szkole Pedagogicznej (WSP) we Wrocławiu i po jej przeniesieniu do Opola był najpierw profesorem literatury powszechnej, później (od 1953) kierownikiem Katedry Literatury Polskiej. W 1954 został członkiem komitetu redakcyjnego „Zeszytów Naukowych” tej uczelni (redagował rocznik 3, wyd. 1957). Był założycielem i prezesem Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1955-61), założycielem i redaktorem naczelnym „Kwartalnika Opolskiego” (1955-64; tu też liczne studia i artykuły). W 1956 został wybrany na rektora WSP w Opolu (stanowisko to zajmował do 1959). Pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Sekcji Pedagogicznej Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. W 1957 należał do założycieli Instytutu Śląskiego w Opolu, a w 1958 został członkiem zwyczajnym Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach oraz komitetu redakcyjnego „Biblioteki Pisarzy Śląskich”. W 1960/61 wykładał historię literatury polskiej i literatur słowiańskich na uniwersytecie francuskim w Montrealu w Kanadzie. Został wybrany na członka Canadian Association of Slavistes. Po powrocie do Wrocławia kontynuował pracę naukową i dydaktyczną na UWr. oraz do czerwca 1963 w opolskiej WSP. Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1955). Zmarł 7 stycznia 1965 we Wrocławiu.
Twórczość
1. Wizja Wyspiańskiego. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1924, 32 s.
2. Pieśń o Aldony losach. (Próba rekonstrukcji pierwszego pomysłu „Konrada Wallenroda”). Poznań: Wielkopolska Księgarnia Nakładowa K. Rzepeckiego 1927, 30 s.
3. Stanisław Wyspiański a romantyzm polski. Poznań: Księgarnia Uniwersytecka Fiszera i Majewskiego 1928 [właśc. 1927], 264 s.
4. Ziemski Mesjasz Narodów. O „Widzeniu ks. Piotra”. Poznań: J. Jachowski 1930 [antydatowane 1929], 57 s.
5. Polski teatr romantyczny. Cz. I. Prolegomena do estetyki. [Gniezno] 1931 [antydatowane 1930], 174 s.
6. Mickiewicz i Maryla a IV część „Dziadów”. Poznań: J. Dippel 1932, 20 s.
7. Draugs un Paligs. Praktiska rokas gramata latviešu valodas macibai. Praktyczny podręcznik do nauki języka łotewskiego. Gramatyka, rozmowy, słownik, dla robotników rolnych i gospodarzy. Riga: Latvijas Lauksaimniecibas Kamera 1938, 128 s.
8. Polu literatura viduslaikos un renesanse. Riga: L.U. Studentu Padomes Gramatnica 1938, 256 s.
9. Polska a Czechy. Zarys zagadnień kulturalnych. Poznań: Naczelny Instytut Akcji Katolickiej w Polsce 1939 [antydatowane 1938], 182 s.
10. W stolicach państw bałtyckich. Poznań 1939, 82 s.
Zawartość
11. Twórczość Mickiewicza na emigracji. Z wypisami. [Warszawa:] Czytelnik 1946 [właśc. 1947], 103 s. „Wiedza Powszechna. Wydawnictwo Popularno-Naukowe”.
12. Twórczość Mickiewicza w kraju i w Rosji. Z wypisami. [Warszawa:] Czytelnik 1946, 84 s. „Wiedza Powszechna. Wydawnictwo Popularno-Naukowe”.
13. Romantyzm. [Warszawa:] Czytelnik 1948, 34 s. „Wiedza Powszechna. Wydawnictwo Popularno-Naukowe”.
14. Epopeja. Studium o „Panu Tadeuszu”. Powst. ok. 1950.
Streszczenie: „Sprawozdania Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” R.4: 1949 seria A s. 79-81.
15. Romantyzm i modernizm. Studia o literaturze i kulturze. Katowice: Śląsk 1959, 513 s. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Opolu. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu.”.
Zawartość
16. Rola poezji Marii Konopnickiej na Śląsku w latach 1896-1910. Fragmenty. Warszawa: 1960, 18 s. [Komitet Obchodu 50-lecia Śmierci M. Konopnickiej. Sesja naukowa poświęcona twórczości M. Konopnickiej, Łańcut 16-17 IX 1960].
17. La méthode des recherches comparées dans les littératures slaves. Paris 1962, 16 s.
18. Le théâtre de Stanisław Wyspianski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe [1962], 21 s. Académie Polonaise des Sciences. Centre Scientifique à Paris.
19. Śląskie impresje Stanisława Wyspiańskiego. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1962, 99 s. Instytut Śląski w Opolu. Przedruk zob. poz. ↑.
20. Herezja kanonika Jędrzeja Gałki. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1964, 110 s. „Prace Opolskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Wydział Języka i Literatury”.
21. Kolumna duchów nad nami. Prace historycznoliterackie o tematyce śląskiej. Wyboru dokonał i teksty przygotował do druku J. Kolbuszewski. Wstępem poprzedził S.S. Nicieja. Opole: Instytut Śląski 1988, 276 s.
Zawartość
Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.
Przekłady
Prace edytorskie i redakcyjne
Tu w oprac. S. Kolbuszewskiego:.
T. 8. Le roi de Ladava. Oprac.: J. Kleiner i S. Kolbuszewski. 1958 s. 77-182.
T. 15. [Próby poematu filozoficznego]. Oprac.: W. Floryan, J. Kleiner, S. Kolbuszewski; Do Ludwika Norwida list. Oprac.: J. Kleiner i S. Kolbuszewski. 1955 s. 25-166; 169-225.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1951.
