BIO
Urodzony 2 września 1925 we wsi Klęczany pod Dębicą w rodzinie chłopskiej; syn Jana Koguta i Stefanii z Posłusznych. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Klęczanach i w Sędziszowie Małopolskim. W 1936 zamieszkał wraz z rodzicami w Trzebieniu pod Bydgoszczą i w następnym roku rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum im. J. Piłsudskiego w Bydgoszczy. W czasie okupacji niemieckiej, wysiedlony do Generalnej Guberni, przebywał na terenie powiatów dębickiego, tarnowskiego i dąbrowskiego, pracując jako robotnik rolny i leśny. Od 1942 należał do konspiracyjnego Stronnictwa Ludowego, a od 1943 do Batalionów Chłopskich. Po wyzwoleniu powrócił do Bydgoszczy i pracował w Izbie Skarbowej i równocześnie kontynuował naukę w liceum dla dorosłych. Debiutował w 1946 jako poeta wierszami pt. Błogosławiony trud i Mojemu ojcu opublikowanymi w miesięczniku „Wieś Tworząca” (nr 1). Po zdaniu matury, w 1947, przeniósł się do Poznania i studiował polonistykę na Uniwersytecie Poznańskim; w 1950 przerwał studia z powodu choroby (gruźlica płuc). W 1949 ożenił się z Adelajdą Piechocką. Od 1951 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR); w tymże roku został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). Za wiersz pt. Drogi braterstwa otrzymał w 1951 nagrodę Ministerstwa Kultury i Sztuki, Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej i ZLP. Wiersze, prozę, artykuły i recenzje publikował m.in. w „Gazecie Poznańskiej” (od 1951), „Nowej Kulturze” (1951-63), „Życiu Literackim” (od 1953). W 1953 debiutował jako prozaik powieścią pt. Zbuntowani. Brał czynny udział w pracach ZLP, najpierw jako kierownik Klubu Młodych, następnie sekretarz i wiceprezes zarządu Oddziału Poznańskiego i równocześnie członek Zarządu Głównego (1954-56). Za twórczość literacką otrzymał w 1955 nagrodę Ziemi Rzeszowskiej, w 1956 nagrodę miasta Poznania, a także liczne wyróżnienia w konkursach literackich. W listopadzie 1956 został członkiem egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR. Był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Poznaniu, w 1957-61 posłem na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Od października 1956 był redaktorem naczelnym „Tygodnika Zachodniego” (do 1960), w piśmie tym ogłaszał (też pod pseudonimami: Artur Łaszczyński, Aleksander Grabowicz, arłas, Borysław Nocki) artykuły i wiersze oraz w 1957-58 cykl felietonów pt. Listy spod lipy. W następnych latach kontynuował współpracę z czasopismami, publikując utwory literackie i artykuły w „Głosie Tygodnia” (tu w 1961-63 cykl felietonów pt. ...nad i), „Gazecie Poznańskiej” (w 1964-74 cykl felietonów pt. Gołym okiem, w 1983 cykl pt. Autopsje 83), „Życiu Literackim” (w 1972 cyklListy spod lipy), „Gazecie Zachodniej” (w 1975-78 ciąg dalszy cyklu felietonów pt. Gołym okiem). Otrzymał nagrody: Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu (1960), Centralnej Rady Związków Zawodowych (1968), nagrodę Ministra Obrony Narodowej (1968), nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1971) i nagrodę im. J. Kasprowicza (1974). Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1955), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1965), Krzyżem Partyzanckim i Medalem Zwycięstwa i Wolności (1973), Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1975). Zmarł 15 marca 1987 w Poznaniu.
Twórczość
1. Dom ocalony. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1953, 76 s.
Zawartość
2. Zbuntowani. Powieść. „Gazeta Białostocka” 1953 nr 118-235. Wyd. osobne Warszawa: Czytelnik 1953, 310 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1954; wyd. 3 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1973.
3. Na krecim tropie. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1954, 153 s.
Zawartość
4. Zawieja. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1954, 464 s. Wyd. 2 tamże 1956.
5. Módl się za nami i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1956, 205 s.
Zawartość
6. Chłopiec z zapałkami. [Powieść]. Powst. 1957. Druk fragmentów: Chłopiec z zapałkami. „Arkusz” 1997 nr 4 s. 2-3.
7. Głos pisarza i kandydata. Przemówienie wyborcze. [Poznań] 1957, 11 s.
8. Kamienie w bruk. Wiersze 1952-1956. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1957, 88 s.
Zawartość
9. Własne i cudze. [Szkice]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1957, 133 s.
Zawartość
10. Rudy Mojżesz. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1959, 201 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1964, wyd. 3 tamże 1973.
Nagrody
11. Syn pułkownika. Powieść. „Głos Wielkopolski” 1961 nr 133-171. Wyd. osobne Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1962, 128 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1964, wyd. 3 1967, wyd. 4 1982.
12. Śmierć Don Kichota. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1961, 40 s.
13. Kalina. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1963, 214 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, wyd. 3 1975, wyd. 4 1985. Przedruk zob. poz. ↑.
Przekłady
rosyjski
14. Kłusownicy i naganiacze. [Powieść]. „Gazeta Poznańska” 1963 nr 16-129 [z przerwami]. Wyd. osobne Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963, 203 s. Wyd. 2 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1973.
Nagrody
15. Walka z cieniem. Opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1963, 173 s.
Zawartość
16. Nietoperze. [Powieść]. „Gazeta Robotnicza” 1964 nr 43-108. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964, 269 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1965; wyd. 3 Warszawa: Iskry 1968.
17. Traktat o rękach. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1964, 64 s.
18. Komu wolno żyć. [Powieść]. „Gazeta Poznańska” 1965 nr 105-184. Wyd. osobne Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1965, 153 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Przekłady
rosyjski
19. Opowieści znad Hoszczy. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1966, 236 s.
Zawartość
20. Jeszcze miłość. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1967, 279 s. Wyd.nast.: wyd. 2 tamże 1970; wyd. 3 Warszawa: Wydawnictwo Centralnej Rady Związków Zawodowych 1972, 427 s.; wyd. 4 Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974.
Nagrody
21. Misja porucznika Kuny. Romans sentymentalny. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1968, 191 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1969, wyd. 3 1971, wyd. 4 1979, wyd. 5 1986. Przedruk zob. poz. ↑.
Nagrody
22. Pieśni drwala. Wiersze wybrane. 1948-1968. Wstęp: J. Ratajczak. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1968, 143 s.
Zawartość
23. Manowce. [Artykuły i recenzje]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1969, 243 s.
Zawartość
24. Opowiadania wybrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1969, 227 s.
Zawartość
25. Tryptyk dziedziczny. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1970, 57 s.
26. Listy spod lipy. [Publicystyka]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1971, 267 s. Por. poz. ↑.
27. Dum-dum. [Opowiadania]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1973, 168 s.
Zawartość
28. Koniec wielkiego postu. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1975, 184 s.
Nagrody
29. Trzy romanse. [Powieści]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1976, 488 s.
Zawartość
30. Kobyli testament. Wybór opowiadań. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1980, 249 s.
Zawartość
31. Kronika bez końca. [Powieść]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1981, 168 s.
32. Tryptyki i erotyki. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1985, 91 s.
Prace redakcyjne
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1957, 1966, 1973, 1978.
