BIO

Urodzony 13 stycznia 1928 w Bursztynie (powiat rohatyński, województwo stanisławowskie); syn Jana Kłysia, górnika, i Anieli z domu Gola, pracowniczki służby zdrowia. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu tych terenów przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, mieszkał początkowo w Rohatynie, a następnie we Lwowie. W 1941, po wybuchu wojny radziecko-niemieckiej, przeniósł się do Krakowa, gdzie uczył się w szkole handlowej i w zawodowej szkole budowlanej. Jednocześnie pracował zarobkowo, jako sprzedawca gazet, magazynier w składzie węgla, palacz. Brał udział w działalności konspiracyjnej, w marcu 1944 wstąpił do Armii Krajowej. W połowie grudnia 1944 został aresztowany przez gestapo. Po wyzwoleniu rozpoczął kurs maturalny, ale już w maju 1945 przerwał naukę i wyjechał w Bieszczady jako kurier centrali nielegalnej organizacji. Po rozbiciu oddziału „Groźnego”, do którego należał, udał się do Gdańska, gdzie pracował przy oczyszczaniu portu, jako grabarz, a następnie doker. W 1946 powrócił do Krakowa. Aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa został skazany w grudniu tegoż roku na osiem lat więzienia. Po zwolnieniu na podstawie amnestii w 1948, ukończył kurs maturalny, równocześnie pracował jako poborca podatkowy, pomocnik księgarski i cenzor. W 1950 zajmował się propagandą w dyrekcji budowy Nowej Huty, a następnie w 1951-52 był redaktorem w gazecie „Budujemy Socjalizm”. W 1951 debiutował w „Życiu Literackim” fragmentem prozy pt. W nowym mieście (nr 13). W 1954 pracował w Wydawnictwie Literackim. Od tegoż roku należał do Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1955 wyjechał do Kielc, gdzie w 1956-57 był redaktorem technicznym i zastępcą redaktora naczelnego w miesięczniku „Ziemia Kielecka”, a po zamknięciu pisma w 1958, przez pół roku dyrektorem tamtejszej operetki. Po powrocie w 1958 do Krakowa zajął się wyłącznie pracą literacką. Był wieloletnim opiekunem Koła Młodych przy ZLP (1962-74). W 1962 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), w 1970 był wiceprzewodniczącym Komisji Kultury komitetu krakowskiego PZPR. W 1972 otrzymał nagrodę Rady Narodowej miasta Krakowa. W 1974-79 sprawował funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Silesia”. W 1977-80 był wiceprezesem Oddziału Krakowskiego ZLP, wiceprzewodniczącym Komisji Zagranicznej Zarządu Głównego ZLP i członkiem Rady Funduszu Literackiego przy Komitecie Centralnym PZPR. Otrzymał odznakę „Zasłużony Działacz Kultury” (1970). Zmarł 1 lutego 2004 w Krakowie.

Twórczość

1. Ostatnie słowo ma człowiek. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1953, 311 s.

2. Droga do Edenu. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1960, 210 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1970, wyd. 4 [!] 1985.

3. Kakadu. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1961, 181 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1965, wyd. 3 1976.

Przekłady

estoński

Kakadu. [Przeł.] H. Loik. Tallinn 1985.

łotewski

Kakadu. [Przeł.] J. Laganovskis. Riga 1974.

rosyjski

Kakadu. [Przeł.] V. Borisov. Moskva 1974; przedruk w: R. Kłyś: „Kakadu” povesti i rasskazy. Moskva 1987.

ukraiński

[Przeł.] O. Meduščenko. Kiïv 1977.

uzbecki

Kakadu. [Przekł. z rosyjskiego] Ch. Nijazov. Taszkent 1973.

4. Cmentarni goście. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1962, 166 s.

Przekłady

rosyjski

w: R. Kłyś: Kakadu” povesti i rasskazy. [Przeł.] S. Pankova. Moskva 1987.

5. Anioły płakać będą. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1965, 465 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1966, wyd. 3 1980.

Nagrody

Nagroda literacka „Głowy Podwawelskie” w 1965.

Przekłady

bułgarski

Angelite šte zaplačat. [Przeł.] D. Ikonomov. Sofija 1967.

6. Zabijcie czarną owcę. [Powieść]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1969, 298 s. Por. poz. . Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1972, [wyd. 3] 1987.

Przekłady

niemiecki

Tötet das schwarze Schaf. [Przeł.] K. Lichtenfeld. Berlin [1976].

rumuński

Ucideti oaia neagrǎ. [Przeł.] I. Petricǎ. Bucureşti 1979.

słowacki

Čierna ovca. [Przeł.] Š. Drug. Bratislava 1976.

Adaptacje

radiowe

Polskie Radio 1975.

7. Zabijcie czarną owcę. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1972. Por. poz. .

8. Znikąd donikąd. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1975. Por. poz. .

9. Bengoro. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1985, 242 s.

Zawartość

Kasyda o nieosiągalnej ręce”; Bengoro; Znikąd donikąd [por. poz. ]; Spadanie.

Przekłady

rosyjski

w: R. Kłyś: Kakadu” povesti i rasskazy. [Przeł.] V. Borisov. Moskva 1987.

ukraiński

[Przeł.] O. Meduščenko. Kiïv 1986.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1973, 1988.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 1. Warszawa 1977 (B. Winklowa).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

J. Pieszczachowicz: Ryszard Kłyś. Współczesność 1964 nr 22.
A. Chruszczyński. O Kłysiu – próba rewizji. Fakty i Myśli” czy „Wiatraki? 1966 nr 17.
A. Hamerliński: Ryszard Kłyś. Tygodnik Kulturalny 1966 nr 22.
S. Stanuch: Przygody łazika z Miechowa. W tegoż: Na gorącym uczynku. Kraków 1978.
J.B. Ożóg: Osobliwy epik wojny. (O twórczości Ryszarda Kłysia). Tygodnik Kulturalny 1986 nr 35.

Ostatnie słowo ma człowiek

Z. Hierowski: Pierwsza powieść o Nowej Hucie. Życie Literackie 1953 nr 48.
W. Sadkowski: Przede wszystkim – „historia upadających. Nowa Kultura 1954 nr 15.

Droga do Edenu

J. Andrzejewski: Notatki. Polityka 1960 nr 44.
H. Bereza: Powieść z dreszczykiem. Twórczość 1960 nr 10.
S. Wygodzki: Polskie wariacje na hiszpańskie tematy amerykańskiego pisarza. Nowe Książki 1960 nr 16.

Kakadu

L. Eustachiewicz: Autentyczny dramat współczesności. Kamena 1961 nr 45.
S. Żółkiewski: Dialektyka kata i ofiary. Przegląd Kulturalny 1962 nr 17.

Cmentarni goście

B. Biernacka: Zwycięzcy i zwyciężeni. Nowe Książki 1962 nr 18.
W. Maciąg. „Twórczość1962 nr 11.

Anioły płakać będą

E. Pawlak: Zafascynowany pamięcią. Tygodnik Kulturalny 1965 nr 33.
W.P. Szymański: Bunt – w imię czego?Twórczość1965 nr 12.
Z. Zagroba: W cieniu „wartburgów. Nowe Książki 1965 nr 20.

Zabijcie czarną owcę [Powieść]

J.M. Bartnicka: Kłyś à la Joyce. Nowe Książki 1970 nr 15.
K. Nowicki: Poza schematem. Miesięcznik Literacki 1970 nr 7.

Bengoro

J. Majcherek: Twórczość1985 nr 11.
B. Twerdochlib: Nowe Książki1985 nr 6.