BIO

Urodzony 26 lutego 1905 w Mościskach (powiat przemyski); syn Tadeusza Kisielewskiego, zawodowego oficera, i Stanisławy ze Studzińskich. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Krakowie, a następnie do gimnazjum klasycznego w Grudziądzu, gdzie w 1924 otrzymał świadectwo dojrzałości. Już w tym czasie zaczął ogłaszać pierwsze artykuły w „Gazecie Grudziądzkiej”. W 1924 rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, które od 1925 kontynuował na Uniwersytecie Poznańskim; w 1929 uzyskał magisterium. W 1925-31 był redaktorem naczelnym pism „Promień” i „Przegląd Oświatowy” w Poznaniu, organów Towarzystwa Czytelni Ludowych, w którym pracował społecznie w czasie studiów. W 1926 redagował przez parę miesięcy grudziądzką „Mównicę Publiczną”. Należał do grupy literackiej Loża, wydającej w 1928 pod redakcją jego i Tadeusza Kraszewskiego czasopismo „Życie Literackie”, w którym prowadził dział teatralny. W 1928 ożenił się z Marią Szmańdą (z Lisieckich; zmarła w 1944 w Warszawie). W tym samym czasie został pracownikiem zespołu wydawnictw Księgarni św. Wojciecha. W 1928-30 prowadził kronikę poznańską w dzienniku „Polska”. W 1929 został sekretarzem redakcji „Przewodnika Katolickiego”, a w rok później objął po Emilu Zegadłowiczu i Jerzym Drobniku kierownictwo tygodnika „Tęcza”, którego redaktorem był do 1939; w piśmie tym publikował wiele artykułów na tematy kulturalne, społeczne i polityczne (m.in. pod pseudonimem Artem). W tym czasie ogłaszał też artykuły, reportaże i drobne utwory m.in. w „Głosie Narodu” (tu w 1936 cykl felietonów pt. Listy z Wielkopolski) i w „Prosto z Mostu” (tu w 1938 cykl reportaży pt. Z podróży po Niemczech współczesnych, którą odbył w 1937). Po wybuchu II wojny światowej przez krótki czas przebywał w Jazłowcu pod Buczaczem, skąd udało mu się przedostać do Rumunii. Pod koniec 1939 udał się do Rzymu, gdzie u prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda zabiegał o poparcie finansowe dla działalności wydawniczej na rzecz polskich uchodźców, po czym powrócił do Bukaresztu. Tu na początku 1940 został mianowany przez polski rząd emigracyjny kierownikiem Placówki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, działającej przy Konsulacie Rzeczypospolitej Polskiej. W końcu 1940 ewakuował Placówkę do Turcji. Na przełomie 1940 i 1941 przebywał w Jerozolimie, skąd w połowie roku udał się przez Kair do Londynu, gdzie w Ministerstwie Spraw Kongresowych objął referat spraw niemieckich. Przeniesiony do Ministerstwa Informacji, w niedługim czasie został przydzielony do polskiej sekcji radia BBC. Następnie objął Dział Łączności z Krajem w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. W tym czasie publikował liczne artykuły w londyńskich czasopismach emigracyjnych „Myśl Polska” (1942; pod pseudonimem Stanisław Kowalski), „Wiadomości Polskie” (1942; pod pseudonimem Stanisław Kowalski), „Polska Walcząca” (1943; pod pseudonimem Stanisław Zieliński). Należał też do redakcji kwartalnika „Poland and Germany”, wydawanego w języku angielskim. Po zakończeniu wojny pozostał w Londynie. Był współzałożycielem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. W 1946-48 redagował miesięcznik „Przegląd Polski”. W lutym 1949 objął kierownictwo Katolickiego Ośrodka Wydawniczego „Veritas”, w którym powołał, opartą na subskrypcji, serię wydawniczą znaną jako „Biblioteka Polska”. W maju 1949 utworzył pismo katolickie „Gazeta Niedzielna”; tu ogłaszał też w 1953-55 artykuły i prozę (m.in. w 1954 cykl Gawędy przygodne). Artykuły i utwory prozą publikował również m.in. w „Życiu” (Londyn, 1950-55; tu w 1955 cykl felietonów pt. Punkty widzenia), „Drodze” (Londyn, 1954; cykl Pytania naszego czasu). W 1957-76 był wydawcą kwartalnika „Poland and Germany”. W 1958 ożenił się z Irlandką, Eryką O'Donnell. Po odejściu w sierpniu 1960 z „Veritasu” wznowił i redagował miesięcznik Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii pt. „Wiadomości Katolickie”. Zmarł nagle 20 lipca 1966 w czasie urlopu w Bandon w Irlandii; pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie.

Twórczość

1. Światła w mroku. Pięćdziesiąt lat pracy Towarzystwa Czytelni Ludowych 1880-1930. Poznań: Towarzystwo Czytelni Ludowych 1930, 264 s.

2. Powrót. Powieść. Prosto z Mostu 1936 nr 5-38. Wyd. osobne: Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1936], 348 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas” 1954; Warszawa: Alfa 1992.

3. Św. Jan Bosco 1815-1888. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1936], 32 s.

4. O udział katolików w życiu kulturalnym Polski. Referat wygłoszony w czasie 4 Studium Katolickiego w Katowicach w dn. 5-9 IX 1938. Poznań: Drukarnia Księgarska; Katowice: Drukarnia Katolicka 1938, 20 s.

5. Chleb. [Opowiadania]. Powst. przed 1939.

Maszynopis zniszczony w czasie okupacji niemieckiej w 1939 (inf.: Z. Kotkowski: Dwie sylwetki. Paryż 1967).

6. Po drodze. [Powieść]. Kurier Poznański 1939 nr 84, 86, 88, 90, 92, 94, 96, 98, 100, 102, 106, 108, 110, 112, 114, 116, 118, 120, 122, 124, 126, 128, 130, 132, 134, 136, 138, 140.

7. Ziemia gromadzi prochy. [Reportaż dokumentalno-historyczny o dziejach konfliktu niemiecko-słowiańskiego]. [Poznań:] Księgarnia św. Wojciecha [1939], 501 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże [1939]; Glasgow: Książnica Polska, Edinburgh, London: Oliver and Boyd 1941; wyd. [skrócone, konspiracyjne] Warszawa: Wydawnictwo DI [Departament Informacji Delegatury Rządu na Kraj] 1943; Bari: 476 Sekcja Wydawnicza 1946; Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX” 1990. Druk całości w czasopiśmie: „Rzeczywistość” 1984 nr 24-52/53, 1985 nr 1-15.

Przekłady

niemiecki

Die Erde bewahrt das Vergangene. Berlin 1939, powielone.

Wyd. osobne fragmentów pt. Prawdy pogranicza. O niedoli Polaków na pograniczu w Niemczech. Toruń: Polski Związek Zachodni 1939, 29 s.

8. Znaki na niebie i ziemi. Powst. 1939.

Nakład książki, przygotowany do oprawy, został zniszczony podczas okupacji niemieckiej w 1939 (inf. jak w poz. ).

9. Droga do Polski. Rozważania aktualne. Bukareszt: Kurier Polski1940, 154 s.

Analiza sytuacji Polaków po klęsce we wrześniu 1939.
Autor podpisany: Jan Gajewski.

10. Walka komunizmu z Kościołem. Jej przyczyny, objawy i cele. Londyn: Wydział Kultury i Oświaty Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów 1951, 9 s., powielone.

11. Historyczne i kulturalne znaczenie Ziem Odzyskanych. Londyn: Wydział Kultury i Oświaty Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów 1952, 9 s., powielone.

12. Historia z samochodem. Powieść podróżnicza. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas” przy współdziałaniu z Polską Macierzą Szkolną [za Granicą] 1955, 35 s.

Powieść podpisana: Józef Wiktor.

13. O krasnoludku, który został zuchem. Londyn: Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas” przy współdziałaniu z Polską Macierzą Szkolną [za Granicą] [1955], 16 s.

Autor podpisany: Józef Podolski.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN ok. 1956.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
• „Rocznik Literacki 1966” wyd. 1968 (P. Grzegorczyk).
Wielkopolski słownik biograficzny. Warszawa, Poznań 1981 (K. Sroczyńska).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (H. Kirchner).

Ogólne

Artykuły

S. Piasecki: Nasi współcześni. Jerzy Kisielewski, który odkopał prochy słowiańskie w Niemczech. Merkuriusz Polski 1939 nr 29.
M. Czuchnowski: Ocalona garstka popiołu. Pamięci Józefa Kisielewskiego. Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1966 nr 237.
T. Kraszewski: Wspomnienie o Józefie Kisielewskim. Nurt 1966 nr 11.
Z. Kotkowski. „Biuletyn Organizacyjny Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie”, Londyn 1967 nr 1/3.
Z. Kotkowski: Dziennikarz, publicysta i pisarz Ziem Zachodnich. W tegoż: Dwie sylwetki – Jan Bielatowicz, Józef Kisielewski. Paryż 1967.
A. Rogalski: Ziemia gromadzi prochy. Kierunki 1979 nr 21 [artykuł biograficzny].
D. Kwiatkowski: Gdy Polak szukał prawdy. Merkuriusz 1983 nr 5.
A. Rogalski: Józef Kisielewski. W tegoż: W kręgu przyjaźni. Warszawa 1983.
J. Marszałek: Ziemia gromadzi prochy. Rzeczywistość 1984 nr 23 [artykuł ogólny o J. Kisielewskim].

Powrót

K. Czachowski. „Nowa Książka1937 z. 6.
S. Piasecki: Powieść o odpowiedzialności. Prosto z Mostu 1937 nr 29.
L. Piwiński. „Rocznik Literacki 1937” wyd. 1938.
K. Wyka: Powieść o poznańskiej prowincji. Gazeta Polska 1937 nr 247.
W. Grubiński: Ewa Pobratyńska bez histerii. Wiadomości”, Londyn 1954 nr 51/52.
S. Legeżyński. „Głos”, Londyn 1954 nr 13.
S. Piasecki: Powieść o odpowiedzialności. W tegoż: Prosto z mostu. Wybór publicystyki literackiej. Kraków 2003.

Ziemia gromadzi prochy

A. Grzymała-Siedlecki: Twarzą ku zachodowi. Kurier Warszawski 1939 nr 113.
J. Janowski: Tam, gdzie ongiś szumiały puszcze słowiańskie. Kurier Literacko-Naukowy 1939 nr 14.
S. Józefowicz: Jesteśmy jednej krwi. Myśl Narodowa 1939 nr 13.
W. Prawdzic: Ziemia gromadzi prochy. Recenzja analityczna. Biuletyn Zachodnio-Słowiański”, Edynburg 1941 nr 4/5.
W. „Gazeta Polska”, Jerozolima 1941 nr 80.
Junius. „Myśl Polska”, Londyn 1942 nr 35.
E. Męclewski. „Katolik1985 nr 2.