BIO
Urodzony 29 listopada 1928 w Krakowie; syn Tadeusza Kijowskiego, urzędnika włoskiego towarzystwa ubezpieczeń Generali Assicurazioni, i Wandy z Żeglikowskich. Do szkół uczęszczał w Krakowie. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Krakowie, gdzie kontynuował naukę w szkole handlowej i równocześnie pracował w księgarni. Był żołnierzem Armii Krajowej. Po wojnie kontynuował naukę w Liceum Humanistycznym im. Króla Jana III Sobieskiego. W 1948 podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim; w 1954 uzyskał magisterium. Równocześnie do 1949 pracował jako urzędnik w Państwowym Banku Rolnym. Debiutował w 1950 recenzją opowiadania Ignacego Robba-Narbutta Filiponka, ogłoszoną w tygodniku „Wieś” (nr 2), a jako prozaik w 1952 powieścią w odcinkach, pisaną wspólnie z Andrzejem Wróblewskim, pt. Historia Towarzystwa Akcyjnego Maszyn „Lilpop, Rau & Loewenstein” („Przekrój” nr 352-356, 358-360). W 1951-54 należał do zespołu redakcyjnego „Życia Literackiego”; na łamach tego pisma publikował też w 1950-65 recenzje literackie i prozę fabularną (m.in. w 1953 cykl reportażowy Z podróży do ZSRR). W 1953 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1954 objął stanowisko kierownika redakcji współczesnej w Wydawnictwie Literackim. W 1953 ożenił się z Kazimierą Adamską. W 1955 przeniósł się do Warszawy i do 1958 pracował w Państwowym Instytucie Wydawniczym oraz w redakcjach czasopism „Nowa Kultura” (1955-56), „Twórczość” (1958-85) i „Przegląd Kulturalny” (1961-63). Publikował artykuły i recenzje literackie, teatralne i filmowe oraz utwory prozą i przekłady z literatury francuskiej, m.in. w „Nowej Kulturze” (1950-55, 1960-61), „Roczniku Literackim” (1955-57; w 1955 rozdział Czasopisma literackie, a w 1957 rozdziały Powieść. Opowiadanie i Reportaż), „Twórczości” (1955-85; tu w różnych latach cykle Z prasy, Przegląd prasy, Wśród czasopism – także pod pseudonimami: Dedal, Dr Miarka; w 1969-70 cykliczny przegląd zawartości czasopism pt. Francja podpisany k.j.), „Teatrze” i „Teatrze i Filmie” (1956-65, z przerwami; tu w 1956-59 Listy z widowni podpisany Kij.), „Przeglądzie Kulturalnym” (1957-63; tu m.in. stałe felietony: w 1958-60 pt. Słownik literacki, w 1960-61 pt. Notatki z Francji, w 1961-63 pt. Tropy, w 1963 pt. Kontry), „Dialogu” (1958-75, z przerwami; tu w 1973 cykl felietonów pt. Próby czytane) i „Filmie” (1961-67). Przebywał dwukrotnie jako stypendysta we Francji: w 1957 na stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki i w 1960-61 na stypendium Fundacji Forda. Odbywał podróże do Związku Radzieckiego (1952 i 1962) oraz do Włoch (1961). W 1958 otrzymał nagrodę londyńskiego „Merkuriusza Polskiego”, w 1959 „Życia Literackiego” za działalność krytyczną, w 1965 nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie za całokształt twórczości literackiej. W 1967-68 był kierownikiem literackim Teatru Dramatycznego w Warszawie. W 1968 został członkiem Polskiego PEN Clubu. W tymże roku otrzymał nagrodę Fundacji Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku. Powstałe w tym czasie utwory prozą oraz szkice, artykuły i felietony literackie publikował m.in. w „Radarze” (1966-68) i „Tygodniku Powszechnym” (1966-72, 1976-82). W 1971-74 był członkiem Zarządu Głównego ZLP i przewodniczącym Komisji Kwalifikacyjnej. W grudniu 1971 przebywał we Francji na zaproszenie Comité d'Entraide Intellectuelle Européenne, a od września 1973 do kwietnia 1974 w Stanach Zjednoczonych jako uczestnik International Writing Program of the University of Iowa. W maju 1975 odbył podróż do Hiszpanii. Od grudnia 1974 do listopada 1976 podpisał kilka listów protestacyjnych i apeli do władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) (m.in. z żądaniem udostępnienia Polakom zamieszkałym w ZSRR kontaktu z polską kulturą oraz własnego szkolnictwa, w związku z wyrokami w procesach po protestach robotników w Ursusie i Radomiu w czerwcu 1976, o powołanie komisji poselskiej do zbadania przebiegu strajków oraz późniejszych metod represji wobec robotników i członków KOR). W styczniu 1976 należał do sygnatariuszy Memoriału 101, wyrażającego protest przeciw projektowanym zmianom w Konstytucji PRL. W 1977 brał udział w spotkaniach literackich w prywatnym Salonie Niezależnych oraz w Ośrodku Niezależnych Inicjatyw Kulturalnych przy klasztorze sióstr norbertanek w Krakowie. W tym samym roku został objęty przez cenzurę zakazem druku. W 1978-79 uczestniczył jako wykładowca w działalności Towarzystwa Kursów Naukowych. W grudniu 1980 został wybrany ponownie do Zarządu Głównego ZLP. Publikował w „Wiadomościach” (Londyn, 1978-79; tu w 1978 cykl Niedrukowane) oraz w miesięczniku „W Drodze” (1979-82, 1985), a także w czasopismach wydawanych poza cenzurą: „Zapis” (1978, 1981), „Krytyka” (1978), „Arka” (1983). W 1981 został członkiem Komisji Ekspertów do spraw Kultury przy Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym „Solidarność” Regionu Mazowsze. We wrześniu tego roku objął dyrekcję i kierownictwo artystyczne Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie. W grudniu 1981 uczestniczył w Kongresie Kultury Polskiej w Warszawie. Internowany po wprowadzeniu stanu wojennego, przebywał w obozie w Białołęce, a następnie w Jaworzu. W 1982-83 był członkiem redakcji podziemnego pisma „Nowy Zapis”, w którym również ogłaszał swoje artykuły. Zmarł 29 czerwca 1985 w Warszawie.
W 1986 Komitet Kultury Niezależnej ustanowił nagrodę im. A. Kijowskiego za twórczość publicystyczną.
Twórczość
1. Diabeł, anioł i chłop. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1955, 282 s.
Zawartość
2. Pięć opowiadań. Warszawa: Iskry 1957, 187 s.
Zawartość
3. Różowe i czarne. [Recenzje i felietony]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, 354 s.
Zawartość
4. Oskarżony. [Powieść]. „Twórczość” 1958 nr 9 s. 7-61. Wyd. osobne: Warszawa: Czytelnik 1959, 127 s. Wyd. 2 tamże 1961.
Przekłady
serbsko-chorwacki
Adaptacje
teatralne
5. Miniatury krytyczne. [Szkice i recenzje]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1961, 258 s.
Zawartość
6. Sezon w Paryżu. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1962, 181 s.
7. Arcydzieło nieznane. [Artykuły i felietony]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1964, 212 s.
Zawartość
8. Maria Dąbrowska. [Monografia popularna]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1964, 143 s.
9. Pseudonimy. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1964, 193 s.
Zawartość
Przekłady
czeski
10. Dziecko przez ptaka przyniesione. [Powieść]. „Twórczość” 1966 nr 12 s. 8-82. Wyd. osobne Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968, 137 s. [Wyd. 2] Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2001.
Nagrody
Adaptacje
teatralne
11. Szyfry. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1966. Por. poz. ↑.
12. Grenadier – król. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1972, 157 s.
Adaptacje
teatralne
13. Listopadowy wieczór. [Szkice historyczne i portrety literackie]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 128 s.
Nagrody
Zawartość
14. Szósta dekada. [Szkice]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1972, 250 s.
Zawartość
15. Wesele. Scenariusz filmowy wg dramatu S. Wyspiańskiego. Ekranizacja 1972.
Nagrody
16. Oskarżony i inne opowiadania. Warszawa: Czytelnik 1973, 334 s.
Zawartość
17. Mgła. Nowela filmowa. „Dialog” 1975 nr 12 s. 31-45. Przedruk zob. poz. ↑.
Adaptacje
filmowe
18. Niedrukowane. [Szkice]. [Warszawa:] Niezależna Oficyna Wydawnicza* 1977, 33 k. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 poszerzone i dopełnione 1978 [właśc. 1977], wyd. [3] 1978.
Zawartość
19. Pasja. Scenariusz filmowy. [Współaut.:] E. Żebrowski. Ekranizacja 1977.
20. Dyrygent. [Opowiadanie]. „Twórczość” 1978 nr 5 s. 9-39. Przedruk zob. poz. ↑. Por. poz. ↑.
21. Rachunek naszych słabości. Przygotowanie: Polskie Porozumienie Niepodległościowe [B.m.w.* 1978], 6 s.
22. Dyrygent. Scenariusz filmowy. Ekranizacja 1979. Por. poz. ↑.
23. Z dalekiego kraju. Scenariusz filmowy. [Współautor:] J.J. Szczepański. Powst. 1980. Ekranizacja (Polska, Wielka Brytania, Włochy) 1981.
Przekłady
włoski
24. Podróż na najdalszy Zachód. [Reportaże]. Warszawa: Czytelnik 1982, 236 s.
Zawartość
25. „Dyrygent” i inne opowiadania. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, 237 s.
Zawartość
26. Etos społeczny literatury polskiej; Literatura i hodowla; Rozterki Polaków. [Szkice]. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Kultury Niezależnej* 1985, 27 s.
27. Kroniki Dedala. Szkice i kroniki. Warszawa: Czytelnik 1986, 265 s.
Zawartość
28. Tropy. [Eseje]. Przedmowa: J. Tischner. Poznań: W drodze 1986, 190 s. Wyd. 2 uzupełnione Poznań: W Drodze [2004].
Zawartość
29. Gdybym był królem. [Szkice]. Posłowie: K. Kijowska. Poznań: W drodze 1988, 220 s.
Zawartość
30. Bolesne prowokacje. [Szkice]. Wprowadzenie: K. Kijowska. Poznań: W drodze 1989, 206 s.
Zawartość
31. Granice literatury. Wybór szkiców krytycznych i historycznych. Zebrał, oprac. i wstępem poprzedził T. Burek. T. 1-2. Warszawa: Biblioteka „Więzi” 1991, 319 + 232 s.
Zawartość
32. Rachunek naszych słabości. [Eseje i szkice polityczno-społeczne]. Warszawa: Dom Książki 1994, 220 s.
Zawartość
33. Dziennik. Wybór i oprac. tekstu: K. Kijowska, J. Błoński. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1998-1999.
[T. 1]. 1955-1969. 1998, 401 s.
[T. 2]. 1970-1977. 1998, 440 s.
[T. 3]. 1978-1985. 1999, 365 s.
34. Rytuały oglądania. [Eseje]. Wybór, komentarz i posłowie: Z. Majchrowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2005, 521 s.
Utwory niepublikowane
Niezrealizowane scenariusze filmowe zachowane w maszynopisach
Niezrealizowane (wg inf. A.T. Kijowskiego w: A. Kijowski: Granice literatury. T. 2):.
Przekłady
Prace redakcyjne
Toż w wersji francuskiej: Nouvelles contemporaines polonaises. Varsovie: Polonia 1960, 358 s.
Zob. też Przekłady poz. ↑.
Omówienia i recenzje
• Ankiety dla IBL PAN 1967, 1973, 1978.
• Inf. rodziny 1995.
