BIO

Urodzony 10 listopada 1936 w Radlinie pod Rybnikiem; syn Antoniego Kijonki, fryzjera, i Róży z Kojzarów. W czasie okupacji niemieckiej, po wywiezieniu rodziców do Niemiec, ukrywał się u sąsiadów w Radlinie. Po wojnie uczęszczał do Technikum Budowy Maszyn Górniczych w Rybniku. Po jego ukończeniu w 1954, pracował przez rok jako konstruktor w Katowickiej Fabryce Maszyn i Sprzętu Górniczego. Od 1955 studiował polonistykę, początkowo w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Katowicach, a następnie od 1958 na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Debiutował w 1955 fraszkami, ogłoszonymi w dodatku tygodniowym „Dziennika Zachodniego” pt. „Świat i Życie” (nr 19). W tym samym czasie zaczął publikować wiersze w „Gazecie Robotniczej”; drukował tu swoje utwory do 1983, z przerwami. W 1957 był współzałożycielem i do 1958 członkiem Literackiej Grupy „Domino” w Katowicach. W 1958-60 prowadził w Krakowie Międzyuczelniany Klub Literacki, a następnie do 1961 Klub Młodych Twórców w Katowicach. W 1960 uzyskał magisterium i do 1962 pracował w Rozgłośni Katowickiej Polskiego Radia (był także autorem słuchowisk). W 1961 otrzymał Nagrodę Kulturalną Rybnickiego Okręgu Węglowego. W 1962-63 wchodził w skład redakcji dwutygodnika „Poglądy” (m.in. jako kierownik działu kultury i sekretarz redakcji); w piśmie tym ogłaszał artykuły, wiersze, recenzje oraz cykle felietonów (m.in. od 1978 podpisany Biała Myszka). W 1967 został członkiem Związku Literatów Polskich (ZLP). W tymże roku objął funkcję kierownika literackiego Opery Śląskiej w Katowicach. Pisał libretta operowe i teksty do oratoriów. Współpracował z Oddziałem Telewizji Polskiej w Katowicach, przygotowując recenzje teatralne. Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zawarł związek małżeński z Zofią Bonczek. W 1975 otrzymał nagrodę miasta Katowic, a w 1976 nagrodę literacką Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. W 1983-90 był kierownikiem działu kultury tygodnika „Tak i Nie”; publikował tu artykuły, recenzje, wiersze oraz stały cykl felietonów (podpisany Pasikonik). W 1985-89 i 1989-91 był posłem na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W 1987 należał do zespołu redakcyjnego „Literatury”. W 1988 otrzymał nagrodę im. K. Miarki, przyznaną przez Urząd Wojewódzki w Opolu. W 1989 objął funkcję prezesa Oddziału Katowickiego nowego ZLP oraz został członkiem Zarządu Głównego ZLP. W 1993 był inicjatorem powstania Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego i jego pierwszym prezesem. W 1995 został redaktorem naczelnym miesięcznika „Śląsk”. Wyróżniony odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1976). W 2005 otrzymał Nagrodę Kulturalną Śląska. Zmarł 30 czerwca 2017 w Katowicach.

Twórczość

1. Witraże. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1959, 51 s.

2. Rzeźba w czarnym drzewie. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1967, 59 s.

Nagrody

Nagroda im. A. Bursy w 1967.

Zawartość

Cykle: O umieraniu; O przemijaniu; O pamiętaniu; O trudzie, – nadto: Ballada o Czarnej Hańczy.

3. Magnus. Libretto operowe: T. Kaszczuk, T. Kijonka. Muzyka: J. Świder. Prapremiera: Bytom, Opera Śląska 1970.

4. Wit Stwosz. [Libretto operowe]. Muzyka: J. Świder. Prapremiera: Bytom, Opera Śląska 1974.

5. Kamień i dzwony. [Wiersze]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1975, 116 s.

Nagrody

Nagroda miesięcznika „Poezja” w 1975; nagroda im. S. Piętaka w 1976.

Zawartość

Stamtąd; W drodze; Siódma północ. (Poemat).

Adaptacje

radiowe

poematu Siódma północ pt. Nadzieja jest cielesna: Adaptacja: T. Kijonka. Polskie Radio 1977.

6. Bal baśni. Musical – opera dla dzieci oraz wszystkich którzy byli dziećmi. Libretto T. Kijonka. Muzyka: J. Świder. Bytom: Opera Śląska 1977, [36] s. Prapremiera: Bytom, Opera Śląska 1977.

Wystawienie: też pt. „Krasnoludki, krasnoludki” z muzyką K. Gaertner.

Nagrody

Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży w 1978.

7. Pod Akropolem. [Poemat]. Warszawa: Czytelnik 1979, 88 s.

Zawartość

Cz. 1. Z miejsca urodzenia; Cz. 2. Pełnia lata: morze; Cz. 3. Ze szczytu wzgórza.

8. Pozłacany warkocz. [Libretto do widowiska muzycznego; współautor:] E. Bryll. Muzyka: K. Gaertner. Telewizja Polska 1981.

9. Śnieg za śniegiem. [Wiersze]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1981, 113 s.

Zawartość

Cykle: Rozdroże; Dowód; Góra z górą; Na wylot.

10. Poezje wybrane. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył T. Kijonka. Nota biograficzna J. Bandrowska- Wróblewska. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1982, 142 s.

11. Do góry nogami czyli Opera buffo. [Libretto] T. Kijonka. Muzyka: K. Gaertner. Cz. 1-2. Telewizja Polska 1986.

12. Czas zamarły. Wiersze stanu wojennego. Warszawa: Czytelnik 1991, 132 s.

13. Echa. Wiersze. Katowice: Śląsk 1992, 106 s.

14. Labirynty. Pięć poematów polskich. Katowice: Śląski Fundusz Literacki 1993, 75 s.

15. Krasnoludki, krasnoludki. Libretto T. Kijonka. Muzyka: K. Gaertner. Wystawienie: Poznań: Teatr Wielki im. S. Moniuszki 1995.

16. Z mojego brzegu. Liryki i monologi miłosne. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1995, 87 s.

Adaptacje

Albert Herring. Libretto operowe: E. Crozier. Tekst polski: T. Kijonka, J. Kwosik, B. Żabko-Potopowicz. Muzyka: B. Britten. Wystawienie: Bytom, Opera Śląska 1968.

Prace redakcyjne

1. G. Morcinek: W 70-lecie urodzin. Do druku przygotował T. Kijonka. Katowice: Śląsk 1961, 158 s.
2. Opera Śląska 1945-1970. Red. T. Kijonka. [Katowice:] druk Prasowe Zakłady Graficzne Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa 1970, [60] k. Por. poz. .
3. Młodzi jak huta. Reportaże z konkursu zorganizowanego przez Zarząd Budowy ZSMP Huty Katowice. Red. T. Kijonka, S. Wilczek. Katowice: Zarząd Budowy Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w Hucie Katowice 1976, 131 s.
4. W. Szewczyk: Zimata se plasi od drvjata. [Wybór wierszy]. [Przekł.] P. Nakovski. [Wybór i wstęp] T. Kijonka. Skopje: Makedonska Revija 1981, 38 s.
5. Opera Śląska. 14 VI 1945-14 VI 1985. Wydanie jubileuszowe. [Red.] T. Kijonka. Bytom: Opera Śląska 1985, 24 s. Por. poz. .
6. H. Jasiczek: Jak ten obłok. Wiersze wybrane. [Wybór, układ, red.:] T. Kijonka. [Współpraca:] K. Kaszper, J. Rusnok. Katowice: Śląski Fundusz Literacki 1990, 127 s.
7. Z biegiem Olzy. Antologia polskiej poezji zaolziańskiej. Wybór i oprac.: T. Kijonka. Współpraca: K. Kaszper, R. Putzlacher, W. Sikora. Katowice: Śląski Fundusz Literacki 1990, 196 s.
8. [Czwarte] IV Tyskie Lato Poetyckie. Antologia utworów nagrodzonych i wyróżnionych w konkursie. [Wybór:] T. Kijonka, M.M. Szczawiński, E. Iwanciów. Tychy: [Miejski Ośrodek Kultury] 1995, 36 s.
9. Pół wieku Opery Śląskiej. Księga Jubileuszowa Teatru z lat 1945-2000. Pod red. i w oprac. T. Kijonki. Bytom: Opera Śląska [2002], 527 s.
10. Pod znakiem Ikara. Antologia poetycka. Wybór: T. Kijonka i M. Kisiel. Wstęp T. Kijonka. Katowice: Górnośląskie Towarzystwo Literackie 2004, 127 s.

Omówienia i recenzje

Wywiady

Nie tylko z poezji jestem... [Rozm.] P. Dunin. „Poezja 1987 nr 6.
Świadectwo Poety. [Rozm.] K. Pieńkosz. Literatura 1987 nr 2.

Słowniki i bibliografie

Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

A. Gnarowski: Osaczeni przez żywioły. O poezji Tadeusza Kijonki. Tygodnik Kulturalny 1986 nr 43.
R. Bednarczyk: Rzeźby w czarnym krajobrazie. Tak i Nie Śląsk 1987 nr 8.
I. Krzemińska: Wśród czarno-białych dekoracji. O poezji Tadeusza Kijonki. Poezja 1987 nr 6.
S. Fryc: Węgiel i marmur. Pismo Literacko-Artystyczne 1989 nr 6.
L. Żuliński: Wierszu mój przygarbiony. (O wierszach stanu wojennego Tadeusza Kijonki). Śląsk 1996 nr 12.
W. Wójcik: Świat realny i świat wyobraźni. Tadeusz Kijonka. W tegoż: Spotkania zagłębiowskie. Katowice 2006.

Rzeźba w czarnym drzewie

M. Sprusiński: Przymierze po wielkim bólu. Twórczość 1967 nr 12.
A.K. Waśkiewicz: Ku własnym rozwiązaniom. Tygodnik Kulturalny 1967 nr 28.
M. Wyka: Odmiany liryki. W: Proza, poezja. Wybór szkiców i recenzji. Warszawa 1967.
K. Nowicki: Z barw i rzeczy wielu. Poezja 1968 nr 4.

Kamień i dzwony

M. Wronkowska. „Regiony1976 nr 2.
K. Rutkowski: Białe i czarne. Miesięcznik Literacki 1976 nr 7.
W.P. Szymański: O poezję wnętrza ziemi. Literatura 1976 nr 13.
E. Zyman: Kijonka. „Poezja1976 nr 4.
D. Wężowicz-Ziółkowska: Rzecz o Alojzym Piontku. Literatura Ludowa 1983 nr 1 [dot. poematu Siódma północ].

Pod Akropolem

L. Isakiewicz: Wierność motywom własnym. Poezja 1981 nr 4.
K. Górski: Wychodząc w wiek klęski. Regiony 1982 nr 1/3.

J. Prevért: Poezje wybrane

Z. Chojnowski: Na końcu są pytania. Życie Literackie 1983 nr 40.
K. Mętrak: Pierwsza summa. „Literatura1983 nr 10.
K. Pieńkosz: Każdy dzień nas do siebie zbliża... (O poezji Tadeusza Kijonki). Tygodnik Kulturalny 1983 nr 7.

Czas zamarły

M. Kisiel: Grudzień, krzyż polski. Twórczość 1992 nr 9.
K. Pieńkosz: Symbole wierności. Literatura 1992.

Echa

M. Kisiel: Trzy tematy. Twórczość 1995 nr 2 [dot. też Labirynty].

Labirynty

M. Kisiel: Trzy tematy. Twórczość 1995 nr 2 [dot. też Echa].

Z mojego brzegu

A. Węgrzyniakowa: Myślę o tobie, więc jestem. Śląsk 1996 nr 1.