BIO

Born on 21 April 1935 into a worker-peasant family in the village of Hadle Szklarskie near Przeworsk; son of Kazimierz Kłak and Izabela, née Rapszla. He was a pupil at the Elementary School in Hadle Szklarskie and Jawornik Polski from 1941 and then at the K. Morawski Grammar School (No. II) in Przemyśl from 1948. After completing advanced secondary education in 1952 he studied Polish philology at the Jagiellonian University (UJ) in Krakow, graduating with a master's degree in 1956. Between 1956 and 1960, he was a Polish teacher at the Nicolaus Copernicus Grammar School in Jarosław. From 1961 he was a librarian at the Voivodeship Education Library in Rzeszow before becoming a journalist with "Nowiny Rzeszowskie", where he edited the daily newspaper's cultural supplement "Widnokrąg" from 1961 to 1963. He made his debut in this publication in 1961 with the article Jan Zachariasiewicz – zapomniany pisarz z Radymna (Jan Zachariasiewicz – a forgotten writer from Radymno; no. 8). He continued to contribute until 1966, writing, among other thing, numerous theatre reviews (also using the by-lines: Aleksander Gronicki, Cz. Kł., Groń, (KK)). In November 1963, he was appointed to the Department of Polish Literature at the new Programme of the Philological-Historical Faculty of the Higher School of Education in Krakow (WSP – now the Pedagogical University of Krakow) that had been established in Rzeszow (in 1965 this structure became the Higher School of Education in Rzeszow [WSP], which was then merged into the new University of Rzeszow in 2001). He was initially paid by the hour as a teaching assistant before being appointed senior assistant at the Chair of Polish Literature and Language in 1964 (it became the Institute of Polish Philology in 1981). His research focused on nineteenth-century Polish literature, particularly historical novels and the fables surrounding the November Uprising in historiography and literature. He was also interested in Stanisław Pigoń's letters and scholarly activities, with Kłak responsible, among other things, for coordinating the transfer of Pigoń's library to Rzeszow, which enabled the library to form the Pigonianum Polish Studies Centre in 1982. He considers the 1966 essay Literacka młodość Jana Zachariasiewicza (The Early Works of Jan Zachariasiewicz) to be his proper debut. It was published in the edited volume Z tradycji kulturalnych Rzeszowa i Rzeszowszczyzny (Some Cultural Traditions of Rzeszow and the Rzeszow Region). His articles, reviews and column pieces appeared in "Kwartalnik Rzeszowski" (1966-67) and its successor "Profile" (1968, 1970-72, 1976), as well as in the bi-monthly "Ruch Literacki" (1967-72). He was awarded a doctoral degree in 1969 from Krakow WSP for his dissertation Powieści historyczne Jana Zachariasiewicza (Jan Zachariasiewicz's Historical Novels), which was supervised by Prof. Wincenty Danek. He was then appointed lecturer at WSP in Rzeszow. He published essays in "Prace Humanistyczne Rzeszowskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk" (1970), "Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Rzeszowie" (1975-80, 1984; also editing selected issues: 1970 no. 8, 1975 no. 8, 1976 no. 30, 1979 no. 12, 1980 no. 13, and 1984 no. 16), "Rocznik Komisji Historycznoliterackiej PAN" (1979), and "Kwartalnik Historii Prasy Polskiej" (1986). Between 1972 and 1975, he was deputy rector at WSP in Rzeszow. From 1972 to 1991, he was head of the Department of Polish Literature (which became the Department of the History of Polish Literature in 1978). He joined the Adam Mickiewicz Literary Society in 1979, serving as chair of the Rzeszow Branch from 1993 to 2008. In 1988, he received the Second Class Minister of Science and Higher Education Prize (for his achievements in 1987). He was awarded a habilitation degree in 1990 for his study Polski Leonidas. Rzecz o legendzie historycznej i literackiej generała Józefa Sowińskiego (The Polish Leonidas. On the historical and literary legacies of Józef Sowiński). He was subsequently appointed senior lecturer before being made associate professor at WSP in Rzeszow. From 1991 until his retirement in 2005 he was head of the Department of Romantic and Positivist Literature (in 1998/99 of the Department of Positivist Literature) at the Institute of Polish Philology at Rzeszow WSP. Between 1991 and 2001, he was editor-in-chief of "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. Seria Filologiczna (Historia Literatury)", the WSP's journal on literary history. From 1993 to 1996, he was deputy rector at Rzeszow WSP. He has published articles and reviews in periodicals and journals including "Ojczyzna-Polszczyzna" (1993-95), "Fraza" (1999-2004 and 2017), "Tygodnik Powszechny" (1999), "Tyczyńskie Zeszyty Naukowe" (2001, 2005), "Ruch Literacki" (2002, 2008), "Nowa Polszczyzna” (2005, 2007), "Przegląd Humanistyczny" (2007), "Gazeta Uniwersytecka Pracowników i Studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego" (2008), the Rzeszow-based "Gazeta Uniwersytecka" (2010), "Tematy i Konteksty" (2012, 2016), "Wieku XIX" (2014), and "Pamiętnik Literacki" (2016). In 1998, he was made state-appointed professor and full professor at WSP in Rzeszow (which became the University of Rzeszow in 2001). He was a member of the Polish Academy of Sciences' Committee on Literary Studies (KNoL). He received the First Class Rector's Prize on several occasions. He has received awards, honours and prizes including the Gold Cross of Merit in 1979, the Knight's Cross of the Order of Polonia Restituta, the Medal of the Commission of National Education and the Medal of the University of Rzeszów. He lives in Hadle Szklarskie.

Twórczość

1. Polski Leonidas. Rzecz o legendzie historycznej i literackiej generała Józefa Sowińskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1986, 253 s.

Rozprawa habilitacyjna.
Tu też antologia poezji i prozy o J. Sowińskim.

2. Romantyczne tematy i dylematy. Echa powstania listopadowego w literaturze, historiografii i publicystyce. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1992, 207 s.

Rozprawy i szkice powstałe w 1975-1990, drukowane wcześniej głównie w „Roczniku Naukowo-Dydaktycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie”.

Zawartość

Wstęp. – „Wstąpiłem na działo…” – rozważania o istocie gatunkowej „Reduty Ordona” Adama Mickiewicza; „Nie klękajcie wy przede mną…” – próba reinterpretacji „Sowińskiego w okopach Woli” Juliusza Słowackiego; Powstanie listopadowe w legendzie poetyckiej; Etiudy prozatorskie Aleksandra Fredry; Powieści „listopadowe” Anny Nakwaskiej; Powstanie listopadowe w powieściach J.I. Kraszewskiego i T.T. Jeża; Kariera tematu listopadowego w polskiej prozie fabularnej; Relacje „Tygodnika Petersburskiego” o powstaniu listopadowym; Historiografia romantyczna wobec powstania listopadowego. (Od M. Mochnackiego do S. Barzykowskiego); Spory o powstanie listopadowe w drugiej połowie XIX wieku.

3. Stanisław Pigoń. Szkice do portretu. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1993, 186 s., [16] s. tablic.

Zawartość

Szkic wstępny. – Pigoniowe „niebo w płomieniach”; Nad pamiętnikami [Prace redakcyjne i edytorskie poz. ]; Warsztat. Uwagi o bibliotece i glosach Uczonego; Stanisław Pigoń jako klasyk; Z Komborni… do Komborni. – Aneks: S. Pigoń: Nad Stochodem [szkic wspomnieniowy z 1919]; S. Pigoń: Listy do rektora WSP w Rzeszowie [3 listy do A. Woźniackiego].

4. Pisarze galicyjscy. Szkice literackie. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1994, 160 s., [16] s. tablic. Galicja i jej dziedzictwo, 5.

Zawartość

Słowo wstępne. – Etiudy prozatorskie Aleksandra Fredry [poz. ]; Zwierciadło epoki. O dzienniku Franciszka Ksawerego Preka; Blaski i cienie „Salonu i ulicy” Józefa Dzierzkowskiego; Glosa do „Czerwonej czapki” Jana Zachariasiewicza; Zygmunt Kaczkowski: „Murdelio”. Współczesna próba lektury; O „Skarbie watażki” Władysława Łozińskiego; O „Legioniście” Władysława Łozińskiego; „Starosta zygwulski” Adama Krechowieckiego, czyli syndrom polski; [S.] Tarnowski – dzisiaj; Od ojcowizny do ojczyzny. Wątki patriotyczne w literaturze chłopskiej.

5. Dialog o dialogu. Marii Danilewicz Zielińskiej podzwonne. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2003, 167 s.

Zawartość

Wprowadzenie. – Listy [korespondencja Cz. Kłaka z M. Danilewicz Zielińską z l. 1995-1999]; Opinie o „Dialogu korespondencyjnym” [dot.: M. Danilewicz Zielińska, S. Pigoń: Dialog korespondencyjny (1958-1968), zob. Prace redakcyjne i edytorskie ].

6. Pigoń. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2013, 612 s.

Dedykacja: Uniwersytetowi Rzeszowskiemu i macierzystemu Instytutowi Filologii Polskiej na jubileusz pięćdziesięciolecia.

Zawartość

Wprowadzenie. – Przyjaźnie: Mistrz i uczeń: Chrzanowski – Pigoń; Pół wieku zażyłości z Romanem Pollakiem; Trudna przyjaźń – Julian Krzyżanowski; Czas adwentu. O jutro polonistyki uniwersyteckiej; Uczeń – kolega – przełożony. Wacław Kubacki w korespondencji Pigonia i Pollaka; Smuga dobroci i serdeczności. Relacje z Tadeuszem Mikulskim; Niedokończona edycja korespondencji z Czesławem Zgorzelskim; Siedleckie rekolekcje. W gościnnym domu bpa Ignacego Świrskiego; Scena dialogu z Marią Danilewiczową; Ponad żelazną kurtyną. – Przędziwo pamięci: Samotnie ze sobą o sobie. Nad młodzieńczym „Raptularzem”; Od teorii do praktyki. (Z Komborni w świat) [Prace redakcyjne i edytorskie poz. pt. Nad pamiętnikami Stanisława Pigonia]; Formowanie dzieła; Świadectwo – wyznanie – przesłanie; Między aprobatą a potępieniem; Obrzeża. Ku wspominkom; Piekło Sachsenhausen. – Szkice biograficzne: Trzydziestolecie ostatnie; Trzy jubileusze; Sława pośmiertna; Pigoń w Rzeszowie. – Aneks: Czy Stanisław Pigoń był antysemitą? – bronię mojego Profesora…; Wokół „Sprawy o Pigonia” [dot. wypowiedzi M. Janion].

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Literacka młodość Jana Zachariasiewicza. W: Z tradycji kulturalnych Rzeszowa i Rzeszowszczyzny. Rzeszów 1966 s. 141-182.
Teoretyczne problemy powieści biograficznej. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Rzeszowie. Nauki Humanistyczne1968 z. 3 s. 257-292.
Powieści biograficzne Jana Zachariasiewicza. W: Z dziejów kultury i literatury ziemi przemyskiej. Przemyśl 1969 s. 125-172.
Powieści historyczne Jana Zachariasiewicza zwierciadłem sporów politycznych między demokratami i konserwatystami galicyjskimi. „Prace Humanistyczne. Seria 11970 z. 1 s. 153-192.
Proza historyczna Bogusława Sujkowskiego wobec tradycji literackich. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Rzeszowie. Nauki Humanistyczne1970 nr 5 s. 83-122.
Wprowadzenie do III części „Dziadów” Adama Mickiewicza. W: Literatura polska w szkole średniej. Warszawa 1975 s. 152-173, toż. w wyd. nast.
Franciszek Ksawery Prek na tle swojego pokolenia. W: [Sto dwudziesta] 120 rocznica śmierci Franciszka Ksawerego Preka. Rzeszów 1986 s. 12-30.
Galicyjskie zagłębie pisarzy i pamiętnikarzy chłopskich. (Diagnoza historyczno-socjologiczna). W: Literatura – język – kultura. Rzeszów 1995 s. 21-34.
Niezwykłe kariery chłopskich synów. W: Chłopi, naród, kultura. T. 3. Oblicze duchowe. Rzeszów 1997 s. 95-106 [dot. m.in. S. Kota i S. Pigonia].
Cypriana Norwida przesłanie zza grobu. W: III Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida. Rzeszów 2000 s. 108-115.
W stronę dziennika. W: Polonistyka zintegrowana. Rzeszów 2000 s. 309-338.
Idź złoto do złota. Listy Stanisława Pigonia do Leona Piwińskiego (1932-1939). „Tyczyńskie Zeszyty Naukowe2005 nr 1/4 s. 93-104.
O jutro polonistyki uniwersyteckiej. Okupacyjna korespondencja Stanisława Pigonia z Romanem Pollakiem i Julianem Krzyżanowskim. „Przegląd Humanistyczny2007 nr 5 s. 71-83.
Rzeszowskie wydanie „Pana Tadeusza” ad usum scholarum. W: Adam Mickiewicz. Dwa wieki kultury polskiej. Rzeszów 2007 s. 142-156.
Narracje Marty Wyki. W: Od poetyki do hermeneutyki literaturoznawczej. Kraków 2008 s. 221-236.
Kazimierz Wyka. Zapisy pamięci. W: Między biografią, literaturą i legendą. Rzeszów 2010 s. 217-225.
Opus magnum Karola Estreichera. W: Tradycje literatury polskiej XX wieku. Rzeszów 2010 s. 303-322.
Stanisław Pigoń. Dzieje sławy pośmiertnej. W: Profesor z Komborni. Kraków 2010 s. 64-73; 229-240.
Wacław Kubacki – portret szkicowany z bliska. W: W świecie myśli i wartości. Kraków 2010 s. 157-171.
[M.] Konopnicka – [A.] Mickiewicz. Z dziejów recepcji „Ody do młodości”. W: Obszary kultury. Rzeszów 2011 s. 234-247.
Maria Danilewicz Zielińska (1907-2003) – pierwsza dama bibliotekarstwa emigracyjnego. W: Kustosze księgozbiorów polskich za granicą. Warszawa 2013 s. 55-69.
Narcyz w Rzeszowie. Wspomnienie o Stanisławie Rafale Lipińskim. (24 X 1931 – 16 VII 2016). „Fraza2017 nr 1/2 s. 55-63.
Zwierciadło epoki. O dzienniku Franciszka Ksawerego Precka; Zygmunt Kaczkowski „Murdelio”. Współczesna próba lektury. W: Varia. Od romantyzmu ku współczesności. Rzeszów 2020 s. 81-97; 157-173.

Prace edytorskie i redakcyjne

1. Wokół Stanisława Pigonia. Nad warsztatem naukowym i literackim Uczonego. [Red. naukowa i wstęp:] Cz. Kłak. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983, 189 s.
Prace przedstawione 8 i 9 XII 1978 na sesji naukowej zorganizowanej w Rzeszowie i Jaśle w 10. rocznicę śmierci uczonego.
2. S. Pigoń: Z Komborni w świat. Wspomnienia młodości. Wyd. 5. Wstępem, przypisami oraz indeksami opatrzył Cz. Kłak. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1983 [właśc.] 1984, 334 s. Wyd. nast. rozszerzone pt. Z Komborni w świat. Wspomnienia młodości oraz Wspominki z obozu Sachsenhausen (1939-1940). Wprowadzenie i komentarze w oprac. Cz. Kłaka. Krosno: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. S. Pigonia w Krośnie 2019, 573 s. Bibliotheca Pigoniana, 1.
Tu wstęp Cz. Kłaka: Nad pamiętnikami Stanisława Pigonia, s. 5-61, przedruk pt. Od teorii do praktyki. (Z Komborni w świat) zob. Twórczość poz. .
3. W. Łoziński: Skarb watażki. Powieść z końca XVIII wieku. Przypisy i posłowie: Cz. Kłak. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza 1990, 218 s. Powieść Galicyjska.
4. Literatura – język – kultura. Red.: Cz. Kłak, M. Wyka. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1995, 190 s. Galicja i jej Dziedzictwo, 4.
Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej 14-18 IX 1992.
Tekst częściowo tłumaczony z języka angielskiego i niemieckiego.
5. M. Danilewiczowa, S. Pigoń: Dialog korespondencyjny (1958-1968). Do druku przygotował, wstępem i komentarzem opatrzył Cz. Kłak. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1996, 515 s., [16] s. tabl.
6. Chłopi, naród, kultura. T. 3. Oblicze duchowe. Pod red. Cz. Kłaka. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1997, 262 s.
Materiały konferencyjne III Sekcji I Kongresu Historyków Wsi i Ruchu Ludowego, 1-3 VI 1995 w Rzeszowie.
7. Non omnis moriar. Studia i szkice o Stanisławie Pigoniu. Pod red. Cz. Kłaka. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1997, 235 s.
Zawiera m.in. referaty z sesji naukowej zorganizowanej 15-16 XII 1993 w Rzeszowie. Tu Cz. Kłaka także: Przemówienie na otwarcie audytorium im. Sanisława Pigonia.
8. Pogranicze kultur. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej w dniach 15-16 września 1995 r. w Rzeszowie. Pod red. Cz. Kłaka. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1997, 159 s.
9. S. Pigoń, M. Żeromska: Korespondencja wzajemna (1952-1968). Do druku przygotowali, wstępem i komentarzem opatrzyli Z.J. Adamczyk i A. Kowalczykowa. Pod red. Cz. Kłaka. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2004, 106 s.
10. I. Chrzanowski, S. Pigoń: Mistrz i uczeń. Korespondencja wzajemna (1914-1936). Do druku przygotował, wstępem i komentarzem opatrzył Cz. Kłak. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2005, 166, [8] s. Korespondencja Stanisława Pigonia.
11. Profesor z Komborni. Stanisław Pigoń w czterdziestą rocznicę śmierci. Pod red. K. Fiołka. Red. naukowa: F. Ziejka, Cz. Kłak, J. Gruchała. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2010, 282 s. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 2015.

Autor o sobie

Cz. KŁAK: Widzieć jaśniej… W: Pięćdziesiąt lat polonistyki rzeszowskiej. Rzeszów 2013 oraz passim.
Cz. KŁAK: Nowa książka o Pigoniu. „Tematy i Konteksty2016 nr 6 [dot.: Pigoń].

Wywiady

Fragment życiorysu. Rozm. A. Piątek. „Nowiny1993 nr 214.

Słowniki i bibliografie

Współcześni Uczeni Polscy. T. 2 Warszawa 1999.
K. MACIĄG: Bibliografia prac Profesora Czesława Kłaka opublikowanych w latach 1961-2004. W: Literatura i jej konteksty. Rzeszów 2005 s. 7-20.

Ogólne

Artykuły

A. CAŁEK: Czesław Kłak i próba opisu „nowego gatunku literackiego. W tejże: Biografia naukowa: od koncepcji do narracji. Kraków 2013 [dot. głównie rozprawy „Teoretyczne problemy powieści biograficznej”].
M. CHROSTEK: Zakład Literatury Romantyzmu i Pozytywizmu. W: Pięćdziesiąt lat polonistyki rzeszowskiej. Rzeszów 2013 [dot. m.in. pracy naukowej Cz. Kłaka].
W. MACIĄG: Cz. Kłak. W: Pięćdziesiąt lat polonistyki rzeszowskiej. Rzeszów 2013.

Polski Leonidas

E. BIELA: Rzecz o generale Sowińskim. „Profile1986 nr 11.
K. MĘTRAK: Klechda i prawda. „Express Wieczorny1986 nr 67.
A. PASTERNAK: Widnokrąg 1986 nr 17.
A. PASTERNAK: Dzieje pewnej legendy. „Nowiny1986 nr 198.
I. SIPOWICZ: Nike 1986 nr 10.
J. TOMASZKIEWICZ: Dziennik Pojezierza 1986 nr 167.
T. CZARNECKA: Kronika Warszawy 1987 nr 2.
L. JANOWICZ: Generał Sowiński. „Kurier Polski1987 nr 11.
M. KOSMAN: Polski Leonidas?Tygodnik Ilustrowany. Magazyn1987 nr 10.
[K. MĘTRAK] (km): Anatomia legendy. „Literatura1987 nr 1.
A.Cz. ŻAK. „Ład1987 nr 28.

Romantyczne tematy i dylematy

Z. PRZYBYŁA. „Ruch Literacki1994 z. 5/6.

Pisarze galicyjscy

J. MAŚLANKA. „Ruch Literacki1995 nr 2.

Pigoń

J. MAŚLANKA: Nauka w relacji Pigonia i jego korespondentów. „Tematy i Konteksty2014 nr 4.
T. WINEK: Stanisław Pigoń z perspektywy jednego badacza. „Wiek XIX2015 R. 8.
R. KOSTECKA: Pigonia listy własne i cudze szkice do portretu. „Pamiętnik Literacki2017 z. 1.

Stanisław Pigoń

B. FARON: Szkice do portretu Stanisława Pigonia. „Lektura1993 nr 11/12.
A. BIERNACKI: Szkice do portretu Stanisława Pigonia. „Kultura”, Paryż 1994 nr 6.
B. FARON. „Ruch Literacki1994 z. 1/2.
Z. PRZYBYŁA. „Pamiętnik Literacki1995 z. 2.

Wokół Stanisława Pigonia

A. JOPEK. „Ruch Literacki1984 nr 1/2.

M. Danilewiczowa, S. Pigoń: Dialog korespondencyjny (1958-1968)

M. CHROSTEK: Korespondencja Pigoń – Danilewiczowa. „Fraza1997 nr 4.
M. DERNAŁOWICZ: Dialog kontrolowany. „Twórczość1997 nr 7.
J. STARNAWSKI. „Ruch Literacki1997 z. 5.
M. STĘPIEŃ: Dzieło Marii Danilewicz Zielińskiej. „Fraza1997 nr 4.
S. BURKOT. „Ruch Literacki1998 z. 1.
H. SIEWIERSKI: Dialog ponad przestrzenią. „Kultura”, Paryż 1998 nr 11.

Non omnis moriar

[A. BIERNACKI] Abe: Pigoniana. „Twórczość1998 nr 5.

Pogranicze kultur

J. GRAD. „Rocznik Wschodni1999 nr 5.

I. Chrzanowski, S. Pigoń: Mistrz i uczeń

D. ULICKA: Z archiwum nauki o literaturze polskiej. „Nowe Książki2006 nr 8.