BIO

Urodzony 16 marca 1930 w Warszawie; syn Zdzisława Kąkolewskiego, prawnika, i Władysławy z Marusieńskich. Okres II wojny światowej spędził w Warszawie i Suchedniowie. Po zakończeniu wojny uczęszczał do Liceum im. S. Kostki w Kielcach. Debiutował w grudniu 1946 wypracowaniem szkolnym pt. Co wyniosłem z odczytu prof. [Romana] Pollaka?, opublikowanym w czasopiśmie „Ziemie Zachodnie” (nr 50-51). Po zdaniu matury w 1948, studiował w Akademii Nauk Politycznych, a następnie na Wydziale Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego (UW); w 1954 uzyskał magisterium. Już w czasie studiów pracował jako dziennikarz w redakcjach czasopism „Pokolenie” (1949-50) i „Sztandar Młodych” (1950-58), publikując liczne reportaże. Od 1950 należał do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP) (do 1975). W 1955 otrzymał nagrodę im. J. Bruna dla młodych dziennikarzy przyznawaną przez SDP. W 1962-63 podróżował za granicą, zbierając materiały do reportaży. Od 1956 pracował w Studium Dziennikarskim UW (później Instytut Dziennikarstwa), prowadząc ćwiczenia i seminaria z reportażu (od 1962 na stanowisku wykładowcy, od 1979 docenta kontraktowego). Jednocześnie kontynuował pracę dziennikarską w redakcjach: dziennika „Kurier Polski” (1958-60), a następnie tygodników „Świat” (1960-69), „Kultura” (1969-72), „Literatura” (1972-81); reportaże zamieszczał nadto m.in. w „Dookoła Świata” (1959) i „Kulisach”. Współpracował także z radiem i telewizją oraz w 1958-68 z wytwórniami filmowymi („Czołówka”, „Tele-Ar” i Wytwórnia Filmów Dokumentalnych), jako autor nowel filmowych, scenariuszy i komentarzy do filmów krótkometrażowych. Od 1967 należał do Związku Literatów Polskich (ZLP) (do rozwiązania Związku w 1983); w 1971-83 był prezesem Klubu Literatury Faktu przy Oddziale Warszawskim ZLP. W 1979 otrzymał nagrodę im. K. Pruszyńskiego przyznaną przez Klub Reportażu SDP, w 1981 nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia. W 1989 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Od 1992 należał do Polskiego PEN Clubu. W 1994-96 był starszym wykładowcą na Uniwersytecie Śląskim. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1956), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974), Medalem Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich (1981) i Medalem ks. Jerzego Popiełuszki Pro Memoria – Zło dobrem zwyciężaj (1994). Zmarł 24 maja 2015 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.

Twórczość

1. Książę oszustów. [Reportaże kryminalne]. Warszawa: Iskry 1959, 286 s.

2. Sześciu niewidzialnych. [Reportaże kryminalne]. Druk pt. Galeria asów polskiej służby kryminalnej. Dookoła Świata 1959 nr 269-297. Wyd. osobne Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1960, 72 s.

3. Zbawiciel świata” porwany. [Reportaże kryminalne]. Warszawa: Iskry 1960, 201 s.

4. Metryki do wglądu. [Reportaże; autorzy:] K. Kąkolewski, A. Mularczyk. Warszawa: Iskry 1963, 174 s.

5. Szósta kolumna. [Utwór dramatyczny; współautor:] A. Jarecki. Wystawienie: Wrocław, Teatr Polski 1963.

6. Trzy złote za słowo. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1964, 252 s. Wyd. nast. łącznie z poz. pt. 3 złote za słowo; 22 historie, które napisało życie tamże: wyd. 2 1973, 510 s., wyd. 3 z podtytułem: Reportaże z lat 1958-1966. 1984.

Adaptacje

radiowe

opowiadania Trzy złote za słowo: Adaptacja: K. Kąkolewski, A. Jarecki. Polskie Radio [przed 1967].

7. Umarli jeżdżą bez biletu. [Reportaże kryminalne]. Warszawa: Iskry 1965, 221 s.

8. Ktokolwiek wie. Scenariusz filmowy. [Współautor:] A. Mularczyk. Ekranizacja 1966.

9. Ku początkowi świata. Warszawa: Iskry 1966, 130 s.

Reportaże z podróży do Francji, Afganistanu i na Maltę.

10. [Dwadzieścia dwie] 22 historie, które napisało życie. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1967, 254 s. Wyd. nast. łącznie z Trzy złote za słowo [poz. ] pt. 3 złote za słowo; 22 historie, które napisało życie tamże: wyd. 2 1973, 510 s., wyd. 3 z podtytułem: Reportaże z lat 1958-1966. 1984.

11. Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię. [Powieść]. Świat 1968 nr 8-25. Wyd. osobne Warszawa: Iskry 1969 [właśc. 1968], 168 s. Wyd. 2 tamże 1972; wyd. 3 Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky 2002. Por. poz. .

Nagrody

Nagroda w konkursie Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej i Wydawnictwa Iskry w 1969.

Przekłady

czeski

Ukradený zločin. [Przeł.] K. Málek. Praha 1970.

12. Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię. Scenariusz filmowy. [Współautor:] J. Majewski. Ekranizacja 1969. Por. poz. .

13. Głuchy telefon. Scenariusz filmowy. [Współautor:] J. Majewski. Powst. ok. 1970. Maszynopis powielony [72] s.

Adaptacje

radiowe

Adaptacja: W. Maciejewski. Polskie Radio 1980.

14. [Siedemnaście] 17 historii, które napisała wojna. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1971, 210 s.

15. Uderzenie. Opowiadanie sensacyjne. Warszawa: Biuro Wydawnicze Ruch 1971, 47 s.

16. Jak umierają nieśmiertelni. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1972, 198 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże łącznie z poz. pt. Jak umierają nieśmiertelni; Baśnie udokumentowane. 1986, 271 s.; wyd. 3 rozszerzone: Warszawa: Seta Enterprises 1992; wyd. 4 rozszerzone Warszawa: ABC Future 1996.

Adaptacje

teatralne

reportażu Jak umierają nieśmiertelni: Wystawienie: Toruń, Teatr Propozycji 1970 (jako monodram).

17. Wańkowicz krzepi. Z Melchiorem Wańkowiczem rozmawia K. Kąkolewski. Warszawa: Czytelnik 1973, 114 s. Wyd. nast. pt. Wańkowicz krzepi. Wywiad rzeka: wyd. 2 tamże 1977; wyd. 3 Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1984, wyd. 4 tamże 1987.

Adaptacje

teatralne

Adaptacja: W. Nowicki. Wystawienie: Gorzów Wielkopolski, Teatr im. J. Osterwy 1980.

18. Co u pana słychać? [Wywiady ze zbrodniarzami wojennymi]. Warszawa: Czytelnik 1975, 145 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 rozszerzone 1978, 188 s., wyd. 3 rozszerzone 1978 [właśc.1979], wyd. 4 poszerzone 1981, 279 s., wyd. 5 łącznie z poz. pt. Co u pana słychać?; Biała księga. Sprawa Dolezalka. Wybór dokumentów i oprac.: K. Kąkolewski. Przekł. z niemieckiego: E. Kasper, A. Woźnica 1985, 356 s.

Przekłady

czeski

Jak se vam daři? [Przeł.] R. Mecnarowski. Praha 1980.

słowacki

A ko sa vam dari? [Przeł.] A. Varsiková. Bratislava 1983.

Adaptacje

teatralne

Wystawienie: Warszawa, Teatr Popularny, Scena Faktu 1979.

radiowe

Adaptacja: K. Kąkolewski, W. Opałek. Cz. 1-5. Polskie Radio 1977.

19. Zabawa w Agnieszkę. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Gorzów Wielkopolski, Teatr im. J. Osterwy, Scena XX wieku 1975. Por. poz. .

20. Baśnie udokumentowane. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1976, 320 s. Wyd. 2 tamże 1978; wyd. 3 łącznie z Jak umierają nieśmiertelni [poz. ] pt. Jak umierają nieśmiertelni; Baśnie udokumentowane. 1986, 271 s.

Zawiera m.in. reportaż pt. Zabawa w Agnieszkę [por. poz. ].

Nagrody

Tytuł „Książka roku 1976” przyznany w plebiscycie „Nowych Książek”.

21. Historie, które napisało życie. [Reportaże]. Warszawa: Iskry 1976, 231 s.

Wybór z poz. , , , .

22. Na sto czterdziestym kilometrze w lewo. [Opowiadania]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1978, 177 s.

Zawartość

Myślcie o Stachu; Lekcja; Książka; Paryż; Znaczenie nasturcji; Pocztówka z Rembrandtem; W tle gór; Rok 1950; Drzewo cały rok zielone; Bugajscy i Kownaczkowie; Biedna bułeńka; Ciocia Joanna; Krzywda dzieci; Scena z czasów wojny; Dialog hamburczyków; Boże, spraw, żebyś istniał; Pod skrzydłami orła; Przepowiednia; Wychodzenie na pośpieszny; Na sto czterdziestym kilometrze w lewo; Zasadnicza próba; Dr Jankowski; Gościnność; Syn króla; Godzina wyprowadzania psów; Moja duszko; Biały hetman; Biografia Andrzeja; Inny konsul; Jan N. kończy opowiadać; Rzeźba w szynce; Głuchy telefon; Dy bdażedżgn.

23. Linia przeznaczenia. [Utwór dramatyczny]. Dialog 1980 nr 1 s. 59-64. Polskie Radio 1980.

24. Biała księga. Sprawa Dolezalka. Wybór dokumentów i oprac.: K. Kąkolewski. Przekł. z niemieckiego: E. Kasper, A. Woźnica. Warszawa: Czytelnik 1981, 172 s. Wyd. nast. łącznie z poz. pt. Co u pana słychać?; Biała księga. Sprawa Dolezalka. Wybór dokumentów i oprac.: K. Kąkolewski. Przekł. z niemieckiego: E. Kasper, A. Woźnica 1985, 356 s.

25. Notatka. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1982, 205 s.

Adaptacje

filmowe

pt. Rośliny trujące. Scenariusz: K. Kąkolewski, R. Gliński. Ekranizacja w realizacji w 1985.

26. W złą godzinę. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, 245 s.

27. Dziennik tematów. [Reportaże]. Cz. 1-2. Warszawa: Iskry 1984, 1985, 330 + 221 s.

Tu m.in. wspólnie z A. Mularczykiem i R. Rywanowiczem: Wyjście z Bodzentyna.

28. Rośliny trujące. Scenariusz: K. Kąkolewski, R. Gliński. Ekranizacja 1985. Por. poz. .

29. Sądy; Sondy. [Aforyzmy]. [T. 1]-2. Nowy Sącz: Sądecka Oficyna Wydawnicza WOK 1985 [t. 1], Kraków: Miniatura 1991 (t. 2), 27 + 21 + 39 s.

W t. 1 utwory oprawione w kierunku przeciwstawnym.

30. Lato bez wakacji. Opowiadania. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1986 [właśc. 1987], 336 s.

Zawartość

Niewidzialny chłopiec; Dziewczynka pisze bajkę; Przedszkole śmierci; Wdowieństwo to Boże błogosławieństwo; Nie widział morza; Fioletowe nieśmiertelniki; Pan S.; Profesor i przechodzień; Bukiet; W którą stronę płynie rzeka?; Na Łące Sitarskiego; Gaj szympansów; Mówił, że umarła; Uczucie spóźnienia; Limpopo; Sie sind mein Deutscher; Lekcja miłości; Puch ostów; Zuchwała zaczepka; Klaps w mózg; Roberta i Liliana; Adresat nieznany; Morph; XXX; Regent; Sztynkwa-Pinkwa-Obelinkwa; Śniadania w „Batawii”; Ulica Jasna; Anioł Stróż; Spojrzenie Ziutki; Lato bez wakacji; Mięsko; Sacharynka.

31. Sygnet z Jastrzębcem. [Powieść]. Warszawa: Książka i Wiedza 1988, 159 s.

Nagrody

Nagroda w konkursie literackim na 40-lecie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w 1985.

32. Paradis. [Powieść]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1989, 114 s.

33. Wydanie świętego Maksymiliana w ręce oprawców. [Reportaż]. Warszawa: Polonia 1989, 155 s. Wyd. 2 rozszerzone pt. Droga do męczeńskiej śmierci św. Maksymiliana Kolbe. Warszawa: Adam 1996, 182 s.

34. Szukanie Beegera. Opowiadania gojowskie. Warszawa: Słowo 1993, 241 s.

Zawartość

Szukanie Beegera; Remake; Nieznany przyjaciel.

35. Diament znaleziony w popiele. [Reportaż]. Warszawa: Trio 1995, 114 s. Wyd. 2 Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky 1998.

Dotyczy J. Andrzejewskiego.

36. Umarły cmentarz. Wstęp do studiów nad wyjaśnieniem przyczyn i przebiegu morderstwa na Żydach w Kielcach dnia 4 lipca 1946 roku. [Reportaż]. Współpraca przy ankiecie: J. Kąkolewska. Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky [1996], 215 s.

37. Mięso papugi. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky 1997, 383 s.

38. Dociekania i domniemania. Aforyzmy. Kraków: Miniatura 2000, 94 s.

39. Generałowie giną w czasie pokoju. Reportaż rzeka, pisany jednocześnie z wydarzeniami, które przedstawia. Współpraca: J. Kąkolewska. [T. 1]-2. Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky 2000, 2005, 219 + 208 s.

40. Najpiękniejsze i najskromniejsze. [Opowiadania]. Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky 2000, 260 s.

41. Ksiądz Jerzy w rękach oprawców. Rzeczywiste przyczyny i przebieg porwania i zamordowania ks. Jerzego Popiełuszki. Współpraca: J. Kąkolewska. Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky 2004, 473 s.

42. Ukradli im czterysta lat. [Reportaż]. Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky 2004, 138 s.

Scenariusze filmów dokumentalnych

Źródło. [Współautor:] T. Jaworski. Ekranizacja 1962.
Album Fleischera. [Współautor:] J. Majewski. Ekranizacja 1963.
Rosa Minor. Ekranizacja 1963.
Życie słów. Ekranizacja 1963.
Ród Horstów. [Współautor:] W. Borowik. Ekranizacja 1966.

Wybory tekstów w przekładach

rosyjski

Korotkije rasskazy. Przeł. M. Wertiaczych. Moskva 1992.

Omówienia i recenzje

Ankiety dla IBL PAN 1974, 1993, 2004.

Wywiady

Powrót po skoku. [Rozm.:] B. Stanisławczyk-Żyła, D. Wilczak. Po Prostu 1990 nr 9.
Wyhodowała mnie prowincja. Rozm. L. Wójcik. Nowe Książki 1995 nr 8.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (R. Loth).
Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (Redakcja).

Ogólne

Artykuły

A. Grajewska: Druga strona jawy. Portret Krzysztofa Kąkolewskiego. Kontrasty 1980 nr 9, przedruk w tejże: Konstelacje. Warszawa 1980.
M. Miller: Krzysztof Kąkolewski. W tegoż: Reporterów sposób na życie. Warszawa 1983.
A. Grajewska: Zawodowiec od wnikliwych rozmów. Kontrasty 1987 nr 3.
A. Kaczyński: Kompleks goja. Nowe Książki 1993 nr 7.
W. Budzyński: Sąd nad Kąkolewskim; Twarz na suficie. W tegoż: Świątynia przodków. Warszawa 1995.
J. Pacławski: Krzysztof Kąkolewski. W tegoż: Szkice o współczesnych twórcach literatury. Kraków 1998.
M. Terc: W kręgu poetyki utworów reportażowych i literackich Krzysztofa Kąkolewskiego. Studia Kieleckie. Seria Filologiczna 2003 nr 4.

Książę oszustów

T. Świeżawska: Rzeczywistość contra powieściowa fikcja. Prasa Polska 1959 nr 9.

Metryki do wglądu

S. Kozicki: Coś lżejszego. Nowe Książki 1964 nr 3.
J. Lovell: Prawo do własnego sposobu widzenia. Życie Literackie 1964 nr 8.

Trzy złote za słowo

K. Dziewanowski: Oskar” dla dziobaka. Nowe Książki 1965 nr 4.

22 historie, które napisało życie

A. Chojnacki: Marginalia codzienności. Tygodnik Kulturalny 1967 nr 47.
J. Łukasiewicz: Dzieło dwu autorów. Odra 1968 nr 2.
J. Rolicki: Fakty odgrzebane w annałach. W: Proza, poezja. Wybór szkiców i recenzji. Warszawa 1968.

Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię

M. Wańkowicz: Złam kark!Nowe Książki1969 nr 9.

Jak umierają nieśmiertelni

Z. Kubikowski: Prostota i wybór. Odra 1972 nr 11.
Z. Macużanka: Jak patrzeć, jak opisywać... Nowe Książki 1972 nr 20.

Wańkowicz krzepi

W. Żukrowski: Autoportret przy świadku. Nowe Książki 1973 nr 22.
W. Budzyński: Duch Wańkowicza. W tegoż: Świątynia przodków. Warszawa 1995.

Co u pana słychać?

W. Woroszylski: Co u pana słychać Herr Mörder?Więź1973 nr 10.
J. Roszkowski: W trzydzieści lat później. Nowe Książki 1975 nr 17.

Baśnie udokumentowane

H. Kurta: Przeciętna większość. Miesięcznik Literacki 1976 nr 7.
A. Sandauer: O szkodliwości literatury. Nowe Książki 1976 nr 23.
M. Zieliński: Znikający punkt. Nowe Książki 1976 nr 23.

Na sto czterdziestym kilometrze w lewo

L. Kurpiewski: Metafory na drodze. „Literatura1978 nr 21.
M. Łukaszewicz: Z okna odjeżdżającego pociągu. Nowe Książki 1978 nr 13.

Biała księga. Sprawa Dolezalka

Z. Bauer: Pocztowy dramat. Nowe Książki 1981 nr 18.
J. Doliński: Docent Dolezalek i inni. Życie Literackie 1981 nr 48.

Notatka

M. Łukaszewicz: Czy w „dziale miejskim” możliwa jest poezja?Nowe Książki1983 nr 2.

W złą godzinę

Z. Bauer: Szczeniaki. Nowe Książki 1983 nr 8.

Dziennik tematów

E. Batko: Kąkolewskiego „Dziennik tematów. Nowe Książki 1985 nr 3.
Z. Bela: O „Dzienniku tematów” Kąkolewskiego. „Nowe Książki1986 nr 7/8.

Lato bez wakacji

T. Wach: Opowiadanie o przeznaczeniu. Nowe Książki 1987 nr 9.
J. Molas: Opowiadania z klimatem. Miesięcznik Literacki 1988 nr 1.

Diament znaleziony w popiele

P. Skórzyński: Sprawa Andrzejewskiego. Nowe Książki 1995 nr 8.
W. Zwinogrodzka: Spopielony diament: nieprawy mit. Dialog 1996 nr 5/6.
P. Czapliński, P. Śliwiński: Mały wielki człowiek. W tychże: Kontrapunkt. Poznań 1999.

Mięso papugi

G. Filip: Ja czy on?Nowe Książki1998 nr 3.