BIO

Urodzony 16 maja 1908 w Łodzi w rodzinie tkaczy; syn Antoniego Kasprowicza i Stanisławy z Poradów. Z powodu trudnych warunków materialnych był zmuszony do przerwania nauki w szkole podstawowej i podjęcia pracy zarobkowej. Jako samouk zdał egzamin do czwartej klasy Wieczorowego Gimnazjum Handlowego w Łodzi, ale uczęszczał tu tylko przez rok. Następnie utrzymywał się z korepetycji, kilka lat pozostawał bez stałej pracy. Był członkiem Komunistycznej Partii Polski. Debiutował w 1928 wierszem pt. Na poddaszu, zamieszczonym w „Haśle Łódzkim” (nr 194). Był związany z łódzką grupą literacką Meteor. Wiersze, felietony i recenzje publikował m.in. w „Glosie Porannym” (1932-35) i „Kurierze Łódzkim” (1937-39, głównie w Kolumnie literackiej). Współpracował także jako autor słuchowisk i audycji literackich z Polskim Radiem. W 1935 otrzymał pracę w ekipie wykopaliskowej łódzkiego Muzeum Archeologiczno-Etnograficznego. Następnie pracował jako urzędnik w Wojewódzkim Biurze Funduszu Bezrobotnych. W 1939 został skazany za działalność polityczną na pobyt w obozie odosobnienia w Berezie Kartuskiej. W czasie transportu do miejsca przeznaczenia, tuż po wybuchu II wojny światowej, zdołał zbiec podczas bombardowania. Wkrótce potem został zatrzymany przez Niemców i wysłany na roboty przymusowe do ówczesnych Prus Wschodnich. W 1944 po wycofaniu się Niemców z Litwy przedostał się na te tereny i do końca wojny pracował jako nauczyciel w szkole w Niemenczynie. Następnie powrócił do Łodzi, gdzie podjął, jako autor, a także do 1948 kierownik wydziału, współpracę z miejscową rozgłośnią Polskiego Radia. Od 1946 był członkiem ZZLP (od 1949 ZLP). Od 1949 kierował świetlicą Centrali Tekstylnej, a następnie w 1954-73 pracował jako inspektor w Okręgu Łódzkim Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Ożenił się z Apolonią Bisiuger. Kontynuował twórczość literacką; prozę i wiersze zamieszczał m.in. w łódzkim tygodniku „Odgłosy” (od 1958). W 1961-68 był radnym Rady Narodowej m. Łodzi. W 1964 otrzymał nagrodę literacką Towarzystwa Przyjaciół Łodzi, w 1976 nagrodę m. Łodzi. Wyróżniony Odznaką Honorową m. Łodzi (1962), Złotym Krzyżem Zasługi (1964), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1969). Zmarł 16 grudnia 1981 w Łodzi.

Twórczość

1. Słońce za murem. [Wiersze]. Łódź: Dom Książki Polskiej1935, 65 s.

2. Chwasty płonące. [Wiersze]. Łódź: Skład główny Dom Książki Polskiej 1937, 43 s.

3. Flet czarodziejski. [Warszawa:] Skład główny Księgarnia F. Hoesick 1939, 75 s.

4. Poemat łódzki. Powst. 1953 [inf. autora]. Wyd. [Łódź:] WŁ 1957, 30 s. Przedruk zob. poz. .

Wydane we wspólnej obwolucie z 9 tomikami serii „Biblioteka Poetów”.

5. Wiersze wybrane. Wstęp: W. Broniewski. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1961, 117 s.

Zawartość

Zawiera utwory wybrane z wcześniej wydanych tomów oraz cykl: Z piętnastolecia.

6. Złodzieje owoców. [Opowiadania]. [Łódź:] Wydawnictwo Łódzkie 1964, 137 s.

Zawartość

Pieski żywot Florka Kalety; Ucieczka do Babilonu; Ojciec i syn; Alarm; Wigilia; Sierota; Księżyc; Powrót; Romans na przedmieściu; Złodzieje owoców; Odwiedziny; Obcy; Przygoda.

7. Pod kwitnącym kasztanem. [Opowiadania]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1966, 98 s.

Zawartość

Takie nasze dzienne sprawy; Koniec z Sherlockiem Holmesem; Pojedynek; Opowieść wrześniowa; Jeszcze Polska ...; Szalik; Pod kwitnącym kasztanem; Pięć listów do syna; Kariera; Moja choroba; Wielka wygrana.

8. W cieniu Oriona. [Wiersze]. [Przedmowa:] W. Broniewski. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1967, 54 s.

Zawartość

Cykle: Błękitny notatnik; Leśna włóczęga.

9. Z czterdziestu lat. [Wiersze]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1969, 268 s.

Zawartość

Cykle: Juwenilia; Chwasty płonące [poz. 21; Flet czarodziejski (poz. 31; Poemat łódzki [poz. 41; Z piętnastolecia [poz. 51; W cieniu Oriona [poz. ); Z teki.

10. Dzielnica plebejuszów. [Opowiadania]. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1971, 111 s.

Zawartość

Zawiera z poz. : Romans na przedmieściu; Złodzieje owoców; Księżyc; Wigilia; Powrót, — nadto: Rodzina Agaciaków; Kabat od krzyża; Portret; Bolek Barnaba; Oczekiwanie na Dorotę; Pojedynek [poz. ); Alarm; Wirtuoz.

11. Opowiadania łódzkie. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1972, 239 s.

Zawartość

Cz. 1: z poz. : Romans na przedmieściu; Pieski żywot Florka Kalety; Ucieczka do Babilonu; Złodzieje owoców; Wigilia; Powrót, — Takie nasze dzienne sprawy [poz. ], — z poz. : Rodzina Agaciaków; Kabat od krzyża; Portret; Bolek Barnaba; Oczekiwanie na Dorotę; Księżyc; Pojedynek; Alarm; Wirtuoz. — Cz. 2: z poz. : Przygoda; Odwiedziny, — z poz. : Moja choroba; Pięć listów do syna; Jeszcze Polska ...; Wielka wygrana, — nadto: Matka Leona; Niezwykłe spotkanie; Romantyk.

Przekłady

białoruski

Apavjadanni. [Przeł.:! J. Bryl’ [i in.). Mińsk 1978.

12. Ich dzień powszedni. [Opowiadania], [Wstęp:] J. Wawrzak. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1977, 201 s.

Zawartość

Zawiera z poz. : Romans na przedmieściu; Pieski żywot Florka Kalety; Sierota; Księżyc; Wigilia; Odwiedziny, — z poz. : Takie nasze dzienne Sprawy; Pojedynek; Opowieść wrześniowa; Pod kwitnącym kasztanem; Jeszcze Polska ...; Pięć listów do syna; Wielka wygrana, — z poz. : Rodzina Agaciaków; Kabat od krzyża; Portret; Złodzieje owoców; Oczekiwanie na Dorotę; Alarm; Wirtuoz, — z poz. : Matka Leona; Romantyk; Niezwykłe spotkanie, — nadto: A kiedy księżycowa pełnia ...; Człowiek z siwymi wąsami.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Niesiemy pomoc: węgiel i chleb. Polskie Radio 1936.
Wesele na przedmieściu. Polskie Radio 1937.

Utwory niepublikowane

Przechowywane w Bibliotece Uniwersyteckiej w Łodzi (inf.: D. Chruścielewska. „Odgłosy” 1982 nr 1):.

O gęślickowym Harnasiu. Poemat. Powst. ok. 1938.
Źródło świetliste. [Zbiór wierszy]. Powst. ok. 1938.
Księga czartkowska. [Zbiór wierszy]. Powst. przed 1945.
Słoneczna kapela. [Wiersze dla dzieci]. Powst. ok. 1949.
Gałązka oliwna. [Zbiór wierszy]. Powst. ok. 1950.
Poemat o Marianie Buczku. Powst. 1953-1956.
Cykanie świerszcza. [Wiersze]. Powst. ok. 1981.
Wierszem pisane. [Nie dokończony zbiór wierszy]. Powst. ok. 1981.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.
• „Rocznik Literacki 1981” wyd. 1986 (A. Biernacki).
Literatura Polska XX w. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1 . Warszawa 2000 (R. Sulima).

Ogólne

Ankieta dla IBL PAN 1953, 1966, 1978.

Artykuły

G. Timofiejew: Poeta walki społecznej. Sygnały 1936 nr 17.
K.W. Zawodziński. „Życie Literackie1938 nr 5.
Z. Skibiński: Anachoreta z wyboru czy z konieczności. W: Środowisko. Łódź 1975.
R. Wierzbowski: Antoni Kasprowicz. „Odgłosy1975 nr 9.
J. Wawrzak: Antoni Kasprowicz – robotnik słowa. Odgłosy 1978 nr 17.
D. Chróścielewska: Antoni Kasprowicz. „Odgłosy 1982 nr 1.
T. Gicgier: On jeden starczy na łódzką sagę. (Rzecz o Antonim Kasprowiczu). Odgłosy 1985 nr 43.
T. Chróścielewski: Antoni Kasprowicz – poeta najniesłuszniej zapomniany. Cz. 1-2. „Akant2002 nr 7, 8.

Słońce za murem

W. Sebyła. „Pion1936 nr 15.

Wiersze wybrane [1997]

S. Czernik: Wiersze Antoniego Kasprowicza. „Tygodnik Kulturalny1961 nr 42.
H. Pawlak: Trud poezji politycznej. W: Tygiel. Łódź 1961.
J. Wyka: Dwie strony proletariackiego autentyzmu. Twórczość 1962 nr 11 (dot. też: A. Wolica: Wiersze wybrane).

Pod kwitnącym kasztanem

J. Termer: Takie nasze dzienne sprawy albo literatura proletariackiego autentyzmu. Odgłosy 1966 nr 36.

Z czterdziestu lat

Z. Skibiński. O twórczości poetyckiej Antoniego Kasprowicza. „Odgłosy1970 nr 8.
A. Włodek: Dokument. Osnowa 1970 lato.