BIO

Urodzona 14 maja 1911 w Pleszewie (województwo poznańskie); córka Stefana Karczewskiego, przemysłowca, i Zofii z Włodarskich. Ukończyła Państwowe Gimnazjum Humanistyczne im. S. Staszica w Pleszewie. Od 1928 studiowała filologię romańską na Uniwersytecie Poznańskim; w 1933 uzyskała magisterium. Debiutowała w 1934 artykułem Po gdyńskim zlocie, zamieszczonym w „Dziś i Jutro” (nr 1) oraz jako krytyczka teatralna w tymże roku w „Kurierze Warszawskim”. Recenzje i artykuły ogłaszała też w „Dzienniku Poznańskim” (1934-36), „Kulturze” (1936), „Kurierze Poznańskim” (1937-38). W 1938 otrzymała stypendium rządu Republiki Francuskiej i kontynuowała w Paryżu studia w zakresie historii i historii teatru. W czasie okupacji niemieckiej przebywała w Warszawie i Opolu Lubelskim, utrzymując się z dorywczych zajęć, m.in. z lekcji języków obcych. Należała do zespołu zbierającego materiał do opracowanej przez Stanisławę Sawicką konspiracyjnej antologii poetyckiej Duch wolny w pieśni (Warszawa 1942). W 1943 wyszła za mąż za Józefa Markiewicza, inżyniera. Po wojnie zamieszkała w Warszawie. W 1945 była krytyczką teatralną w „Gazecie Lubelskiej” (też pod pseudonimem Wojciech Włodarski). Od 1945 pracowała w tygodniku „Rzeczpospolita”, publikując liczne artykuły oraz recenzje teatralne i filmowe (podpisane: (zkm), Z.K.M), felietony (podpisane ALEMBIK) i reportaże (podpisane Wojciech Włodarski). W 1948 przebywała na stypendium rządu Republiki Francuskiej w Paryżu, gdzie przez rok zbierała materiały do pracy doktorskiej o Romain Rollandzie. Jednocześnie studiowała na Sorbonie współczesną literaturę francuską; ukończyła też kurs dla cudzoziemców w Institut de Phonétique oraz kurs języka hiszpańskiego w Institut d' Études Hispaniques. Od marca do sierpnia 1949 była nadto kierowniczką literacką w paryskiej „Gazecie Polskiej”. Po powrocie do Warszawy uprawiała do stycznia 1951 krytykę teatralną w „Rzeczypospolitej” ; liczne recenzje teatralne i artykuły ogłaszała też w „Nowej Kulturze” (1950-51). Następnie pracowała dla Polskiego Radia (dział zagraniczny), jako komentatorka zagadnień kulturalnych w audycjach francuskich. W 1953-58 była krytykiem teatralnym w „Tygodniku Demokratycznym”. Jednocześnie zajmowała się pracą przekładową i współpracowała z wydawnictwami encyklopedycznymi. W 1956 uzyskała stopień kandydatki nauk filologicznych na Uniwersytecie Warszawskim (UW) na podstawie rozprawy Teatr Romain Rollanda (promotor prof. Mieczysław Brahmer). W tymże roku zaczęła ogłaszać recenzje i studia w „Kwartalniku Neofilologicznym”. W 1957 została członkiem Polskiego PEN Clubu. W tym też roku przebywała w Paryżu na stypendium naukowym Ministerstwa Kultury i Sztuki. W 1958-61 była krytykiem teatralnym „Życia Warszawy”, gdzie następnie do 1967 zamieszczała liczne recenzje teatralne i artykuły (podpisane: (k), (zkm), Z.K-M). Pisała też recenzje do „Nowej Kultury” (1960-63) i „Teatru”. W 1959-61 wykładała historię literatury romańskiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (zatrudniona na etacie adiunkta). Jako krytyczka teatralna i badaczka literatur romańskich odbyła wiele podróży zagranicznych (Francja, Włochy, Niemcy, Austria, Belgia, Czechosłowacja, Bułgaria, Turcja i in.). W 1961 wyjechała na Daleki Wschód (Wietnam, Chiny). Podczas pobytu w Wietnamie, wygłosiła w Instytucie Sztuki w Hanoi cykl wykładów z zakresu estetyki teatru. W 1963 habilitowała się na UW na podstawie rozprawy Struktura „Jana Krzysztofa” Romain Rollanda. Od tegoż roku była członkiem Związku Literatów Polskich. Od 1965 pracowała na Wydziale Filologii Obcych UW na stanowisku docenta, początkowo jako kierowniczka Wyższego Studium Języków Obcych; w 1972 została kierowniczką (pierwszą) Katedry Iberystyki. Współpracowała z „Rocznikiem Literackim” (1972-74), opracowując dział literatur iberoamerykańskich. W 1973 otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1974). Zmarła 11 lipca 1975 w Warszawie.

Twórczość

1. Teatr krajów zachodniej Europy XIX i początku XX wieku. [Autorzy:] Z. Karczewska-Markiewicz i T. Kowzan. Warszawa, Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1955, 143 s. Skrypty dla Szkół Wyższych. Państwowy Instytut Sztuki.

Tu Z. Karczewskiej-Markiewicz: Teatr francuski od 1893 do 1914 r., s. 75-130.

2. Teatr Romain Rollanda. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1955, 333 s. Komitet Neofilologiczny Polskiej Akademii Nauk.

Rozprawa doktorska.

3. Struktura „Jana Krzysztofa” [R. Rollanda]. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1963, 107 s. Komitet Neofilologiczny Polskiej Akademii Nauk.

Rozprawa habilitacyjna.

4. Romain Rolland. [Monografia]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1964, 298 s.

5. Lope de Vega. [Monografia]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1968, 302 s.

6. Ojciec Goriot” Honoriusza Balzaca. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1968, 117 s. Biblioteka Analiz Literackich. Wyd. nast. tamże 1974.

7. Calderon de la Barca. [Monografia]. Warszawa: Wiedza Powszechna 1970, 359 s.

8. Panna lodowata. [O Izabeli z Czartoryskich Działyńskiej]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1973, 125 s.

Broszury propagandowe

Wydane przez Katolicki Związek Młodzieży Żeńskiej:.

Jaką drogę wybrać. Poznań: Ostoja 1934, [4] s.
My i oni. Wykład. Poznań: Ostoja 1934, [4] s.

Przekłady

1. E. Zola: Nana. (Rougon-Macquartowie. Historia naturalna i społeczna rodziny za Drugiego Cesarstwa). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 386 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2, 1971, wyd. 3, 1976, wyd. 4, 1987, wyd. 5 1988, wyd. 6 1989; ze wstępem M. Tomickiej Wrocław: Siedmioróg 1991.
2. R. Rolland: Gra miłości i śmierci. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Warszawa, Teatr Polski 1960. Telewizja Polska 1986.
3. R. Rolland. Świadek epoki. Dziennik, publicystyka, krytyka, korespondencja. Wybór i wstęp: M. Żurowski. Przeł. Z. Karczewska-Markiewicz i in. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 500 s.
Tu w przekł. Z. Karczewskiej-Markiewicz: Pierwsze dni w szkole; Suarés; Ja; Szkoła; Polityka; Horoskopy; Wizyta u Renana; W École Normale; Wagner; Ryszard Strauss; Pierwsze dni; Ponad zamętem; Strawiński; Einstein; Sienkiewicz; Cena odwagi; Do pomordowanych narodów; Słowa Lenina; O Polsce; Deklaracja Niezależności Ducha; Bojkot; Do Zofii Bertolini Guerrieri-Gonzaga 20 V 1919, 28 V 1919; Rozmowa z Janem Ryszardem Blochem; Zbieranie podpisów; Wschód i Zachód; Sześćdziesiąt lat; Spojrzenie wstecz; Do Zofii Bertolini Guerrieri-Gonzaga 11 IV 1931; Klęska; Wspomnienie o Karolu Péguy; Do Ludwika Giller 25 I 1943, 5 V 1943; Beethoven.
4. R. Rolland: Dziennik z lat wojny 1914-1919. Fragmenty. Przełożyła, wyboru dokonała oraz wstępem opatrzyła Z. Karczewska-Markiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1965, 351 s.
5. A. Sastre: Wilhelm Tell ma smutne oczy. Dramat w 7 obrazach. Przekł. powst. 1966.
Inf.: „Biuletyn Informacyjny Ministerstwa Kultury i Sztuki1966 nr 3 s. 25-26.
6. G. Caillavet, R. Flers, E. Rey: Ładna historia. [Utwór dramatyczny]. Wystawienie: Warszawa, Teatr Ziemi Mazowieckiej 1970.
7. A. Casona: Diabeł przewrotny. [Utwór dramatyczny]. Tłumaczenie Z. Karczewska-Markiewicz. Przekł. powst. przed 1975. Telewizja Polska 1997.
8. M. de Cervantes Saavedra: Nowele przykładne. [Opowiadania]. Przeł.: Z. Karczewska-Markiewicz i Z. Milner. Posłowie Z. Karczewska-Markiewicz. T. 1-2. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 363 + 218 s.

Prace redakcyjne

1. W naszym gronie. Poznań: Ostoja 1935, 60 s. Wyd. Katolickiego Związku Młodzieży Żeńskiej.
Montaż tekstów różnych autorów.

Zob. też Przekłady poz. .

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1967.

Słowniki i bibliografie

• „Rocznik Literacki 1975” wyd. 1978 (J. Chudek).
Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (F. Lichodziejewska).

Teatr Romain Rollanda

S. Podhorska-Okołów. „Twórczość1955 nr 10.
A. Kotula. „Kwartalnik Neofilologiczny1956 z. 1.
T. Kowzan. „Pamiętnik Teatralny1956 z. 1.

Romain Rolland

J. Adamski: O Romain Rollandzie. Nowe Książki 1965 nr 6.
W. Natanson: Niezwykła osobowość. Twórczość 1965 nr 7.

Lope de Vega

A. Rogalski: Z nowości romanistycznych. Kierunki 1968 nr 48.
T.J. Żółciński: Teatr Lope de Vegi. Teatr Ludowy 1968 nr 10.
L. Eustachiewicz: Monografia o Lope de Vedze. Dialog 1969 nr 4.
J. Jakubowska: Lope de Vega w Polsce. Nowe Książki 1969 nr 6.
W. Natanson: Współczesny Szekspirowi a z innej planety. Twórczość 1969 nr 1.

Calderon de la Barca

T. Syga: Calderon w Polsce. Stolica 1970 nr 29.

Panna lodowata

K. Malinowski: Kim była Izabela Działyńska?. Nurt 1973 nr 11.
A. Tatarkiewicz: Mało szczęścia, duże kłopoty. Polityka 1973 nr 32.
M. Danilewicz Zielińska. Kultura”, Paryż 1974 nr 1/2.
J. Rapacka: Hotel Lambert i panna lodowata. Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, Londyn 1975 nr 155.