Karasek Krzysztof – Słownik Pisarzy i Badaczy XX i XXI w.

Polish Writers and Literary Scholars
of the 20th and 21st Centuries

Print

BIO

Urodzony 19 lutego 1937 w Warszawie w rodzinie nauczycielskiej; syn Romana Karaska i Ireny z Gołębiowskich. Do szkoły średniej uczęszczał w Gdańsku, gdzie w 1956 otrzymał świadectwo dojrzałości. W 1956-63 studiował na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie i na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Debiutował w 1965 esejem o poezji pt. Morze i wyobraźnia, wydrukowanym w czasopiśmie „Litery” (nr 9), a jako poeta w 1966 wierszami pt. Beatyfikacja na ucho, Polowanie z nagonką i Tarantula, opublikowanymi na łamach miesięcznika „Poezja” (nr 9). Wiersze, artykuły, tłumaczenia, recenzje ogłaszał w czasopismach, m.in. „Orientacje” (1966-71; w 1967-71 redaktor tego pisma), „Twórczość” (1966, 1970-78), „Kultura” (1967, 1970-81), „Nowy Medyk” (w 1970-72 redagował dział kulturalny), „Poezja” (1970-72, 1974, 1986), „Nowy Wyraz” (w 1972-86 pełnił też funkcję sekretarza redakcji). Był laureatem kilku konkursów poetyckich. W 1970-73 przewodniczył Klubowi Młodych przy Oddziale Warszawskim Związku Literatów Polskich (ZLP), od 1975 był członkiem ZLP (do rozwiązania Związku w 1983); w 1980 został zastępcą przewodniczącego Zarządu Głównego ZLP. W 1974 ożenił się z Grażyną Piotrowską. W 1976-82 pracował w Polskim Radiu jako kierownik działu poezji Programu II; był także autorem słuchowisk, adaptacji i audycji poetyckich. Od 1979 wiersze, przekłady poetyckie, eseje ogłaszał w czasopiśmie „Literatura” (1979-80, 1983-92; w 1984 wszedł do zespołu redakcyjnego; w 1992 prowadził stały felieton pt. Kim jest poeta). Był członkiem Komitetu Założycielskiego Stowarzyszenia Pisarzy Polskich; w 1989 wszedł w skład zarządu Oddziału Warszawskiego. Od 1990 należał do Stowarzyszenia Franza Kafki. W 1991 stworzył, a następnie prowadził przy wydawnictwie Przedświt serię poetycką obejmującą głównie debiuty poetyckie. W 1992 został członkiem prezydium Zarządu Głównego i przewodniczącym Komisji Kwalifikacyjnej. W tymże roku objął funkcję dyrektora Programu II Polskiego Radia; w 2002 przeszedł na emeryturę. Mieszka w Warszawie.

Twórczość

1. Godzina jastrzębi. [Wiersze]. Wybór: K. Karasek i T. Burek. Warszawa: Zrzeszenie Studentów Polskich 1970, 39 s. Suplement do „Orientacji” z IV/V 1970.

2. Drozd i inne wiersze. Warszawa: Iskry 1972, 57 s.

Nagrody

Prywatna nagroda R. Milczewskiego-Bruno w 1972.

Zawartość

Rewolucjonista przy kiosku z piwem [cykl]; Drozd [poemat]; Inne wiersze.

3. Poezje. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, 78 s. Wyd. 2 tamże 1975.

Zawartość

Godzina jastrzębi [poz. ↑]; Drozd [poz. ↑] oraz Szkice do poematu.

4. Prywatna historia ludzkości. [Wiersze i proza poetycka]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1979, 81 s. Wyd. 2 rozszerzone ze wstępem Z. Bieńkowskiego tamże 1986, 130 s.

Zawartość

Wiersze 1972-1976 [tu m.in. cykl: W języku krajowym]; Deutsches requiem; Z „Poematu pedagogicznego”: Kwidzyń oraz poszczególne wiersze [w tym wiersz Prywatna historia ludzkości]; – w wyd. 2 nadto: Godzina jastrzębi [poz. ↑]; Szczelina; Drozd [poz. ↑] oraz Prywatna historia ludzkości [cykl].

5. Wiosna i demony. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1980, 131 s.

6. Trzy poematy. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza 1982, 54 s.

Zawartość

Drozd [poz. ↑]; Pomarańcza; Ulica Marszałkowska. – Od autora.

7. Wiersze i poematy. [Wybór]. Warszawa: Czytelnik 1982, 169 s.

8. Sceny z Grottgera i inne wiersze. Rysunki: M. Cichocki. Warszawa Przedświt*; Warszawska Niezależna Oficyna Poetów i Malarzy* 1984, 36 s.

Wiersze podpisane: Anonim.

9. Poezja i jej sobowtór. [Szkice]. Warszawa: Czytelnik 1986, 217 s.

Zawartość

Poezja i sobowtór (I): Miejsce poety; Wstęp do „Godziny jastrzębi” [zob. poz. ↑]; Odpowiedź „człowiekowi dojrzałemu” [polemika z artykułem L. Isakiewicza „Nowy Wyraz” 1975 nr 6]; Wiersz współczesny [analiza wierszy J. Markiewicza, S. Barańczaka, R. Krynickiego, J. Kornhausera, A. Zagajewskiego, E. Lipskiej]; Czy „dał się nabrać na język, którego nie było?” [o poezji R. Wojaczka]; Próba nowego dekalogu [o twórczości E. Stachury]; „Trud istnienia” [o E. Stachurze]. – Poezja i jej sobowtór (II): „Dylemat awangardy” [o awangardyzmie w poezji współczesnej]; Awangardysta jako kolędnik [o poezji T. Czyżewskiego]; Poeta głuchej przyszłości [o poezji T. Peipera]; Przenieść swój wiersz przez burze światów [o poezji A. Ważyka]; „Ktokolwiek będziesz w nowogródzkiej stronie...” [o twórczości C. Miłosza]; Odczyt o starych poetach [o poetach tworzących w dwudziestoleciu i współczesnych]; Co to znaczy „być poetą” – dziś? – Aneks: Spór o „Czarodziejską górę ” [T. Manna]: S. Barańczak: Zmieniony głos Settembriniego; K. Karasek: Wątpliwości dotyczące Settembriniego; A. Zagajewski: Artysta bez właściwości.

10. Poezje wybrane. Wybór i wstęp: K. Karasek. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [1986], 129 s.

11. Świerszcze. [Poemat]. Warszawa: Czytelnik 1987, 41 s.

12. Lekcja biologii i inne wiersze. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1990, 101 s.

Nagrody

Nagroda miesięcznika „Literatura” w 1990.

13. Poeta nie spóźnia się na poemat. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1991, 95 s.

14. Autopsychografia. [Eseje]. Warszawa: Przedświt 1993, 87 s.

Zawartość

Autopsychografia; Obrazy i widma; Fragment i całość; Ćwiczebna wyprawa w przeszłość; Krajobraz mojego dzieciństwa; Krajobrazy młodości. (Przypomnienie Andrzeja Wróblewskiego; Bursa czytany raz jeszcze); List do młodego krytyka.

15. Czerwone jabłuszko. [Wiersze]. Warszawa: Czytelnik 1994, 101 s.

Zawartość

Wiersze; Trzy maski losu [poz. ↑].

16. Poezje. [Wybór]. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1994, 255 s.

17. Trzy maski losu. [Poematy]. Przemyśl: Gdzie Indziej 1994, 19 s.

Zawartość

Zawiera poematy: Dwieście lat temu umarł Mozart; Pocałuj w usta Rimbauda; Życie i śmierć komika Bustera Keatona oraz notę eseistyczną o masce w poezji.

18. Święty związek. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 1997, 99 s.

19. Dziennik rozbitka. [Wiersze]. Warszawa: „Magazyn Literacki” 2000, 147 s. Por. poz. ↑.

20. Musi umrzeć, co ma ożyć w pieśni. Kronika. [Wiersze]. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie 2000, 67 s.

21. Maski. [Wiersze]. Warszawa: Nowy Świat 2002, 76 s.

22. Dziennik rozbitka (II). [Wiersze]. Sopot: Towarzystwo Przyjaciół Sopotu 2004, 56 s. Por. poz. ↑.

23. Gondwana i inne wiersze. Warszawa: Iskry 2006, 70 s.

Przekłady

1. B. Gottfiried: Poezje wybrane. Wybrał, przeł. i oprac. K. Karasek. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza [1982], 130 s.

2. Lucebert: Szkoła amsterdamska. [Wiersze]. Wybór i posłowie: A. Dąbrówka. Przeł.: A. Dąbrówka, K. Karasek, J. Koch. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1986, 128 s.

Prace redakcyjne

1. S. Barańczak: Jednym tchem. [Wiersze]. [Red.] K. Karasek. Warszawa: Zrzeszenie Studentów Polskich 1970, 24 s.

2. T. Peiper: Poezje wybrane. Wyboru dokonał, wstępem i notą opatrzył K. Karasek. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1978, 134 s.

3. A. Stern: Poezje wybrane. Wyboru dokonał i oprac. K. Karasek. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1979, 125 s.

4. D. Naborowski: Poezje wybrane. Wyboru dokonał i oprac. K. Karasek. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1980, 154 s.

5. G. Benn: Poezje wybrane. Wybrał, przeł. i oprac. K. Karasek. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1982, 130 s.

6. R. Wojaczek: Poezje wybrane. Wybrał i oprac. K. Karasek. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1983, 167 s.

7. T. Czyżewski: Poezje. Oprac. i przedmową opatrzył K. Karasek. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1987, 295 s.

8. A. Czcibor-Piotrowski: Myjące umarłych. [Wiersze]. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1991, 112 s.

9. B. Kwasek: Na krzywych nogach. [Wiersze]. Wyboru dokonał K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1991, 24 s.

10. J. Mikołajewski: A świadkiem śnieg. [Wiersze]. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1991, 40 s.

11. B. Ptak: Scena zbiorowa i inne wiersze. [Red. i wybór: K. Karasek]. Warszawa: Przedświt 1991, 112 s.

12. G. Brassens: Bulwar, którym odszedł czas i inne pieśni. Przekł.: J. Menela. [Red. i wybór: K. Karasek]. Warszawa: Przedświt 1992, 70 s.

13. A. Sosnowski: Życie na Korei. [Wiersze]. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1992, 47 s.

14. E. Tkaczyszyn-Dycki: Peregrynarz. [Wiersze]. [Red. i wybór: K. Karasek]. Warszawa: Przedświt 1992, 47 s.

15. K. Brakoniecki: Metaxu. [Wiersze]. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1993, 76 s.

16. D. Bugalski: Wyliczanka. [Wiersze]. [Red. i wybór: K. Karasek]. Warszawa: Przedświt 1993, 35 s.

17. M. Cisło: Było jutro będzie wczoraj. [Wiersze]. [Red. i wybór: K. Karasek]. Warszawa: Przedświt 1993, 61 s.

18. J. Górzański: Wszystkim steruje błyskawica. [Wiersze]. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1993, 115 s.

19. T. Pióro: Okęcie. [Wiersze]. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1993, 44 s.

20. Wiatr w szuwarach. Antologia poetów Ziemi Radomskiej. Zebrali: E. Grabosz, A. Krzemiński. Wyboru dokonali: K. Karasek, K. Pysiak, T. J. Żółciński. Wstęp K. Karasek. Radom: Stowarzyszenie Grupy Literackiej „Łuczywo” 1993, 85 s.

21. B. Keff: Sen o znaczeniu snów. [Wiersze]. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1994, 55 s.

22. P. Matywiecki: Nawrócenie Maxa Jacoba. [Red. i wybór: K. Karasek]. Warszawa: Przedświt 1994, 124 s.

23. A. Niewiadomski: Niebylec. [Wiersze]. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1994, 62 s.

24. E. Tkaczyszyn-Dycki: Młodzieniec o wzorowych obyczajach. [Wiersze]. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1994, 38 s.

25. K. Maliszewski: Rocznik sześćdziesiąty grzebie w papierach. Wiersze z przełomu i nowe. [Red. i wybór:] K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1996, 90 s.

26. B. Ptak: Sam sama samotny samotna. [Wiersze]. [Red. i wybór:] K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1996, 77 s.

27. J. Kulka: Wiersze wybrane. Wybór i wstęp: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1997, 201 s.

28. Współcześni poeci polscy. Poezja polska od roku 1956. [Antologia]. Wybór i oprac.: K. Karasek. Warszawa: Iskry 1997, 730 s. Wyd. 2 tamże [2002].

29. S. Dłuski: Dom i świat. [Wiersze]. Red. i wybór: wierszy K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1998, 92 s.

30. J. Napiórkowski: Bezdomny kolorem. Wstęp i red. K. Karasek. Rzeszów: Towarzystwo im. S. Piętaka 1998, 58 s.

31. R. Sobieszczański: [Dziewięćdziesiąt dziewięć] 99 wierszy. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1998, 133 s.

32. M. Woźniak: Kość i jabłko. [Wiersze]. Red. i wybór: K. Karasek. Warszawa: Przedświt 1998, 72 s.

33. S. Grochowiak: Poezje wybrane. Wyboru dokonał i wstępem opatrzył K. Karasek. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2001, 630 s.

34. T. Gluziński: Wielkie pastwisko. [Wiersze]. Wybór i przedmowa: K. Karasek. Warszawa: Więź 2005, 313 s.

Omówienia i recenzje

Wywiady

• Wokół poematu „Podwórze”… Rozm. S. Dłuski. „Fraza” 1997 nr 1 [dot.: Musi umrzeć, co ma ożyć w pieśni].

• Wolność, której się uczysz od zwierząt i ptaków, i współuczestnictwo. Rozm. S. Dłuski. „Nowa Okolica Poetów” 2002 nr 2.

• Nigdy nie udało mi się zostać drobnomieszczaninem. Rozm. W. Kass. „Topos” 2003 nr 4/5.

• Poeci nie chodzą wspólnie... Rozm. P. Szewc. „Nowe Książki” 2006 nr 5.

Słowniki i bibliografie

• Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1. Warszawa 2000 (K. Pieńkosz).

Ogólne

Artykuły

• S. Ossowski: Historia skorpiona w soczewce człowieczej. „Magazyn Kulturalny” 1983 nr 3/4.

• S. Sterna-Wachowiak: Bezkonny jeździec. „Odra” 1986 nr 12.

• B. Tokarz: Poetyka Nowej Fali. Katowice 1990, passim.

• J. Witan: Ta roślina, poezja. (Esej o twórczości poetyckiej Krzysztofa Karaska). „Pracownia” 1995 nr 14/15.

• T. Burek: Słowo poety na rozstajach świata i ducha. (Krzysztof Karasek). W: Sporne postaci polskiej literatury współczesnej. Kontynuacje. Warszawa 1996, przedruk w tegoż: Dzieło niczyje. Kraków 2001.

• T. Majeran: Dorridium tremeus. „Akcent” 1996 nr 4 [dot. twórczości krytyczno-literackiej K. Karaska].

• A. Szymańska: Święte słowo świata. Doświadczenie sacrum w nowych wierszach Krzysztofa Karaska. „Przegląd Powszechny” 1996 nr 5.

• S. Dłuski: Formy i wizje Krzysztofa Karaska. „Odra” 2000 nr 1.

• S. Dłuski: Poeta przez ptaki przyniesiony; G. Kociuba: Sen o sobie. (O poezji Krzysztofa Karaska). „Topos” 2003 nr 4/5.

• J. Napiórkowski: Taniec chochoła w Niemandslandzie. Rzecz o Krzysztofie Karasku i jego poezji. „Topos” 2003 nr 4/5.

• M. Kisiel: Pokolenia i przełomy. Katowice 2004, passim.

Godzina jastrzębi

• R. Krynicki: Poezja z pogranicza arbitralności i dialektyki. „Nadodrze” 1971 nr 14.

Go back to position

Drozd

• J. Kornhauser; J.A. Zagajewski: Słowa w marszu. W tychże: Świat nie przedstawiony. Kraków 1974.

Go back to position

Poezje [1990]

• M. Zaleski: Co ja tu robię ? Krzysztof Karasek. „Nowy Wyraz” 1975 nr 1.

• K. Lisowski: Niepewność poety. „Nowe Książki” 1995 nr 4.

Go back to position

Prywatna historia ludzkości

• J. Gondowicz: Funt gwoździ. „Nowe Książki” 1979 nr 17.

• T. Nyczek: W płonącej windzie słów. „Miesięcznik Literacki” 1979 nr 10, przedruk w tegoż: Powiedz tylko słowo. Szkice literackie wokół Pokolenia 68'. [Londyn] 1985; Powiedz tylko słowo. Warszawa 1985.

• A.K. Waśkiewicz: Kultura i codzienność. „Życie Literackie” 1979 nr 38.

• [S. Barańczak] B. Stawiczak: Sny mieszkańca Oiropy. „Tygodnik Powszechny” 1980 nr 24, przedruk w tegoż: Przed i po. London 1988.

• R. Chojnacki: Gdy słowo „krew” jest w wierszu obecne. „Nurt” 1980 nr 5, przedruk w tegoż: Od „mówienia wprost” do „nowej prywatności” Warszawa 1994.

• T. Komendant: Krótkie trwanie. „Odra” 1980 nr 4.

• M. Płachecki: Argo. „Tygodnik Kulturalny” 1980 nr 15.

• J. Sochoń: W epoce ciemności. „Nowy Wyraz” 1980 nr 2.

• S. Stabro: Historia prywatna. „Miesięcznik Kulturalny” 1980 nr 2, przedruk w tegoż: Poeta odrzucony. Kraków 1989.

• M. Zaleski: W ciemnym porządku rzeczy. „Więź” 1980 nr 5.

• J. Kornhauser: Magiczny rytuał. W tegoż: Światło wewnętrzne. Kraków 1984.

• I. Smolka: Prywatna historia ludzkości Krzysztofa Karaska. W tejże: Lęki, ucieczki, akceptacje. Warszawa 1984.

Go back to position

Wiosna i demony

• L. Bugajski: Co ja tu robię?. „Kultura” 1980 nr 41, przedruk w tegoż: Pozy prozy. Warszawa 1986.

Go back to position

Trzy poematy

• W. Bolecki: „Nie zapomnijcie poeci...” „Twórczość” 1983 nr 3 [dot. też: Wiersze i poematy].

Go back to position

Wiersze i poematy

• W. Bolecki: „Nie zapomnijcie poeci...” „Twórczość” 1983 nr 3 [dot. też: Trzy poematy].

• K. Pieńkosz: „Ciężko pracowaliśmy na własną śmierć”. „Literatura” 1983 nr 2.

• A. Ogrodowczyk: Powiesiłem sobowtóra. „Akcent” 1984 nr 1.

Go back to position

Poezja i jej sobowtór

• T. Komendant: Ociemniałe światło. „Twórczość” 1987 nr 11 [dot. też: Świerszcze].

• J. Drzewucki: Sobowtór poezji. „Życie Literackie” 1988 nr 29.

• W. Mystkowski: Bohaterowie i autor. „Okolice” 1988 nr 1.

Go back to position

Świerszcze

• T. Komendant: Ociemniałe światło. „Twórczość” 1987 nr 11 [dot. też: Poezja i jej sobowtór].

• A. Szymańska: Metapoemat. „Przegląd Powszechny” 1988 nr 5.

Go back to position

Lekcja biologii i inne wiersze

• J. Pieszczachowicz: Rozdarcie i scalanie. „Nowe Książki” 1991 nr 4.

• S. Stabro: „Lekcja poezji”. „Dekada Literacka” 1991 nr 12.

• A. Szymańska: To światło, czyli ta ciemność. „Przegląd Powszechny” 1992 nr 5 [dot. też: Poeta nie spóźnia się na poemat].

Go back to position

Poeta nie spóźnia się na poemat

• K. Pieńkosz: Inna wersja losu. „Literatura” 1992 nr 12.

• A. Szymańska: To światło, czyli ta ciemność. „Przegląd Powszechny” 1992 nr 5 [dot. też: Lekcja biologii i inne wiersze].

Go back to position

Autopsychografia

• L. Szaruga: Poezja i polityka. „Życie Warszawy” 1993 dod. „Ex Libris” nr 39.

Go back to position

Czerwone jabłuszko

• L. Szaruga: Budzenie snu. „Nowe Książki” 1995 nr 7. przedr. w tegoż: Powrót poetów. Kraków 1997.

Go back to position

Święty związek

• J. Wolski: Święty związek przeciwieństw. „Kwartalnik Artystyczny” 1997 nr 3.

• S. Dłuski: Karasek metafizyczny. „Twórczość” 1998 nr 1 [dot. też: Czerwone jabłuszko].

Go back to position

Dziennik rozbitka

• J. Kornhauser: Jasna ciemność. „Tygodnik Powszechny” 2000 nr 15.

• G. Kociuba: Strumień ciemnego olśnienia. „Twórczość” 2001 nr 4.

• J. Napiórkowski. „Nowa Okolica Poetów” 2001 nr 1.

• M. Rygielska: Radość rozbitka. O poezji Krzysztofa Karaska. „Opcje” 2001 nr 3/4.

• J. Kornhauser: Krzysztof Karasek: „Dziennik rozbitka”. W tegoż: Poezja i codzienność. Kraków 2003.

Go back to position

Musi umrzeć, co ma ożyć w pieśni

• P. Majerski: Blizna ciała (i) poezji. „Kwartalnik Artystyczny” 2000 nr 3.

• M. Rygielska: Obrazy, pamięć i bezbrzeżne pustynie słów. „Nowa Okolica Poetów” 2001 nr 2.

Zob. też Wywiady.

Go back to position

Maski

• J. Pasterski: „Fraza” 2002 nr 3.

• K. Pieńkosz: Oda dla poranionych. „Nowe Książki” 2002 nr 9.

Go back to position

Gondwana i inne wiersze

• I. Iwasiów: Te same i inne wiersze. „Nowe Książki” 2006 nr 5.

• K. Lisowski: Na granicy semantyki i tajemnicy. „Twórczość” 2006 nr 10.

Go back to position

Współcześni poeci polscy

• M. Krassowski: Poezja polska według Krzysztofa Karaska. „Wiadomości Kulturalne” 1997 nr 32.

• E. Nawój: Od Kochanowskiego do Wenda. „Magazyn Literacki” 1997 nr 3/4.

• A. Lam: Nasze cienie wrócą. „Nowa Okolica Poetów” 1998 nr 1.

Go back to position

Print