BIO

Urodzona 5 listopada 1933 w Starej Miłośnie pod Warszawą w rodzinie robotniczej; córka Józefa Dąbrowskiego i Feliksy z domu Giera. W czasie okupacji niemieckiej uczyła się w miejscowej szkole powszechnej. Po zakończeniu wojny uczęszczała początkowo do gimnazjum w Sulejówku, a następnie do Liceum Ogólnokształcącego ss. Felicjanek w Wawrze. W 1947-48 należała do Związku Harcerstwa Polskiego, a od 1949 do Związku Młodzieży Polskiej. Po zdaniu matury w 1950, pracowała przez rok w Miejskim Handlu Detalicznym, a potem w oddziale Powszechnej Kasy Oszczędności. Od 1951 studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim (UW); w 1955 uzyskała magisterium. W 1953 została członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Od tegoż roku była zatrudniona w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (IBL PAN) , kolejno jako młodszy asystent, starszy asystent (1956-62), asystent, a potem adiunkt dokumentacji naukowej (1962-68); jako członek Pracowni Bibliografii XIX w. uczestniczyła m.in. w pracach zespołowych nad Bibliografią zawartości literackiej czasopism polskich XIX i XX w. (do 1939 r.) oraz prowadziła indywidualne prace nad bibliografią zawartości almanachów i pism zbiorowych za lata 1816-40. W 1954 wyszła za mąż za Henryka Kamionkę, polonistę. W 1968 uzyskała doktorat w IBL na podstawie pracy Z zagadnień socjologii literatury. Ważniejsze zjawiska i tendencje życia literackiego w Polsce w pierwszej połowie XIX w. (promotor prof. Maria Janion), po czym jako adiunkt pracowała w Zakładzie Historii Literatury XIX w. W 1970 wyszła powtórnie za mąż, za Leszka Andrzeja Straszaka, cybernetyka. Prowadziła aktywną działalność polityczno-społeczną; była m.in. I sekretarzem Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR IBL PAN oraz członkiem egzekutywy Komitetu Zakładowego PZPR PAN; pełniła funkcje w Radzie Zakładowej Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) w IBL oraz w Zarządzie Oddziału ZNP PAN. W 1973 habilitowała się w IBL na podstawie pracy Literatura i obyczaj w dobie romantyzmu. Związki i konfrontacje, a w następnym roku otrzymała stanowisko docenta. W 1975 zorganizowała w IBL Zespół Socjologii Literatury Epoki Romantyzmu (później Pracownia Socjologii Literatury I Połowy XIX w.) i objęła jego kierownictwo. W tymże roku została powołana na członka Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN oraz na członka Rady Naukowej IBL (do 1989). W 1976-78 w związku z pracą męża przebywała okresowo w Wiedniu. W 1985 zrezygnowała z kierowania prowadzoną przez siebie Pracownią w IBL i kontynuowała prace badawcze nad historią literatury romantyzmu na samodzielnym stanowisku. Należała do kierownictwa międzynarodowego programu MPK IX Prawidłowości rozwoju literatury światowej (faza II lata 1986-90). Wchodziła w skład Zespołu Doradców Sejmu IX kadencji. Była członkiem Rady Naukowej Instytutu Słowianoznawstwa PAN (1987-89) oraz członkiem Komitetu Słowianoznawstwa PAN. Poza pracą w IBL prowadziła także zajęcia dydaktyczne w Instytucie Filologii Polskiej UW. W 1993 przeszła na emeryturę w IBL. W tymże roku otrzymała stanowisko profesora Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach i rozpoczęła tam pracę dydaktyczną (od 2000 Akademia Świętokrzyska). Odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1974), Złotą Odznaką ZNP (1974), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1984). Zmarła 18 lipca 2019 w Warszawie; pochowana na cmentarzu parafialnym w Starej Miłosnej.

Twórczość

1. Życie literackie w Polsce w pierwszej połowie XIX w. Studia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 428 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Zawartość

Uwagi wstępne. – Narodziny XIX-wiecznej kultury klas średnich; Publiczność literacka; Rynek księgarsko-wydawniczy; Rola poety w społeczeństwie i jego literacki wizerunek własny.

2. Nasz naród jak lawa. Studia z literatury i obyczaju doby romantyzmu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1974, 469 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Zawartość

Zamiast wstępu. – Instytucje; Typy społeczne i wzory osobowe; Romantyczne spory o charakter narodowy.

3. Zbłąkany wędrowiec. Z dziejów romantycznej topiki. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1992, 302 s. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.

Zawartość

Wstęp. – I. Romantyczne realizacje kanoniczne mitu wielkiej wędrówki (na przykładzie poezji angielskiej); II. „Z ziemi włoskiej do Polski” – na głównym trakcie historii (J. Wybicki); III. Bard w „rozpaczy głuchej” – elegijna pielgrzymka patriotyczna (A.J. Czartoryski); IV. W przestrzeni historii i wieszczby – przechadzka historiozoficzna (J.P. Woronicz); V. W poszukiwaniu gościńców do ojczyzny (C. Godebski); VI. W kręgu pieśni o żołnierzu tułaczu (K. Tymowski, K. Brodziński, S. Goszczyński, K. Gaszyński); VII. Podróż włoska polskiego turysty – ucieczka z Arkadii na Północ (K. Brodziński); VIII. „Widzę i opisuję...”. Poezja topograficzna i kontynuacje poematu opisowego (F. Wężyk, K.J. Marcinkowski); IX. „Zbłąkany wędrowiec w domu natury” (S. Goszczyński); X. Wędrówka „bez przytułku – bez celu – bez granic” (A. Malczewski); XI. W przestrzeni wzniosłości. Pejzaże krymskie Mickiewicza – podróż kreacyjna; XII. Egzystencjalna wędrówka autokreacyjna, czyli dojrzewanie duchowe Cisława Zorzy (B. Zaleski); XIII. Wielość przestrzeni i rzeczywistości. Zmącenie idylli, rewizja mitów (M. Gosławski); XIV. „Podróżny” Garczyńskiego – rebeliant, wieszcz, spiskowiec, wygnaniec; XV. Wędrowcy Słowackiego; XVI. Pielgrzymka narodowa (R. Berwiński); XVII. Wieczne wygnanie z ojczystego raju (T. Lenartowicz); XVIII. Opis panoramiczny (M.B. Stęczyński); XIX. Panorama polskości. Wędrówki „po ziemi naszej” (W. Pol); XX. Poszukiwacze wartości. Epicki bohater romantycznych relacji z „dróg świata”.

Artykuły w czasopismach i książkach zbiorowych, m.in.

Literatura a obyczaj. („Choroba romantyczna” w pamiętnikach i dokumentach I połowy XIX w.). W: Problemy socjologii literatury. Wrocław 1971 s. 269-295.
Obyczaj romantyczny. (Rekonesans). W: Problemy polskiego romantyzmu. Seria 1. Wrocław 1971 s. 329-394.
Almanachy literackie jako przejaw dziewiętnastowiecznej kultury popularnej. W: Formy literatury popularnej. Wrocław 1973 s. 137-171.
Romantyczne dzieje stereotypu Sarmaty. W: Studia romantyczne. Wrocław 1973 s. 211-262.
Portret geniusza. W: Problemy polskiego romantyzmu. Seria 2. Wrocław 1974 s. 101-155.
Bibliografia ogólna. W: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Seria 3. Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831-1863. T. 1. Kraków 1975 s. 301-346.
The sickness of the age” and the romantic life-style. [Przeł.] P. Coates. „Literary Studies in Poland”, Wrocław T. 5: 1980 s. 91-120.
Widzenie” Dominika Magnuszewskiego – epizod z dziejów polistopadowej poezji wizyjnej. W: Dziedzictwo Powstania Listopadowego w literaturze polskiej. Warszawa 1986 s. 217-240.
Issledovanije važniejših problem polskogo romantizma v rabotach polskich učenyh. W: Polskaâ hudožestviennaâ literatura v siemje slavânskich literatur. Moskva 1987 s. 21-42.
Wśród prekursorów aksjologii komunistycznej. Myśl społeczno-etyczna Edwarda Dembowskiego. Humanitas 1987 t. 12 s. 155-186.
Leon Potocki. Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku. Seria 3. Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831-1863. T. 1. Kraków 1988 s. 907-919.
Scandinavian Literature and motives of North in Polish keepsakes of romantic era. W: Polish-Swedish literary contacts. Stockholm 1988 s. 11-22; wersja polska zmieniona: „Barbarzyński” heroizm i tkliwa melancholia. Literatura skandynawska w polskich almanachach doby romantyzmu. W: Zwierciadło północy. Warszawa 1991 s. 60-88.
Tvorčeskij genij kak kategoriâ estetiki i etiki v kulturie romantizma. W: O prosvieščenii i romantizmje. Moskva 1989 s. 93-108.
Popularnaja literatura v Polše v pervoj polovinije XIX v. W: Kultura narodov Centralnoj i Jugo-Vostočnoj Evropy XVIII-XIX v. Moskva 1990 s. 147-161.
Warszawska odmiana wczesnego romantyzmu. Przegląd Humanistyczny 1990 nr 3 s. 9-22.
K problémům současné recepce romantické tradice v Polsku. Liter Věda”, Ostrawa 1993 nr 1 s. 89-108.
Obraz kultury europejskiej w „Kartkach z podróży” Józefa Ignacego Kraszewskiego. Przegląd Humanistyczny 1993 nr 6 s. 37-48.
Przestrzenny topos granicy w powieści XX wieku. (Aleksander Sołżenicyn, Gustaw Herling-Grudziński, Warłam Szałamow, Gieorgij N. Władimow). Kieleckie Studia Rusycystyczne 1996 t. 7 s. 65-75.

Przekłady

1. A. Hauser: Filozofia historii sztuki. Przeł.: D. Danek, J. Kamionka-Straszakowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970, 388 s.

Prace redakcyjne

1. I. Matuszewski: Z pism. Wybór i oprac.: S. Sandler. Przypisy J. Kamionka-Straszakowa. T. 1-3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1965, 265 + 378 + 434 s.
Tu także J. Kamionki-Straszakowej w t. 3 : Bibliografia prac I. Matuszewskiego, s. 366-404.
2. Symboliści francuscy. Od Baudelaire'a do Valéry'ego. [Wiersze]. Wybrał, wstępem i notami biograficznymi poprzedził M. Jastrun. Objaśnienia: J. Kamionka-Straszakowa. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1965, XXXVI, 332 s. Biblioteka Narodowa II, 146.
3. Poezja Młodej Polski. Wybrał, wstępem i notami biograficznymi poprzedził M. Jastrun. Objaśnienia: J. Kamionka-Straszakowa. Wyd. 3 zmienione Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1967, LXXXII, 430 s. Biblioteka Narodowa I, 125. Wyd. 2 [!] Kraków: Wydawnictwo Literackie 1976, 527 s.
4. Spotkania literackie. Z dziejów powiązań polsko-rosyjskich w dobie romantyzmu i neoromantyzmu. Red.: B. Galster, J. Kamionka-Straszakowa przy współudziale A. Piorunowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1973, 325 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich i Zakład Słowianoznawstwa.
5. Pisarze i krytycy. Z recepcji nowożytnej literatury rosyjskiej w Polsce. Pod red. B. Galstera, J. Kamionki-Straszakowej, K. Sierockiej. Przy współudziale A. Piorunowej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1975, 365 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
6. Tradycja i współczesność. Powinowactwa literackie polsko-rosyjskie. Publikacja przygotowana wspólnie z Instytutem Słowianoznawstwa i Bałkanistyki AN [Akademii Nauk] Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Pod red. B. Galstera, J. Kamionki-Straszakowej, K. Sierockiej, B. Stachiejewa. Przy współudziale I. Jarosińskiej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1978, 360 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
7. Zwierciadło prasy. Czasopisma polskie XIX wieku o literaturze rosyjskiej. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum 1978, 3339 s. Polska Akademia Nauk Instytut Badań Literackich.
8. Błękitny kwiat. Almanach romantycznej poezji i prozy dla miłośników literatury na rok 1983. [Wybór i oprac.:] J. Kamionka-Straszakowa. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1983, 489 s.
9. Do ziemi naszej”, podróże romantyków. [Wybór:] J. Kamionka-Straszakowa. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1988, 507 s.

Omówienia i recenzje

Życie literackie w Polsce w pierwszej połowie XIX w.

C. Zgorzelski: Życie literackie w okresie romantyzmu. Tygodnik Powszechny 1970 nr 42.
M. Jakóbiec-Semkowicz. „Studia o Książkach1971 t. 2.
J. Pieszczachowicz. „Miesięcznik Literacki1971 nr 1.
R. Leszczyński. „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego1972 nr 2.
M. Maciejewski. „Pamiętnik Literacki1972 z. 2.
J. Śniadecki. „Ruch Literacki1972 nr 1.
C. Zgorzelski. „Rocznik Literacki 1970” wyd. 1972.

Nasz naród jak lawa

W. Adamiec. „Rocznik Biblioteki Narodowej1974.
R. Czepulis-Rastenis. „Pamiętnik Literacki1975 z. 4.
J.M. Dynak: Kultura romantyczna. Literatura Ludowa 1975 nr 6.
M. Kruczkowska. „Kwartalnik Historyczny1975 nr 4.
H. Siewierski. „Ruch Literacki1975 nr 3.
A. Witkowska. „Rocznik Literacki 1974wyd. 1977.

Błękitny kwiat

E. Hanas: Romantyzm błękitny. Nowe Książki 1984 nr 2.

„Do ziemi naszej”, podróże romantyków

E. Wichrowska: W podróży do własnej tożsamości. Nowe Książki 1989 nr 8.