BIO
Urodzony 13 listopada 1910 w Szumsku na Ukrainie; syn Adriana Kaltenbergha, urzędnika samorządu ziemskiego, i Olgi z Salskich. W 1918 rozpoczął naukę w Pawłowskim Korpusie Kadetów w Żytomierzu. Następnie po śmierci ojca, wraz z matką i ojczymem mieszkał kolejno w Częstochowie (gdzie uczęszczał do Gimnazjum im. H. Sienkiewicza), w Wilnie (gdzie uczył się w Gimnazjum im. J. Lelewela), w Kołomyi i we Lwowie, gdzie w 1930 zdał maturę w II Państwowym Gimnazjum. W 1930-31 odbywał służbę wojskową. Następnie od 1931 studiował historię literatury, filozofię, historię sztuki i kultury materialnej na Uniwersytecie Jana Kazimierza (UJK) we Lwowie. W tym czasie należał do Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej Życie oraz do Koła Polonistów. Debiutował w 1933 esejem pt. O Buninie, poecie mało znanym, ogłoszonym na łamach „Lwowskich Wiadomości Muzycznych i Literackich” (nr 79). Od 1934 działał też w lwowskim Klubie Młodej Inteligencji. Po uzyskaniu w 1935 magisterium z porównawczej historii kultury, podjął pracę na UJK jako asystent katedry historii literatury polskiej. W 1935 został członkiem Oddziału Lwowskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich. Pracował też w Rozgłośni Lwowskiej Polskiego Radia. W 1938 przebywał na stypendium we Francji. Rozwijając twórczość literacką publikował wiersze, prozę, artykuły i recenzje literackie, m.in. w „Sygnałach” (1934, 1936-37, 1939; tu też pod pseudonimem A. Kamieński) i „Kurierze Literacko-Naukowym” (1935, 1937). Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej jako oficer rezerwy i został ranny. Od października 1939 był internowany na Węgrzech. Brał czynny udział w życiu kulturalnym polskiej emigracji, uczestnicząc w wieczorach literackich oraz publikując utwory literackie w wydawanych w Budapeszcie polskich czasopismach: „Nasza Świetlica – Materiały Obozowe” (1941-43), „Wieści Polskie” (1941-44; tu też pod pseudonimem A. Kamieński), „Tygodnik Polski” (1943-44). W 1943 przedostał się na teren Jugosławii i pełnił funkcję łącznika z jugosłowiańskim partyzanckim ruchem oporu. Po wyzwoleniu Węgier powrócił w kwietniu 1945 do kraju. Do 1947 pracował w Robotniczej Agencji Prasowej w Warszawie. W 1947-48 był sekretarzem redakcji dwutygodnika „Film”; tu też w 1948-49 publikował artykuły na tematy filmowe. W 1948-50 pełnił obowiązki dyrektora Studium Dziennikarskiego Akademii Nauk Politycznych w Warszawie. W 1949 otrzymał nagrodę za publicystykę i krytykę filmową. W tym samym roku przeprowadził się do Milanówka pod Warszawą. W 1950 ożenił się z Hanną Bartold. W 1953 nawiązał stałą współpracę z redakcją literatur obcych Polskiego Radia jako autor esejów i gawęd literackich. W czasopiśmie „Radio i Świat” ogłaszał w 1955-56 liczne artykuły literackie oraz przekłady z literatur obcych. Publikował też m.in. w „Wiatrakach” (1961-62) i „Sztandarze Młodych” (1961-62, 1973-75; tu w 1974 cykl felietonów pt. Starej daty). Od 1963 mieszkał w Warszawie. W 1964 otrzymał nagrodę Węgierskiego PEN Clubu za przekłady z literatury węgierskiej na język polski. W 1967 został członkiem Związku Literatów Polskich. W następnych latach zajął się głównie twórczością prozatorską i przekładową. Artykuły i recenzje literackie i teatralne publikował m.in. w „Tygodniku Kulturalnym” (1967-68, 1970; tu też pod pseudonimem K. Wel), „Argumentach” (1969-70) i „Poezji” (1972-73). W 1973 został członkiem Polskiego PEN Clubu. Zmarł 8 marca 1989 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Bródnowskim.
Twórczość
1. Zarys historii literatury polskiej nowszej i współczesnej. 1794-1938. T. 2: z. 1. Od preromantyzmu do pozytywizmu; z. 2. Neoromantyzm; z. 3. 1905-1938. Budapeszt: Wydawnictwo Kulturowo-Oświatowe Komitetu Obywatelskiego dla Spraw Opieki nad Uchodźcami Polskimi na Węgrzech 1941, XII, 113 + 113- 203 + 62 s.
2. Przemienienie. Rapsodia. Budapeszt: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej 1943, 101 s., powielone. Dział Twórczości Uchodźców.
Zawartość
3. Troska i słowo. [Wiersze]. Budapeszt: Biblioteka Polska 1943, 96 s., powielone.
4. Wspólnymi siłami opaszmy ziemskie kolisko. Widowisko w 3 obrazach. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1953, 75 s.
5. Dunaj rzeka szeroka. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1957, 306 s.
Zawartość
6. Żołnierz taty Bema czyli Opowieść siedmiogrodzka. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1958, 421 s. Wyd. 2 tamże 1970.
7. Ogień strzeżony. Opowieść o Stanisławie Wyspiańskim. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1962, 539 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1963, wyd. 3 1964, wyd. 4 poprawione i uzupełnione 1972.
8. Armaty Bema. Scenariusz filmowy. [Współautor:] Sz. Kobyliński. Ekranizacja 1965.
9. Dno czary. Opowieść [o C.K. Norwidzie]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1965, 529 s.
10. Kopczyk zacny chwały żołnierskiej w dawnej legendzie, dokumencie, porzekadle, opowieści, przekazie, gadce i pamiętniku usypał L. Kaltenbergh. Ilustracje: L. Kaltenbergh. Przerywniki: Sz. Kobyliński. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1966, 418 s.
Zawartość
11. Proporzec Rzplitej czyli Stanu żołnierskiego w służbie lat tysiąca znak zwycięstw, trudów, zmagań a straży na granicach nieustającej. W oparciu o dokumenty, teksty autentyczne i materiały etnograficzne oprac. L. Kaltenbergh. Warszawa: Zarząd Kultury i Oświaty Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego 1966, 263 s.
Zawartość
12. Ayana z delty Dunaju. [Opowiadania]. Warszawa: Czytelnik 1967, 241 s.
Zawartość
13. Za wolność naszą i waszą czyli Kopczyka zacnego chwały żołnierskiej sprawy dalsze. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968, 362 s.
Zawartość
14. Gołe pole. Opowieść. Ilustracje: L. Kaltenbergh. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1969, 380 s.
15. Czarne żagle czterdziestu mórz. [Opowieść o korsarstwie]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1970, 471 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1979, wyd. 3 1986.
16. Requiem tamtej miłości. Opowieści z kronik. Warszawa: Czytelnik 1972, 450 s.
Zawartość
17. Studnia miłości. Opowiadania. [Warszawa:] Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1972, 320 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1975, wyd. 3 1989.
Zawartość
18. Szymona z Matyjaszem peregrynacja oraz innych rybałtów y dziadów przypadki. [Powieść]. Z rycinami autora i konterfektem tegoż przez Sz. Kobylińskiego. Varsovie: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1973, 328 s.
19. Drugi brzeg. [Opowiadania]. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1976, 156 s.
Zawartość
20. Ułamki stłuczonego lustra. Dzieciństwo na Kresach. Tamten Lwów. [Wspomnienia]. Warszawa: Czytelnik 1991, 209 s.
Przekłady
Prace redakcyjne
Zob. też Przekłady poz. ↑.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN ok. 1967.
