Kallas Aniela

BIO

Urodzona około 1868. Pochodziła z rodziny żydowskiej. Po ukończeniu pensji żeńskiej prawdopodobnie uczęszczała, jako wolna słuchaczka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, na wykłady Wilhelma Creizenacha i Stanisława Tarnowskiego. Twórczość literacką rozpoczęła w Krakowie około 1890, pisząc opowiadania z życia środowiska żydowskiego. W 1891 opublikowała pierwsze opowiadania: Domokrężna w „Ojczyźnie” (nr 4) oraz Artystka – nowicjuszka w wydawanym w Samborze na cele dobroczynne „Roczniku” (R. 14; w wydawnictwie tym ogłaszała następnie opowiadania do 1899). W 1891 debiutowała też jako autorka utworów dramatycznych obrazkiem Zdrowe ziarno, wydrukowanym w tarnowskim dwutygodniku „Pogoń” (nr 27-29). Zapewne od 1894 przebywała w Gdańsku i współpracowała z „Gazetą Gdańską”. Liczne opowiadania, obrazki, szkice, fragmenty dramatyczne publikowała m.in. w dodatku „Kuriera Lwowskiego” pt. „Tydzień” (1894, 1897, 1903, 1906; tu też pod pseudonimem Juliusz Piasecki), „Biesiadzie Literackiej” (1902-03 pod pseudonimem Juliusz Piasecki), „Jedności” (Lwów, 1907-12; tu m.in. w 1907 cykl obrazków Nasz żydowski światek). Od 1911 mieszkała we Lwowie. W 1917 została członkiem redakcji dziennika „Wiek Nowy”; w piśmie tym zamieszczała też do 1930 liczne artykuły, felietony i recenzje teatralne. Prawdopodobnie zginęła około 1942 w okresie okupacji niemieckiej.

Twórczość

1. Nasz żydowski światek. Z pamiętników przyjaciółki. Powst. 1890. Druk „Rocznik”, Sambor R. 16: 1892/1893 s. 227-296; odbitka Sambor 1893, 72 s.

Pod tekstem data: Podgórze w grudniu 1890.

2. Zdrowe ziarno. Obrazek w sceniczną formę ujęty. „Pogoń” 1891 nr 27-29.

3. Tadeusz Kościuszko, jego życie i czyny. W setną rocznicę powstania kościuszkowskiego. Gdańsk: B. Milski 1894, 48 s.

Autorka podpisana: Aniela Korngutówna.

4. Męty. Zbiór nowel. Poznań: W. Simon 1895, 121 s.

Zawartość

Męty; Fragment; Artystyczne dusze; Szczęście sercu – duszy spokój; Chybiony interes; Niepoprawny; W noc styczniową; W rezerwie; Nerwy; Nad Wisłą.

5. Nemezys. Powieść osnuta na tle wypadków z roku 1846-go w 50-tą rocznicę. [Poznań:] Nakład autora, drukarnia W. Simon 1896, 121 s. Toż pt. Rzeź galicyjska. Powieść osnuta na tle wypadków z roku 1846-go w 50-tą rocznicę. Poznań: W. Simon 1896, 121 s.

6. Niedoszłe śluby. Powiastka. Gdańsk: B. Milski 1896, 41 s.

7. Sprężyna życia. Nowela. Kraków: W. Poturalski 1897, 145 s.

8. Nowele. Kraków: L. Zwoliński i Sp. 1898, 312 s.

Zawartość

Duch czasu; Feministki; Nadzieja i ułuda.

9. Poczta. Powieść. „Przegląd Polityczny, Społeczny i Literacki” 1898 nr 77-169.

10. Pośród bezdroży. Powieść. „Biesiada Literacka” 1901 nr 18-37. Wyd. osobne Kraków: D.E. Friedlein, Warszawa: E. Wende i Sp. 1903, 236 s.

Powieść odznaczona w konkursie „Kuriera Codziennego”.

11. Powtórne małżeństwo. Dramat w 5 aktach. Powst. przed 1901. Prapremiera: Kraków, Teatr Ludowy 1909. Wyd. Kraków: D.E. Friedlein, Warszawa: E. Wende i Sp. 1910, 85 s.

Sztuka pt. Dom Strawińskich (autorka podpisana: Juliusz Piasecki) została zakwalifikowana do wystawienia w Teatrze Rozmaitości w Warszawie w 1901.

12. Wśród swoich. Sztuka ludowa w 4 aktach. Powst. przed 1901. Wyd. Kraków: D.E. Friedlein 1905, 59 s. Prapremiera: Kraków, Teatr Ludowy 1910.

Wyróżnienie w konkursie Wydziału Krajowego we Lwowie w 1900.

See Studies

13. Walka. Powieść. Warszawa: druk. A.T. Jezierskiego 1903, 160 s.

Autorka podpisana: Juliusz Piasecki.

14. Nędza. Dramat w 3 aktach. Kraków: D.E. Friedlein; Warszawa: E. Wende i Sp. 1905, 122 s. Prapremiera pt. Niewesołe życie: Kraków 1906.

See Studies

15. Falujące kłosy. Sztuka w 4 aktach. Powst. 1906.

Rękopis datowany na 1906 w Bibliotece Śląskiej w Katowicach.

16. Jak sen... Fragment dramatyczny w 1 odsłonie. „Tydzień” 1906 nr 26-28.

17. On i oni wszyscy. Powieść. „Jedność” 1908 nr 5-24, 1909 nr 1-25. Wyd. osobne Warszawa: E. Wende 1910, 221 s.

See Studies

18. Pożegnanie. [Powieść]. Lwów: Redakcja „Kuriera Lwowskiego” 1908, 113 s.

See Studies

19. Odszczepieńcy. Dramat w 4 aktach. Kraków: D.E. Friedlein; Warszawa: E. Wende i Sp. 1909, 144 s.

20. Ona i oni. Powieść. Warszawa, Lwów: Księgarnia S. Sadowskiego 1909, 154 s. Wyd. nast.: Warszawa: Księgarnia Kuncewicz i Hoffman [1921], wyd. 3 tamże 1923.

Przekłady

czeski

Ona a oni. [Przeł.] K. Handzel. Praha [1912].

See Studies

21. Wesoła pani. Sztuka w 3 aktach. Kraków: D.E. Friedlein; Warszawa: E. Wende i Sp. 1909, 103 s.

Rękopis drugiej redakcji pt. „Spółka z nieograniczoną poręką” w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

See Studies

22. Żona czy kochanka. Komedia w 3 aktach. Kraków: D.E. Friedlein; Warszawa: E. Wende i Sp. 1909, 109 s. Prapremiera drugiej redakcji pt. Jedna i druga: Lwów, Teatr Mały 1922.

See Studies

23. Hadassa. Sztuka w 3 aktach. „Jedność” 1910 nr 45-51, 1911 nr 1-5.

24. Judasz Iszkariot. Fragment dramatyczny w 1 odsłonie. „Jedność” 1910 nr 9, 10; toż „Na Ziemi Naszej” 1910 nr 17 s. 133-134, nr 18 s. 143-144.

25. Dziecko. Powieść. „Nowa Gazeta” 1912 nr 523-593, 1913 nr 12-48. Wyd. osobne Lwów: Kultura i Sztuka [1913], 149 s.

See Studies

26. Córki marnotrawne. Powieść. Lwów: Kultura i Sztuka; Warszawa: E. Wende i Sp. [1913], 244 s.

27. Kobiety uczciwe. Powieść. Lwów: Kultura i Sztuka [1919], 127 s. Wyd. nast. tamże [po 1919].

28. Czyściec. Powieść. Gdańsk: Wydawnictwo Lotos 1921, 139 s.

See Studies

29. Jan Waligóra. Dwa akty dramatu z epilogiem. Powst. 1922. Wyd. Warszawa: Skład główny Dom Książki Polskiej 1931, 55 s.

Rękopis datowany na 1922 w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

30. Dobra partia. Komedia w 3 aktach. Powst. 1930.

Rękopis datowany 1930 w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

31. Poza dobrem i złem. Sztuka w 3 aktach. Powst. ok. 1930. Druk zob. poz. ↑.

Rękopis datowany ok. 1930 w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie, autorka podpisana: Marian Biliński.

32. Świat obiecany. Powieść. Kraków: Księgarnia Powszechna [1930], 262 s.

33. Zapolska. Powieść biograficzna. Warszawa: Instytut Wydawniczy Renaissance [1931], 224 s.

See Studies

34. Wolna akademia. Sztuka w 3 aktach. Powst. 1933. Druk zob. poz. ↑.

Maszynopis autorski datowany na 1933 w Archiwum Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

35. Dwie sztuki szukają dyrektora teatru. Warszawa: Skład główny Dom Książki Polskiej, drukarnia „Dziennik Polski”; Lwów 1934, 158 s.

Zawartość

Poza dobrem i złem [poz. ↑], s. 5-98; Wolna akademia [poz. ↑], s. 99-158.

36. Firma Szolc i Spółka. Komedia w 3 aktach. Powst. 1937.

Maszynopis datowany 1937 w Bibliotece Śląskiej w Katowicach.

Utwory niepublikowane, niedatowane

• Bez wiary. Sztuka w 5 aktach.

Rękopis w Bibliotece Zakładu Narodowego im. Ossolińskich PAN we Wrocławiu.

• W przededniu. Fragment dramatyczny w 1 akcie.

Rękopis w Bibliotece Śląskiej w Katowicach.

Przekłady i adaptacje

1. Meir Ezofowicz. Sztuka w 5 aktach wg powieści E. Orzeszkowej. Prapremiera: Kraków, Teatr Ludowy 1902. Druk fragmentów: „Nasz Kraj” 1906 t. 2 z. 26 s. 11-14. Wyd. całości: Lwów, Złoczów: Księgarnia W. Zukerkandla [1907], 75 s.

Prapremiera: pod pseudonimem Juliusz Piasecki; wystawienie we Lwowie, Teatr Nowy 1911 pod pseudonimem A. Kallas.

2. A. Landsberger: Kokota Lu. Romans z eleganckiego świata. Lwów: Kultura i Sztuka [1917], 283 s.

3. K. Michaelis: Radosna szkoła. Lwów: Kultura i Sztuka [1918], 183 s. Wyd. 2 tamże [1922].

4. Tajemnica domu towarowego. Powieść. Podług amerykańskiej komedii Bayarda Veillera napisała A. Kallas. Lwów: Globus [1924], 172 s.

5. Małka Szwarcenkopf. Powieść. Z dramatu G. Zapolskiej przerobiła A. Kallas. (Wydanie zbiorowe dzieł G. Zapolskiej, 3). Warszawa: Lector-Polonia 1927, VIII, 256 s.

6. H. Sudermann: Przymierze krwi. („Es war”). Powieść w 2-ch tomach. Autoryzowany przekł. A. Kallas. Lwów: Globus [1928], 219 + 229 s.

7. Kraina czarów. Sztuka fantastyczna w 4 odsłonach. Podług baśni R. Dodillet. Przekomponowała A. Kallas. Powst. 1937.

Maszynopis datowany na 1937 w Bibliotece Śląskiej w Katowicach.

8. Za szczęściem. Sztuka fantastyczna w 5 odsłonach. Podług baśni R. Dodillet napisała A. Kallas. Powst. przed 1939.

Maszynopis w Bibliotece Śląskiej w Katowicach.

Omówienia i recenzje

Słowniki i bibliografie

• Polski słownik biograficzny. T. 11. Wrocław 1964-1965 (P. Grzegorczyk).

• Słownik współczesnych pisarzy polskich. T. 2. Warszawa 1964.

Ogólne

Artykuły

• K. Irzykowski: Dramaty książkowe. „Prosto z Mostu” 1935 nr 15.

Wśród swoich

• A. Mazanowski. „Przegląd Powszechny” 1905 t. 86 nr 257 [dot. też: Nędza].

Go back to position

Nędza

• E. Łuniński. „Dziennik Polski” 1905 nr 67.

• A. Mazanowski. „Przegląd Powszechny” 1905 t. 86 nr 257 [dot. też: Wśród swoich].

• Z. Raszewski: Dramaty górnicze Gabrieli Zapolskiej. „Świat i Życie” 1953 nr 9 [m.in. dot.: Nędza ].

Go back to position

On i oni wszyscy

• A. Drogoszewski. „Książka” 1912 nr 5.

Go back to position

Ona i oni

• M. Zabłocka. „Książka” 1910 nr 9.

Go back to position

Wesoła pani

• E. Woroniecki. „Krytyka” 1911 t. 32 z. 7/8 [dot. też: Żona czy kochanka].

Go back to position

Żona czy kochanka

• E. Woroniecki. „Krytyka” 1911 t. 32 z. 7/8 [dot. też: Wesoła pani].

Go back to position

Zapolska

• L. Blaustein. „Przegląd Humanistyczny” 1931 z. 1.

• W. Brumer: Pani Ga-dulska o Zapolskiej. „Teatr” 1931nr 6.

• Es-Wicz: Powieść biograficzna czy brukowy romans. „Scena Polska” 1931 z. 3.

• J.E. Płomieński: Wojna z dokumentami. O system badania twórczości G. Zapolskiej. „Przegląd Humanistyczny” 1932 z. 1, przedruk w tegoż: Szukanie współczesności. Warszawa 1934, polemika: A. Kallas: Wojna o Zapolską. Tamże 1932 z. 2/3, J.E. Płomieński: Grymasy p. Kallas. „Lwowskie Wiadomości Muzyczne i Literackie” 1933 nr 71.

Go back to position