BIO
Urodzony 22 marca 1957 w Warszawie; syn Janusza Kaczmarskiego i Anny z Trojanowskich, plastyków. Debiutował w 1972 utworem pt. Fragmenty zwierzeń, opublikowanym w „Życiu Literackim” (nr 40). W 1975 ukończył Liceum Ogólnokształcące im. N. Żmichowskiej i podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim; w 1980 uzyskał magisterium. Jako piosenkarz debiutował w 1977 na Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie utworami własnymi Przedszkole, Przybycie tytanów oraz utworem Obława według Włodzimierza Wysockiego, za które otrzymał I nagrodę. Od tej pory dawał liczne koncerty, głównie w środowiskach studenckich oraz związanych z opozycją demokratyczną; występował także w kabarecie Pod Egidą Jana Pietrzaka. Wiersze i teksty piosenek drukował m.in. w „Radarze” (1977-78, 1981) i „Studencie” (1977-79, 1981). W 1977 uzyskał I i II nagrodę na festiwalu piosenki kabaretowej w Poznaniu. W 1979 był współzałożycielem, przy klubie Politechniki Warszawskiej Remont, grupy Piosenkariat; poznał wówczas Przemysława Gintrowskiego i Zdzisława Łapińskiego, z którymi później współpracował. Przygotowywał programy autorskie dla Teatru na Rozdrożu. W 1980 dostał nagrodę dziennikarzy na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu; w 1981 na tym samym festiwalu został nagrodzony za piosenkę Epitafium dla Włodzimierza Wysockiego; w tymże roku był laureatem Srebrnego Knebla na Przeglądzie Piosenki Prawdziwej w Gdańsku. W 1980 ożenił się z Inką Kardyś (rozwód 1990). W 1981 otrzymał Nagrodę Literacką Młodych im. W. Pietrzaka. W październiku 1981 wyjechał na turnée do Francji, gdzie zastał go stan wojenny. Był członkiem założycielem paryskiego Komitetu Solidarności z Solidarnością. W 1984 wyjechał do Monachium i zaczął pracować w Radiu Wolna Europa (do 1994), gdzie prowadził m.in. cykliczną audycję Kwadrans Jacka Kaczmarskiego. Równocześnie jeździł po ośrodkach polonijnych na Zachodzie z recitalami piosenek. Od 1989 ponownie występował w Polsce. W 1990 został członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. W 1994 ożenił się z Ewą Wolny (rozwiedzeni w 1998). W 1995 wyjechał do Australii i zamieszkał w miejscowości Two Rocks. Wielokrotnie przyjeżdżał do Polski i występował wówczas w różnych miastach. W 2002 zaczął chorować na raka krtani. W tymże roku wrócił do Polski i zamieszkał w Gdańsku. W 2004 otrzymał za całokształt twórczości muzycznej specjalnego Złotego Fryderyka. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2002). Zmarł 10 kwietnia 2004 w Gdańsku; pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Pośmiertnie otrzymał Nagrodę Honorową Ministra Kultury (2004) oraz został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2006).
W 2005 powstała Fundacja im. J. Kaczmarskiego propagująca twórczość artysty.
Twórczość
1. Mury. [Spektakl poetycki; współautorzy:] Z. Łapiński, P. Gintrowski. Prapremiera: Warszawa, Teatr na Rozdrożu 1979.
2. Muzeum. [Wiersze]. [Warszawa: b.w.* 1981], 23 s. Wyd. nast.: wyd. 2 [b.m.w.* b.r.]; [wyd. 3] Warszawa: Knebel* 1985. Przedruk zob. poz. ↑.
3. Raj. [Widowisko oratoryjne]. [Warszawa: b.w.* 1981] 12 [k.]. Wyd. 2 [b.m.w.* 1982] Prapremiera: Kraków, Stary Teatr 1980. Przedruk zob. poz. ↑.
4. Zbroja. [Wiersze]. Warszawa: Wytrwałość 1982, 11 s. Wyd. nast.: Poznań: [b.w.*] 1982; z podtytułem Utwory napisane na emigracji, wydane bez wiedzy i zgody autora. [Warszawa:] Słowo Podziemne* [1983]; Poznań: Niezależne Zrzeszenie Studentów Uniwersytetu Adama Mickiewicza* 1982; Kraków: Wydawnictwo Ruchu Oporu Niezależnego Zrzeszenia Studentów* 1982; [B.m.w.* 1983].
5. Grudzień. Wiersze i piosenki. [Współautor:] J. Kellus. Wałbrzych: Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”* [1983], 8 s.
6. Mury. [Wiersze]. Warszawa: Bez Debitu* 1983, 33 s.
7. Wiersze i piosenki. Przedmowa: J. Bierezin. Paryż: Instytut Literacki 1983, 142 s. Wyd. nast.: Wydawnictwo Cel* [1984]; [b.m.] Przedruk, Made in Poland* 1988, [B.m.w.* 1985]; [b.m.:] Wydawnictwo „Kierunku”* 1986.
Zawartość
Wyd. osobne części tomu: Kraków: Bez Cięć* 1986, 24 s.; tamże: 1986, 48 s.; 1986, 60 s.
8. Śpiewnik. Cz. 1. Oprac.: Hel. [Kraków: b.w.* 1984], 48 s.
9. Śpiewnik polski. Wrocław: Inicjatywa Wydawnicza Aspekt* 1984, 64 s.
10. Utwory zebrane. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Pokolenie* 1984, 279 s.
11. [Wybór wierszy w formie kalendarza na rok 1985]. [B.m.w.* 1984], [12] k. ilustrowanych.
12. Mój zodiak. [Wiersze]. Lund: Independent Polish Agency 1985, [85] s. Wyd. nast.: pt. Horoskop. [Wiersze]. Wrocław: Inicjatywa Wydawnicza Aspekt* 1985, 31 s.; wyd. skrócone. Warszawa: [b.w.*] 1987, [43] s.
13. Wyjątkowe pozwolenie na pobyt. [Scenariusz widowiska teatralnego]. Prapremiera: Londyn, Teatr Nowy 1985.
Nagrody
14. Przejście Polaków przez Morze Czerwone. [Wiersze]. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA* 1987, 55 s.
15. [Trzydzieści] 30 wierszy i piosenek. Londyn: Panda Press 1987, 46 s.
16. Bajka o Polsce. Wiersze i piosenki. [Toruń:] to* 1988, 222 s.
17. Kosmopolak. Gdańsk: Nowa Fala 1988, 74 s.
Zawartość
18. Perestrojka. [Wiersze]. [B.m.w.* 1988], 32 s.
19. Rozbite oddziały. Wiersze i piosenki 1985-1988. Reprodukcje obrazów: A. Trojanowska-Kaczmarska, J. Kaczmarski. Montricher: Les Éditions Noir Sur Blanc [1988], 92 s. Wyd. [2] Kraków: [b.w.*] 1989.
20. Jacek Kaczmarski. [Wybór tekstów piosenek]. Wrocław: Rubfor 1989, 31 s.
21. Jacek Kaczmarski II. [Wybór tekstów piosenek]. Wrocław: Rubfor 1989, 32 s.
22. Krzyk. Piosenki... (Śpiewnik). Wstęp: Z.J. Szczecin: Szczecińska Oficyna Solidarność* 1989, 167 s.
23. Pięć sonetów o umieraniu komunizmu. Piosenki z lat 1988-89. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „63”* 1989, 46 s. Wyd. 2 tamże 1989.
24. Poezja śpiewana. Opole: Agencja Alba* 1989, [64] s.
25. Śpiewał, że blisko już świt... Piosenki Jacka Kaczmarskiego. Wstęp: K. Jakubczak. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Muzyczno 1990, 81 s.
26. Utwory Jacka Kaczmarskiego. (Poezja śpiewana). Opole: Agencja Artystyczna Alba 1990, 231 s.
27. Autoportret z kanalią. [Powieść]. [Warszawa:] Wydawnictwo Wodnika 1994, 283 s.
28. Życie do góry nogami. [Opowieść dla dzieci; współautorka, córka:] P. Wolny. Warszawa: Egmont Polska 1997, 80 s. Wyd. [2] Warszawa: Świat Książki – Bertelsmann Media 2004.
29. A śpiewak także był sam. [Wiersze; teksty piosenek]. Warszawa: Volumen 1998, 517 s.
30. Plaża dla psów. [Powieść]. Warszawa: Muza 1998, 452 s.
31. O aniołach innym razem. Ballada łotrzykowska. [Powieść]. Warszawa: Volumen 1999, 326 s.
32. Jacek Kaczmarski. [Pieśni i piosenki]. Warszawa: „Twój Styl” 2000, 136 s.
33. Napój Ananków. [Powieść]. Warszawa: „Twój Styl” 2000, 164 s.
34. Ale źródło wciąż bije... [Wiersze i piosenki]. Warszawa: Volumen; Gdańsk: Marabut 2002, 583 s.
35. Tunel. [Wiersze]. Gdańsk: Tower Press 2004, 63 s.
36. Jacek Kaczmarski, Edward Stachura, Leonard Cohen. Piosenki. Warszawa: Anagram 2005, 172 s.
Nadto nagrania autorskie na kasetach.
Montaże utworów
Adaptacje
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1994.
Wywiady
Zob. też Twórczość poz. ↑.
