MUSIOŁ Paweł

Urodzony 30 grudnia 1905 w Górnej Lesznej (powiat cieszyński) w rodzinie chłopskiej; syn Józefa Musioła i Zuzanny z Waliczków. Uczył się w miejscowej szkole powszechnej, a następnie w Polskim Gimnazjum Macierzy Szkolnej w Cieszynie. Twórczość literacką rozpoczął w latach gimnazjalnych. Debiutował w 1923 opowiadaniem pt. Zemsta, opublikowanym w piśmie „Gwiazdka Cieszyńska” (nr 84). Po zdaniu matury w 1926, studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ) w Krakowie. W tym czasie działał w Kole Polonistów, Towarzystwie Wzajemnej Pomocy Uczniów UJ Bratniak. Był aktywnym członkiem Stowarzyszenia Studentów Polaków ze Śląska Cieszyńskiego Znicz; w 1927-28 pełnił funkcję prezesa Sekcji Krakowskiej Znicza, a w 1928-30 prezesa Wydziału tej organizacji. Nawiązał kontakty z Władysławem Orkanem, Gustawem Morcinkiem i Zofią Kossak-Szczucką. Od 1929 należał do redakcji pisma „Zaranie Śląskie”, w którym ogłaszał też liczne artykuły dotyczące piśmiennictwa i ruchu literackiego na Śląsku. Po uzyskaniu magisterium w 1930, pracował jako nauczyciel języka polskiego i historii w Państwowym Gimnazjum Żeńskim w Tarnowskich Górach. W 1931-32 zredagował trzy numery wychodzącego w Królewskiej Hucie miesięcznika „Nowa Polska” (nr 3 pt. „Pismo Młodej Polski”). We wrześniu 1932 przeniósł się do Państwowego Gimnazjum Klasycznego w Królewskiej Hucie. Od listopada 1933 przebywał na płatnym urlopie, w celu pełnienia obowiązków instruktora oświatowego przy Inspektoracie Ochotniczych Drużyn Roboczych (ODR) w województwie śląskim. W 1933-36 redagował organ ODR pt. „Junak”. Związany z grupą Obozu Narodowo-Radykalnego Falanga, kierował śląską organizacją Falangi. W 1935 zaczął redagować i wydawać miesięcznik „Kuźnica”, będący jej organem (tu też do 1939 artykuły podpisane m.in.: m.p., mp, Pm). Przekształcił „Kuźnicę” w pismo narodowo-radykalne oraz powołał Bibliotekę Kuźnicy. W 1935-36 dodatkowo pełnił funkcję kierownika zatrudnienia młodzieży przy Inspektoracie ODR. W 1936 przeszedł na służbę do Komendy Głównej Junackich Hufców Pracy. W tymże roku podjął pracę w Państwowym Gimnazjum w Mysłowicach. Następnie był działaczem Związku Młodej Polski, ugrupowania politycznego, które, odłączywszy się od Obozu Narodowo-Radykalnego, współpracowało z Obozem Zjednoczenia Narodowego. We wrześniu 1937, po zawieszeniu Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP), otrzymał od władz państwowych funkcję kuratora Związku. Zbojkotowany przez członków zarządu, za zwolnienia pracowników i angażowanie zwolenników orientacji narodowo-radykalnej, został po strajku okupacyjnym pracowników ZNP przeniesiony do pracy w starostwie warszawskim, a w lutym 1938 zwolniony z pracy. Ożenił się z Marią Pampuch. W 1938 przyczynił się do powstania pierwszego literackiego pisma na Śląsku pt. „Fantana” (istniało do 1939). Współpracował też ze Związkiem Artystyczno-Literackim w Cieszynie, z Instytutem Śląskim w Katowicach. W 1939 uzyskał doktorat na UJ na podstawie rozprawy Piśmiennictwo polskie na Śląsku do początków XIX wieku (promotor prof. Ignacy Chrzanowski). Po wybuchu II wojny światowej, w czasie kampanii wrześniowej 1939 był dowódcą oddziału karabinów maszynowych. Po bitwie pod Rawą Ruską dostał się do niewoli, z której zbiegł. Wrócił do Wędryni pod Trzyńcem na Zaolziu, gdzie mieszkali jego rodzice. Podjął działalność konspiracyjną jako członek kierownictwa Stronnictwa Narodowego na Śląsku, członek Tajnej Organizacji Wojskowej, a od końca 1939 Związku Walki Zbrojnej, w którym został mianowany inspektorem Inspektoratu Cieszyńskiego; pełnił też faktycznie funkcję inspektora Inspektoratu Bielskiego. Poszukiwany przez gestapo za przedwojenną działalność polityczną, ukrywał się w Brennej. W 1940 zamieszkał w Cieszynie, gdzie w 1941 został aresztowany. Przez dwa lata przebywał w różnych więzieniach, w Cieszynie, Katowicach, Zwickau, Bytomiu i ponownie w Katowicach. W listopadzie 1942 został skazany na karę śmierci przez zgilotynowanie; wyrok wykonano 19 lutego 1943 w więzieniu w Katowicach.