BIO
Urodzony 12 grudnia 1886 w Pławowicach pod Proszowicami (Miechowskie) w rodzinie ziemiańskiej; syn Ludwika Morstina i Amelii z Lubienieckich; brat Marii Morstin-Górskiej, poetki. Uczył się w III Gimnazjum w Krakowie; w 1905 zdał maturę. Debiutował w 1906 udramatyzowaną pieśnią Na racławickim błoniu, wystawianą tajnie przez zespoły amatorskie we wsiach zaboru rosyjskiego. W 1906-10 studiował filozofię, psychologię i filologię klasyczną na uniwersytetach w Monachium, Berlinie i Lipsku, a także pogłębiał znajomość teatru i dramaturgii. W 1910 przebywał przez kilka miesięcy w Paryżu, gdzie uczęszczał na wykłady filozofii w Collège de France i zaznajamiał się z teatrem francuskim. W 1911, wspólnie z Władysławem Kościelskim założył miesięcznik „Museion”, posiadający redakcje w Paryżu i Krakowie, i prowadził go do grudnia 1913. W 1911 współpracował jako doradca literacki z Ludwikiem Solskim przy przygotowaniu prapremiery Legionu Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie. Recenzje literackie i teatralne zamieszczał m.in. w czasopismach „Świat” (1910, 1913-14), „Miesięcznik Literacki i Artystyczny” (1911), „Czas” (od 1911), „Tygodnik Ilustrowany” (1913). Po wybuchu I wojny światowej wstąpił w 1914 do Legionów Polskich i służył w 2. Pułku Piechoty I Brygady; wkrótce (jeszcze w 1914) został przeniesiony do pracy w Naczelnym Komitecie Narodowym, w departamencie wojskowym pod kierownictwem Władysława Sikorskiego. Pełnił funkcje propagandowe, był też kurierem frontowym. W 1915 otrzymał stopień chorążego. Współpracował z „Wiadomościami Polskimi” w Piotrkowie Trybunalskim (1916-18). W 1916 należał do delegacji, która wyjechała do Vevey w Szwajcarii, by wręczyć Henrykowi Sienkiewiczowi honorową odznakę Strzelca i Legionów Parasol. Pozostał w Szwajcarii przez kilka miesięcy, lecząc chorobę płuc. W 1917 powrócił do służby wojskowej w randze podporucznika, początkowo w Krajowym Inspektoracie Zaciągu do Wojska w Warszawie, następnie przy Radzie Regencyjnej. W lipcu 1918 ożenił się z Janiną Żółtowską. Wiosną 1919 wyjechał do Paryża w charakterze zastępcy szefa Polskiej Misji Wojskowej, następnie był oficerem łącznikowym polskiego Sztabu Generalnego przy marszałku Ferdynandzie Fochu. Od 1922 pracował w polskim poselstwie w Rzymie jako attaché wojskowy. Służbę wojskowo-dyplomatyczną zakończył w 1924 i zamieszkał w Pławowicach, którymi zarządzał od śmierci ojca w 1926. Publikował w „Przeglądzie Współczesnym” (1922, 1924-25, 1927, 1929), „Czasie” (1924-28), „Wiadomościach Literackich” (1925-29), „Tygodniku Ilustrowanym” (1928-33). W 1928 i 1929 zorganizował we dworze dwa zjazdy poetyckie z udziałem wybitnych pisarzy. W 1930-31 był współredaktorem miesięcznika „Pamiętnik Warszawski”. W następnych latach kontynuował współpracę z „Wiadomościami Literackimi” (1932-35, 1937-38), publikował też m.in. w „Legionie” (1932-33), „Ilustrowanym Kurierze Codziennym” (1932-33, 1935-38). W 1936 otrzymał Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury za wybitną twórczość literacką. W 1938 został prezesem Oddziału Krakowskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich. Po wybuchu II wojny światowej mieszkał nadal w Pławowicach. Udzielał schronienia literatom i ludziom sztuki. Uczestniczył w działaniach konspiracyjnych, mających na celu pomoc pisarzom i artystom. Prowadził wraz z żoną młodzieżowy teatr domowy, w którym wystawiał m.in. własne sztuki, zajmował się twórczością przekładową. Po wkroczeniu wojsk radzieckich, zagrożony aresztowaniem, w połowie marca 1945 wyjechał do Krakowa. W tymże roku osiedlił się w Zakopanem. Został członkiem Rady Kultury przy Ministerstwie Kultury i Sztuki, opiekując się teatrami Katowic, Krakowa i Zakopanego. Był kierownikiem literackim Teatru im. S. Wyspiańskiego w Katowicach (1946-47), Starego Teatru (1947/48) oraz Teatru im. J. Słowackiego (1947-49) w Krakowie. Wykładał w Studium Starego Teatru. Współpracował z czasopismem „Teatr” (1945-64) i sporadycznie publikował w „Tygodniku Powszechnym” (1945-63). W 1950-55 był kierownikiem literackim amatorskiego Teatru im. H. Modrzejewskiej w Zakopanem. W 1952 otrzymał nagrodę Polskiego PEN Clubu w dziedzinie przekładu. Od 1955 był prezesem Towarzystwa Miłośników Teatru im. H. Modrzejewskiej. Publikował m.in. w „Życiu Literackim” (1951-66, stale w 1955-57). W 1956-58 przebywał we Włoszech. W 1958 otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Zakopanego. W 1960 przeniósł się do Warszawy. Podjął współpracę z „Życiem Warszawy”, w którym w 1961-65 publikował recenzje literackie i teatralne. Odznaczony przed 1939 m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1923) i odznaczeniami zagranicznymi: francuską Legią Honorową V klasy, włoską Corona d'Italia, a po 1945 Złotym Krzyżem Zasługi (1945), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1953), Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1963). Zmarł 12 maja 1966 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.
Twórczość
1. Na racławickim błoniu. Udramatyzowana pieśń. Kraków: W.L. Anczyc 1906, 34 s.
2. Pieśni. Kraków: D.E. Friedlein 1907, 78 s.
3. Psalm ziemi. Kraków: W.L. Anczyc 1908, 22 s.
4. Błogosławione próżniactwo. Rzecz dramatyczna w 1 obrazie. Kraków: Księgarnia Spółki Wydawniczej 1909, 66 s.
5. Chwasty kwitnące na rodzajnym polu. Poezje. Kraków: Nakład autora 1909, 72 s.
6. Przed farą. Poezje i poema. Seria II. Kraków: Spółka Wydawnictwo Polskie 1910, 112 s.
7. „Legion” Wyspiańskiego. [Studium]. Kraków: Nakład autora 1911, 26 s.
8. Daniło z Ostrowa. Duma o ruskim bojarze. „Museion” 1912 z. 10-12. Wyd. osobne Kraków: Spółka Wydawnictwo Polskie 1913, 32 s.
9. Lilie. Dramat w 4 aktach wierszem. Muzyka: B. Raczyński. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1912. Wyd. Kraków: Spółka Wydawnictwo Polskie 1912, 137 s. Przedruk zob. poz. 61 (t. 1).
10. Szlakiem legionów. (Za gwiazdą Cesarza). Dramat w 4 aktach. Prapremiera: Poznań, Teatr Polski 1913. Wyd. pt. Szlakiem legionów. Dramat w 4 aktach. Kraków: Spółka Wydawnictwo Polskie 1913, 142 s.
11. La Légion Polonaise. [Broszura]. Berne: F. Wyss 1916, 40 s.
12. Legenda o królu. [Janie Olbrachcie]. Poemat dramatyczny w 5 aktach. Kraków: Księgarnia Spółki Wydawnictwo Polskie 1916, 210 s. Fragment pt. Zabawa w mogile. Z poematu dramatycznego „Legenda o królu”. „Museion” 1913 z. 9/10. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1916.
13. Maryna. Baśń z czasów Wielkiej Wojny. Prapremiera: Warszawa, Teatr Polski 1918.
14. Raptus puellae. (Porwanie panny). Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Rozmaitości 1918.
15. Misterium Galilei. [Wiersze]. [Poznań]: Księgarnia św. Wojciecha [1920], XVI, 102 s.
16. Święty. Misterium w 3 aktach. [o Arnolfo di Cambio]. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1923. Wyd. pt. Misterium średniowieczne w 3 aktach. Kraków: Spółka Wydawnicza 1923, 116 s.
Przekłady
włoski
17. W cichym dworze. Dramat w 3 aktach. Prapremiera: Poznań, Teatr Polski 1925. Wyd. Warszawa: E. Wende 1926, 134 s.
18. W kraju Latynów. [Wspomnienia z pobytu we Włoszech]. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza 1925, XIII, 214 s. Wyd. nast. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1956. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 2).
19. Dar Wisły. Dramat. Prapremiera: Łódź, Teatr Miejski 1927.
20. Ecce poeta. [Szkic o Horacym]. „Przegląd Współczesny” 1929 t. 31 s. 86-109. Wyd. wspólnie ze studium A. Rappaporta: Qu. Horatius Flaccus. Lwów: Filomata 1933, VI, 240 s.
21. Kłos Panny. Powieść [o M. Koperniku]. Warszawa: F. Hoesick 1929, VIII, 310 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1938; wyd. 3 Warszawa: Wiedza 1947. Por. poz. ↑.
Przekłady
francuski
słowacki
Adaptacje
radiowe
22. Radość i frasunek. [Wiersze]. Warszawa: F. Hoesick 1930, 50 s.
23. Rozgrzeszenie. Powieść współczesna. „Tygodnik Ilustrowany” 1930 nr 27-52. Wyd. osobne Warszawa: F. Hoesick 1931, 312 s.
24. Dzika pszczoła. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1932.
25. Rzeczpospolita poetów. Komedia satyryczna w 3 aktach wierszem. Kraków: „Czas” 1933, 148 s. [dod. „Przegląd Teatralny” 1933 nr 3]. Wyd. nast. [Kraków:] Księgarnia Krzyżanowskiego 1934, 141 + 8 s. [głosy prasy o utworze]. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1934. Przedruk zob. poz. ↑.
Nagrody
26. Życie artystyczne i umysłowe Krakowa i Paryża przed dwudziestu pięciu laty. „Museion”. Kraków: „Museion” 1934, 34 s.
27. Mikołaj Kopernik. Wizja sceniczna w 6 obrazach. Prapremiera: Kraków, Zespół studentów na dziedzińcu Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego 1935; w teatrze zawodowym Toruń, Teatr Miejski 1935.
Adaptacje
teatralne
radiowe
28. Misterium nocy majowej. Sztuka w 2 częściach z prologiem. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1936. Wyd. Kraków: Gebethner i Wolff 1938, 117 s.
Nagrody
Adaptacje
radiowe
29. Panteja. Dramat grecki w 7 odsłonach. Kraków: Gebethner i Wolff 1937 [właśc. 1936], 100 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1).
30. Exodus. [Utwór dramatyczny]. Powst. 1938.
31. Bolesław Krzywousty. (Zdobywcy morza). Rapsod rycerski w 6 obrazach. Płock: Drukarnia Braci Detrychów 1939, 58 s.
32. Hymn na cześć oręża polskiego. Wizja sceniczna. Prapremiera: Kraków, Wawel 1939.
33. Noce we młynie. Sztuka w 3 aktach wierszem. Powst. przed 1939.
34. Obrona Ksantypy. Dramat w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Polski 1939. Wyd. całości: Kraków: Gebethner i Wolff 1939, 126 s. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 1), ↑ (t. 2).
Nagrody
Przekłady
czeski
niemiecki
słowacki
węgierski
włoski
Adaptacje
radiowe
telewizyjne
35. Penelopa. Komedia w 3 aktach. Prapremiera: reżyseria: A. Szyfman. Pławowice 1943. Wystawienie: w teatrze zawodowym: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1945. Druk zob. poz. ↑. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1).
Przekłady
węgierski
Adaptacje
radiowe
36. Rycerze Antychrysta. Dramat w 6 odsłonach [wierszem]. [O antypapieżu Anaklecie II]. Powst. 1943 [informacja autora]. Wyd. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1957, 102 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
37. Ognie nad rzeką. Sztuka w 3 aktach wierszem. Powst. 1945.
38. Spotkania z ludźmi. [Wspomnienia]. Powst. 1945 [informacja autora]. Wyd. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1957, 261 s.
Zawartość
39. W nadodrzańskiej puszczy. Sztuka w 1 akcie. Prapremiera: Wrocław, Teatr Miejski 1946. Druk fragmentów: „Odra” 1946 nr 34 s. 2-3.
40. Taniec księżniczki. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Katowice Teatr Śląski im. S. Wyspiańskiego 1947. Druk zob. poz. ↑ (t. 3).
Adaptacje
telewizyjne
41. Zakon krzyżowy. Dramat w 6 obrazach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Polski 1949.
42. Dziwy kultury antycznej. Eseje. Powst. 1950 [informacja autora]. Druk fragmentów: Uczłowieczeni bogowie i ludzie ubóstwieni. „Życie i Myśl” 1951 nr 1/2 s. 174-196. Druk całości zob. poz. ↑ (t. 2).
43. Kleopatra. (Monstrum egipskie). Dramat w 3 aktach. Powst. 1950 [informacja autora]. Prapremiera: Toruń, Teatr Ziemi Pomorskiej 1960. Druk zob. poz. ↑. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1), ↑ (t. 2).
44. Polacy nie gęsi. Komedia w 3 aktach [o M. Reju]. „Twórczość” 1952 nr 9 s. 7-55. Wyd. osobne z podtytułem: Sztuka w 3 aktach. Melodie: S. Wiechowicz. Warszawa: Czytelnik 1952, 103 s. Prapremiera: z muzyką S. Wiechowicza. Warszawa, Teatr Polski 1953. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3), ↑ (t. 3).
Adaptacje
telewizyjne
45. Portrety i astronomia. Sceny z życia Mikołaja Kopernika. Zestaw tekstów dla Teatru Rapsodycznego. Prapremiera: Kraków, Teatr Rapsodyczny 1952. Druk fragmentów pt. U Kardynała Merdy. „Świat i My” 1953 nr 66 s. 3. Por. poz. ↑.
46. Burmistrz z Wieliczki. Widowisko buffo w 4 odsłonach z czasów dawnej Polski. Powst. 1953. „Dialog” 1963 nr 3 s. 5-64. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
47. Trylogia antyczna. [Utwory dramatyczne]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1955, 351 s.
Zawartość
48. Przygoda florencka. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Warszawa, Teatr Ludowy 1957. Wyd. [Warszawa 1957], 82 s., powielone Wyd. nast. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1958, 138 s.
Adaptacje
telewizyjne
49. Przędziwo Arachny. Opowieści greckie. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 142 s.
Zawartość
50. Buntownica. Sztuka w 4 aktach. Prapremiera: Jelenia Góra, Teatr Dolnośląski 1959.
51. W słońcu. Sztuka w 3 aktach. „Dialog” 1959 nr 6 s. 5-43. Prapremiera: Warszawa, Teatr Ludowy 1961. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
52. Z pism Hieronima Ludwika Morstina [Wybór esejów i dramatów]. [T. 1-4]. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1959-1967.
[T. 1]. Tetralogia antyczna. 1959, 438 s.
Zawartość
[T. 2]. Dziwy kultury antycznej. Eseje. 1959, 400 s.
Zawartość
[T. 3]. Dramaty polskie. 1960, 396 s.
Zawartość
[T. 4]. Dramaty polskie. 1967, 472 s.
Zawartość
53. Jaskółka. Sztuka w 3 aktach. [O królowej Jadwidze]. „Dialog” 1960 nr 12 s. 5-48 [tu też nota autora]. Prapremiera: Bielsko-Biała, Cieszyn, Teatr Polski 1961. Przedruk zob. poz. ↑.
Adaptacje
radiowe
54. Kopciuszek. [Utwór dramatyczny]. Powst. przed 1960. Druk zob. poz. ↑ (t. 3).
Przekłady
słowacki
55. Wybrańcy pod Wiedniem. Komedia bohaterska w 5 odsłonach. Powst. 1960. Druk zob. poz. ↑ (t. 4).
Adaptacje
radiowe
56. Moje przygody teatralne. Wspomnienia. Warszawa: Czytelnik 1961, 259 s.
57. Opowieści o ludziach i zdarzeniach. Warszawa: Czytelnik 1964, 221 s. Wyd. 2 tamże 1966.
Zawartość
58. Trudna miłość. Sztuka w 3 aktach. Prapremiera: Kraków, Teatr im. J. Słowackiego 1966. Druk zob. poz. ↑ (t. 4).
59. Z niejednej szuflady. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1967, 289 s.
Zawartość
60. Dramaty wybrane. Wybór, wstęp i komentarz: J. Popiel. T. 1-3. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1987-1990, 293 + 247 + 416 s.
Zawartość
Przekłady
Piosenki do sztuk scenicznych
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1951, 1957.
