BIO
Urodzony 25 sierpnia 1891 w Karwinie na Śląsku Cieszyńskim; syn Józefa Morcinka, woźnicy (zginął w wypadku w 1892), i Marii z domu Smuż. Do 1907 uczył się w pięcioklasowej szkole ludowej (Volksschule) w Karwinie. Równocześnie od 1905 pracował dorywczo w cegielni, a od 1907 w kopalni w Karwinie. Działał aktywnie w Stowarzyszeniu Robotników Katolickich Praca w Karwinie i w miejscowym oddziale Towarzystwa Szkoły Ludowej (TSL). Uzyskawszy stypendium TSL, w 1910 wstąpił do prywatnego seminarium nauczycielskiego w Białej, które ukończył w 1914. W sierpniu tegoż roku otrzymał powołanie do wojska austriackiego i został wysłany na front wschodni. Ranny w ramię (co spowodowało trwałe kalectwo), został w sierpniu 1915 zwolniony ze służby wojskowej. Podjął pracę nauczycielską w szkołach we wsiach Pruchna i Ligota pod Bielskiem. W sierpniu następnego roku otrzymał ponowne powołanie do służby wojskowej; po odbyciu kursu administracji wojskowej w Opawie, od kwietnia tegoż roku pełnił służbę w tym zakresie w Dziedzicach, Cieszynie i Trzyńcu. Urlopowany w lutym 1918 dla objęcia obowiązków nauczycielskich w Ligocie, wrócił do wojska w lipcu tegoż roku i pełnił służbę jako telegrafista w garnizonie cieszyńskim. Awansowany do stopnia podporucznika, następnie porucznika, pozostał w wojsku. W 1919-20 był komendantem placu w Skoczowie; tu też pod koniec 1919 podjął pracę nauczycielską. Brał czynny udział w akcji plebiscytowej na Śląsku Cieszyńskim. Debiutował w 1920 relacją z przejęcia garnizonu cieszyńskiego przez Polaków pt. Wspomnienia z przewrotu w listopadzie 1918, opublikowaną w „Dzienniku Cieszyńskim” (nr 248 i 1923 nr 193-197). W czerwcu 1920 zgłosił się do 93. Pułku Piechoty w Pułtusku, aby wziąć udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Zdemobilizowany w maju 1921 powrócił do Skoczowa, gdzie pozostał na stałe i pracował jako nauczyciel. Uzupełniał kwalifikacje zawodowe na kursach dla nauczycieli w Bielsku (1923) i na Wyższym Kursie Nauczycielskim w Cieszynie (1925), uzyskując uprawnienia do nauczania w szkołach wydziałowych i dokształcających szkołach przemysłowo-kupieckich. Działał w skoczowskim Kole Macierzy Szkolnej, w którym prowadził bibliotekę, uczestniczył w pracach teatru amatorskiego. Od 1923 zamieszczał korespondencje i artykuły o tematyce pedagogicznej w prasie cieszyńskiej, m.in. w „Dzienniku Śląska Cieszyńskiego” (1923-25), „Miesięczniku Pedagogicznym” (1924-27, 1930, 1935-38), „Gwiazdce Cieszyńskiej” (1925-39), oraz w katowickiej „Polonii” (1925-26), także w „Głosie Ludu Śląskiego” i „Gazecie Cieszyńskiej”. Zaczął też publikować opowiadania, które zamieszczał m.in. w warszawskim „Tygodniku Ilustrowanym” (1927, 1931) i poznańskiej „Tęczy” (1928-30). W 1925 ożenił się z Zuzanną Lazarówną (w 1927 małżeństwo unieważnione). W 1928 został członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich (ZZLP). W 1930-35 należał do komitetu redakcyjnego kwartalnika „Zaranie Śląskie”, w którym publikował do 1939. Utwory prozą ogłaszał też m.in. w „Dziś i Jutro” (1930-37), „Kurierze Codziennym” (1931-33, 1936, 1939), „Dzienniku Cieszyńskim” (zwłaszcza w 1932-33), „Gazecie Polskiej” (1934-37) oraz w wychodzącym w Dąbrowie Górniczej piśmie „Powszechniak” (1934-37). W 1933 należał do założycieli Zespołu Literackiego Przedmieście, z którego jednak szybko wystąpił. Od 1931 kilkakrotnie wyjeżdżał za granicę: do Danii (do uniwersytetów ludowych Grundtviga), do Włoch (trzykrotnie, jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej), do Francji i Niemiec. Po wybuchu II wojny światowej, w październiku 1939 został aresztowany przez Niemców i jako więzień polityczny osadzony w obozie koncentracyjnym w Skrochowicach, potem przeniesiony do obozów Sachsenchausen i Dachau. Po wyzwoleniu obozu w Dachau, wyjechał w czerwcu 1945 na rekonwalescencję do Francji, a w grudniu tegoż roku do Włoch. Powrócił do pracy literackiej, zaczął nadsyłać korespondencje, m.in. Listy z mojego Rzymu i Listy spod morwy do „Tygodnika Powszechnego” i „Odry”. W lipcu 1946 wyjechał do Belgii na stypendium tamtejszego Ośrodka Wyższych Studiów Polskich. Do kraju powrócił w listopadzie 1946, zamieszkał w Skoczowie i powrócił do pracy literackiej i społecznej. Został członkiem Oddziału Katowickiego ZZLP (od 1949 Związku Literatów Polskich; ZLP). Utwory prozą publikował w wielu czasopismach, m.in. w „Odrze” (zwłaszcza w 1945-50), „Płomieniu” (1946-49), „Dzienniku Zachodnim” (stale w 1947-61), „Życiu Literackim” (1951-57), „Nowej Kulturze” (od 1952), „Przekroju” (1952-56), „Przeglądzie Kulturalnym” (1953-57), „Tygodniku Demokratycznym” (stale w 1953-61) oraz w czasopismach dla dzieci i młodzieży „Płomyczek” (stale od 1955) i „Płomyk” (stale od 1957). Od 1950 należał do Stronnictwa Demokratycznego (SD). W 1951-57 był prezesem Oddziału Katowickiego ZLP i członkiem Zarządu Głównego ZLP. Wyjeżdżał wielokrotnie za granicę, m.in. do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1952, 1957, 1958), Niemieckiej Republiki Demokratycznej (1954, 1958), na Węgry (1959), do Rumunii (1962). Należał do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Działał w ruchu obrońców pokoju, za co otrzymał Dyplom Honorowy Światowej Rady Pokoju. W 1952-56 był z ramienia SD posłem na Sejm Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. W 1958 objął funkcję kierownika literackiego Śląskiego Teatru Lalki i Aktora w Katowicach; pełnił ją do 1963. Niezależnie od twórczości literackiej pracował nad kroniką Macierzy Ziemi Cieszyńskiej. Kontynuował współpracę z czasopismami, publikując m.in. w „Trybunie Robotniczej” (1957-63) i „Słowie Powszechnym” (1958-62). W 1960 otrzymał nagrodę województwa katowickiego za całokształt twórczości, a w 1961 nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla młodzieży oraz Złotą Odznakę Akademii Górniczo-Hutniczej w Katowicach. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1934), odznaką Gwiazda Śląska (1937), Śląskim Krzyżem Powstańczym (1949), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1952) i I klasy (1955). Zmarł 20 grudnia 1963 w Krakowie; pochowany w Cieszynie.
W 1978 Klub Pisarzy SD im. B. Prusa ustanowił nagrodę literacką im. G. Morcinka, a w 1983 przy Centralnym Komitecie SD powstało Towarzystwo Twórców i Działaczy Kultury im. G. Morcinka.
Twórczość
1. Walka szkoły polskiej o duszę dziecka jako przyszłego obywatela. Referat wygłoszony na IV Zjeździe ZPNSP [Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych] w Katowicach, dn. 19 VI 1926. Katowice 1926, 31 s. Dod. „Ogniskowca”, nr 14.
2. Długie nogi. [Opowiadanie]. „Dziennik Cieszyński” 1928 nr 80-88. Wyd. osobne [Szkocja]: Wydawnictwo Literackie Służby Opieki nad Żołnierzem I Grupy Dywizji PKPR [Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia] [1947], 28 s., powielone.
3. Byli dwaj bracia. Powieść. „Przewodnik Katolicki” 1929 nr 2-39. Wyd. osobne Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1930], 239 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1936; wyd. 4 [!] Poznań: Pallotinum 1948.
Nagrody
Przekłady
słowacki
4. Ojcze nasz. Szkic sceniczny w 3 aktach. [Katowice: drukarnia L. Martynowski 1929], 30 s.
5. Serce za tamą. Nowele. Przedmowa: Z. Kossak-Szczucka. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1929], XII, 458 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 zmienione [1936], wyd. 3 [1938], wyd. 4 1939; wyd. z przedmową Z. Kossak-Szczuckiej. Rzym: Polish Young Men's Christian Association 1945; Katowice: AWIR 1947, wyd. 2 tamże 1948.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
Wyd. osobne opowiadania: Noc listopadowa. Nowela. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1936], 58 s.
Wyd. osobne opowiadania: Wiara. Nowela. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1936], 30 s. Wyd. nast. Szkocja: Wydawnictwo Literackie Służby Opieki nad Żołnierzem I Grupy [Dywizji] Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia [1947], powielone.
Przekłady
angielski
Adaptacje
teatralne
radiowe
Wyd. osobne opowiadania: Głupia maszyna. Szkocja: Wydawnictwo Literackie Oddziału Opieki nad Żołnierzem Dowództwa I Korpusu 1945.
6. Ondraszkowe ostatki. Nowela. Poznań: Rolnicza Drukarnia i Księgarnia Nakład 1930, 30 s. Przedruk zob. poz. ↑.
Adaptacje
teatralne
7. Wyrąbany chodnik. Powieść. Cz. 1-2. Cieszyn: Dziedzictwo [1931-1932], 497 + 520 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1936; [Rzym]: Oddział Kultury i Prasy 2 Korpusu 1945; wyd. 3 poprawione Cieszyn 1947; Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1956; wyd. 3 [!] Katowice: Śląsk 1973, wyd. 5 ze wstępem W. Nawrockiego tamże [1987]; [wyd. 7] tamże [1987]; Wrocław: Siedmioróg 1997. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Nagrody
Adaptacje
telewizyjne
8. Chleb na kamieniu. [Opowiadania]. Cieszyn: Dziedzictwo [1932], 204 s.
Zawartość
Przekłady
francuski
serbski
Adaptacje
radiowe
9. Narodziny serca. Powieść dla młodzieży. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha [1932], 244 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 [1936], wyd. 3 [1938], [wyd. 4 1939]; Chicago: Rada Polonii Amerykańskiej 1944; Chicago: Ampol Publishers 1944; Poznań: Albertinum [1947], tamże 1948; wyd. 2 [!] poprawione Warszawa: Nasza Księgarnia 1957, 183 s., tamże: wyd. 3 1961, wyd. 4 1963. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Adaptacje
telewizyjne
10. Dzieje węgla. [Szkic popularnonaukowy]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1933, 61 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1934, wyd. 3 1935, wyd. 4 1936, wyd. 5 1936, wyd. 6 1937, wyd. 7 1937, wyd. 8 1938, wyd. 9 1939, wyd. 10 1945, wyd. 11 1946, wyd. 12 1947, wyd. 13 1949.
11. Gwiazdy w studni. Powieść dla młodzieży. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1933, 277 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże [1934]; wyd. 1 powojenne poprawione i uzupełnione przez autora. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Przekłady
francuski
Adaptacje
teatralne
12. Łysek z pokładu Idy. Opowiadanie. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1933, 37 s. Wyd nast.: tamże: wyd. 2 1937, wyd. 3 1938, wyd. 4 1939; wyd. 2 [!] Katowice: Związek Nauczycielstwa Polskiego Okręgu Śląskiego 1945, wyd. 4 [!] tamże 1948; wyd. z posłowiem S. Aleksandrzaka. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1962; wyd. 7 Katowice: Śląsk 1967, tamże wyd. 9 [!] 1972; wyd. 2 [!] ze wstępem B. Marczewskiej. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1975; [Warszawa: Nasza Księgarnia 1980, wkładka do „Płomyczka” nr 22]; wyd. 3 ze wstępem B. Marczewskiej. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1982; wyd. ze wstępem S.A. [S. Aleksandrzaka]. [Warszawa: Nasza Księgarnia 1982, wkładka do „Płomyczka” nr 7]; [Warszawa: Nasza Księgarnia 1983, wkładka do „Płomyczka” nr 23/24]; wyd. 4 Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983; wyd. 4 [!] Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1984, wyd. 5 tamże 1985; wyd. 7 ze wstępem B. Marczewskiej Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1989; Bielsko-Biała [1993]; Warszawa: Kama 1993; Warszawa: Nasza Księgarnia 1993; Wrocław: Siedmioróg 1997; [wyd. 20] Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1989; Bielsko-Biała: Beskidzka Oficyna Wydawnicza [1993]; Warszawa: Kama 1993; Warszawa: Nasza Księgarnia; Kraków: Zielona Sowa [1997]; Warszawa: Kama [1997]; Wrocław: Siedmioróg 1997. Przedruk zob. poz. ↑, ↑, ↑, ↑, ↑.
Przekłady
francuski
Adaptacje
teatralne
radiowe
13. Śląsk. [Studium]. Przedmowa: E. Kwiatkowski. Poznań: R. Wegner [1933], XIII, 181 s.
Przekłady
angielski
14. W zadymionym słońcu. [Opowiadania]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1933, 58 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1934, wyd. 3 1935, wyd. 4 1935, wyd. 5 1936, wyd. 6 1939, wyd. 7 1937, wyd. 8 1937, wyd. 9 1938, wyd. 10 1938, wyd. 11 1939, 1947; wyd. 11 [!] 1949.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
15. Duńskie serce. [Reportaże z Danii]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1934, 58 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 1936, wyd. 3 1936, wyd. 4 1937, wyd. 5 [1938], wyd. 6 1938, wyd. 7 [1939], wyd. 3 [!] 1948.
16. Ludzie są dobrzy. Powieść dla młodzieży. Warszawa: Biblioteka Polska 1935, 267 s. Wyd. nast.: tamże: wyd. 2 [1937], wyd. 3 1935 [właśc. 1937], wyd. 4 1939 [właśc. 1938], [wyd. 5] 1946, [wyd. 6] 1947, wyd. 7 1948, wyd. 8 1949; wyd. 2 [!] poprawione Warszawa: Nasza Księgarnia 1956. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 3).
Przekłady
słowacki
włoski
Adaptacje
radiowe
17. Uśmiech na drodze. Powieść o śląskich dzieciach. Warszawa: Nasza Księgarnia 1935, 94 s., dod. „Płomyka” 1934/35 t. 2. Wyd. nast.: wyd. 2 Katowice: M. Kowalski 1948; wyd. 2 poprawione Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 82 s.
18. Gołębie na dachu. Opowiadania. Warszawa: Rój 1936, 233 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 zmienione 1937, wyd. 3 [1939].
Zawartość
19. Inżynier Szeruda. Powieść. „Ilustrowany Kurier Codzienny” 1936 nr 239-323. Wyd. osobne: Warszawa: Rój 1937, 315 s. Wyd. nast.: Tekst przygotował, posłowie i objaśnienia: J. Krzyżanowski. Katowice: Ognisko 1948; Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1958. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 4).
Adaptacje
filmowe
20. Po kamienistej drodze. Powieść. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1936, 177 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Katowice: Literatura Polska 1947; Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955.
21. Ondraszek. [Powieść]. Katowice: Nakład „Katolika” 1937, 520 s., dod. do „Katolika”. Wyd. nast.: Warszawa: Czytelnik 1953, tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1954, wyd. 4 1955. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1), ↑ (t. 2). Por. poz. ↑.
Przekłady
niemiecki
serbsko-chorwacki
Adaptacje
teatralne
radiowe
telewizyjne
22. W najmłodszym lesie. [Opowiadania]. Cieszyn: Dziedzictwo [1937], 269 s.
Zawartość
23. Maszerować!... [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1938, 136 s. Wyd. 2 tamże 1939.
24. Miasteczko nad rzeką. [Opowiadania]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1938, 206 s.
Zawartość
25. Wyorane kamienie. Powieść. „Polska Zachodnia”, Katowice 1938 nr 235-294; „Kurier Warszawski” 1939 nr 14-217 (w co drugim numerze). Wyd. osobne Katowice: Związek Nauczycielstwa Polskiego Okręgu Śląskiego 1946, 286 s. Wyd. nast.: Warszawa: Czytelnik 1953, tamże wyd. 2 1954, wyd. 3 1964. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 5).
Adaptacje
radiowe
telewizyjne
26. Dłonie. Sztuka wg noweli „Chleb na kamieniu”. Powst. przed 1939. Por. poz. ↑ wyd. 2.
27. Ondraszek. Libretto operowe do muzyki F. Nowowiejskiego. Powst. przed 1939. Rękopis. Por. poz. ↑.
28. Piętnasty pokład. [Opowiadanie]. Druk w: Kalendarz Światowego Związku Polaków z Zagranicy. Warszawa 1939, s. 192-196. Wyd. osobne łącznie z: V. Hoffman: Twórczość Jacka Malczewskiego; N. Groskopf: Prawo w Palestynie. Tel Awiw: Mała Biblioteka Polska 1941, 62 s.
29. Listy spod morwy. (Sachsenhausen-Dachau). [Wspomnienia z obozów koncentracyjnych]. Paryż: Księgarnia Polska [1945], 99 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Rzym: Oddział Kultury i Prasy 2. Korpusu 1946; Katowice: Literatura Polska 1946, wyd. 2 tamże 1946; Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1957.
Adaptacje
telewizyjne
30. Dziewczyna z Pól Elizejskich. [Opowiadania]. Rzym: Polski Dom Wydawniczy 1946, 277 s. Wyd. nast. pt. Dziewczyna z Champs-Elysées. Katowice: Ognisko 1946; Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1959.
Zawartość
Przekłady
niemiecki
Wyd. w wyborze pt. Dziewczyna z Champs-Elysées. Londyn: Orbis 1946, 80 s.
Wyd. osobne opowiadania Wróżbita z Charbina pt. Wróżbita. Katowice: „Zaranie Śląskie” 1946, 46 s.
31. Listy z mojego Rzymu. [Opowiadania]. Rzym: Biuro Prasowe Biskupa Polowego Wojska Polskiego 1946, 147 s. Wyd. nast.: Katowice: Księgarnia św. Jacka 1947; wyd. 2 Zamiast przedmowy: [J. Kuglin] Jan z Bogumina. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1957.
Zawartość
32. Polskie słowo na Śląsku. [Publicystyka]. „Dziennik Literacki” 1947 nr 13-15, 17. Wyd. osobne Katowice: Wydawnictwo Wojewódzkiej Rady Kultury 1948, 39 s.
Zawartość
33. Zagubione klucze. Powieść. „Dziennik Bałtycki” 1947 nr 162-265. Wyd. osobne Katowice: AWIR 1948, 258 s. Wyd. nast.: wyd. 2 Wrocław: Dobra Książka 1949; wyd. 3 przejrzane i zmienione Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX" 1958.
34. Dwie korony. Rzecz o Ojcu Maksymilianie Maria Kolbem. Niepokalanów: Centrala „Milicji Niepokalanej” 1948, 173 s.
Przekłady
czeski
35. Stalowe serca. Scenariusz filmowy. [Współautor:] S. Urbanowicz. Ekranizacja 1948.
36. Górny Śląsk. [Publicystyka]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1950, 63 s.
37. Pokład Joanny. [Powieść]. Warszawa: Gebethner i Wolff 1950, 476 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1951; wyd. 3 Warszawa: Książka i Wiedza 1952; wyd. 4 Warszawa: Iskry 1953, tamże: wyd. 5 1954, wyd. 6 1956; wyd. 8 Posłowiem, przypisami i słownikiem terminów górniczych opatrzył: W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1966, tamże: wyd. 9 1969, wyd. 10 1971, wyd. 11 1974 [właśc.] 1975. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 2), poz. ↑ (t. 9).
Nagrody
Przekłady
bułgarski
chiński
niemiecki
Adaptacje
telewizyjne
38. Urodzaj ludzi. Powieść. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951, 194 s. Wyd. nast. tamże: [wyd. 2] 1952, wyd. 2 [!] 1953, wyd. 4 1953, wyd. 5 1955.
Przekłady
węgierski
39. Opierzony kanarek. [Opowiadanie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1952, 15 s. Wyd. 2 tamże 1954. Przedruk zob. poz. ↑.
40. Zabłąkane ptaki. [Powieść dla młodzieży]. Warszawa: Iskry 1952, 293 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1954, wyd. 3 1955 [właśc. 1954]; Warszawa: Iskry 1958, wyd. 5 tamże 1974.
Przekłady
rumuński
41. Gwardia Bernarda I. [Powieść dla młodzieży]. Powst. ok. 1953. Rękopis.
42. Odkryte skarby. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1953, 175 s. Wyd. nast.: wyd. 2 tamże 1956; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1963.
Zawartość
Przekłady
rosyjski
Adaptacje
radiowe
43. Po kamienistej drodze. [Powieść]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1955, 164 s.
44. Z mojej ziemi. Wybór z publicystyki. [Opowiadania i szkice literackie]. Wyboru i układu dokonał oraz słowo wstępne napisał L. Brożek. Stalinogród [Katowice]: Śląsk 1955, 247 s.
Zawartość
45. Nowele wybrane. Wyboru dokonał i przypisami opatrzył Z. Hierowski. Kraków: Wydawnictwo Literackie 1956, 465 s.
Zawartość
46. Roztomili ludkowie. [Opowiadania dla dzieci]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1956, 164 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1959, wyd. 3 1967.
Zawartość
47. Wskrzeszenie Herminy. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1956, 266 s.
Przekłady
ukraiński
48. Wybór pism. Przedmowa: K. Zarzecki. T. 1-3. Stalinogród [Katowice]: Śląsk 1956.
T. 1. Ondraszek. Powieść. Wyd. 5. 445 s. Zob. poz. ↑.
T. 2. Pokład Joanny. Powieść. Wyd. 7. 394 s. Zob. poz. ↑.
T. 3. Gwiazdy w studni; Ludzie są dobrzy; Narodziny serca. 465 s. Zob. poz. ↑, ↑, ↑.
49. Judasz z Monte Sicuro. [Powieść]. Katowice: Śląsk 1957, 242 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1960, wyd. 3 1963. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 6).
Przekłady
ukraiński
50. Mat Kurt Kraus. [Powieść]. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1957, 369 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1963, wyd. 3 1965.
Adaptacje
telewizyjne
51. Jak górnik Bulandra diabła oszukał. Baśnie śląskie. Warszawa: Nasza Księgarnia 1958, 266 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1962, wyd. 3 1968.
Zawartość
Adaptacje
teatralne
radiowe
telewizyjne
Wyd. osobne baśni O tym, jak jeden utopiec chciał się ożenić: Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1988, 22 s.
52. Czarna Julka. [Powieść]. Warszawa: Czytelnik 1959, 332 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1960, wyd. 3 1962, wyd. 4 1967, wyd. 5 1971. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 1).
Przekłady
niemiecki
słowacki
Adaptacje
teatralne
telewizyjne
53. Jan Wantuła. [Sylwetka]. Katowice: Śląsk 1959, 61 s.
54. Victoria. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1959, 205 s.
55. Siedem zegarków kopidoła Joachima Rybki. [Powieść]. Warszawa: Iskry 1960, 256 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 7).
Przekłady
rosyjski
rumuński
uzbecki
56. Przedziwne śląskie powiarki. [Baśnie]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1961, 212 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1971.
Zawartość
Adaptacje
teatralne
radiowe
telewizyjne
57. Ziemia Cieszyńska. Katowice: Śląsk 1962, 174 s. Wyd. 2 poszerzone tamże 1968.
58. Opowieść o ludziach w pociągu. [Opowiadania]. Warszawa: Iskry 1963, 268 s.
Zawartość
59. Przedziwna historia o zbójniku Ondraszku. [Baśń]. Warszawa: Nasza Księgarnia 1963, 267 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1967, wyd. 3 1988; [wyd. 6] tamże 1988. Przedruk zob. poz. ↑, ↑ (t. 10).
Przekłady
niemiecki
Adaptacje
radiowe
60. Górniczy zakon. [Powieść]. Posłowie: Z. Hierowski. Katowice: Śląsk 1964, 332 s. Przedruk zob. poz. ↑ (t. 8).
Nagrody
Przekłady
ukraiński
Adaptacje
radiowe
telewizyjne
61. Miód w sercu i inne nowele. T. 1-2. Wybór: W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1966, 332 + 242 s. Wyd. 2 [w 1 tomie] tamże 1971.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
62. Łysek z pokładu Idy i inne opowiadania. Wstęp: W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1970, 117 s.
Zawartość
63. W wiergułowej dziedzinie. [Opowiadania]. Katowice: Śląsk 1975 [właśc.] 1976, 428 s.
Zawartość
Adaptacje
radiowe
64. Dzieła wybrane. Pod red. W. Nawrockiego. Katowice: Śląsk 1979-1984.
[T. 1]. Czarna Julka. Wyd. 6 1979, 369 s. Zob. poz. ↑.
[T. 2]. Ondraszek. Wyd. 6 1979, 524 s. Zob. poz. ↑.
[T. 3]. Wyrąbany chodnik. Posłowie W. Nawrocki. Wyd. 4. T. 1-2. 1980, 461 + 394 s. Zob. poz. ↑.
[T. 4]. Inżynier Szeruda. Wyd. 5 [właśc. 4] 1981, 277 s. Zob. poz. ↑.
[T. 5]. Wyorane kamienie. Wyd. 4 1981, 353 s. Zob. poz. ↑.
[T. 6]. Judasz z Monte Sicuro. Posłowie: Z.J. Nowak. Wyd. 4 1982, 285 s. Zob. poz. ↑.
[T. 7]. Siedem zegarków kopidoła Joachima Rybki. Posłowie: W. Nawrocki. Wyd. 2 1982, 237 s. Zob. poz. ↑.
[T. 8]. Górniczy zakon. Posłowie: B. Lubosz. Wyd. 2 1983, 362 s. Zob. poz. ↑.
[T. 9]. Pokład Joanny. Posłowiem oraz słowniczkiem terminów górniczych opatrzył W. Nawrocki. Wyd. 12 1983, 461 s. Zob. poz. ↑.
[T. 10]. Legendy i baśnie. Wyboru dokonał i posłowiem opatrzył W. Nawrocki. 1984, 308 s.
Zawartość
65. Opowiadania. Wyboru dokonał i posłowiem opatrzył W. Nawrocki. Katowice: Śląsk 1985, 401 s.
Zawartość
66. Skoczowskie legendy. Katowice: Biblioteka Śląska 2001, 51 s.
Listy
Zawartość
Słuchowiska radiowe, m.in.
Wybory utworów literackich w przekładach
hebrajski
niemiecki
Prace redakcyjne
Kurs A. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1936, 253 s. + Uwagi dla nauczycieli, 15 s. Wyd. nast. tamże: wyd. 2 1937, wyd. 3 1938.
Kurs B. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych 1937, 252 s.
Omówienia i recenzje
• Ankieta dla IBL PAN 1951.