BIO

Urodzony 6 września 1926 w Białych Błotach pod Aleksandrowem Kujawskim; syn Antoniego Morawskiego, robotnika budowlanego, działacza lewicowych Związków Zawodowych, i Zofii z Balceraków. Dzieciństwo spędził w Aleksandrowie Kujawskim, gdzie uczęszczał też do szkoły powszechnej. W czasie okupacji niemieckiej był trzykrotnie wywieziony na roboty przymusowe (kolejno do Berlina, Poznania i w Góry Sowie), z których dwukrotnie uciekł (1941 i 1942). Zakończenie wojny zastało go na robotach przymusowych w Dzierżoniowie, skąd powrócił do Aleksandrowa Kujawskiego. W 1945 został członkiem Polskiej Partii Robotniczej (od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej; PZPR). Uczestniczył w akcjach oddziałów operacyjnych w walce z podziemiem politycznym oraz przy ochronie urn w czasie referendum i wyborów. Ożenił się z Leonardą Kuźniacką (rozwód ok. 1956). W 1947-51 pracował w aparacie partyjnym jako instruktor i sekretarz Komitetu Powiatowego w Gorzowie Wielkopolskim i Świebodzinie, po rocznym przeszkoleniu został skierowany do pracy instruktorskiej w Wydziale Szkolenia Komitetu Centralnego (KC) PZPR. Następnie pracował w Związkach Zawodowych jako dyrektor szkoły Komisji Okręgowej Związków Zawodowych w Szczecinie, a od 1952 jako zastępca dyrektora szkoły Związków Zawodowych w Czerwieńsku. W 1952-53 studiował w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR w Warszawie, po czym pracował w Centralnym Zarządzie Miejskiego Handlu Detalicznego w Warszawie jako dyrektor przedsiębiorstwa. W 1954 został aresztowany. Zwolniony po kilku dniach, został usunięty z PZPR (w 1957 zrehabilitowany). Zaczął pracować jako robotnik w kamieniołomach w Gębczycach (pod Strzelinem). W czasie pracy uległ wypadkowi, wskutek którego amputowano mu nogę. Przez dwa lata przebywał w szpitalu (wrzesień 1954-październik 1956). Zamieszkał w Gorzowie Wielkopolskim. Podjął twórczość literacką. Debiutował w 1957 wierszami pt. Serce, Starucha i Sąd, ogłoszonymi w „Nowych Sygnałach” (nr 24). Uczestniczył w organizowaniu Lubuskiego Towarzystwa Kulturalnego i był pierwszym jego sekretarzem, należał do kolegium redakcyjnego „Nadodrza”; w piśmie tym publikował następnie wiersze, prozę i recenzje (1957-70; tu też cykle felietonów w 1961-63 pt. Listy znad Warty , w 1964-65 pt. Nasze trzy grosze oraz w 1969 Współczesne problemy telewizji). W 1961 został członkiem Oddziału Zielonogórskiego Związku Literatów Polskich (ZLP). W 1962 ożenił się z Marią Dudzińską. W 1968 otrzymał nagrodę kulturalną miasta Gorzowa, w 1970 Lubuską Nagrodę Kulturalną, a w 1974 nagrodę Gorzowskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, którego wcześniej był współorganizatorem i prezesem. W 1970 był współtwórcą, a następnie redaktorem naczelnym czasopisma „Ziemia Gorzowska”. W tymże roku zaczął publikować na łamach „Gazety Gorzowskiej” cykl recenzji telewizyjnych pt. Szklany ekranik, kontynuowany w 1973-75 w dodatku „Gazety Zielonogórskiej” pt. „Magazyn Lubuski”. W 1976 wznowił współpracę z czasopismem „Nadodrze”, publikując oprócz wierszy i prozy stałe cykle felietonów (w 1975-78 pt. Listy znad Warty; w 1979 pt. Notatnik literacki, w 1981-85 pt.Rozważania o codzienności). Od 1981 był prezesem Oddziału Zielonogórskiego ZLP. W 1982 otrzymał nagrodę „Nadodrza”; z pismem tym stale współpracował, publikując wiersze, prozę i felietony (w 1983-85 cykl pt. Rozważania o codzienności). W 1986 został przewodniczącym Głównej Komisji Rewizyjnej nowego ZLP. Był współorganizatorem i pierwszym prezesem Niemiecko-Polskiego Stowarzyszenia Literackiego Regionu Nadodrzańskiego z siedzibą we Frankfurcie nad Odrą. W 1988 drukował w tygodniku „Ziemia Gorzowska” cykl pt. W imię ładu i dla niego. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1963), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1967), medalem Za Zasługi w Rozwoju Województwa Zielonogórskiego, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1979). Zmarł 28 października 1992 w Gorzowie Wielkopolskim.
Od 1993 władze miasta Gorzowa Wielkopolskiego i Klub Myśli Twórczej Lamus organizują corocznie ogólnopolski konkurs literacki im. Z. Morawskiego.

Twórczość

1. Pejzaż myśli. [Wiersze]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1959, 53 s.

2. Granitowe powietrze. [Wiersze]. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Kulturalne 1963, 16 s.

3. Konopne sploty. [Wiersze]. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Kulturalne 1965, 15 s.

4. Kwartał bohaterów. [Powieść]. [Łódź]: Wydawnictwo Łódzkie 1965, 177 s.

5. Płaskorzeźby. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1965, 44 s.

Zawartość

Zawiera m.in. wybór wierszy z poz. , , – oraz cykle: O pracy; O prawdzie; O dorzeczności.

6. Wilcze doły. [Utwór dramatyczny]. Powst. ok. 1967. Druk fragmentów „Nadodrze” 1967 nr 5 s. 8-9. Prapremiera: Gorzów Wielkopolski, Teatr im. J. Osterwy 1968.

Wyróżnienie w konkursie debiutów dramaturgicznych organizowanym przez Teatr Ateneum w Warszawie w 1967.

7. Baśń o zaczarowanym chlebie. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Gorzów Wielkopolski, Teatr im. J. Osterwy 1970.

8. Nie słuchajcie Alojzego Kotwy. [Powieść]. Powst. ok. 1970. Wyd. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979, 139 s.

Nagrody

Nagroda w konkursie Wojewódzkiej Rady Narodowej i Oddział Związku Literatów Polskich we Wrocławiu oraz Ossolineum w 1970.

9. Rejs przez ciche źródła. [Proza poetycka]. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Kulturalne 1970, 14 s.

Zawartość

Susza; Rejs przez ciche źródła; Ustronie; Drzewa z brązu kute.

10. Maria Preta, czyli Życie nie znosi żałoby. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Gdańsk, Sopot, Teatr Wybrzeże 1971. Druk fragmentów II aktu „Nadodrze” 1971 nr 7 s. 8.

11. Żarty moich dni. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Gorzów Wielkopolski, Teatr im. J. Osterwy 1971.

12. Rzymska potrawa. [Utwór dramatyczny]. Powst. ok. 1972. Prapremiera: Łódź, Teatr Propozycji Polskiej Sztuki Współczesnej 1977.

Informacja: [J. Siekiera] J.Si. „Nowości Teatralne1972 nr 4.

13. Mała improwizacja Kajetana. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Szczecin, Teatr 13 Muz 1974.

14. Obecność. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1974, 54 s.

Zawartość

Cykle: Snycerskie portrety; Inspiracje; Gniazda.

15. Opowieść wieczoru. [Słuchowisko]. Polskie Radio 1974. Druk „Teatr Polskiego Radia” 1975 nr 2 s. 41-50.

16. Technik księstwa Donderów. [Utwór dramatyczny]. Prapremiera: Zielona Góra, Lubuski Teatr im. L. Kruczkowskiego 1974. Druk fragmentów „Nadodrze” 1974 nr 4 s. 8, nr 6 s. 8.

17. Relief z betonu. [Wiersze]. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Kulturalne 1977, 27 s.

18. Wektory. [Wiersze]. Katowice: Śląsk 1979, 61 s.

19. Strofy o dzierżawie. [Wiersze]. Red.: J. Koniusz. Gorzów Wielkopolski: Gorzowskie Towarzystwo Kulturalne 1982, [28] s.

20. Słowa w drewnie i w kamieniu. [Wiersze]. Zielona Góra: Muzeum Ziemi Lubuskiej 1987, [42] s.

21. Pieśń moich rzeczy. [Wiersze]. Gorzów Wielkopolski: Gorzowskie Towarzystwo Fotograficzne 1990, 56 s.

22. Kassja. [Wiersze]. Gorzów Wielkopolski: [b.w.] 1993, [9] s.

Tomik wydano staraniem B.J. Kunickiego przy pomocy P.B. Kunickiego w 10 egzemplarzach.

23. Spadkobiercom. [Wiersze]. Gorzów Wielkopolski: [Nakład prywatny] 1993, 14 s.

Druk bibliofilski w formie tomiku zawierającego 7 wierszy, wydany w 15 egzemplarzach. Informacja: p.p.: Spadek. „Gazeta Lubuska1993 nr 164; „Lamus1993 nr 1.

24. Dwa poematy. Gorzów Wielkopolski: Lamus 1995, 29 s.

Zawartość

Ziemia dla żywych; Kamień częścią ziemi.

25. Zagrajmy w szachy = Spielen wir Schach. [Wiersze]. Przeł.: J. Thomas, M. Wojdyłło. Gorzów Wielkopolski: M. Morawska 1995, [28] s.

Druk bibliofilski.
Tekst w języku polskim i niemieckim.

26. Odrą pisane. [Wiersze]. Gorzów [Wielkopolski]: Związek Literatów Polskich; Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne Arsenał 2005, 63 s.

Słuchowiska radiowe, m.in.

Przewoźnik. Polskie Radio 1972.
Kominiarz. Polskie Radio 1973.
Dzień teścia. Polskie Radio 1974.
Zegary. Polskie Radio 1976.
Ćwiczenia w kwartecie. Polskie Radio 1980.

Zob. też Twórczość poz. .

Utwory niepublikowane

• Klątwa na stacji Krzyż. [Powieść]. Druk: „Ziemia Gorzowska” 1988-1989 [inf. „Lamus” 1993 nr 1].
Biała kawka. [Utwór dramatyczny; inf. „Lamus” 1993 nr 1].
Camping. [Utwór dramatyczny; inf. „Lamus” 1993 nr 1].
Izba Lordów. [Utwór dramatyczny; inf. „Lamus” 1993 nr 1].
Odwiedziny we Freiburgu. [Utwór dramatyczny; inf. „Lamus” 1993 nr 1].
Przystanek na schodach. [Utwór dramatyczny; inf. „Lamus” 1993 nr 1].

Przekłady

1. V. Gordejczew: Ciche liryki. Wybrał i przeł. Z. Morawski. Gorzów Wielkopolski: Gorzowskie Towarzystwo Kulturalne 1989, 18 s.

Prace redakcyjne

1. Pejzaż otwarty. [Montaż poetycki]. Oprac.: Z. Morawski. Wystawienie: Gorzów Wielkopolski, Teatr im. J. Osterwy 1964.
2. Echo ziemi. Montaż poetycki dla teatrzyków poezji opracowany w oparciu o teksty poetów województwa zielonogórskiego. Zielona Góra: Zarząd Wojewódzki Związku Młodzieży Wiejskiej 1965, [18] k., powielone.
3. K. Jankowski: Słowa w drelichu. Wybór i wstęp: Z. Morawski. Gorzów Wielkopolski: Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury 1992, 57 s.

Montaż poetycki na podstawie własnych wierszy

Przed wami. Telewizja Polska 1987.

Omówienia i recenzje

Ankieta dla IBL PAN 1967, 1973.

• Informacja M. Morawskiej 1997.

Słowniki i bibliografie

Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria 2. T. 2. Warszawa 1978 (F. Lichodziejewska).
D. Zielińska, A. Sokółka: Zdzisław Morawski. (6.09.1926 – 28.10.1992). Zestaw bibliograficzny (wybór). Wyd. poprawione i uzupełnione Gorzów Wielkopolski: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 2002, 31 s., powielone.
K. Kamińska: Zdzisław Morawski. W tejże: Leksykon literatury gorzowskiej. Gorzów Wielkopolski 2003.

Ogólne

Artykuły

A.K. Waśkiewicz: Szkice do portretów: Zdzisław Morawski. Nadodrze 1968 nr 10.
F. Fornalczyk: Ufni i nieufni. Nadodrze 1970 nr 25.
M. Kaziów: O słuchowiskach Zdzisława Morawskiego. Nadodrze 1973 nr 2.
M. Szafrański: O funkcji socjologicznej nazewnictwa osobowego w powieściopisarstwie Zdzisława Morawskiego. Ziemia Gorzowska 1981 nr 42.
Z. Łukaszewicz: Laureat nagrody „Nadodrza. „Nadodrze1982 nr 15.
M. Miszkin: Szkic niepełny o poezji i prozie Zdzisława Morawskiego. Ziemia Gorzowska 1982 nr 11.
C. Markiewicz: Poezja nadmaterialna. Nadodrze 1984 nr 29.
C. Markiewicz: Ostatni z pierwszych. Nadodrze 1988 nr 21.
B.J. Kuźnicki: Samotność poety. Lamus 1993 nr 1.
C. Sobkowiak: Rejs przez ciche źródła rzeczy (o poezji Zdzisława Morawskiego). Lamus 2001 nr 1.
A.K. Waśkiewicz: Zdzisław Morawski. Pro Libris 2003 nr 1.

Pejzaż myśli

M. Kowalski: Poeta prowincji. Nadodrze 1959 nr 9.
M. Kowalski: Gdy raz błysnęła, potem zgasła. Odra 1960 nr 3.

Granitowe powietrze

T. Burek: Poezja jeszcze onieśmielona. Współczesność 1964 nr 8.

Kwartał bohaterów

J. Koprowski: Poeta prozaikiem. Nadodrze 1965 nr 9.
R. Liskowacki: Nawracanie bohaterów. Kultura 1965 nr 20.
J. Ratajczak: Powieść dokumentalna. Współczesność 1965 nr 22.

Płaskorzeźby

A.K. Waśkiewicz: Nazywanie świata. Współczesność 1967 nr 14.

Nie słuchajcie Alojzego Kotwy

A. Hamerliński: Tak toczy się światek. Tygodnik Kulturalny 1980 nr 16.
A. Pawłowski: Życiorys odkłamany w walce. Literatura 1980 nr 4.
A. Urbański: Grzech Alojzego Kotwy. Nowe Książki 1980 nr 8.

Maria Preta

A. Żurowski: Między stereotypem a oryginalnością. Dialog 1971 nr 9.

Obecność

I. Smolka: Rzeczywistość sądów etycznych. „Nadodrze1974 nr 17.

Relief z betonu

L. Szaruga: Wartości najprostsze. Nadodrze 1977 nr 13.

Wektory

C. Sobkowiak: Próba opisu. Nadodrze 1980 nr 2.

Strofy o dzierżawie

C. Sobkowiak: Pomiędzy klasycyzmem a prowincjonalnym miastem. Nadodrze 1982 nr 11.

Słowa w drewnie i w kamieniu

C. Sobkowiak: To jest twarde owocowanie. Nadodrze 1988 nr 10.