BIO
Urodzony 15 marca 1883 w Siedlcach; syn Karola Mondscheina, właściciela ziemskiego, uczestnika powstania 1863, i Katarzyny z Modrzewskich. Szkołę średnią ukończył w Siedlcach. Debiutował jako tłumacz przekładem utworu Władimira Korolenki pt. Dom nr 13. Wspomnienie z pogromu w Kiszyniowie, ogłoszonym w krakowskim „Tygodniku” (1905 nr 2, 1906 nr 1-21), a jako prozaik w 1908 tomem opowiadań pt. Tryumf Judasza. W 1910-11 publikował wiersze i felietony (pod pseudonimem Crataegus) w dzienniku „Naprzód”. W czasie I wojny światowej przebywał na Morawach i przez rok na Śląsku Cieszyńskim. Po odzyskaniu niepodległości był początkowo referentem w wydziale prasowym Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie, a od 1920 kierownikiem Agencji Prasowej Orient w Wilnie. Następnie powrócił do Warszawy i w 1921-22 ogłaszał utwory satyryczne w tygodniku „Szczutek” (pod pseudonimem M. Głóg). Od 1924 przebywał na Śląsku Cieszyńskim. Współpracował z „Wiadomościami Polsko-Słowackimi” (Cieszyn, 1924-28; tu m.in. wiersze pod pseudonimem Andrzej Chmurny), a w 1928-29 był redaktorem działu literackiego cieszyńskiego dwutygodnika „Świat i Ojczyzna”. Kontynuował twórczość przekładową, tłumacząc utwory pisarzy rosyjskich, angielskich, amerykańskich, niemieckich, węgierskich, szwedzkich i duńskich. Ożenił się z Zofią Gulińską. Wiele podróżował po Czechach, Danii, Francji, Grecji, Niemczech, Rosji i Szwecji. Wybuch II wojny światowej zastał go w Atenach; w 1940 przyjechał do Francji, gdzie przebywał w różnych schroniskach. Liczne wiersze oraz przekłady poezji publikował w „Wiarusie Polskim” (Lille-Lyon, 1940-43, w czasie okupacji pt. „Quotidien Polonais”; tu też pod pseudonimami: Andrzej Chmurny, J.M.), „Wolnej Polsce” (Lyon, październik 1944-45). Po wojnie przebywał w Strasburgu, w 1953 zamieszkał w Plan-de-la-Tour, na południu Francji. W ciągu ostatnich dziesięciu lat życia ciężko chorował. Zmarł 14 listopada 1961 w szpitalu w Saint-Tropez; pochowany w Plan-de-la-Tour.
Twórczość
1. Tryumf Judasza. (Fragmenty). [Opowiadania]. Warszawa: Skład główny K. Kotlarski; [drukarnia:] Warszawski Zakład Drukarski 1908, 16 s.
Zawartość
2. Pożegnanie Siedlec. Poemat. (Satyrycznych fragmentów pół setki). Warszawa: [drukarnia] Andres 1909, 12 s.
3. Słowacki w Krakowie. Facecja sowizdrzalska. Lublin: Drukarnia Artystyczna 1909, 10 s.
4. Śmierć królewiaka. [Nowela]. „Naprzód” 1910 nr 217, 218, 220-223.
5. Po pogromie. Nowele – fragmenty. Kraków: Drukarnia „Sztuka” 1913, 229 s.
Zawartość
6. Z niedoli śląskiej. [Wiersze]. Cieszyn 1918. [Informacja Polski słownik biograficzny].
7. Ciernie śląskie. Wiersze spod Czecha i Niemca ze wstępem o Śląsku Cieszyńskim A. Ćwikowskiego. Lwów: Ludowe Towarzystwo Wydawnicze 1920, 62 s.
8. „Stawanie na głowie u podnóża Parnasu”. Parodie współczesnych poetów oraz przeraźliwie wielkich „Tfurcuf”. Wilno: [Drukarnia „Żaibas”] 1921, 15 s.
9. Sztuka zdobycia majątku. Kołomyja: Wydawnictwo „Notatek Wychowawczych” w Kołomyi 1929, 16 s.
10. Miecz płomienisty. Poezje. Chambéry: T.O. Osmański 1945, 93 s.
Przekłady
[Cz. 1]. Ditta. [1927], 186 s.
[Cz. 2]. Nad morzem. [1927], 167 s.
[Cz. 3]. Grzech. [1928], 220 s.
[Cz. 4]. Czyściec. [1929], 182 s.
[Cz. 5]. Ku gwiazdom. [1931], 269 s.
Wyd. nast. całości: Warszawa: Książka i Wiedza 1948; wyd. 2 [!] Warszawa: Książka i Wiedza 1949; wyd. 3 Warszawa: Czytelnik 1955, tamże wyd. 4 1956; wyd. 5 Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1976.
T. 1. Pisklę. Książka i Wiedza 1952, 165 s.
T. 2. Pod otwartym niebem. Książka i Wiedza 1952, 163 s.
T. 3. O własnych siłach. Czytelnik 1955 [właśc. 1954], 142 s.
T. 4. Kres wędrówki. Czytelnik 1956, 123 s.
