MŁODOŻENIEC Stanisław

Urodzony 31 stycznia 1895 we wsi Dobrocice pod Sandomierzem w rodzinie chłopskiej; syn Łukasza Młodożeńca i Józefy z Siudaków. Nauki początkowe pobierał w Klimontowie; w 1906-14 uczył się w gimnazjum w Sandomierzu i tu zdał maturę. Od 1911 należał do tajnego harcerstwa, pełnił funkcję komendanta drużyny. Współredagował tajne pisemko młodzieżowe „Nasze”. Po wybuchu I wojny światowej, w 1915 został zagarnięty z domu rodzinnego na podwodę przez oddziały rosyjskie i znalazł się w głębi Rosji; przebywał początkowo w Kijowie, krótko w Rostowie nad Donem, potem w Moskwie, gdzie, pragnąc uchronić się od służby wojskowej w armii rosyjskiej, rozpoczął naukę w polskim gimnazjum. Powrócił do kraju w czerwcu 1918 i w październiku tegoż roku podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, które dwukrotnie przerywał w związku ze służbą żołnierską (od listopada 1918 w Legii Akademickiej i w 1920 w kompanii łączności 1. Pułku Strzelców Podhalańskich). W 1919 brał udział w akcji plebiscytowej na Spiszu i Orawie. W czasie studiów rozpoczął twórczość poetycką. Wraz z Bruno Jasieńskim zbliżył się do Tytusa Czyżewskiego i środowiska formistów. Na przełomie 1919 i 1920 wspólnie z Brunem Jasieńskim i Tytusem Czyżewskim założył futurystyczny klub Katarynka; w marcu 1920 uczestniczył w zorganizowaniu pierwszego wieczoru poezji futurystycznej w Krakowie. Współpracował w 1920-21 z pismem „Formiści”; tu debiutował w 1920 wierszami Z Moskwy 1917, Ten dzień, Anarchiści i Hymn pokoju (nr 2). W lutym i marcu 1921 brał udział w zbiorowych wystąpieniach futurystów w Warszawie i innych miastach. W 1922 zamieszczał wiersze i artykuły w „Zwrotnicy”. Był współautorem jednodniówek futurystycznych Jednodńuwka futurystuw, manifesty futuryzmu polskiego (czerwiec 1921) i Nuż w bżuhu (listopad 1921). Po uzyskaniu magisterium w 1922, pracował jako nauczyciel języka polskiego w gimnazjum w Kielcach, następnie w 1923-25 w Gimnazjum Państwowym im. J. Zamojskiego w Zamościu. W 1923 ożenił się z Wandą Arlitewicz, malarką. Zorganizował i prowadził wraz z żoną teatr szkolny. Brał udział w pracach Zamojskiego Koła Miłośników Książki. Kontynuował pracę literacką; współpracował z czasopismami „Tygodnik Ilustrowany” (1924-28; tu w 1925 pierwsze publikowane w prasie opowiadanie pt. Jak się w Pietrkowy serce rozszerzyło, nr 51), „Czas” (1925-26; tu m.in. nagrodzony przez pismo w konkursie nowelistycznym utwór Wyścigi, 1926 nr 296). Pracował nad zbiorkami wierszy Linie, tony i lilie i Mistyczny papieros (złożone do druku u Zygmunta Pomarańskiego, mimo zapowiedzi wydawniczych nie ukazały się). W 1925 przeniósł się do Warszawy; uczył w Gimnazjum im. N. Żmichowskiej, a od 1928 w Gimnazjum im. Stefana Batorego. Równocześnie rozwijał twórczość literacką i działalność społeczną. Nawiązał stałą współpracę z „Kurierem Warszawskim” (1926-39). W 1928 był redaktorem pisma „Ku Słońcu”. Wiersze, opowiadania, artykuły i recenzje publikował też w pismach „Europa” (1929-30), „Wyzwolenie” (1930-31), „ABC Literacko-Artystyczne” (1933-34), „Tygodnik Artystów” (1934-35), na krótko zbliżył się do „Prosto z Mostu” (1935). W 1935-39 był stałym recenzentem teatralnym „Gońca Warszawskiego” (także pod pseudonimem Jan Chmurek). Brał aktywny udział w działalności oświatowo-kulturalnej Związku Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej Wici (był autorem hymnu organizacji Do niebieskich pował); w 1936 został prezesem Komisji Prasowej, a w 1937 zastępcą członka Zarządu Głównego Związku. Publikował liczne artykuły publicystyczne i społeczno-kulturalne w czasopismach ludowych, m.in. w pismach „Chłopski Sztandar” (1930-31), „Młoda Myśl Ludowa” (1933-37), „Wici” (1935-39; w 1936-38 redagował dodatek miesięczny pisma pt. „Kultura Gromad”), „Zielony Sztandar” (1936-39), „Piast” (1937-38), „Znicz” (1937-39), „Chłopski Świat” (1938-39) oraz w pismach dla dzieci i młodzieży „Mały Płomyczek Wiejski” (1936-37), „Mały Płomyczek” (1938-39). Opracowywał inscenizacje dla wiejskich zespołów teatralnych i recytatorskich, w 1936-37 wyjeżdżał z odczytami razem z grupą chłopskich artystów. Po wybuchu II wojny światowej wziął udział w kampanii wrześniowej 1939 jako szeregowy żołnierz wojsk łączności, po czym przeszedł wraz z oddziałem na Węgry, gdzie został internowany. W czerwcu 1940 uciekł do Jugosławii, skąd przez Stambuł przedostał się do Syrii. Służył w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich (był autorem słów do hymnu Brygady pt. Pieśń żołnierska, powstałego w grudniu 1940). Brał udział w walkach w Egipcie i Libii. Kontynuując twórczość literacką, pisał utwory dla teatrów żołnierskich; wiersze i artykuły publikował w pismach „Kurier Wolnej Polski” (1940), „Nasze Drogi” (1941), „Dziennik Żołnierza” (Szkocja, 1941). W sierpniu 1941 został urlopowany z wojska w celu objęcia redakcji „Gazety Polskiej” w Jerozolimie. Od czerwca 1942, oddelegowany do Londynu, pracował do 1944 w dziale propagandy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W 1942 objął redakcję reaktywowanego w Londynie organu Stronnictwa Ludowego „Zielony Sztandar” (do 1943 ukazało się 7 numerów; tu też zamieszczał artykuły pod pseudonimami: Józef Zbroński, Józef Zdroński, (S.M.), Jan Rut). Publikował też w wychodzących w Londynie pismach: „Poradnik Świetlicowy” (1942), „Dziennik Polski” (1942), „Jutro Polski” (1943) oraz w „Dzienniku Żołnierza APW” [Armii Polskiej na Wschodzie] (1943). Od listopada 1943 do czerwca 1944 był pracownikiem tajnej radiostacji polskiej Świt, nadającej z terenu Wielkiej Brytanii, a pozorującej, że działa w okupowanej Polsce. Od grudnia 1944 do marca 1954 redagował pismo Stronnictwa Ludowego „Jutro Polski”. Publikował też w piśmie „Nowy Świat” (Nowy Jork, 1954-56). Na początku kwietnia 1957 powrócił do kraju. Nawiązał współpracę z pismami Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego: „Orką”, „Wieściami”, „Zielonym Sztandarem”. Zmarł 21 stycznia 1959 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Powązkowskim.