MITZNER Zbigniew

Urodzony 14 lutego 1910 w Warszawie; syn Emila Mitznera, księgarza, i Zenobii z Rejmanów, urzędniczki. Ojciec Piotra Mitznera, poety, historyka literatury. Uczęszczał do Gimnazjum im. S. Staszica, a następnie do III Męskiego Gimnazjum Związku Nauczycielstwa Polskiego w Warszawie. Po zdaniu w 1929 matury, studiował do 1931 prawo na Uniwersytecie Warszawskim (UW). Pracę dziennikarsko-publicystyczną rozpoczął w 1928 notatkami zamieszczanymi w dzienniku Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS), „Robotnik”. W 1929-36 należał do Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (OMTUR; przewodniczący okręgu warszawskiego), w 1930-33 do Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej (ZNMS), do którego organu pt. „Akademicki Głos Niezależny” pisał artykuły (1930). Ożenił się z Anną Golde, historyczką, działaczką ZNMS (rozwiedzeni). W 1930 wstąpił do PPS. Był jednym z założycieli i w 1931-32 redaktorem naczelnym miesięcznika młodzieży OMTUR, „Płomienie” (podpisywał tu pseudonimem: Cezary Kraft, Rafał Świetlicki). Od 1933 należał do Syndykatu Dziennikarzy Warszawskich. W 1933-37 pracował w „Tygodniu Robotnika” jako sekretarz redakcji. W grudniu 1935 wspólnie z Erykiem Lipińskim i Andrzejem Nowickim założył i do 1938 redagował tygodnik satyryczny „Szpilki”; od marca 1936 zamieszczał tu cotygodniowy felieton pt. 7 dni chudych (pod pseudonimem Jan Szeląg). W 1936 redagował „Echo Tygodnia”. W 1937-38 był redaktorem naczelnym „Dziennika Ludowego”, w którym drukował również liczne artykuły. W 1936-38 wytoczono mu kilkanaście procesów prasowych; od lutego do listopada 1938 przebywał w więzieniu. W tymże roku ożenił się z Wandą Więckowską (rozwiedzeni). W 1938-39 pełnił funkcję referenta prasowego socjalistycznego Zarządu Miejskiego miasta Łodzi. Po wybuchu II wojny światowej przebywał początkowo w Wilnie, gdzie należał do socjalistycznej organizacji konspiracyjnej Wolność. Od grudnia 1939 do lutego 1940 był kierownikiem literackim Białostockiego Teatru Miniatur. Wiosną 1940 przybył nielegalnie do Warszawy, gdzie kontynuował działalność w ugrupowaniu Wolność, które następnie połączyło się z organizacją Wolność, Równość, Niepodległość (WRN). Publikował w podziemnych pismach „Wolność”, „Wolność, Równość, Niepodległość”, „Demokrata”. W 1943 został przypadkowo aresztowany, po krótkim czasie, nierozpoznany, został zwolniony. W 1943-44 ukrywał się (pod nazwiskiem Marian Zawadzki) w Komorowie pod Warszawą. Zorganizował akcję wydawniczą Wisła, wspieraną przez prywatnych ofiarodawców, poprzez którą udzielał pomocy pisarzom, skupując od nich rękopisy utworów z zamiarem opublikowania ich po wojnie (wydawnictwo nie wszczęło działalności po 1945 i maszynopisy, które się zachowały, zwróciło autorom). Od stycznia do grudnia 1945 przebywał w Łodzi i redagował tygodnik „Pobudka”, ponownie zaczął współpracować ze „Szpilkami”, wszedł w skład kolegium redakcyjnego (do 1955 członek), wznowił tu swój stały felieton 7 dni chudych (1945-57; od 1951 pt. 7 dni). Po powrocie do Warszawy był do 1947 członkiem Rady Naczelnej PPS i równocześnie do 1946 redaktorem naczelnym „Robotnika”, w którym publikował także felietony (pod pseudonimem Niemy). Został doradcą prasowym Spółdzielni Wydawniczej Wiedza i redaktorem naczelnym pisma spółdzielczego „Tydzień” (1946-48). Pełnił funkcję referenta prasowego Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej (1947-48), a następnie dyrektora Państwowego Instytutu Wydawniczego (1948-49), redaktora naczelnego „Muchy” (1949-51) i kierownika literackiego Teatru Syrena (1949-50). W 1948 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Od tegoż roku był wykładowcą w Szkole Prawniczej im. T. Duracza w Warszawie. W 1949-52 wygłaszał w Polskim Radiu komentarze dnia oraz odpowiedzi na listy w audycji Fala 49. W 1950 ożenił się z Larysą Zajączkowską, powieściopisarką. Felietony, artykuły i recenzje publikował m.in. w „Expressie Wieczornym” (w 1951-57 stały felieton pt. Kartki z kalendarza podpisywany Jan Szeląg), „Głosie Pracy” (w 1951-52 stałe recenzje teatralne), „Twórczości” (1951-53), „Świecie” (w 1952-57 stała rubryka pt. Nasza kronika podpisywana Jan Szeląg). W 1952 został członkiem Związku Literatów Polskich. W tymże roku wchodził w skład kolegium repertuarowego Teatru Satyryków Syrena w Warszawie. Należał też do Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (SDP; w 1954-56 wiceprzewodniczący Zarządu Głównego). W 1953-55 był ponownie redaktorem naczelnym „Szpilek”. Redagował dział pt. Satyra w „Roczniku Literackim” za lata 1955, 1957-60, 1962. W 1956 pełnił obowiązki redaktora naczelnego rozgłośni radiowej Kraj i biuletynu radiowego „Kraj”. W 1957 został usunięty z PZPR z zakazem publikacji przez trzy lata (przyjęty ponownie w 1963). W następnych latach publikował artykuły i felietony w czasopismach „Rolnik Spółdzielca” (1959-68; podpisany: Adam, Błystek, Bronisław, H.R., Karol, Koszałek-Opałek, Leon, Marcin, Marek, Marian, Mateusz, Michał, Seweryn, Sylwester, Teresa), „Kurier Polski” (1960-64; felietony podpisywane Wodnik), „7 dni w Polsce” (1960-65; felietony podpisywane Wars), „Nowa Kultura” (1961-63; stały felieton pt. Tak i nie podpisywany Jan Szeląg), „Kultura” (1963-68; członek kolegium redakcyjnego; tu kontynuował cykl felietonów pt. Tak i nie podpisywany Jan Szeląg), „Kontynenty” (1964-68; tu stała rubryka pt. Antykwariat podpisywana Jan Szeląg). Równocześnie z działalnością publicystyczno-literacką zajmował się pracą dydaktyczno-naukową na kierunku dziennikarskim UW. Od 1951 wykładał na Wydziale Dziennikarskim UW, w 1954 został starszym wykładowcą, a następnie zastępcą profesora. W 1961 uzyskał magisterium na tym wydziale. Redagował „Biuletyn Prasoznawczy” Studium Dziennikarskiego UW i Ośrodka Dziennikarskiego SDP. W 1965 został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1966 profesorem zwyczajnym i kierownikiem Katedry Historii Dziennikarstwa i Studium Dziennikarskiego UW. W 1966 otrzymał nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego I stopnia za osiągnięcia dydaktyczne. W 1968 ze względu na stan zdrowia ustąpił z pełnionych funkcji. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1953), Krzyżem Oficerskim (1954) i Krzyżem Komandorskim (1966) Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 3 grudnia 1968 w Warszawie; pochowany tamże na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.